İçeriğe atla

Cüce su aygırı

Cüce su aygırı
Korunma durumu

Tehlikede (IUCN 2.3)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Alt şube: Vertebrata
İnfa şube: Gnathostomata
Sınıf: Mammalia
Takım: Artiodactyla
Familya: Hippopotamidae
Cins: Choeropsis
Tür: C. liberiensis
İkili adlandırma
Choeropsis librensis
Morton, 1849

Cüce su aygırı (Choeropsis liberiensis), Batı Afrika'nın ormanlarında ve bataklıklarında yaşayan küçük bir su aygırı türüdür. Esas olarak Liberya'da bulunsalar da Sierra Leone, Gine ve Fildişi Sahili'nde de küçük popülasyonları vardır. Nijerya'da ise nesli tükenmiştir.[1]

Cüce su aygırı utangaç bir hayvandır ve geceleri aktiftir. Su aygırıgiller familyasındaki iki yaşayan türden biridir. Diğer tür ise çok daha büyük olan yaygın hippopotamus (Hippopotamus amphibius) veya diğer adıyla Nil su aygırıdır. Cüce su aygırı, karada yaşamaya yönelik birçok adaptasyon gösterse de tıpkı büyük akrabası gibi yarı suculdur. Derisini nemli tutmak ve vücut ısısını düşürmek için suya ihtiyaç duyar. Çiftleşme ve doğum gibi davranışlar hem karada hem de suda gerçekleşebilir. Otçuldur. Ormanlarda eğreltiotları, geniş yapraklı bitkiler, buğdaygiller ve meyvelerle beslenir.

Bu nadir ve gececil orman canlısı, vahşi doğada incelenmesi zor bir hayvandır. Cüce su aygırları, 19. yüzyıla kadar Batı Afrika dışında bilinmiyordu. 20. yüzyılın başlarında hayvanat bahçelerine getirildikten sonra esaret altında iyi üremişlerdir ve mevcut araştırmaların büyük çoğunluğu hayvanat bahçelerindeki bireyler üzerinde yapılmıştır.[2] Türün esaret altındaki hayatta kalma oranı vahşi doğadakinden daha yüksektir. Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’nin (IUCN) 2015'te yaptığı bir değerlendirmeye göre vahşi doğada 2.500'den az cüce su aygırı kalmıştır.[1]

Cüce su aygırının yüzleştiği başlıca tehdit ormanların tarım arazilerine dönüştürülmesiyle sonucu yaşanan habitat kaybıdır. Eti için avlanması, kaçak avcılık, doğal yırtıcılar ve savaş da diğer tehditlerdir. Liberya'da cüce su aygırı da dahil olmak üzere birçok hayvan etleri için yasa dışı olarak avlanmaktadır.

Tarihçe ve halk hikâyeleri

Hippopotamus Avrupa'da antik çağlardan beri bilinirken, cüce su aygırı 19. yüzyıla kadar Batı Afrika dışındaki dünyada bilinmiyordu. Geceleri aktif olmaları ve ormanlık bölgelerde yaşamaları nedeniyle yaşam alanları içinde bile hakkında çok az bilgi vardı. Liberya'da bu hayvana geleneksel olarak "su ineği" deniyordu.[3]

Cüce su aygırları ilk saha raporlarında yanlışlıkla vahşi bir domuz olarak tanımlandı. Türün birkaç kafatası, Amerikalı doğa bilimci Samuel G. Morton'a, Liberya'nın başkenti Monrovia'daki görev süresi boyunca gönderildi. Morton, 1843 yılında bu türü ilk kez tanımladı. İlk tam örnekler, 1870'ler ve 1880'lerde Dr. Johann Büttikofer tarafından Liberya faunası üzerine yapılan kapsamlı bir araştırma sırasında toplandı. Bu örnekler Hollanda'daki Leiden Doğa Tarihi Müzesi'ne götürüldü.[3]

İlk cüce su aygırı 1873 yılında Sierra Leone'de İngiliz Koloni Servisi'nden bir görevli tarafından yakalanarak Avrupa'ya götürüldü, ancak varışından kısa bir süre sonra öldü. Cüce suaygırları 1911'de Avrupa hayvanat bahçelerinde başarılı bir şekilde çoğaltıldı. İlk olarak Almanya'ya, ardından New York'taki Bronx Hayvanat Bahçesi'ne gönderildiler ve burada da başarılı oldular.[3][4]

1927'de Firestone'un kurucusu Harvey Firestone, Billy adlı cüce su aygırını ABD Başkanı Calvin Coolidge'e hediye etti. Coolidge, Billy'yi Washington D.C.'deki Ulusal Hayvanat Bahçesi'ne bağışladı. Hayvanat bahçesine göre, Billy bugün ABD'deki çoğu cüce su aygırının ortak atasıdır.[5][6]

Moo Deng adlı Tayland'daki Khao Kheow Açık Hava Hayvanat Bahçesi'nde yaşayan bir cüce su aygırı, 2024 yılının eylül ayında internette viral olan görüntüleriyle popüler bir internet fenomeni haline gelmiştir.[7]

Cüce su aygırıyla ilgili pek çok halk hikâyesi derlenmiştir. Bu hikâyelerden birinde, cüce su aygırlarının geceleri ormanda yollarını bulabilmek için ağızlarında parlayan bir elmas taşıdıkları anlatılır. Gündüz olduğunda ise bu elması sakladıkları gizli bir yer vardır. Ancak bir avcının, gece vakti bir cüce su aygırını yakalaması durumunda bu elması ele geçirebileceği söylenir. Bazı köylüler, cüce su aygırı yavrularının annelerinden süt emmediğini, bunun yerine annenin derisinden salgılanan maddeleri yaladığını düşünürdü.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b Ransom, C.; Robinson, P.T.; Collen, B. (2015). "Choeropsis liberiensis". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 2015: e.T10032A18567171. doi:10.2305/IUCN.UK.2015-2.RLTS.T10032A18567171.en Özgürce erişilebilir. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021. 
  2. ^ Stroman, H. R.; Slaughter, L. M. (January 1972). "The care and breeding of the Pygmy hippopotamus (Choeropsis liberiensis) in captivity". International Zoo Yearbook. 12 (1). ss. 126-131. doi:10.1111/j.1748-1090.1972.tb02296.x. 
  3. ^ a b c d Robinson, Phillip T. River Horses and Water Cows 26 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Hippo Specialist Group of the World Conservation Union 17 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved on 2007-07-30.
  4. ^ Eltringham, S. Keith (1999). The Hippos. Londra: Academic Press. ISBN 978-0-85661-131-5. 
  5. ^ "Pygmy Hippo fact sheet". National Zoological Park. 25 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2008. 
  6. ^ Jablonski, Nina G. (2004). "The hippo's tale: how the anatomy and physiology of Late Neogene Hexaprotodon shed light on Late Neogene environmental change". Quaternary International. 117 (1). ss. 119-123. Bibcode:2004QuInt.117..119J. doi:10.1016/S1040-6182(03)00121-6. 
  7. ^ "Moo Deng: Thailand zoo's celebrity baby pygmy hippo". BBC (İngilizce). 13 Eylül 2024. 17 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2024. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yahyalı</span> İlçe, Kayseri, Türkiye

Yahyalı, İç Anadolu Bölgesi'nde Kayseri iline bağlı ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Aslan</span> Afrika ve Asyaya özgü büyük bir kedi

Aslan veya arslan, Panthera cinsindeki büyük kedilerden biridir ve kedigiller (Felidae) ailesinin bir üyesidir. 184-208 cm (72-82 in) kafa-gövde uzunluğuna sahip yetişkin erkek bireyler, 160-184 cm (63-72 in) uzunluğundaki dişilerden daha büyüktür. Pride adı verilen gruplar oluşturan sosyal bir türdür. Bir aslan grubu, birkaç yetişkin erkekten, ilgili dişilerden ve yavrulardan oluşur. Dişi aslan grupları genellikle birlikte avlanır ve çoğunlukla büyük toynaklıları hedef alır. Aslan bir süper avcı ve kilittaşı avcısıdır. Her ne kadar bazı aslanların fırsatlar ortaya çıktığında insanları avladıkları bilinse de, tipik olarak bunu yapmazlar.

<span class="mw-page-title-main">Kutup ayısı</span> Kuzey kutup dairesinde yaşayan ayı türü

Kutup ayısı aynı zamanda beyaz ayı ya da deniz ayısı, ayıgiller (Ursidae) familyasından soğuk kuzey kutup bölgesinin karlı sahillerinde ve buzullar üzerinde yaşayan ayı türüdür. Yaşamakta olan en büyük kara etoburudur ve bulunduğu ortamdaki süper yırtıcıdır. Yaşadığı çevreye çok iyi uyum sağlamıştır. Kalın kürkü onu soğuktan korur, beyaz görünümü avlarından saklar. Kutup ayısı hem karada, hem denizde, hem buzda, hem de su içinde zorlanmadan avlanır.

