Kuyruklu yıldız ya da kirlikartopu, Güneş’in yakınından geçerken ısınarak gaz açığa çıkarmaya başlayan, buzlu, küçük Güneş Sistemi cisimleridir. Bu gaz çıkışı, görünür bir atmosfer veya koma ve bazen de bir kuyruk oluşturur. Bu fenomenler, kuyruklu yıldızın çekirdeğine etki eden güneş radyasyonu ve güneş rüzgarı etkilerinden kaynaklanır. Kuyruklu yıldız çekirdek’lerinin büyüklüğü, birkaç yüz metreden ile onlarca kilometreye kadar değişir ve gevşek buz, kozmik toz ve küçük kayalık parçacıklardan oluşur. Kuyruk bir astronomik birim ötesine uzanabilirken, koma Dünya'nın çapının 15 katına kadar çıkabilir. Yeterince parlaksa, teleskop yardımı olmadan Dünya'dan kuyruklu yıldız görülebilir ve gökyüzünde 30°'lik bir alt açı yayı olabilir. Kuyruklu yıldızlar eski çağlardan beri birçok kültür ve din tarafından gözlemlenmiş ve kaydedilmiştir.
Periyodik kuyruklu yıldızlar, yörünge periyotları 200 yıldan az olan veya tek bir günberi geçişinden daha uzun süre boyunca gözlemlenen kuyruklu yıldızlardır. "Periyodik kuyruklu yıldız" bazen 200 yıldan daha uzun olsa bile periyodik yörüngeye sahip herhangi bir kuyruklu yıldız anlamında kullanılır.
Halley kuyruklu yıldızı, resmî adıyla 1P/Halley veya bu kuyruklu yıldızlar üzerine çalışmalar yapan Edmond Halley'e ithafen Comet Halley, Güneş'in yörüngesinde hareket eden ve her 75–76 yılda bir görünen kuyruklu yıldızdır. Halley, çıplak gözle görülebilen bir kuyruklu yıldızdır. Ek olarak, yörüngesini insan ömrü içerisinde tamamlayan çıplak gözle görülen tek kuyruklu yıldızdır. Halley kuyruklu yıldızı, Güneş Sistemi içerisine en son 1986 yılında girmiştir. Hesaplara göre 2061 yılında tekrar görülecektir.
C/2012 S1 (ISON) kuyruklu yıldızı 21 Eylül 2012'de Vitali Nevski ve Artyom Novichonok tarafından keşfedilmiştir. Güneş'in çok yakınından geçen kuyruklu yıldız sınıfındandır. Kuyruklu yıldızların yansıtma özellikleri yüksek olmayıp kömüre yakın olmakla birlikte ISON kuyruklu yıldızının yansıtma özelliği Ay'dan 15 kat fazladır.
Resmi olarak küçük gezegen adlandırması, bir küçük gezegene nihai biçiminde verilen bir sayı-isim kombinasyonudur. Bu tür bir adlandırma, her zaman yeterince güvenilir bir yörünge belirlendikten sonra bir cisme atanan öncü numarayı içerir. Resmi adlandırma, ilk gözlemlendiğinde otomatik olarak atanan geçici adlandırmaya dayanır. Daha sonra, resmi adlandırmanın geçici kısmı bir isim ile değiştirilebilir. Hem resmi hem de geçici adlandırmalar, Uluslararası Astronomi Birliği'nin (IAU) bir şubesi olan Küçük Gezegen Merkezi (MPC) tarafından denetlenmektedir.
C/2013 R1 (Lovejoy), 7 Eylül 2013 tarihinde Terry Lovejoy tarafından 0,2-metre Schmidt–Cassegrain teleskop kullanılarak keşfedilen uzun-dönemli bir kuyruklu yıldızdır.
C/2020 F3 (NEOWISE) veya NEOWISE kuyruklu yıldızı, 27 Mart 2020'de Geniş-Alan kızılötesi araştırma kaşifi (WISE) uzay teleskobunun NEOWISE görevi sırasında gök bilimciler tarafından keşfedilen ve yakın-parabolik yörüngeye sahip uzun dönemli bir kuyruklu yıldızdır.
2007'nin Büyük Kuyruklu Yıldızı' olarak da bilinen McNaught Kuyruklu Yıldızı ve C/2006 P1 adlandırması verilen, İngiliz-Avustralyalı gök bilimci Robert H. McNaught tarafından Uppsala Güney Schmidt Teleskobu kullanılarak 7 Ağustos 2006'da keşfedilen periyodik olmayan kuyruklu yıldız’dır 40 yılı aşkın süredir en parlak kuyruklu yıldızdı ve Ocak ve Şubat 2007'de Güney Yarımküre'deki gözlemciler için çıplak gözle kolayca görülebildi.
Borrelly kuyruklu yıldızı' veya Borrelly'nin kuyruklu yıldızı, 2001'de Deep Space 1 uzay aracı tarafından ziyaret edilen bir periyodik kuyruklu yıldız’dır. Kuyruklu yıldız en son 28 Mayıs 2015'te günberi'ye geldi ve daha sonra 1 Şubat 2022'de günberiye gelecektir.
Encke Kuyruklu Yıldızı veya Encke'nin Kuyruklu Yıldızı, Güneş'in yörüngesini her 3.3 yılda bir tamamlayan bir periyodik kuyruklu yıldız'dır. Encke ilk olarak Pierre Méchain tarafından 17 Ocak 1786'da kaydedildi, ancak yörüngesinin Johann Franz Encke tarafından hesaplandığı 1819 yılına kadar periyodik bir kuyruklu yıldız olarak tanınmadı. Halley Kuyruklu Yıldızı gibi adını keşfedicisinden ziyade yörüngesinin hesaplayıcısından alıyor olması olağandışıdır. Kuyruklu yıldızlar büyük bir koma ve onları çok daha görünür hale getirebilen günberi‘leri sırasında kuyruk oluşturmalarına rağmen çoğu kuyruklu yıldız gibi çekirdeği aldığı ışığın yalnızca %4.6'sını yansıtan çok az albedo'su vardır. Encke Kuyruklu Yıldızı'nın çekirdek çapı 4.8 km'dir.
Küçük Gezegen Merkezi tarafından 103P/Hartley olarak adlandırılan Comet Hartley 2, yörünge periyodu 6.46 yıl olan küçük bir periyodik kuyruklu yıldızdır. Malcolm Hartley tarafından 1986'da Schmidt Teleskop Birimi, Siding Spring Rasathanesi, Avustralya'da keşfedildi. Çapının 12 ila 16 kilometre olduğu tahmin edilmektedir.
Wild 2 olarak da bilinen 81P/Wild Kuyruklu Yıldızı, 6 Ocak 1978'de, Zimmerwald, İsviçre'de 40 cm'lik Schmidt teleskopu kullanarak keşfeden, adını İsviçreli gök bilimci Paul Wild'dan alan bir kuyruklu yıldızdır.
C/1980 E1, Edward LG Bowell tarafından 11 Şubat 1980'de keşfedilen ve Mart 1982'de Güneş'e en yakın (günberi) bir periyodik olmayan kuyruklu yıldız'dır. Jüpiter'e yaklaşması nedeniyle Güneş Sistemi'ni hiperbolik yörünge üzerinde terk eder. Keşfinden bu yana sadece 1I/ʻOumuamua ve 2I/Borisov böyle daha hızlı bir yörünge ile tanımlandı.
Malcolm Hartley, Britanya doğumlu Avustralyalı astronom. Hartley, Avustralya'da Siding Spring Gözlemevi'de UK Schmidt Teleskobu ile birlikte çalışan astronom ve küçük gezegen ve kuyruklu yıldız kâşifidir.
Jérôme Eugène Coggia Fransız gökbilimci, asteroit ve kuyruklu yıldız kaşifi. Ajaccio, Corsica'da doğmuştur. Marsilya Gözlem Evinde Benjamin Vals'ın asistanı olarak çalıştı.
Gözlemsel astronomide, bir Güneş Sistemi cisminin gözlem yayı, cismin yolunu izlemek için kullanılan en erken ve en son gözlemleri arasındaki süredir. Genellikle gün veya yıl olarak verilir. Terim çoğunlukla asteroitlerin ve kuyruklu yıldızların keşfi ve takibinde kullanılır. Yay uzunluğu, bir yörüngenin doğruluğu üzerinde en büyük etkiye sahiptir. Ara gözlemlerin sayısı ve aralığı daha az etkiye sahiptir.
Küçük Gezegen Merkezi (MPC), Uluslararası Astronomi Birliği'nin (IAU) himayesinde küçük gezegenleri gözlemlemek ve raporlamak için oluşturulmuş resmi bir organdır. 1947 yılında kurulan merkez, Smithsonian Astrofizik Gözlemevi bünyesinde faaliyet göstermektedir.
C/2022 E3 (ZTF), 2 Mart 2022'de Zwicky Transient Facility (ZTF) tarafından keşfedilen Oort bulutundan uzun dönemli bir kuyruklu yıldızdır. Güneş ışığının iki atomlu karbon ve siyanojen üzerindeki etkisinden dolayı kuyruklu yıldızın çekirdeğinin çevresinde parlak yeşil bir ışıltı vardır. Kuyruklu yıldızın sistematik tanımı, periyodik bir kuyruklu yıldız olmadığını belirtmek için C ile başlar ve "2022 E3", Mart 2022'nin ilk yarısında keşfedilen üçüncü kuyruklu yıldız olduğu anlamına gelir.
Astronomik adlandırma kuralları, gökcisimlerinin her birinin ayırt edici olarak adlandırılmasında kullanılan genel geçer kural ve prensipleri ifade etmektedir. Eski zamanlarda, yalnızca Güneş, Ay, birkaç yıldız ile kolaylıkla görülebilen gezegenlerin isimleri bulunmaktaydı. Son birkaç yüzyılda ise gelişen teknoloji ve araçlar vasıtasıyla milyarlarca yeni gök cismi keşfedildiğinden astronomların çok yüksek sayıdaki bu gök cisimlerini birbirinden ayırt edebileceği bir sistematiğe ihtiyaç duyulmuştur. Bununla birlikte, istisnai ve özellikli gök cisimlerinin daha kolay ayırt edilebilmesi amaçlanmıştır.
Astronomide geçici adlandırma, astronomik nesnelere keşfedilmelerinin hemen ardından uygulanmakta olan, resmi adlandırma öncesi cismi diğerlerinden ayırt etmeye yarayan genel kabul görmüş bir adlandırma kuralıdır. Geçici adlandırma bir cisim için genellikle güvenilir bir yörünge hesaplandıktan sonra kalıcı bir adlandırma ile değiştirilir. Bilinen 1.100.000'den fazla küçük gezegenin yaklaşık %47'si geçici olarak adlandırılmış durumdadır.
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam