Kuyruklu yıldız ya da kirlikartopu, Güneş’in yakınından geçerken ısınarak gaz açığa çıkarmaya başlayan, buzlu, küçük Güneş Sistemi cisimleridir. Bu gaz çıkışı, görünür bir atmosfer veya koma ve bazen de bir kuyruk oluşturur. Bu fenomenler, kuyruklu yıldızın çekirdeğine etki eden güneş radyasyonu ve güneş rüzgarı etkilerinden kaynaklanır. Kuyruklu yıldız çekirdek’lerinin büyüklüğü, birkaç yüz metreden ile onlarca kilometreye kadar değişir ve gevşek buz, kozmik toz ve küçük kayalık parçacıklardan oluşur. Kuyruk bir astronomik birim ötesine uzanabilirken, koma Dünya'nın çapının 15 katına kadar çıkabilir. Yeterince parlaksa, teleskop yardımı olmadan Dünya'dan kuyruklu yıldız görülebilir ve gökyüzünde 30°'lik bir alt açı yayı olabilir. Kuyruklu yıldızlar eski çağlardan beri birçok kültür ve din tarafından gözlemlenmiş ve kaydedilmiştir.
Oort Bulutu veya Öpik-Oort Bulutu, Güneş'in etrafında dönen kuyruklu yıldız kümesi. Bu kuyruklu yıldızların enberi ölçeği 5-50 AB ve enöte ölçeği ise 30.000-100.000 AB'dir. Unutulmamalıdır ki enöte yörüngeleri Plüton'un yörüngesinin çok ötesindedir.
Halley kuyruklu yıldızı, resmî adıyla 1P/Halley veya bu kuyruklu yıldızlar üzerine çalışmalar yapan Edmond Halley'e ithafen Comet Halley, Güneş'in yörüngesinde hareket eden ve her 75–76 yılda bir görünen kuyruklu yıldızdır. Halley, çıplak gözle görülebilen bir kuyruklu yıldızdır. Ek olarak, yörüngesini insan ömrü içerisinde tamamlayan çıplak gözle görülen tek kuyruklu yıldızdır. Halley kuyruklu yıldızı, Güneş Sistemi içerisine en son 1986 yılında girmiştir. Hesaplara göre 2061 yılında tekrar görülecektir.
C/2012 S1 (ISON) kuyruklu yıldızı 21 Eylül 2012'de Vitali Nevski ve Artyom Novichonok tarafından keşfedilmiştir. Güneş'in çok yakınından geçen kuyruklu yıldız sınıfındandır. Kuyruklu yıldızların yansıtma özellikleri yüksek olmayıp kömüre yakın olmakla birlikte ISON kuyruklu yıldızının yansıtma özelliği Ay'dan 15 kat fazladır.
C/2013 R1 (Lovejoy), 7 Eylül 2013 tarihinde Terry Lovejoy tarafından 0,2-metre Schmidt–Cassegrain teleskop kullanılarak keşfedilen uzun-dönemli bir kuyruklu yıldızdır.
Yıldızlararası cisimler yıldızlararası boşlukta bulunan ve yerçekimsel olarak bir yıldıza bağlı olmayan bir kuyruklu yıldızdır. Bilinen Güneş Sistemi’ndeki veya Güneş dışı kuyruklu yıldızlar, dışında, bir yıldıza yerçekimsel olarak bağlı olmayan bir yıldızlararası kuyruklu yıldız bulunmamıştır. Yine de bu kuyruklu yıldızların var olduğu varsayılmaktadır: gezegen ve yıldızlardan kaynaklanan yerçekimsel dağıtma, pek çok Oort Bulutu kuyruklu yıldızını fırlatmıştır ve benzeri süreçlerin güneşdışı gezegen sistemlerde de gerçekleşme olasılığının yüksekliği, büyük miktarda bağımsız kuyruklu yıldızın varlığına işaret etmektedir. Günümüzde, yıldızlarası kuyuklu yıldızlar yalnızca Güneş Sistemi’nden geçerlerse fark edilebilir ve Oort Bulutu kuyruklu yıldızlarından, Güneş’e yerçekimsel olarak bağlı olmadıklarına işaret eden, sert hiperbolik yörüngeleri sayesinde ayırt edilirler. Zayıf hiperbolik yörüngelere sahip kuyruklu yıldızlar da gözlemlenmiştir; ancak bunların yörüngelerine bakıldığında, Oort Bulutu'ndan serbest kalmış gibi durdukları ve bir yıldızlararası boşluk kökenine işaret etmedikleri görülmüştür. Bilinen en dış merkezli olan(eccentric) kuyruklu yıldız, C/1980 E1, yalnızca 1.057 dış merkezliliğe sahiptir, ki bu da bir yıldızlararası kuyruklu yıldızdan beklenene göre, pek dış merkezli değildir.