<span class="mw-page-title-main">Fil</span> hortumlu bir memeli hayvan

Fil, hortumlular takımının filgiller (Elephantidae) familyasını oluşturan memeli bir hayvandır. Geleneksel olarak Asya fili ve Afrika fili olmak üzere iki türü tanınır; ancak bazı kanıtlara dayanarak Afrika savan fili ile Afrika orman filinin de iki ayrı tür olduğu öne sürülür. Filler, Sahra altı Afrika ile Güney ve Güneydoğu Asya'da bulunur. İçinde mamutlar ve mastodonlar gibi soyu tükenmiş türleri de barındıran hortumlular takımından günümüzde soyunu sürdüren bir tek filler kalmıştır. Karada yaşayan en büyük hayvan olan Afrika filinin erkeği 4 m boya ve 7.000 kg ağırlığa ulaşabilir. Fillerin dikkat çekici ve ayırt edici özellikleri arasında, nesneleri yakalamak gibi çeşitli amaçlar için kullanılan uzun hortumları başta gelir. Uzun ve sivri olan kesici dişlerini nesneleri taşımak, yeri kazmak için kullanırlar. Fildişinin kaynağı olan bu kesici dişler aynı zamanda dövüşürken silah olarak da kullanılır. Filin büyük ve geniş kulakları vücut ısısını kontrol etmeye yarar. Afrika fillerinin kulakları daha büyük olur ve sırtları içbükeydir. Asya fillerinin ise kulakları daha küçük olur ve sırtları dışbükey ya da düzdür.

<span class="mw-page-title-main">Hayvanat bahçesi</span> genellikle her tür hayvanın doğal şartlarda beslendiği, korunduğu, sergilendiği büyük bahçe

Hayvanat bahçeleri, farklı coğrafyalara ait hayvanların, doğal veya yapay engellerle sınırlandırılmış alanlarda kent insanlarıyla buluşturulduğu mekanlardır.

<i>Su aygırı</i> su hayvanı

Su aygırı veya Hipopotam, çift toynaklılar (Artiodacyla) takımının su aygırıgiller (Hippopotamidae) familyasından, geviş getirmeyen, iri gövdeli otçul bir memeli. Bu familyanın diğer mevcut türü ormanda yaşayan cüce suaygırıdır.

<i>Hippopotamus</i> iki mevcut su aygırıgil cinsinden biri

Hippopotamus, su aygırı olarak da bilinen Hippopotamus amphibius ve hem yakın zamanlarda hem de tarih öncesi zamanlardan kalma birkaç soyu tükenmiş türden oluşan çift toynaklı memelilerin bir cinsidir. Cüce su aygırı ve bir dizi soyu tükenmiş cinsi de içeren Hippopotamidae familyasına aittir.

<span class="mw-page-title-main">Angut (kuş)</span>

Tadorna ferruginea veya Angut veya da angıt, Anatidae familyasına bağlı evcilleştirilebilen göçmen bir kuş türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Domuzgiller</span> Çift parmaklılar takımının, geviş getirmeyenler alt takımına giren bir familya

Domuzgiller (Suidae), geviş getirmeyen bir çift toynaklı familyası. Familyanın 5 cinse ayrılan 20 türünden Avrupa'da ve Türkiye'de bulunan tek temsilcisi, evcil domuzun atası olan yaban domuzudur.

<span class="mw-page-title-main">Bahavalpur</span> Pakistanda bir şehir.

Bahawalpur Pakistan'ın Pencap eyaletine bağlı şehir. 1802'de kurulan Bahawalpur Devleti'nin başkenti idi. Nüfus itibarıyla Pakistan'ın 11. büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">İzmir Doğal Yaşam Parkı</span> İzmirde bir hayvanat bahçesi

İzmir Doğal Yaşam Parkı, İzmir'in Çiğli ilçesinde yer alan kâr amacı gütmeyen bir hayvanat bahçesidir. İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 30 Kasım 2008'de açılmıştır. 132 türden 1.800'e yakın hayvanın bulunduğu park 425.000 m²'lik alan üzerinde kuruludur. Avrupa Hayvanat Bahçeleri ve Akvaryumlar Birliği üyesidir. Yılda 1 milyon civarında kişinin ziyaret ettiği parkta kapatılan İzmir Hayvanat Bahçesi'nden ve yurt dışından getirilen hayvanlar doğal ortamlarında sergilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nübye aslanı</span> doğal yaşamda nesli tükenmiş bir süper güçlü aslan türü

Berberî aslanı, Kuzey Afrika aslanı, Atlas aslanı ve Mısır aslanı olarak da adlandırılan Nübye aslanı, Panthera leo leo aslan alt türünün soyu tükenmiş bir popülasyonudur. Fas'tan Mısır'a kadar Kuzey Afrika'nın Mağrip dağlarında ve çöllerinde yaşamıştır. Ateşli silahların ve aslanları vuranlara verilen ödüllerin yaygınlaşmasının ardından yokedilmiştir. Avlanma ve gözlem kayıtlarının kapsamlı bir incelemesi, küçük aslan gruplarının Cezayir'de 1960'ların başına kadar, Fas'ta ise 1960'ların ortalarına kadar hayatta kalmış olabileceğini ortaya koymuştur. Günümüzde bu bölgede lokal olarak nesli tükenmiştir. Suveyre yakınlarındaki Bizmoune mağarasında 100.000 ila 110.000 yıl öncesine tarihlenen Nübye aslanı fosilleri bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Peyzaj mimarlığı</span>

