İçeriğe atla

COSMIC (masaüstü ortamı)

COSMIC
COSMIC Epoch 1 alfa sürümü
Geliştirici(ler)System76
Güncel sürümEpoch 1 Alfa 2
Programlama diliRust
İşletim sistemiUnix tipi
PlatformWayland
TürMasaüstü ortamı
LisansGPL 3 ve sonrası
Resmî sitesisystem76.com/cosmic
Kod deposu
Bunu Vikiveri'de düzenleyin

COSMIC, Linux ve diğer Unix tipi işletim sistemleri için özgür ve açık kaynaklı bir masaüstü ortamıdır. Başlangıçta GNOME'un özelleştirilmiş bir sürümü iken sonradan herhangi bir masaüstü ortamını temel almadan sıfırdan yazılmaya başlanmıştır.[1][2]

Tarih

Pop OS 21.10 sürümünde GNOME temelli COSMIC masaüstü ortamı

COSMIC ilk olarak 2021 yılında Pop OS Linux dağıtımında kullanılmak üzere, GNOME masaüstü ortamının eklentiler yardımıyla özelleştirilmesiyle oluşturuldu ve Pop OS 21.04 sürümünde kullanıldı. Aynı yıl içerisinde System76 geliştiricileri, eklentiler ile bir masaüstü ortamı oluşturmaya çalışmanın sağlam bir temele sahip olmaması ve yeni özellik eklemenin önündeki kısıtlamalar nedeniyle GNOME temelli olmayan tamamen yeni bir masaüstü ortamı hazırlanacağını ve bunun Rust programlama dili ile yazılacağını bildirdi.[1]

Geliştiricileri GNOME'u bir bütün olarak çatallamanın (yani mevcut durumunu kopyalayıp bunlar üzerinden değişikliklere gitmenin) onlarca yıllık eski kodu devralmayı ve onu oluşturmak istenilen deneyime uyacak şekilde uyarlamayı gerektireceğinden bu yolu seçmediklerini, bunun yerine olası geliştirme seçenekleri arasında en fazla iş gerektiren ve en pahalı olan yöntemi seçerek sıfırdan özel bir masaüstü ortamı geliştirmeyi seçtiklerini belirtmiştir.[3]

Bu yeni COSMIC masaüstü ortamının ilk alfa sürümü Ağustos 2024'te yayınlandı.[2][4]

Özellikler

COSMIC sıfırdan yapılmıştır ve mevcut herhangi bir masaüstü ortamına dayalı değildir. Paylaşılabilir temalara sahip kapsamlı bir tema sistemine sahiptir. Kolaylaştırımış pencere döşeme sistemi, oldukça özelleştirilebilir panel seçenekleri bulunur. Dikey veya yatay çalışma alanlarına imkan verir. Arayüz yoğunluğu ayarlama (rahat, kompakt ve geniş) seçenekleri bulunur. COSMIC kendi uygulamalarına sahiptir. COSMIC kapsamında aşağıdaki bileşenler kullanılmakta ve geliştirilmektedir.[4]

  • COSMIC uygulamaları (ayarlar, dosya yöneticisi, uygulama mağazası, metin editörü, uçbirim)
  • COSMIC pencere yöneticisi
  • Smithay (görüntü sunucusu)
  • Libcosmic (masaüstü tasarım dili)
  • Iced[5] (Rust tabanlı grafiksel kullanıcı arayüzü geliştirme araç takımı)

Linux dağıtımlarının COSMIC'i kendi marka renkleri, rıhtım (dock), paneller ve uygulamaları için kendi tercih ettikleri yapılandırmalarıyla paketlemesini kolaylaştıracak şekilde tasarlanmaktadır. COSMIC Ayarlar uygulaması, gerektiğinde sayfaların eklenmesine ve çıkarılmasına olanak tanıyan modüler bir tasarım kullanır. Örneğin dağıtımlar, kendi paketleme sistemleri ve seçenekleriyle uyum sağlamak için İşletim Sistemi Güncelleme ve Kurtarma sayfasını kolayca değiştirebilir veya kaldırabilir.[6]

Kaynakça

  1. ^ a b Sneddon (9 Kasım 2021). "Don't Miss: System76 is Building its Own Desktop Environment". OMG! Ubuntu!. OHSO Media. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2021. 
  2. ^ a b "Pop!_OS 24.04 Alpha with COSMIC Desktop is Available to Download". OMGUbuntu. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2024. 
  3. ^ "COSMIC Team Interview: Building Your Own User Experience". System76. 30 Temmuz 2024. 30 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2020. 
  4. ^ a b Kevin Purdy (8 Ağustos 2024). "You can kick the alpha tires on System76's Cosmic, a new Linux desktop". Arstechnica. 12 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2024. 
  5. ^ Michael Larabel (1 Ekim 2022). "System76's Pop!_OS COSMIC Desktop To Make Use Of Iced Rust Toolkit Rather Than GTK". Phoronix. 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2024. 
  6. ^ "Make it your own". System76. 25 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2024. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Linux</span> Bir işletim sistemi çekirdeği

Linux ; Linux çekirdeğine dayalı, açık kaynak kodlu, Unix benzeri bir işletim sistemi ailesidir. GNU Genel Kamu Lisansı versiyon 2 ile sunulan ve Linux Vakfı çatısı altında geliştirilen bir özgür yazılım projesidir. Linux ismi ilk geliştiricisi olan Linus Torvalds tarafından 1991 yılında verilmiştir. Günümüzde süper bilgisayarlarda, akıllı cihazların ve internet altyapısında kullanılan cihazların işletim sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlardan en popüler olanı Google tarafından geliştirilen Android işletim sistemidir.

Linux dağıtımı ; Linux çekirdeği, GNU araçları ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesiyle, bu birlikteliği sürdürülebilir şekilde yönetecek bir yapılandırma araçları seti, yazılım güncelleme araçları vb. ile oluşturularak tam teşekküllü bir işletim sistemi haline gelen uygulamalar bütününü ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">BSD</span>

BSD, Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'in kaynak kodu dağıtımı olan, AT&T'nin UNIX'i için bir eklentiler zinciridir. Birçok açık kaynak kodlu işletim sistemi projesi, 4.4 BSD-Lite olarak bilinen kaynak kodu dağıtımını temel kabul eder. Ek olarak bunlar, özellikle GNU projesi olmak üzere diğer birçok açık kod projesini de kapsar.

<span class="mw-page-title-main">GNOME</span> Unix benzeri işletim sistemleri için geliştirilen bir masaüstü ortamı

GNOME, açık kaynak kodlu, özgür masaüstü ortamı. GNU Tasarısı'na bağlı GNOME Projesi topluluğunca geliştirilmekte olan GNOME, Unix ve BSD tabanlı birçok işletim sistemine kurulabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Oracle Solaris</span>

Solaris, ilk olarak Sun Microsystems tarafından geliştirilmiş, UNIX tabanlı bir işletim sistemidir. 1993 yılında halefi olan SunOS işletim sisteminin yerini almıştır. Ocak 2010'da Oracle firmasının Sun firmasını satın almasıyla Oracle Solaris olarak anılmaya başlanmıştır.

gOS Ubuntu temelli işletim sistemi

gOS, Debian dağıtımını temel alan Ubuntu dağıtımının, GNOME masaüstü ortamı yerine Enlightenment masaüstü ortamını kullanan bir sürümüdür. gOS aynı zamanda GNU/Linux dağıtımıdır. Ubuntu projesinin bir parçası sayılabilir ve aynı temeli kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Enlightenment</span>

Enlightenment, basit, hızlı, sade ve kullanışlı bir masaüstü ortamı yaratmak için başlatılan bir projedir. EFL adı verilen pek çok parçadan oluşmuş bir grup kütüphane üzerine inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nexenta OS</span>

Nexenta OS OpenSolaris projesi ile Oracle firmasının Solaris'in kaynak kodlarını açmasından sonra ortaya çıkan OpenSolaris dağıtımıdır. Nexenta OS, Solaris (SunOS) çekirdeğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">LXDE</span> Masaüstü ortamı

LXDE, Unix benzeri işletim sistemleri için geliştirilen özgür ve açık kaynak kodlu bir masaüstü ortamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Qt (çalışma alanı)</span>

Qt, birden çok platformu destekleyen bir grafiksel kullanıcı arayüzü geliştirme araç takımıdır. Genellikle GUI programları geliştirmek için kullanılsa da gelişmiş kütüphanesi GUI bileşenlerinin dışında birçok araç içermektedir. Qt, en çok KDE masaüstü ortamında, Opera ağ tarayıcısında ve Skype anlık mesajlaşma programlarında kullanılmasıyla bilinir.

<span class="mw-page-title-main">MATE</span> Masaüstü ortamı

MATE, GNU/Linux gibi UNIX benzeri işletim sistemleri için GTK+3 araç takımını kullanan özgür bir masaüstü ortamıdır. GNOME 2'den çatallanmıştır ve ismini Latin Amerika'da kafein oranı yüksek olan mate çayının hazırlanmasında kullanılan yerba mate çobanpüskülü bitkisinden alır. İsim değişikliği, GNOME ile çakışmaları önlemek için gerekli olduğundan yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Manjaro Linux</span> Arch tabanlı GNU/Linux dağıtımı

Manjaro, Arch Linux'un sağlam altyapısını temel alarak geliştirilen, kullanıcı dostu bir GNU/Linux dağıtımıdır. Arch Linux genellikle daha deneyimli kullanıcılara hitap ederken, Manjaro bu zorluğu ortadan kaldırarak kullanım kolaylığı odaklı bir deneyim sunar. Bu sayede, Linux dünyasına yeni adım atanlar veya daha az teknik bilgiye sahip yeni Linux kullanıcılarının yanı sıra deneyimli kullanıcılar için de uygundur.

ownCloud Özgür bulut dosya depolama hizmeti

ownCloud, genel bir terimle dosya barındırma hizmeti hizmeti sunan bir yazılım sistemidir. Yaygın kullanılan Dropbox, Google Drive hizmetlerinin aksine özgür ve açık kaynak kodlu bir yazılımdır. Kullanıcılar ownCloud'u bir özel sunucu içerisine kurarak hiçbir ücret ödemeden ve depolama miktarında veya bağlanan istemci sayısında sınır olmaksızın kullanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Cinnamon</span>

Cinnamon, GNOME 3'ten çatallanmış özgür ve açık kaynaklı bir masaüstü ortamı. Cinnamon, Linux Mint dağıtımının ana masaüstü ortamıdır ve diğer birçok Linux dağıtımı ve Unix benzeri işletim sistemlerinde isteğe bağlı olarak kullanılabilir. Cinnamon, Linux Mint geliştiricileri tarafından geliştirilmektedir.

Çatal ya da çatallama, bir yazılım projesinin mevcut kaynak kodları kopyalanarak başlatılan yeni projeye verilen addır. Özgür yazılım alanında yaygın bir şekilde görülmekle birlikte özel mülk yazılımlarda da örnekleri görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">SUSE Linux Enterprise Desktop</span>

Novell Linux Masaüstü olarak tanıtılan SUSE Linux Enterprise Desktop (SLED), SUSE tarafından geliştirilen, pazarlanan ve kurumsal müşterilere hitap etmeyi amaçlayan bir GNU/Linux dağıtımıdır. Özel olarak kurumsal masaüstü bilgisayar kullanımı için tasarlanmıştır. Yeni ana sürümler 24-36 ay arayla piyasaya sürülürken, ikincil sürümler 9-12 ayda bir çıkarılır. SUSE Linux Enterprise Desktop da dahil olmak üzere SUSE Linux Enterprise ürünleri, dahil edilen bileşenlerin yalnızca olgun, kararlı sürümlerinin piyasaya sürülen kurumsal ürüne eklenmesini sağlamak amacıyla openSUSE gibi topluluk ürününlerinden çok daha yoğun ve sıkı bir test sürecine alınır.

<span class="mw-page-title-main">SUSE Studio</span>

SUSE Studio, SUSE tarafından geliştirilen bir çevrimiçi yazılım geliştirme aracıydı. Kullanıcılar kendi Linux dağıtımlarını, yazılım araçlarını veya sanallaştırma araçlarını geliştirebilirlerdi. Ancak esas özelliği, kullanıcılarına işletim sistemlerine hangi paketleri dahil edeceklerini kolaylıkla düzenlemesine olanak sağlamasıydı.

OpenWindows, SunView, NeWS ve X Window System protokollerini birleştiren Sun Microsystems iş istasyonları için tasarlanmış ve artık geliştirilmesi devam etmeyen bir masaüstü ortamıdır. OpenWindows, Solaris 9'da Common Desktop Environment (CDE) ve GNOME 2.0 lehine kaldırılıncaya kadar SunOS 4 ve Solaris işletim sistemlerinin sonraki sürümlerine dahil edildi.

<span class="mw-page-title-main">Pop! OS</span>

Pop OS, bilgisayar üreticisi System76 firması tarafından geliştirilen, Ubuntu tabanlı özgür ve açık kaynaklı bir Linux dağıtımıdır. Grafik kullanıcı arayüzü olarak yine System76 tarafından geliştirilen COSMIC masaüstü ortamını kullanmaktadır. Pop! _OS'un hedef kitlesi; bilgisayarı keşfetme ve yaratma aracı olarak kullanan STEM ve yaratıcı profesyoneller olarak belirlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Common Desktop Environment</span>

Common Desktop Environment, Unix ve OpenVMS için Motif pencere öğesi araç setini temel alan bir masaüstü ortamıdır. UNIX 98 İş İstasyonu Ürün Standardının bir parçasıydı ve uzun bir süre ticari Unix iş istasyonlarıyla ilişkili Unix masaüstü oldu. Yüzyılın başlangıcından sonra büyük ölçüde CDE'nin yerini alan KDE ve GNOME masaüstü ortamı gibi ardıl projelerin ilk uygulamalarını etkilemeye yardımcı oldu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.