İçeriğe atla

CIA gizli hapishaneleri

  ABD ve CIA ve gizli hapishaneleri
  Tutuklular bu ülkelerde toplanılmakta
  Bu ülkeler yoluyla taşınan tutuklular
  Bu ülkelerden gelmiş tutuklular

CIA gizli hapishaneleri, CIA'nin Amerika Birleşik Devletleri adına kurulmuş varlığı bilinen gizli yerlerdir.[1] CIA'ya göre tutuklular yalnızca teröristlerden ibarettir. 2 Kasım 2005 tarihinde bu gizli yerleri basına sızdıran Washington Post cezaevlerinde insan hakları ihlal eden uygulamaları Amerikan basınına sızdırmıştır. Tahminen bu cezaevlerinden Doğu Avrupa ülkelerinden Polonya ve Romanya'da, Haziran 2004'te İngiliz gazetesi The Observer'in belirttiği üzere el-Tamara cezaevi Fas'ta, "Mulhak el-Mazra" Mısır'da, ayrıca Litvanya, Polonya, Ukrayna, Katar, Suudi Arabistan, Tayland ve diğer ülkelerde de bulunmaktadır. İnsan hakları savunucuları "el-Tamara" ve "el-Masri Mulhak"daki mahkûmların işkenceye uğradığını belirtmektedir. Yaklaşık 100 esirin tutulduğu Afganistan'daki Bagram Üssü, 600 esirden bazılarının serbest kaldığı Küba'daki Guantanamo Kampı ve binlerce esir bulunan Bağdat Havaalanı bilinen merkezlerden bazılarıdır.[2]

2002 yılında CIA'nın gizli cezaevlerinde tutuklulara uyguladığı işkenceler açığa çıkmış ve derin bir yankı uyandırmıştır. Mahkûmlara su işkencesi, dayak, zorbalık, çıplak bırakma, hücrede tutma, yüksek ses kullanarak sağırlaştırma, uyku yoksunluğu, elektronik aygıtlarla işkence uygulandığı anlaşılmıştır.[3]

2007 yılında Avrupa Konseyi Polonya ve Romanya'nın Amerikan merkezi haber alma teşkilatı CIA'nin terörle savaş zanlısı olarak adlandırılan kişileri sorguladığı gizli cezaevlerine ev sahipliği yaptığını kanıtlandığını açıklamıştır.[4]

23 Ocak 2009 tarihinde ABD başkanı Barack Obama'nın "CIA tarafından yürütülen tüm gizli hapishaneler kapatılacaktır" emrine rağmen 2012 yılında Rus TVK kanalı gizli CIA hapishanelerinin bu güne dek gizli olarak halen bulunduğunu iddia etmiştir. Yine Nisan 2009 da 2011'e dek CIA başkanlığı yapan Leon Panetta ABD dışındaki hapishanelerin kapatıldığını bildirmiştir.[5]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ 'CIA cezaevleri doğrulandı' 11 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yayın tarihi: 9 Haziran 2007
  2. ^ 'Tüm dünya ABD'nin sorgu merkezi oldu' 20 Ocak 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Radikal. Alıntı: 6 Aralık 2012
  3. ^ http://lenta.ru/news/2005/11/19/torture/ 10 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Levanta.ru (Rusça)
  4. ^ 'CIA cezaevleri doğrulandı'BBC. Yayın tarihi: 8 Haziran 2007 16:17
  5. ^ CIA'nın gizli hapishaneleri kapanıyor 18 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC. Yayın tarihi: 9 Nisan 2009 22:10

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Guantanamo Kampı</span>

Guantanamo Kampı, 2002 yılından itibaren askerî hapishane olarak kullanılmakta olan, Küba'daki Guantanamo körfezi askerî üssünün bir bölümüne verilen isimdir. Burada, başta Afganistan olmak üzere çeşitli ülkelerde ele geçirilen, El-Kaide ve Taliban ile ilgisi olduğundan şüphelenilen kişiler tutulmaktadır. Üç bölüme ayrılmaktadır: Kamp Delta, Kamp İguana ve artık kapatılmış olan Kamp X-Ray. Tesis, zaman zaman Guantanamo, Gitmo veya Kamp X-Ray olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Af Örgütü</span> insan hakları üzerine çalışmalar yürüten bir sivil toplum örgütü

Uluslararası Af Örgütü, dünya çapında 10 milyondan fazla üyesi ve destekçisi olan insan hakları üzerine çalışmalar yürüten bir sivil toplum örgütüdür. Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi ve diğer uluslararası standartlarca belirlenmiş her türlü insan haklarını savunma ve teşvik etmeyi amaç edinmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Auschwitz-Birkenau</span> toplama ve imha kampları ağı

Auschwitz-Birkenau, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde kurulmuş en büyük toplama, zorunlu çalışma, sistematik katliam ve imha kampı.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Gureyb Cezaevi işkenceleri</span>

Ebu Gureyb Cezaevi işkenceleri, Irak Savaşı'nın ilk yıllarında, Birleşik Devletler Ordusu ve Merkezi İstihbarat Teşkilatı personelinin Irak'taki Ebu Gureyb Cezaevi'nde tutuklulara fiziksel, cinsel, tecavüz, sodomi ve cinayet gibi bir dizi insan haklarını çiğneyecek türden işkenceler gerçekleştirmesi olayıdır. İşkencecilerin, ABD'deki bazı muhafazakâr medya kurumlarından destek almasına rağmen, istismarlar, CBS News'in, Nisan 2004'te işkence anlarına ait fotoğrafları yayımlanmasıyla kamuoyunun dikkatini çekti ve olaylar hem ABD'de, hem küresel kamuoyu'nda kınandı.

<span class="mw-page-title-main">José Sócrates</span> 116. Portekiz başbakanı

José Sócrates Carvalho Pinto de Sousa, Portekizli siyasetçi. Sosyalist Parti'nin eski genel sekreteridir. 12 Mart 2005 ile 6 Haziran 2011 tarihleri arasında Portekiz başbakanlığı yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Açlık grevi</span> belirli özel amaçlarda başarılı olmak için geliştirilmiş şiddet içermeyen bir direniş yöntemi

Açlık grevi, katılımcılarının politik protesto davranışları olarak ya da diğerlerinde suçluluk duygusu yaratmak için genellikle bir yasanın değişmesi gibi belirli özel amaçlarda başarılı olmak için geliştirilmiş şiddet içermeyen bir direniş yöntemidir. Herhangi bir tutum, davranış, uygulama veya olayı benimsemediğini göstermek ya da bazı isteklerini yetkili kişi veya makamlara kabul ettirmek için su, tuz ve şeker dışında vücudun ihtiyaç duyduğu besin maddelerini almayarak aç kalma esasına dayanan bir protesto yöntemidir. Yemek yememe grevidir. 1991 tarihli Malta Bildirgesi'nde açlık grevi, "zihinsel olarak ehliyetli ve kendi iradesiyle açlık grevine karar vermiş kimsenin belirli bir zaman için yiyecek ve/veya sıvı almayı reddetmesi" şeklinde tanımlanmıştır. Açlık grevi eyleminden farklı olarak, ölüm orucu eyleminde hiçbir gıda alınmaz. Genellikle açlık grevi eylemiyle sonuç alınamadığında, daha etkili bir eylem biçimi olduğu düşünülen ölüm orucu eylemine geçilir. Açlık grevleri süreli veya süresiz şekilde olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Askısı</span> kolların arkadan bağlanan kişinin yüksek bir yere asılmasıyla yapılan işkence

Filistin Askısı bir kişinin kollarının vücudunun arkasında birleştirip, bu şekilde yüksekçe bir yere iple asılması suretiyle yapılan işkence türüdür. Muhtemelen kişinin kolları çıkar. Vücuduna fazladan ağırlıklar eklenebilir. Strappado veya Ters Askı denildiği de olur. Orta Çağ'da Engizisyon Mahkemesince çok sık kullanıldığı bilinir, pratikte modern çağda da uygulama devam eder.

