İçeriğe atla

Büyük Ayı Hareketli Grubu

Koordinat:Sky map 12sa 03d 00s; +58º 00' 00″
Büyük Ayı Hareketli Grubu
Büyük Ayı Hareketli Grubu'nun çekirdeğini oluşturan Büyük Kepçe.
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızBüyük Ayı
Sağ açıklık (α)12sa 03d [1]
Dik açıklık (δ)+58° 00′[1]
Açısal boyut ()20°[1]
Görünür büyüklük (V)0,4[1]
Parlak yıldız kadriε UMa 1,77m
Özellikler
Uzaklık76[1] ly (23 pc)
Yaş500[2] milyon
Katalog belirtmeleri
UMa Moving Group • Ursa Major Moving Group • UMa Star Group • UMa Group • UMa Stream
Ayrıca bakınız: Açık yıldız kümesi, Liste

Büyük Ayı Hareketli Grubu (ayrıca Collinder 285 veya Büyük Ayı birliği olarak da bilinir), 500 milyon yıl önce oluştuğu düşünülen[2] ortak kökene ve ortak harekete sahip yakın bir yıldız topluluğudur. Çekirdeği yaklaşık olarak 80 ışık yılı uzaklıktadır. Çoğunlukla Büyük Ayı yıldızlarından oluşur ve parlak yıldızlar açısından oldukça zengindir.

Keşif ve bileşenler

Büyük Ayı Hareketli Grubu'ndaki bütün yıldızlar aynı yönde ve hemen hemen aynı hızda hareket etmekte, benzer metal karışımına sahip ve teoriye göre kabaca benzer yaşa sahiptirler.

Grup 1869 yılında Richard A. Proctor tarafından keşfedilmiştir. Proctor, Dubhe ve Alkaid (Eta Ursae Majoris) hariç Büyük Kepçe yıldızlarının Yay takımyıldızındaki ortak bir noktaya doğru gittikleri bir özdevinime sahip olduğunu fark etti. Böylece Büyük Kepçe yıldızlarının, çoğu takımyıldızlardaki yıldızların aksine büyük ölçüde birbirleriyle ilişkili yıldızlardan oluştuğu anlaşılmış oldu.

Bazı parlak üyelere; Alfa Coronae Borealis (α CrB veya Alphecca veya Gemma), Beta Aurigae (β Aur), Delta Aquarii (δ Aqr), Gama Leporis (γ Lep) ve Beta Serpentis (β Ser) dahildir. Grup üyesi olduğuna inanılan daha parlak ve orta parlaklıktaki yıldızlar, Temel yıldızlar ve Akıntı yıldızları adıyla iki kısımda aşağıda listelenmiştir.

Grup üyeleri

Hareketli gruptaki üyelik kriterleri yıldızların uzaydaki hareketine dayanmaktadır. Bu hareket, yıldızların; özdevinimleri, ıraklık açıları (veya uzaklıkları) ve dikey hızları ile belirlenebilir. Hipparcos uydusu (1989-1993) tarafından toplanan veriler kullanılarak 2003 yılında yayınlanan bir çalışmada, yakın yıldızların özdevinim ve ıraklık açısı tahminleri büyük ölçüde geliştirilmiştir.[2]

Mesafeleri (Hipparcos ile ölçülen) ve görünen parlaklıklarına dayanarak, mutlak parlaklık ile yıldızların yaşları tahmin edilebilir. Hareketli grup içindeki yıldızların 500 milyon yıllık ortak bir yaşa sahip oldukları tahmin edilmektedir.[2]

Temel yıldızlar

Hareketli grubun çekirdeğini oluşturan temel yıldızlar, 13 tanesi Büyük Ayı'da bir tanesi komşu takımyıldız Av Köpekleri'nde olmak üzere 14 yıldızdan oluşur.

Adı TakımyıldızBFHDHIP v.
mag. 		Uzaklık (Iy) Tayf sınıfıNotlar
ε UMaBüyük Ayıε77112185629561.7681A0pAlioth
ζ UMa ABüyük Ayıζ79116656653782.2378A2VMizar, Mizat, Mirza, Mitsar, Vasistha
(dörtlü sistem)
β UMaBüyük Ayıβ4895418539102.3479A1VMerak, Mirak
γ UMaBüyük Ayıγ64103287580012.4184A0V SBPhad, Phecda, Phegda, Phekha, Phacd
δ UMaBüyük Ayıδ69106591597743.3281A3VMegrez, Kaffa
ζ UMa BBüyük Ayıζ791166573.95Mizar dörtlü sisteminin parçası
80 UMaBüyük Ayıg80116842654773.9981A5V SBAlcor, Saidak, Suha, Arundhati
(ikili sistem)
78 UMaBüyük Ayı78113139635034.9381F2V
37 UMaBüyük Ayı3791480518145.1686F1V
HD 115043Büyük Ayı115043645326.8284G1VGliese 503.2
HD 109011Büyük Ayı109011611008.1077K2VNO UMa
HD 110463Büyük Ayı110463619468.2876K3VNP UMa
HD 109647Av Köpekleri109647614818.5386K0DO CVn

Akıntı yıldızları

Büyük Ayı Hareketli Grubu'nun muhtemel akıntı yıldızı üyeleri gökyüzünde daha dağınık olarak bulunmaktadırlar (Kral'dan Güney Üçgeni'ne).

Adı TakımyıldızBFHDHIP v.
mag. 		Uzaklık (Iy) Tayf sınıfıNotlar
β AurArabacıβ3440183283601.9082A2VMenkalinan, Menkalina
α CrBKuzeytacıα5139006762672.2275A0VAlphecca, Alphacca, Alphekka, Gemma, Gnosia, Gnosia Stella Coronae, Asteroth, Ashtaroth
δ AqrKovaδ762166271131363.27159A3VSkat, Scheat, Seat, Sheat
ζ LeoAslanζ3689025503353.43260F0IIIAdhafera, Aldhafera, Aldhafara
γ Lep ATavşanγ1338393270723.5929F7V
β SerYılanβ28141003772333.65153A3VChow
ζ Boo AÇobanζ30129246717953.78180A3IVn
χ1 OriAvcıχ15439587279134.3928G0V
ζ Boo BÇobanζ301292474.43180A2III
21 LMiKüçük Aslan2187696495934.4991A7V
χ Cet ABalinaχ531117184974.6677F3III
γ MicMikroskopγ391999511037384.67223G8III
ζ CrtKupaζ27102070572834.71350G8III
ζ TrAGüney Üçgeniζ31147584806864.9039F9V
16 LyrÇalgı16177196934085.00128A7V
66 TauBoğar6627820205225.10396A3V
59 DraEjderha59180777940835.1189A9V
89 PscBalıklarf89780460615.13220A3V
HD 75605Kumpas75605433525.19229G8III
18 BooÇoban18125451699895.4185F5IV
HD 109799Suyılanı109799616215.41113F0V
π1 UMaBüyük Ayıπ1372905424385.6347G1.5VbMuscida
HD 220096Heykeltıraş2200961153125.65329G5IV
29 ComBerenis'in Saçı29111397625415.71402A1V
HD 18778Kral18778148445.92202A7III-IV
HD 165185Yay165185886945.9457G3VGliese 702.1
6 SexAltılık685364483416.01200A8III
HD 171746Herkül171746911596.21112G2Vv comp
HD 26932Boğa269326.2369G0IV
HD 129798Ejderha129798718766.24139F2VDL Dra
41 VirBaşak41112097629336.25199A7III
χ Cet BBalinaχ531113184866.7278G0EZ Cet
HD 71974 AVaşak71974418207.5194G5
HD 59747Vaşak59747367047.7064G5DX Lyn
HD 28495Zürafa28495212767.7690G0MS Cam
HD 173950Çalgı173950921228.08121G5V595 Lyr
HIP 66459Av Köpekleri664599.0636K5Gliese 519
HD 71974 BVaşak71974418209.0994
HD 95650Aslan95650539859.6838M0DS Leo, Gliese 410
HD 238224Büyük Ayı238224653279.7282K5Gliese 509.1
HD 13959Balina13959105529.76124K2Gliese 91.1
HD 156498Yılancı156498845959.98271V2369 Oph

