İçeriğe atla

COVID-19 aşı kartı

COVID-19 aşı kartı
ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri tarafından verilen boş bir aşı kartı
İlk yayınlanma tarihi2020
Belge türüAşı kartı
Uygunluk şartlarıCOVİD-19 aşısı olanlar

COVID-19 aşı kartı, COVID-19 aşısı olanlara verilen, aşıların yapıldığı tarihler ve aşının markası gibi bilgileri gösteren bir karttır. Ülkeye bağlı olarak, okul veya işyeri gibi bazı kurumlar tarafından veya yurt dışı seyahatleri için istenebilecek belgedir.[1]

Bazı ülkeler'de dijital kart verilirken bazı ülkelerde ise kağıt kart verilir. Birçok ülkede vatandaşlar her ikisine birden sahip olmayı seçebilir.

Ülkelere göre aşı kartı

Almanya

Almanya'da aşının kaydı Uluslararası Aşı Sertifikası veya Profilaksi Sertifikasında belgelenmiştir. Ayrıca 1 Temmuz'dan beri düzenli olarak aşılananlar için aşı merkezlerinde ve Temmuz'dan önce aşılananlar için kartın dijital bir versiyonu da mevcuttur.[2]

Amerika Birleşik Devletleri

Amerika Birleşik Devletleri'nde aşı yaptıranlara, ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri logosu bulunan bir aşı kartı verilir.[3]

Avustralya

Avustralyalılara, aşıyı oldukları anda akıllı telefonlarından erişilebilen bir dijital aşı kartı verildi.[4]

Birleşik Krallık

Birleşik Krallık'ta (İskoçya hariç) COVID-19 aşısı olanlara, kredi kartı boyutunda bir aşı kartı verilir.[5]

Brezilya

Aralık 2020'de Brezilya senatosu dijital aşı kartının verilmesini onayladı.[6]

Çin

Çinliler, yurt dışı seyahati için dijital aşı kartlarını kullanmaktadır.[7]

Endonezya

Endonezya'da, en az bir doz aşı almış olan her kişiye, PeduliLindungi mobil uygulamasından bir aşı kartı verilmektedir.[8]

Fransa

Fransa'daki dijital aşı kartları, TousAntiCovid uygulaması ile verilir. Uygulama, aşılıların akıllı telefonlarından aşı durumlarını göstermelerine olanak tanıyor.[9]

Hindistan

Hindistan'da, bir kişi en az bir doz aşı olduğunda, CoWIN sisteminden veya Aarogya Setu mobil uygulamasından indirilebilen bir dijital aşı kartı verilir.[10]

İrlanda

12 Temmuz 2021'de İrlanda'daki çift doz aşılı kişiler E-posta veya posta yoluyla Avrupa Birliği Dijital COVID Sertifikası almaya başladı.[11]

İsrail

2021 Şubat'ta İsrail sağlık bakanlığı dijital aşı kartlarını vermeye başladı.[12]

Mısır

Mısır'da İki doz aşıyı yaptıranlara seyahat etmelerine izin veren bir aşı kartı verilir.[13]

Türkiye

Türkiye'de, bir kişi en az bir doz aşı olduğunda, e-Nabız sisteminden veya Hayat Eve Sığar mobil uygulamasından indirilebilen bir dijital aşı kartı alabiliyor. Kart, aşıyı olan kişinin adını, kimlik numarasını, doğum tarihini, dozların uygulandığı tarihleri, aşının tıbbi adını, üreticisini ve aşının türünü içerir. Aşı kartında yer alan QR kodu okutulduğunda e-Nabız sistemine bağlanarak kartın doğruluğu kontrol edilebiliyor. Health Pass uygulaması ile kart Avrupa Birliği Dijital COVID Sertifikası ile entegre edilebiliyor.[14]

Sahtecilik

Sahte aşı kartları

İnternette birçok sahte aşı kartları satıldı. Mevcut yasalar bu sahte kartların satışını ve kullanımını yasaklamaktadır.[15] Rusya'da, hükûmetin sosyal aktiviteler için aşı kartı istemeye başlamasından kısa bir süre sonra sahte aşı kartları için bir karaborsada satışa çıktı.[16]

Türkiye'de bir hastanenin aşı polikliniğinde 2 yakınına aşı olmuş gibi sahte aşı kartı düzenlediği iddiasıyla bir hemşire gözaltına alındı.[17]

Hırsızlık

Chicago'lu bir eczacı, 11 farklı alıcıya 125 gerçek aşı kartı sattı ve devlet mülkü hırsızlığı ile suçlanıyor.[18] California'da bir müteahhit ise 528 boş aşı kartı çaldı ve hırsızlıkla yargılanıyor.[19]

Kaynakça

  1. ^ "Getting Your COVID-19 Vaccine". cdc.gov. 13 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2021. 
  2. ^ "Official homepage of the German Ministry of Health (in German)". 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Elliott, Christopher (2 Nisan 2021). "Vaccine passports: How to prove you've gotten your COVID-19 shots for travel and avoid scams". USA TODAY. 16 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021. 
  4. ^ Barbaschow, Asha. "COVID-19 vaccine digital certificate coming this week for Australians". ZDNet. 7 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "REVEALED: How to get France's health pass using the UK's NHS Covid pass". The Local. 20 Temmuz 2021. 28 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021. 
  6. ^ "Brazilian Senate approves new, digital vaccination card". The Brazilian Report. 16 Aralık 2020. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Reuters Staff (9 Mart 2021). "China launches COVID-19 vaccination certificates for cross-border travel". 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi – www.reuters.com vasıtasıyla. 
  8. ^ "Cara Download Sertifikat Vaksin Covid-19 di PeduliLindungi". KOMPAS.com (Endonezce). 3 Eylül 2021. 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2021. 
  9. ^ "France's new vaccination certificates 'first step' towards health passport". The Local. 4 Mayıs 2021. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021. 
  10. ^ "Covid-19 Vaccine Certificate: Here's how to download it from CoWin portal, Aarogya Setu app". The Financial Express. 10 Mayıs 2021. 6 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021. 
  11. ^ Libreri, Samantha (12 Temmuz 2021). "EU Covid Digital Certs being issued to vaccinated people". RTÉ News and Current Affairs. 21 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021. 
  12. ^ Jaffe-Hoffman, Maayan (28 Şubat 2021). "Everything you need to know about Israel's green passport program". The Jerusalem Post. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021. 
  13. ^ "Vaccinated Egyptians to receive coronavirus vaccination certificate for travel". 18 Mayıs 2021. 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ "e-Nabız aşı kartı alma ekranı: Aşı kartı nasıl alınır?". hurriyet.com.tr. 6 Eylül 2021. 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021. 
  15. ^ "Fake Vaccine Cards: Warnings Issued as CDC Guidelines Change". WMAQ-TV. 21 Mayıs 2021. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021. 
  16. ^ Khurshudyan, Isabelle (27 Haziran 2021). "Now booming on Moscow's black market: Fake vaccine certificates". The Washington Post. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021. 
  17. ^ "İzmir'de sahte aşı kartı hazırladığı iddia edilen hemşire tutuklandı". aa.com.tr. 13 Ağustos 2021. 13 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ Office of Public Affairs (17 Ağustos 2021). "Pharmacist Arrested for Selling COVID Vaccination Cards Online". Department of Justice. 19 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021. 
  19. ^ Fieldstadt, Elisha (10 Haziran 2021). "Covid-19 vaccination site worker accused of stealing more than 500 blank vaccine cards". NBC News. 6 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aşı (tıp)</span> belirli bir hastalığa karşı bağışıklık sağlamak için üretilen biyolojik ilaç

Aşı, belirli bir bulaşıcı veya malign hastalığa karşı aktif kazanılmış bağışıklık sağlayan biyolojik bir preparattır. Aşıların güvenliği ve etkinliği geniş çapta incelenmiş ve doğrulanmıştır. Bir aşı tipik olarak hastalığa neden olan bir mikroorganizmaya benzeyen bir ajan içerir ve genellikle mikrobun zayıflatılmış veya öldürülmüş formlarından, toksinlerinden veya yüzey proteinlerinden yapılır. Vücudun bağışıklık sistemi ajanı bir tehdit olarak tanır, yok eder ve bu sayede gelecekte karşılaşabileceği bu ajanla ilişkili mikroorganizmaları daha fazla tanır ve yok eder.

<span class="mw-page-title-main">DBT aşısı</span> difteri, boğmaca ve tetanosa karşı kullanılan aşı

DBT aşısı veya DTB aşısı, insanlarda görülen üç bulaşıcı hastalığa karşı bir karma aşı sınıfıdır: difteri, boğmaca ve tetanos. Aşı bileşenleri difteri ve tetanoz toksoitleri ile boğmacaya neden olan bakterinin öldürülmüş bütün hücrelerini veya boğmaca antijenlerini içerir. Toksoit terimi, bir bağışıklık yanıtı oluşturmak için hedef aldıkları patojen tarafından üretilen inaktive edilmiş bir toksini kullanan aşıları ifade eder. Bu şekilde, toksoit aşı, patojenin kendisine karşı hedeflenen bir aşıdan ziyade, patojen tarafından üretilen ve hastalığa neden olan toksine karşı hedeflenen bir bağışıklık yanıtı oluşturur. Tüm hücreler veya antijenler "DTwB" veya "DTaB" olarak gösterilecektir; burada küçük harf "w" tüm hücre inaktive boğmacayı ve küçük harf "a" "aselüler" anlamına gelir. Canlı zayıflatılmış aşılar gibi alternatif aşı türlerine kıyasla, DTB aşısı herhangi bir canlı patojen içermez, bunun yerine bir bağışıklık tepkisi oluşturmak için inaktive edilmiş toksoit kullanır; bu nedenle, hastalığa neden olduğu bilinen herhangi bir risk olmadığından, bağışıklığı zayıf olan popülasyonlarda kullanım riski yoktur. Sonuç olarak, DTB aşısı herkes için güvenli bir aşı olarak kabul edilir ve ilgili patojene özgü çok daha hedefli bir bağışıklık yanıtı oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Aşılama</span> hastalıklara karşı koruma için aşının uygulanması

Aşılama, bağışıklık sisteminin bir hastalığa karşı bağışıklık geliştirmesine yardımcı olmak için bir aşının uygulanmasıdır. Aşılar zayıflatılmış, canlı veya öldürülmüş halde bir mikroorganizma veya virüs ya da organizmadan alınan proteinler veya toksinler içerir. Vücudun adaptif bağışıklığını uyararak, bulaşıcı bir hastalıktan kaynaklanan hastalıkları önlemeye yardımcı olurlar. Bir nüfusun yeterince büyük bir yüzdesi aşılandığında, sürü bağışıklığı ortaya çıkar. Sürü bağışıklığı, bağışıklık sistemi baskılanmış - zayıflatılmış bir versiyonu bile kendilerine zarar vereceği için aşı olamayan - kişileri korur. Aşılamanın etkinliği geniş çapta incelenmiş ve doğrulanmıştır. Aşılama, bulaşıcı hastalıkların önlenmesinde en etkili yöntemdir; çiçek hastalığının dünya çapında ortadan kaldırılmasından ve çocuk felci ve tetanos gibi hastalıkların dünyanın büyük bir kısmından yok edilmesinden büyük ölçüde aşılama sayesinde sağlanan yaygın bağışıklık sorumludur. Bununla birlikte, Amerika'daki kızamık salgınları gibi bazı hastalıklarda, 2010'larda nispeten düşük aşılama oranları nedeniyle - kısmen aşı tereddütlerine atfedilen - artan vakalar görmüştür. Dünya Sağlık Örgütüne göre aşılama sayesinde yılda 3,5-5 milyon ölüm önlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kızamık aşısı</span> kızamık hastalığına karşı kullanılan aşı

Kızamık aşısı, kızamık hastalığına yakalanmaya karşı koruyan aşıdır. Tek bir dozdan sonra bağışıklık geliştirmeyenlerin neredeyse tamamı ikinci bir dozdan sonra bağışıklık geliştirir. Bir toplumda aşılanma oranı %92'den fazla olduğunda, kızamık salgınları tipik olarak artık meydana gelmez; ancak aşılanma oranı azalırsa tekrar ortaya çıkabilir. Aşının etkinliği uzun yıllar sürer. Zaman içinde daha az etkili olup olmadığı belirsizdir. Aşı, kızamığa maruz kaldıktan sonraki birkaç gün içinde yapılırsa da kızamığa karşı koruma sağlayabilir.

<span class="mw-page-title-main">COVID-19 aşısı</span> COVID-19 hastalığına karşı bağışıklık sağlamayı amaçlayan biyoteknoloji ürünü

COVID‑19 aşısı, COVID-19 hastalığına karşı kazanılmış bağışıklık sağlamayı amaçlayan bir biyoteknoloji ürünüdür.