<span class="mw-page-title-main">Buchenwald toplama kampı</span>

Buchenwald toplama kampı, Almanya sınırları içerisindeki en büyük toplama kamplarından birisidir. Haziran 1937 ile Nisan 1945 yılları arasında Weimar yakınlarında Ettersberg'de çalışma kampı olarak işletilmiştir. Bu zaman içerisinde, Avrupa'nın çeşitli ülkelerinden yaklaşık 250.000 insan, tutuklanarak Buchenwald Toplama Kampı'na gönderilmiştir. 11.000 kişi Yahudi olmak üzere 56.000 kişinin öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Kommando 99 "boyundan vurma tekniği" ile Sovyet mahkûmları Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında sistematik olarak öldürdü.

Bagram ilçesi (Farsça: بگرام ), Afganistan'ın Parvan Vilayeti'ne bağlı olan 10 ilçeden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri'nde insan hakları</span> İnsan hakları

ABD'de insan hakları, ABD Anayasası ve anayasada yapılan değişikliklerle korunur.

Ebu Ahmed el-Kuveyti veya gerçek adıyla İbrahim Said Ahmed, Peştun kökenli Pakistanlı el-Kaide üyesi ve el-Kaide lideri Usame bin Ladin'in kuryesidir. Pakistanlı ailesinin Kuveyt'te yaşaması ve burada büyümesi sebebiyle "el-Kuveyti" adını kullanmaktaydı. Amerikan istihbarat birimleri el-Kuveyti'yi tespit ve takip ederek Usame bin Ladin'in Abbottabad'da saklandığı yere ulaşmış, bin Ladin'in öldürülmesiyle sonuçlanan harekâtta el-Kuveyti de öldürülmüştü.

<span class="mw-page-title-main">Halid Şeyh Muhammed</span> Pakistanlı tutuklu

Halid Şeyh Muhammed, arasında sivillere yönelik saldırıların da bulunduğu çeşitli eylemler sebebiyle terörizm suçlamasıyla Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Guantanamo Kampı'nda tutulan Pakistanlı tutukludur. El-Kaide'nin üst düzey yöneticilerinden biri olup, 1999 ile 2001 yılları arasında örgütün propaganda faaliyetlerinin başındaki isimdi. 9/11 Komisyonu Raporu'nda "11 Eylül saldırılarının baş mimarı" olarak tanımlanmış, kendisi de ifadesinde saldırıların tüm sorumluluğunu üstlenmiştir. Şu anda saldırılarla bağlantısı olduğu öne sürülen beş kişiyle birlikte, ölüm cezası istemiyle yargılanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Geliştirilmiş sorgulama teknikleri</span> ABDnin uyguladığı sistematik işkence için kullanılan isim

Geliştirilmiş sorgulama teknikleri, dünya genelindeki "kara bölge" adı verilen gizli hapishanelerde bulunan tutukluları sorgulamak amacıyla Merkezî İstihbarat Teşkilatı (CIA), Savunma İstihbarat Teşkilatı (DIA) ve Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetlerine bağlı çeşitli birimler aracılığıyla Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmeti tarafından sistematik olarak uygulanan işkenceleri tanımlamak için kullanılan tabir. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George W. Bush döneminde uygulanan teknikler arasında uzun süreli baskı pozisyonu, kafaya bir başlık geçirerek kapama, sağır edecek derecede yüksek sesler verme, halüsinasyon görülecek kadar uykusuz bırakma, yiyecek ve içecek vermeme, waterboarding, walling, çıplak bırakma, aşırı soğuk suyla ıslatma, tutukluları küçük kutulara koyma ve sürekli olarak tokat atma veya dövme bulunmaktaydı. Bazı durumlarda ise tutuklular, aile fertlerine zarar vermekle tehdit edilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Ferec el-Libi</span>

Mustafa Ferec Muhammed Muhammed Mesud el-Cedid el-Uzeybi veya tanınan adıyla Ebu Ferec el-Libi, Guantanamo Kampı'nda tutuklu bulunan Libyalı üst düzey el-Kaide yöneticisi. Pakistan'ın ulusal istihbarat teşkilatı Servislerarası İstihbarat (ISI) tarafından 2 Mayıs 2005'te, Merdan'da yakalandı. Haziran 2005'te Amerikalı yetkililere teslim edildi. Önce CIA gizli hapishanelerinde tutuldu, Eylül 2006'da Küba'daki Guantanamo Kampı'na nakledildi. Yetkililerin ifadesine göre el-Libi, Halid Şeyh Muhammed'in 2003'te tutuklanmasıyla kendisinin 2005'te tutuklanması arasında el-Kaide'nin üçüncü kademedeki sorumlusu olarak faaliyet göstermekteydi.