Üye olmayanlar

Yakındaki parlak yıldız Sirius'un grubun bir üyesi olduğuna inanılmaktaydı fakat 2003 yılında Clemson Üniversitesi'nden Jeremy King ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmaya göre böyle olmayabilir. Bu araştırmada Sirius'un grubun üyesi olamayacak kadar genç olduğu belirtilmektedir.

Güneş Sistemi'miz bu akıma çok yakın olmasına rağmen on kat fazla yaşından dolayı grubun üyesi değildir.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "SEDS - The Ursa Major Moving Cluster, Collinder 285". 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2015. 
  2. ^ a b c d King, Jeremy R.; Villarreal, Adam R.; Soderblom, David R.; Gulliver, Austin F.; Adelman, Saul J. (Nisan 2003), "Stellar Kinematic Groups. II. A Reexamination of the Membership, Activity, and Age of the Ursa Major Group", The Astronomical Journal, 125 (4), ss. 1980-2017, Bibcode:2003AJ....125.1980K, doi:10.1086/368241 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ülker (yıldız kümesi)</span> yıldız kümesi

Ülker veya Süreyya, Boğa takımyıldızının kuzeybatısında orta yaşlı, sıcak B-tipi yıldızlardan oluşan bir açık yıldız kümesi asterizmidir. Yaklaşık 444 ışık yılı uzaklığıyla Dünya'ya en yakın yıldız kümelerinden biridir. Ayrıca, Dünya'ya en yakın Messier nesnesidir ve gece gökyüzünde çıplak gözle görülebilen en belirgin yıldız kümesidir. Aynı zamanda NGC 1432 yansıma bulutsusu ve bir HII bölgesine de ev sahipliği yaptığı gözlemlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Takımyıldız</span> Gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isim

Takımyıldız, gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isimdir. Terim genellikle, yanlış bir biçimde, görünüşte birbiriyle ilgili gözüken yıldız gruplarını tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Sirius</span> Büyük Köpek takımyıldızında yer alan ve gece gökyüzündeki en parlak yıldız

Sirius ya da Akyıldız, Büyük Köpek Takımyıldızı’nda yer alan bahar ayında kuzey yarı küreden görülebilen gece gökyüzünün en parlak yıldızıdır. Türkçe’de Akyıldız ismiyle bilinen Sirius, -1,47 olan görünür kadiri bakımından, görünür kadiri olarak kendine en yakın olan Canopus’a oranla iki kat daha parlaktır. Çıplak gözle tek yıldızmış gibi görünen Sirius, aslında tayf türlerine göre yapılan yıldız sınıflandırma sisteminde A1V sınıfında bulunan Sirius-A ile DA2 sınıfına giren ve Sirius-B olarak adlandırılan bir beyaz cüceden oluşan bir çift yıldızdır. Sirius bu parlak görünümünü aydınlatma gücünün yanı sıra Güneş Sistemi'ne yakınlığına borçludur. Güneş'e 2,6 parsek uzaklıkta oluşundan dolayı, Sirius sistemi uzaydaki yakın komşularımızdan biridir. Sirius kütlesi bakımından Güneş'in iki katıdır ve 1,42’lik bir mutlak kadir değerine sahiptir. Aydınlatma gücü Güneş'in 25 katı olmakla birlikte, Canopus veya Rigel gibi diğer parlak yıldızlarınkine oranla düşük kalır. Sirius sisteminin yaşı 200-300 milyon yıldır. Sistem başlangıçta iki mavimsi yıldızdan oluşuyordu. Bu iki yıldızdan da kütlesi bakımından daha büyük olan Sirius-B zamanla yakıtını tüketerek, dış katmanlarını kaybetmeden önce kırmızı dev haline gelmiş ve yaklaşık 120 milyon yıl önce dış katmanlarını uzaya atarak bugünkü hali olan bir beyaz cüceyi oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Leo (takımyıldız)</span>