Peyzaj mimarlığı, doğal ve kültürel kaynakları ve fiziksel çevreyi insan yararı, mutluluğu, güvenliği, sağlığı ve konforu için estetik ve bilimsel ilkeler çerçevesinde ele alan, mekan ve yaşam ortamı oluşturan, biyoçeşitliliği destekleyen arazi planlaması, tasarımı, yönetimi, korunması, onarılması ve denetlenmesi konularını kapsayan eğitim, araştırmalar yapan ve ülkesel, bölgesel, kentsel ve kırsal ölçekte fiziksel planlar içerisinde yer alarak kültürel ve doğal değerlerin korunması ve sürdürülebilirlik adına ekolojik öncelikli projeler üretilmesini sağlayan bir planlama ve tasarım dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Taï Millî Parkı</span>

Taï Milli Parkı, Fildişi Sahili'nde yer alan, Batı Afrika'daki en önemli yağmur ormanı alanlarından birini içeren bir ulusal parktır. 1982 yılında flora ve faunasının genişliğinden dolayı bir Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir. Taï Milli Parkı'nın beş memeli türü, tehlike altındadır: cüce suaygırları, yeşil kolobus maymunları, leoparlar, şempanzeler ve Jentink's duikerlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Rostov Hayvanat Bahçesi</span> Rostov Oblastı, Rusyada bir hayvanat bahçesi

Rostov Hayvanat Bahçesi, Rusya' daki yaklaşık 90 hektarlık alanı kapsayan en büyük hayvanat bahçelerinden biridir. Rostov-na-Donu'da bulunan bu hayvanat bahçesi, Sibirya kaplanı gibi çok nadir türler de dahil olmak üzere 5000'den fazla hayvana ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz gergedan</span>

Beyaz gergedan günümüzde var olan beş gergedan türünden ve kalan birkaç megafauna türünden biridir. Ot yemek için geniş bir ağzı vardır ve tüm gergedan türlerinin en sosyal olanıdır. Kuzey alttürünün çok az bireyi kaldı, 2018'de onaylanmış – ikisi de esaret altında – iki birey kaldı. Dünyanın bilinen son erkek kuzey beyaz gergedanı Sudan, 19 Mart 2018'de Kenya'da öldü.

Sherlock Yack, Mondo TV tarafından yaratılan ve Ruth Christelle tarafından resimlenen Michel Amelin'in romanlarından uyarlanan, 13 dakikalık 52 bölümden oluşan bir Fransız animasyon televizyon dizisidir. MinikaGO da yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gerald Durrell</span>

Gerald Malcolm Durrell,, İngiliz doğa bilimci, yazar, hayvan bakıcısı, çevreci ve televizyon sunucusudur. 1959'da İngiliz Kanal adalarından Jersey Adası'nda Durrell Yaban Hayatı Koruma Vakfı'nı ve Jersey Hayvanat Bahçesini kurdu. Çoğunlukla bir hayvan koleksiyoncusu ve meraklısı olarak kendi hayatı hakkında, en ünlüsü 1956'da yayınlanan My Family and Other Animals olmak üzere yaklaşık kırk kitap yazdı. Ailesinin Yunanistan'ın Korfu Adası'nda yaşadığı yıllara ait anıları iki televizyon dizisine ve bir televizyon filmine uyarlandı. İngiliz romancı Lawrence Durrell'in en küçük kardeşiydi.

<span class="mw-page-title-main">Yaprak görünümlü kertenkele</span>

Yaprak görünümlü kertenkele, Madagaskar adasına özgü bir Uroplatus türüdür. İlk olarak 1888'de George Albert Boulenger tarafından tanımlanan U. phantasticus, Uroplatus gekolarının vücut olarak en küçüğüdür, ancak kuzenlerinden biri olan U. ebenaui'nin daha kısa kuyruğu nedeniyle daha küçük olup olmadığı konusunda devam eden bir tartışma vardır.

<span class="mw-page-title-main">Moo Deng</span> Taylanddaki bir cüce su aygırı

Moo Deng, Tayland'ın Çonburi ilinde bulunan Khao Kheow Açık Hava Hayvanat Bahçesi'nde yaşayan bir cüce su aygırıdır. 2024 yılının eylül ayında, henüz iki aylıkken internette yayılan fotoğrafları sayesinde bir internet fenomeni haline gelmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.