C/2020 F3 (NEOWISE) veya NEOWISE kuyruklu yıldızı, 27 Mart 2020'de Geniş-Alan kızılötesi araştırma kaşifi (WISE) uzay teleskobunun NEOWISE görevi sırasında gök bilimciler tarafından keşfedilen ve yakın-parabolik yörüngeye sahip uzun dönemli bir kuyruklu yıldızdır.
C/2014 UN271 (Bernardinelli-Bernstein) veya basitçe 2014 UN271, astronomlar Pedro Bernardinelli ve Gary Bernstein tarafından Karanlık Enerji Araştırması'ndan alınan arşiv görüntülerinde keşfedilen potansiyel olarak büyük bir Oort bulutu kuyruklu yıldızıdır. Ekim 2014'te ilk görüntülendiğinde, cisim Güneş'ten 29 AB (4,3 milyar km) uzaklıktaydı (neredeyse Neptün'ün yörüngesine kadar) ve bu bir kuyruklu yıldızın keşfedildiği en büyük mesafeydi. 2021'de Güneş'e 19 AB (2,8 milyar km) ve 21 AB (3,1 milyar km) aralık mesafesinde yaklaşıyor ve Ocak 2031'de 10.9 AB'lik (Satürn'ün yörüngesinin hemen dışında) günberisine ulaşacak.
2007'nin Büyük Kuyruklu Yıldızı' olarak da bilinen McNaught Kuyruklu Yıldızı ve C/2006 P1 adlandırması verilen, İngiliz-Avustralyalı gök bilimci Robert H. McNaught tarafından Uppsala Güney Schmidt Teleskobu kullanılarak 7 Ağustos 2006'da keşfedilen periyodik olmayan kuyruklu yıldız’dır 40 yılı aşkın süredir en parlak kuyruklu yıldızdı ve Ocak ve Şubat 2007'de Güney Yarımküre'deki gözlemciler için çıplak gözle kolayca görülebildi.
Encke Kuyruklu Yıldızı veya Encke'nin Kuyruklu Yıldızı, Güneş'in yörüngesini her 3.3 yılda bir tamamlayan bir periyodik kuyruklu yıldız'dır. Encke ilk olarak Pierre Méchain tarafından 17 Ocak 1786'da kaydedildi, ancak yörüngesinin Johann Franz Encke tarafından hesaplandığı 1819 yılına kadar periyodik bir kuyruklu yıldız olarak tanınmadı. Halley Kuyruklu Yıldızı gibi adını keşfedicisinden ziyade yörüngesinin hesaplayıcısından alıyor olması olağandışıdır. Kuyruklu yıldızlar büyük bir koma ve onları çok daha görünür hale getirebilen günberi‘leri sırasında kuyruk oluşturmalarına rağmen çoğu kuyruklu yıldız gibi çekirdeği aldığı ışığın yalnızca %4.6'sını yansıtan çok az albedo'su vardır. Encke Kuyruklu Yıldızı'nın çekirdek çapı 4.8 km'dir.
Comet Kohoutek, resmi olarak belirlenmiş C/1973 E1, 1973 XII ve 1973f, ilk kez 7 Mart 1973'te Çek astronom Luboš Kohoutek tarafından görüldü. Aynı yıl 28 Aralık'ta günberi'ye ulaştı.
Wild 2 olarak da bilinen 81P/Wild Kuyruklu Yıldızı, 6 Ocak 1978'de, Zimmerwald, İsviçre'de 40 cm'lik Schmidt teleskopu kullanarak keşfeden, adını İsviçreli gök bilimci Paul Wild'dan alan bir kuyruklu yıldızdır.
C/1980 E1, Edward LG Bowell tarafından 11 Şubat 1980'de keşfedilen ve Mart 1982'de Güneş'e en yakın (günberi) bir periyodik olmayan kuyruklu yıldız'dır. Jüpiter'e yaklaşması nedeniyle Güneş Sistemi'ni hiperbolik yörünge üzerinde terk eder. Keşfinden bu yana sadece 1I/ʻOumuamua ve 2I/Borisov böyle daha hızlı bir yörünge ile tanımlandı.