Leo ya da Aslan takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan ve zodyak kuşağı takımyıldızlarından biridir. Leo adı Latincede aslan anlamına gelir. Batısında Yengeç ve doğusunda Başak takımyıldızları bulunur. Aynı zamanda aslan burcunu temsil eder.

<span class="mw-page-title-main">Canis Major</span>

Canis Major ya da Büyük Köpek takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Ayrıca, Batlamyus'un 48 takımyıldızından oluşan listesinde de geçer. Avcı Orion'u takip eden köpeklerden birini temsil ettiği söylenir Büyük Köpek takımyıldızı, gece gökyüzündeki en parlak yıldız olan Sirius'u içerir. Sirius, aynı zamanda Kış üçgeni'nin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cetus (takımyıldız)</span>

Cetus ya da Balina takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Kuzey gökkürededir. Cetus adı, her ne kadar günümüzde sıklıkla balina dense de, Yunan mitolojisi'ndeki bir deniz canavarı olan Cetus´tan gelmektedir. Balina, Kova, Balık ve Irmak takımyıldızları gibi diğer suyla ilgili tasvir edilen takımyıldızlarla birlikte, Su olarak bilinen gökyüzü bölgesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Crux (takımyıldız)</span> Güney Yarım küreden görülebilen takımyıldız

Crux ya da Güneyhaçı takımyıldızı, 88 modern takımyıldızın en küçüğü fakat aynı zamanda en ünlü ve göze çarpanlarından biridir. Üç tarafı Erboğa ile çevrilidir, güneyinde ise küçük takımyıldız Sinek yer alır. Samanyolu'nun görünür bandının güney ucunda yer alır. Latince adı olan Crux, Türkçede "haç" anlamına gelir. Dört ana yıldızının her biri +2,8'den daha parlak bir görünür görsel büyüklüğe sahip olduğundan en kolay ayırt edilen takımyıldızlar arasındadır. Güney Yarımküre'nin birçok halkları arasında yüksek bir kültürel öneme sahiptir. Parlaklığı ve belirgin şekli nedeniyle, Avustralya, Brezilya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerin bayraklarında sıkça tasvir edilir. Bu ülkeler, takımyıldızı coğrafi güney konumlarının bir sembolü olarak kullanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Triangulum (takımyıldız)</span>

Triangulum ya da Üçgen takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Ayrıca, 1. yüzyıl gökbilimcisi Batlamyus'un 48 takımyıldızdan oluşan listesinde de yer alır. Kuzey gökkürededir ve küçük bir alan kaplar. Triangulum adı Latince'de üçgen anlamına gelir. Bu takımyıldız güney gökküredeki Triangulum Australe ile karıştırılmamalıdır. Takımyıldız, üçüncü ve dördüncü kadirden olan üç en parlak yıldızının ikizkenar üçgene yakın, uzun ve dar bir üçgen oluşturması sebebiyle bu ismi almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ursa Major (takımyıldız)</span>

Büyük Ayı takımyıldızı, kuzey gökyüzünde bulunan ve mitolojisi muhtemelen tarih öncesi dönemlere kadar uzanan bir takımyıldızdır. Latince adı "büyük ayı" anlamına gelir ve yakınındaki Küçük Ayı ile tezat oluşturur. Antik çağda, MS 2. yüzyılda Batlamyus tarafından Yunan, Mısır, Babil ve Asur astronomlarının önceki çalışmalarına dayanarak listelenen orijinal 48 takımyıldızdan biriydi. Bugün 88 modern takımyıldız arasında üçüncü en büyük takımyıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">Ursa Minor (takımyıldız)</span>