Mustafa Hacı Muhammed Han veya tanınan adıyla Hasan Gül, milliyeti farklı kaynaklara göre Suudi Arabistanlı, Yemenli, Pakistanlı veya Mısırlı olarak belirtilen üst düzey el-Kaide yöneticisi.

<span class="mw-page-title-main">Murat Kurnaz</span> Vikihaber maddesi

Murat Kurnaz Almanya'da doğmuş ve büyümüş bir Türk vatandaşı, Ocak 2002-Ağustos 2006 tarihleri arasında yargılanmadan Guantanamo Esir Kampında tutuklu olarak kalmıştır. Esir olarak geçirdiği süreyi "Hayatımın beş yılı" adlı, 2013 yılında filme dönüştürülen otobiyografisinde anlatmıştır. 2022 yapımı film Rabiye Kurnaz George W. Bush'a Karşı filminde Murat'ın annesi Rabiye'nin verdiği hukuk mücadelesi beyazperdeye aktarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Senato İstihbarat Komitesinin CIA tarafından uygulanan işkencelere dair raporu</span>

Senato İstihbarat Komitesinin CIA tarafından uygulanan işkencelere dair raporu, Cumhuriyetçi ve Demokrat senatörlerin bulunduğu Amerika Birleşik Devletleri Senatosu İstihbarat Seçilmiş Komitesi tarafından hazırlanan, Merkezi İstihbarat Teşkilatının (CIA) gözaltı ve sorgulama sırasında uygulamış olduğu geliştirilmiş sorgulama tekniklerini konu alan rapordur. Rapor, Merkezi İstihbarat Teşkilatının "terörizmle savaş" kapsamındaki faaliyetlerini öncesi, sonrası ve sırasında olarak barındırır. İlk rapor komitede 9'a karşı 6 oyla 13 Aralık 2012 tarihinde kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Zübeyde</span>

Ebu Zübeyde veya doğum adıyla Zeynelabidin Muhammed Hüseyin, 12 Mart 1971'de Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da doğan, günümüzde Amerika Birleşik Devletleri'nin terörizm suçlamasıyla tutukladığı ve herhangi bir yargılama yapmadan Küba'daki Guantanamo Kampı'nda tuttuğu Suudi Arabistan vatandaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bagram Cezaevi işkenceleri</span>

Bagram Cezaevi işkenceleri, Afganistan Savaşı sırasında, Amerikan Ordusu personeli tarafından Bagram Hava Üssü'nün hemen yanında yer alan Bagram Cezaevi'ndeki tutuklulara karşı insan haklarını çiğneyen ve savaş suçu teşkil eden işkenceler gerçekleştirmesi olayıdır. İstismarlar, 2005'te The New York Times'ın yayınladığı 2.000 sayfalık bir rapor ile kamuoyunun dikkatini çekti. Raporun ortaya çıkardığına göre, cezaevindeki tutuklular uykudan yoksun bırakılmak, zorunlu çıplaklık, tavana zincirlenmek, dövülmek ve bacağın dizin üstünde kalan tarafına alınan darbeler gibi çeşitli ihlallere maruz bırakılmıştı. İşkenceler o kadar şiddetliydi ki, 2002'de iki tutuklu tekrar tekrar tavana zincirlenip dövülerek öldürüldüler; üstelik bu iki tutukludan biri olan Dilawar, daha sonra soruşturulan askerlerin itiraflarına göre, "yanlış zamanda yanlış yerde bulunmuş olan" masum bir taksi şoförüydü.

<i>The Forever Prisoner</i>

The Forever Prisoner 2021 yapımı bir belgesel filmdir. Film, CIA'in gizli hapishanelerinde ve daha sonra Guantanamo Kampı'nda tutulan Suudi Arabistanlı tutuklu Ebu Zübeyde'ye yapılan muameleyi detaylandırıyor. Film Alex Gibney tarafından yönetilmiştir.