Kuyruklu yıldız Giacobini–Zinner Güneş Sistemindeki bir periyodik kuyruklu yıldız'dır. 20 Aralık 1900'de Kova takımyıldızında gözlemleyen Michel Giacobini tarafından keşfedildi. İki yörünge sonra Ernst Zinner tarafından 23 Ekim 1913'te Beta Scuti yakınlarında değişen yıldızları gözlemlerken bulundu.
Resmi olarak C/1811 F1 olarak adlandırılan 1811 Büyük Kuyruklu Yıldızı, yaklaşık 260 gün boyunca çıplak gözle görülebilen bir kuyruklu yıldızdır ve 1997'de Hale-Bopp kuyruklu yıldızı'nın ortaya çıkmasına kadar kaydedilen en uzun görüş süresine sahiptir. Ekim 1811'de, en parlak ve Dünya'dan 1.2 AU iken, koma sayesinde kolayca görülebilir hale geldi ve 0'lık bir görünür kadir parlaklığı sergiledi.
C/2001 Q4 (NEAT), derince güneye doğru iç Güneş Sistemi içine getiren olağan dışı, neredeyse dik geriye giden yörünge'si olan bir kuyruklu yıldız'dır. Başlangıçta, zamanının çoğunu güney gök kutbunun yakınında geçirerek uzaktaki evinden ortaya çıktı. Bu kuyruklu yıldız, 24 Ağustos 2001'de Dünyaya Yakın Asteroid Takibi programı (NEAT) tarafından keşfedildi.
Gözlemsel astronomide, bir Güneş Sistemi cisminin gözlem yayı, cismin yolunu izlemek için kullanılan en erken ve en son gözlemleri arasındaki süredir. Genellikle gün veya yıl olarak verilir. Terim çoğunlukla asteroitlerin ve kuyruklu yıldızların keşfi ve takibinde kullanılır. Yay uzunluğu, bir yörüngenin doğruluğu üzerinde en büyük etkiye sahiptir. Ara gözlemlerin sayısı ve aralığı daha az etkiye sahiptir.
C/2022 E3 (ZTF), 2 Mart 2022'de Zwicky Transient Facility (ZTF) tarafından keşfedilen Oort bulutundan uzun dönemli bir kuyruklu yıldızdır. Güneş ışığının iki atomlu karbon ve siyanojen üzerindeki etkisinden dolayı kuyruklu yıldızın çekirdeğinin çevresinde parlak yeşil bir ışıltı vardır. Kuyruklu yıldızın sistematik tanımı, periyodik bir kuyruklu yıldız olmadığını belirtmek için C ile başlar ve "2022 E3", Mart 2022'nin ilk yarısında keşfedilen üçüncü kuyruklu yıldız olduğu anlamına gelir.
C/2023 P1 (Nishimura), Hideo Nishimura tarafından 12 Ağustos 2023 tarihinde keşfedilen uzun dönemli bir kuyruklu yıldızdır. Yedi aylık bir gözlem yayı ile kuyruklu yıldızın yörünge süresi 433 yıl olarak tahmin edilmektedir. 0,996'lık bir dışmerkezlik, kuyruklu yıldıza Güneş'ten ortalama uzaklığı olan yarı büyük ekseni yaklaşık 57 AU olarak sağlar ve bu, Eris'in ortalama uzaklığı olan 68 AU ile karşılaştırılabilir. Kuyruklu yıldız, Güneş Sistemi'ni terk etmeyecek ve en uzak noktasına (günöte) 2227 yılında ulaşacaktır.
Burada listelenen küçük Güneş Sistemi cisimleriden Haziran 2024 itibarıyla Güneş'e en uzak olanlar göstermektedir. Nesneler, yörüngelerinin hesaplanan günöteye göre değil, Güneş'e olan yaklaşık mevcut uzaklıklarına göre kategorize edilmiştir. Nesneler yörüngelerinde hareket ettikleri için liste zaman içinde değişmektedir. Bazı cisimler içeri doğru bazıları ise dışarı doğru hareket etmektedir. Mesafeler bu cisimlerin gelecekte ulaşabilecekleri minimum (günberi) ya da maksimum (günöte) mesafeler değildir.
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam