İçeriğe atla

CD

Compact Disc logosu
Standart bir CD'nin alttan görünümü

Compact Disc ya da Yoğun Disk[1] (İngilizce: Compact Disc, CD), Philips ve Sony ortaklığı ile geliştirilmiş sayısal optik veri saklama ortamıdır. 1982'de Sony şirketinde çalışan Norio Ogha tarafından icat edilmiş ve aynı yıl 1 Ekim 1982'de satışa çıkan ilk disk ve yürütücü sırasıyla Billy Joel'in 52nd Street'i ve Sony'nin CDP-101'i idi. CD'ler bu tarihten sonra ticari olarak günümüze kadar satılmaya devam edilmiştir.[2]

Standard CD'ler 120 milimetrelik çapa sahiptirler. Standard bir CD 80 dakikaya kadar sıkıştırılmamış ses verisini saklayabilir (700 MB). Mini CD'lerin çapları 60 ile 80 mm arasında değişebilir. Mini CD'ler yaklaşık 24 dakikalık ses verisi depolayabilirler (200 MB).

CD-ROM'lar ve CD'ler bilgisayar sektoründe çok yaygın bir biçimde kullanılan teknolojiler olarak yerlerini korumuşlardır. 2004 yılında, Dünya çapında satılan CD sayısı yaklaşık olarak 30 milyara yükselmiştir. 2007'ye kadar bu rakam Dünya çapında 200 milyara ulaşmıştır.

Fiziksel detaylar

CD, 1,2  mm kalınlığında, 15-20 gram ağırlığında ve polikarbonat plastikten yapılmıştır. İçten dışa doğru sırasıyla merkezî delik (15 mm), ilk-geçiş bölgesi, sıkma alanı, ikinci geçiş bölgesi (ayna grubu), program (veri) alanı ve çerçeveden oluşur. İçerideki program alanı 25 ilâ 58  mm arasında bir yarıçapı kaplar.

Başlıca türleri

İlk Aşama: Öncelikle temiz bir ortamda yaklaşık 130  mm çapında, pürüzsüz, dairesel, fotoresist katmanla kaplı, cam hazırlanır. Kaynak materyal bilgisayar kontrolündeki bir makine yardımıyla belirli bir formatta yakılır. Böylece ana cam oluşturulur. Nikel plazma formuna getirilerek cama ince film olarak tutturulur.

Kalıp Hazırlama Aşaması: Daha sonra ana cam elektro (electroforming) kaplama tekniği ile 0,3 mm (300 µm) kalınlığında nikel ile kaplanarak, damga kalıp (stamper) üretimi gerçekleştirilir.

Baskılama Aşaması: Her bir damga kalıp bir plastik enjeksiyon makinesinde CD kalıplarına monte edilir. Erimiş polikarbon CD kalıbı içine enjekte edilir ve damga kalıp üzerindeki izler polikarbon materyale aktarılırken yoğun disk de üretilmiş olur. Bu aşamada üretilen yoğun disk şeffaftır ve okuyucularda damga kalıptan aktarılan izlerin okunabilmesi için yansıtıcı alüminyum film ile kaplanır. Son olarak da koruyucu vernik spin kaplama (yüksek hızda çevirerek) tekniği ile alüminyum filmin üzerine uygulanır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ TDK Bilgisayar Terimleri Karşılıklar Kılavuzu[], URL erişim tarihi: 2 Kasım 2008.
  2. ^ "İşte 30 yıl önceki ilk CD!". milliyet.com.tr. Erişim tarihi: 3 Ekim 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Disket</span> manyetik veri saklama ortamı

Disket, bilgisayardaki bilgiyi taşımak için kullanılan, üzerine demir oksit kaplanmış bir plastik diskin yine plastik bir kap içerisine yerleştirilmesiyle oluşturulmuş manyetik veri saklama ortamı.

<span class="mw-page-title-main">DVD</span>

DVD, CD-ROM görünümünde elektronik kayıt ortamıdır. İngilizce Digital Versatile Disc sözcüklerinin akronimidir. CD'ye göre, çok daha yüksek kayıt kapasitesine sahiptir. DVD-Video, DVD-Audio, DVD-ROM, DVD-RAM, DVD-R ve DVD-RW gibi çeşitleri vardır. Gündelik yaşamda, teknik tanımı dikkate alınmadan ve sözcüğün açılımı düşünülmeden, yaygın olarak, DVD üzerine kaydedilmiş, film ya da video anlamında kullanılır.

Video Compact Disk video görüntülerinin CD üzerine kaydedilmesi için kullanılan bir kayıt standardıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sabit disk sürücüsü</span> veri depo cihazı

Sabit disk ya da Hard disk kısaca HDD ya da Türkçesi ile sabit disk sürücüsü veri depolanması amacı ile kullanılan manyetik kayıt ortamlarıdır. Önceleri büyük boyutları ve yüksek fiyatları nedeni ile sadece bilgisayar merkezlerinde kullanılan sabit diskler, cep telefonları ve sayısal fotoğraf makineleri içine sığabilecek kadar küçülen boyutları ile günlük hayatımıza girmişlerdir.

CD-ROM'a halk arasında sadece CD de denir. İngilizce bir terim olan Compact Disc Read-Only Memory sözcüklerinin baş harfleri alınarak yapılmış olan kısaltmadır. Bilgi ve verileri, bünyesine kaydetmeye yarayan elektronik kayıt cihazıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sony</span> Japonya merkezli uluslararası firma

Sony, Japonya kökenli çokuluslu şirketler topluluğu. Topluluğun ana şirketi, Tokyo'nun Minato semtinde yerleşik olan Sony Corporation'dır. Sony, dünyanın en büyük tüketici elektroniği ve profesyonel elektronik üreticilerinden biridir. Ayrıca dünyanın en büyük oyun konsolu üreticisi, dünyanın ikinci en büyük video oyun yayıncısı ve en kapsamlı medya şirketlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Blu-ray</span>

Blu-ray Disc (BD), genellikle basitçe Blu-ray olarak bilinen, bir sayısal optik disk depolama biçimidir. DVD formatının yerini alması için ve birkaç saatlik yüksek çözünürlüklü ve ultra yüksek çözünürlüklü (2160p) videoyu depolayabilecek şekilde tasarlanmıştır. Uzun metrajlı filmler gibi video materyaller ve PlayStation ve Xbox gibi oyun konsolları için hazırlanan video oyunlarının fiziksel dağıtımları Blu-ray'in ana uygulama alanlarındandır ve ayrıca üzerinde her türlü sayısal veri güvenli bir şekilde saklanabilir. "Blu-ray" adı, diski okumak için kullanılan mavi lazere atıfta bulunur ve bu, bilgilerin DVD'ler için kullanılan daha uzun dalga boylu kırmızı lazerle mümkün olandan daha yüksek bir yoğunlukta saklanmasına olanak tanır.

<span class="mw-page-title-main">CD-RW</span>

CD-RW, İngilizce Compact Disc Re-Writable kelimelerinin kısaltmasıdır. Tekrar yazılabilen CD demektir.

<span class="mw-page-title-main">SACD</span>

SACD, Sony ve Philips konsorsiyumu tarafından geliştirilmiş dijital ortam. Açılımı "Süper Ses Birleşik Diski" dir. Yüksek kalitede (High-Fidelity) ses depolama ortamıdır. Halk arasında Süper CD ya da Yüksek Yoğunluklu CD olarak da bilinir. CD'nin patent hakkını elinde tutan Sony/Philips'in CD patentinin tarihi bitmesi üzerine CD'ye alternatif olarak üretilmiştir. Dünyada üretilen her CD başına iki şirkete patent hakkı ödenmiştir. Müzik dinleyicilerinin artan isteklerine CD ile karşılık verilememesinin ardından ortaya çıkmıştır. 1999 yılında piyasaya sürülmüştür. Standart bir CD'den daha fazla kapasiteye sahiptir, 4.7 GB. DSD kayıt teknolojisi kullanılarak kaydedilmektedir. Ki bu kayıt teknolojisi de, gene aynı konsorsiyum tarafından geliştirilmiştir. CD'den kapasite farkının yanı sıra çok kanallı müzik kaydına izin vermesi en önemli farkıdır. Özel cihazlar tarafından okunabilmektedir.SACD, CDDA ve DVD-A'dan farklı olarak PCM yerine DSD olarak da bilinen, DSM'yi kullanır. DSM'nin örnekleme frekansı 2.8224 mHz dir.

<span class="mw-page-title-main">SD kart</span>

SD Memory Card bir hafıza kartı standardıdır. Standart, Ağustos 1999'da SanDisk, Panasonic (Matsushita) ve Toshiba'nın ortak çabalarıyla MultiMediaCard'lara (MMC'ler) göre bir iyileştirme olarak tanıtıldı.

<span class="mw-page-title-main">Optik disk</span>

Bilgisayarcılık, seslerin çoğaltılması ve video sektöründe optik disk düz, çembersel, genellikle polikarbonat bir disktir ve bunun üstündeki veriler depolanmış olarak çıkıntılar halinde içerisindeki düz bir yüzeyde bulunmaktadır. Bu verilere genellikle, disk üzerindeki özel bir maddenin bir lazer diyot vasıtasıyla ışıma yaptırılmasıyla erişilir. Çıkıntılar yansıyan lazer ışığının biçimini bozar.

<span class="mw-page-title-main">Manyetik bant</span> veri depolama ortamı

Manyetik bant, ilk olarak 1928 yılında Almanya'da geliştirilmiş bir analog veri depolama ortamıdır. Bu süre zarfında, bant formülünde, ambalajlamada ve veri yoğunluğunda pek çok ilerleme gerçekleştirilmiştir.

Ofset baskı, dolaylı bir düz baskı işlemi olup kitap, gazete, reklam ve ambalaj baskısında en yaygın kullanılan baskı tekniğidir. Endirekt baskı işlemlerinde baskı kalıbı ve baskı altı malzemesi birbiriyle temas etmez. Mürekkep önce bir blanket silindirine, ardından da baskı altı malzemesine aktarılır. Bu sayede baskı kalıbı korunur ve kağıt, karton, plastik (filmler), cam ve seramik, metal levhalar ve susuz ofset baskı sayesinde DVD'ler gibi çok çeşitli baskı altı malzemelerine baskı yapılabilir.

<span class="mw-page-title-main">DVD-R</span>

DVD-R bir kaydedilebilir DVD formatıdır. Her ne kadar orijinal standart kapasite olan 3.95 GB Pioneer tarafından geliştirilmiş olsa bile tipik bir DVD-R'nin depolama kapasitesi 4.71 GB dır. Her iki değer selefi (atası) olan CD-R'nin 700 MB olan kapasitesinden daha fazladır

<span class="mw-page-title-main">Veri kayıt ortamı</span> bilginin kaydı için fiziksel depolama ortamı

Veri kayıt ortamı, verilerin üzerine kaydedilip saklandığı ortamların genel adı.

<span class="mw-page-title-main">Dijital ortam</span>

Dijital ortam, verilerin üzerine kaydedilip saklandığı ortamların genel adı.

<span class="mw-page-title-main">Philips CD-i</span>

Philips CD-i, Philips tarafından üretilen bir video oyunu konsoludur. 1991 yılında piyasaya sürülmüş olup bir ses CD çalarından veya oyun konsolundan daha fazla işlevselliğe sahip ancak CD-ROM sürücüsüne sahip bir kişisel bilgisayardan daha düşük bir fiyata sahip olacak şekilde geliştirildi. Maliyet tasarrufu, disket sürücü, klavye, fare ve monitör ve daha az işletim sistemi yazılımı olmasından kaynaklanıyordu. "CD-i", Philips ve Sony tarafından ortak olarak geliştirilen Green Book olarak da bilinen CD-i konsolu tarafından kullanılan multimedya Kompakt Disk standardını da ifade eder.

Manto, gezegen kütlelerinin çekirdekleri ve kabukları arasında yer alan jeolojik bir katmandır. Bu katman sıcak, yoğun, demir ve magnezyum bakımından zengin ve görece katı bir yapıdadır.

<span class="mw-page-title-main">Sony Xperia XZ2 Compact</span>

Sony Xperia XZ2 Compact; Sony tarafından üretilmiş ve satılmış, Android işletim sistemini kullanan bir akıllı telefondur. Xperia X serisinin bir parçası olan cihaz, 26 Şubat 2018'de 2018 Mobile World Congress'teki bir basın konferansında Xperia XZ2 ile birlikte duyurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Termoform</span>

Termoform', plastik bir levhanın plastiğin esneyebileceği bir şekillendirme sıcaklığına ısıtıldığı, bir kalıpta belirli bir şekle getirildiği ve kullanılabilir bir ürün oluşturmak için kesildiği bir üretim sürecidir. Levha veya daha ince ölçüler ve belirli malzeme türlerine atıfta bulunulduğunda "film" malzeme, bir kalıbın üzerine yerleştirilip bitmiş şekle soğutulmasına imkan verecek kadar yüksek sıcaklığa kadar bir fırında ısıtılır. Basitleştirilmiş versiyonu vakum şekillendirmedir.