Sputnik V ya da resmî kayıt adıyla Gam-COVID-Vac, Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Enstitüsü tarafından üretilen COVID-19 aşısı adayıdır. Aşı adayı, Rusya Sağlık Bakanlığı tarafından 11 Ağustos 2020'de duyuruldu. Soğuk Savaş dönemindeki uzay rekabetine atfen isimlendirilen aşı COVID-19'a karşı tescil edilen ilk aşıdır. 8 Ağustos 2020 itibarıyla, Gam-KOVİD-Vak aşı adayı hakkında güvenilir bilimsel bir rapor yayımlanmamıştır. Rus yetkililere göre iki aydan kısa bir süre insan deneklerde test edilen aşıyı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin duyurdu ve 20'den fazla ülkeden milyarlarca talep olduğu belirtildi.

<span class="mw-page-title-main">Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı</span> Pfizer ile işbirliği içinde BioNTechten COVID-19a karşı mRNA aşısı

Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı BioNTech ve Pfizer şirketlerinin iş birliğinde geliştirilen COVID-19 aşısı. Dünya Sağlık Örgütü tarafından sıkı düzenleyici kurumlar olarak tanımlanan kurumlardan acil kullanım onayı ve düzenli kullanım onayı alan ilk COVID-19 aşısıdır. Etkin maddesi tozinameran adıyla bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">CoronaVac</span> COVID-19a karşı Sinovac aşısı

CoronaVac, Çinli biyofarmasötik şirketi Sinovac tarafından geliştirilen inaktif bir COVID-19 aşısıdır. 2020'nin ortalarından itibaren Faz III klinik araştırmalarından geçmeye başlayan aşı, klinik sonuçlar açıklanarak Faz III aşamasını tamamlamıştır. 2 ile 8 derece sıcaklığında buzdolabında saklanabilmektedir.

Aşı karşıtlığı, aşı hizmeti kendisine sunulmasına karşın kişinin kendisi ve çocuğu adına aşılamaya yanaşmaması veya tamamen karşı çıkma durumudur. Dünya Sağlık Örgütü, aşı karşıtlığını 2019'un en büyük on sağlık tehdidinden biri saymıştır. Terim, genel olarak aşılar hakkında olumsuz görüşler yaymayı, aşıları ertelemeyi ve kimi aşıları daha makbul görmeyi içerir. Aşılamaya karşı çıkan argümanlar, aşıların güvenliği konusunda sağlanmış bilimsel konsensüs ile de çelişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İnaktif aşı</span> bir hastalık patojeninin öldürülmüş bir halini kullanan aşı

İnaktif aşı, kültürde yetiştirilen ve daha sonra hastalık üretme kapasitesini yok etmek için öldürülen virüs partikülleri, bakteriler veya diğer patojenlerden oluşan bir aşıdır. Buna karşılık, canlı aşılar hâlâ canlı olan patojenleri kullanır. İnaktif aşılar için patojenler kontrollü koşullar altında yetiştirilir ve enfektiviteyi azaltmak ve böylece aşıdan kaynaklanan enfeksiyonu önlemek için bir araç olarak öldürülür.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de COVID-19 aşılaması</span>

Türkiye'de COVID-19 aşılaması, Sağlık Bakanlığı tarafından CoronaVac aşısına "Acil Kullanım Onayı" verilmesinin ardından 14 Ocak 2021'de başladı.

<span class="mw-page-title-main">COVIran Bereket</span>

COVIran Barakat, İran devletine ait Shifa Pharmed Sanayi Grubu tarafından geliştirilen bir COVID-19 aşısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Enstitüsü</span>

Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Enstitüsü, Önceki adıyla NF Gamaleya Federal Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Merkezi (Gamaleya Bilimsel Araştırma Enstitüsü veya Gamaleya Ulusal Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Merkezi olarak da bilinir) Moskova'da bulunan bir tıbbi araştırma enstitüsüdür. Rusya Federasyonu Sağlık Bakanlığı'na bağlı olarak faaliyet göstermektedir. 1891 yılında Filipp Markovich Blyumental tarafından kurulmuştur İsmini mikrobiyoloji ve aşı araştırmalarında öncü olarak tanınan Ukrayna ev Rus kökenli Sovyet bilim adamı Nikolay Fyodorovich Gamaleya'dan (1859-1949) almıştır. Enstitü son zamanlarda COVID-19 salgını etkeni SARS-CoV-2'ye karşı etkili bir aşı bulmak üzere 48. Merkez Araştırma Enstitüsü ve Rospotrebnadzor Vektör Enstitüsü ile işbirliğinde bir çalışma başlatmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hatırlatma dozu</span> ilk uygulamadan sonra ekstra aşı uygulaması

Tıbbi terimlerle bir hatırlatma dozu, pekiştirme dozu, takviye dozu veya rapel bir aşının daha önceki (primer) bir dozdan sonra fazladan uygulanmasıdır. İlk bağışıklamadan sonra bir hatırlatma enjeksiyonu veya bir hatırlatma dozu, bağışıklık kazandırıcı antijene yeniden maruz kalmadır. Bu antijene karşı hafıza zamanla azaldıktan sonra, o antijene karşı bağışıklığı tekrar koruyucu seviyelere yükseltmesi amaçlanır. Örneğin, tetanoz aşısı hatırlatıcıları genellikle her 10 yılda bir önerilir; çünkü tetanoza özgü bellek hücreleri işlevlerini kaybeder veya apoptoza uğrar.

Farrel Austin Levitt ya da Dick Farrel –, Amerikalı radyocu ve aşı karşıtı "aktivist".

<span class="mw-page-title-main">COVAX-19</span>

COVAX-19, ticaret adıyla SpikoGen, İran ve Avustralya devletlerine ait Vaxine ve CinnaGen şirketleri tarafından geliştirilen bir COVID-19 aşısıdır. Spikogen alt ünite aşılardandır. Bu tip aşılarda, patojenin genomunun veya proteomunun, vücudun söz konusu patojene bağışıklık geliştirmesini sağlayacak parçalarının aşı olarak kullanılması söz konusudur. Aşının hayvanlar üzerindeki denemesi başarılıydı. COVAX-19 aşısı İran'da üçüncü doz olarak kullanılması onaylandı.

İnsan papilloma virüsü (HPV) aşıları, belirli insan papilloma virüsü (HPV) türlerinin neden olduğu enfeksiyonu önleyen aşılardır. Mevcut HPV aşıları, iki, dört veya dokuz tip HPV'ye karşı koruma sağlar. Tüm HPV aşıları, en büyük rahim ağzı kanseri riskine neden olan en az HPV tip 16 ve 18'e karşı koruma sağlar. HPV aşılarının rahim ağzı kanserinin %70'ini, anal kanserin %80'ini, vajina kanserinin %60'ını, vulva kanserinin %40'ını önleyebileceği ve HPV pozitif orofaringeal kanserlerin önlenmesinde %90'dan fazla etkinlik gösterdiği tahmin edilmektedir. Ayrıca HPV tiplerine karşı koruma sağlayan dörtlü ve nonvalan aşılar ile bazı genital siğilleri önlerler. HPV-6 ve HPV-11 daha fazla koruma sağlar.

Difteri aşısı, Corynebacterium diphtheriae'nin neden olduğu bir hastalık olan difteriye karşı bir toksoid aşıdır. Kullanımı, 1980 ile 2000 yılları arasında dünya genelinde vaka sayısında %90'dan fazla azalma ile sonuçlanmıştır. İlk doz, altı haftalıkken dört hafta arayla iki ek dozla tavsiye edilir, daha sonra çocukluk döneminde yaklaşık %95 etkilidir. Çocukluk döneminde üç doz daha önerilir. Daha sonraki yaşamda daha fazla doz gerekip gerekmediği belirsizdir.

Rotavirüs aşısı, küçük çocuklarda şiddetli ishalin önde gelen nedeni olan rotavirüs enfeksiyonlarına karşı korunmak için kullanılan bir aşıdır. Aşılar, gelişmekte olan ülkelerde şiddetli ishallerin %15–34, küçük çocuklarda şiddetli ishalden kaynaklanan ölüm riskinin ise %37–96 kadarını önlüyor. Bebeklerin aşılanması, yaşlılarda ve aşılanmamış kişilerde hastalık oranlarını azaltır.

Hib aşısı olarak da bilinen Haemophilus influenzae tip B aşısı, Haemophilus influenzae tip b (Hib) enfeksiyonunu önlemek için kullanılan bir aşıdır. Bunu rutin bir aşı olarak dahil eden ülkelerde, ciddi Hib enfeksiyonlarının oranları %90'dan fazla azalmıştır. Bu nedenle menenjit, zatürre ve epiglottit oranında azalmaya neden olmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.