Ursa Minor ya da Küçük Ayı takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Büyük Ayı takımyıldızı "Büyük Kepçe"ye çok benzeyen "Küçük Kepçe", gerçekte tam bir takımyıldız değildir. Büyük Kepçe'nin işaretçileri gibi, Küçük Kepçe'nin kasesinin sonundaki parlakça yıldızların da özel bir adı vardır: Kutbun Bekçileri!

<span class="mw-page-title-main">Rigel (yıldız)</span> Yıldız

Rigel Orion burcundaki bir yıldız. Bu burcun en parlak yıldızıdır ve kuzey göğünde kışın Sirius yıldızından sonraki en parlak yıldızdır. Normal olarak Rigel'in olarak adlandırması gerekirdi. Bir görüşe gore ayni burçtaki değişken dev Betelgeuse 19. yüzyılda bugünkünden daha parlak olduğu için Rigel bu şekilde adlandırılmıştır.

Aşağıdaki liste mutlak bolometrik parlaklıklarına göre aydınlatma gücü en yüksek olan yıldızların listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Pegasus (takımyıldız)</span> kuzey göksel yarımküredeki takımyıldız

Kanatlı At ya da Pegasus, modern 88 takımyıldızdan biridir.

<span class="mw-page-title-main">58 Eridani</span> yıldız

58 Eridani, Irmak takımyıldızı içinde yer alan ve yaklaşık olarak 43 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir yıldızdır. Tayf sınıfı G1.5V olan sarı ana kol yıldızının görünen parlaklığı +5,50 kadirdir. Bir solar analog olarak kabul edilir ve bu da Güneş ile benzer özelliklere sahip olduğu anlamına gelir. Nispeten yüksek bir özdevinime sahiptir. Büyük olasılıkla IC 2391 hareketli grubunun üyesidir ve uzayda ortak bir hareketi paylaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Beta Aurigae</span>

Beta Aurigae, Arabacı takımyıldızı bölgesinde bulunan ikili yıldız sistemidir. Geleneksel adı Menkalinen منكب ذي العنان olup Arapçadan gelmektedir. Geleneksel Çin gök biliminde 五車三 olarak tanımlanır. Sistemin birleşik görünen parlaklığı 1,9'dur ve bu da Beta Aurigae'yi takımyıldızında Capella'dan sonra en parlak ikinci yıldız yapmaktadır. Hipparcos görevi sırasında yapılan ıraklık ölçümleri kullanılarak yapılan hesaplamalarda, uzaklığı 81,1 ışık yılı olarak tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Alfa Ursae Majoris</span>

Alfa Ursae Majoris, Büyük Ayı takımyıldızının ikinci en parlak yıldızıdır. Geleneksel adı Dubhe olan yıldızın nadir olarak kullanılan diğer bir adı Ak'tır.

<span class="mw-page-title-main">Beta Ursae Majoris</span>

Beta Ursae Majoris, Büyük Ayı takımyıldızının en parlak yıldızıdır. Geleneksel adı Merak'dır.

<span class="mw-page-title-main">Gama Ursae Majoris</span>

Gama Ursae Majoris, Büyük Ayı takımyıldızı'nda yer alan bir yıldızdır. Geleneksel adı Pahd veya Phecda'dır. Bu yıldızın tayfı 1943 yılından bu yana diğer yıldızların sınıflandırılmasında kararlı bir örnek olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Beta Pictoris</span>

Beta Pictoris Ressam takımyıldızının en parlak ikinci yıldızıdır. Güneş Sistemi'nden 63,4 ışık yılı uzaklıkta yer alan Beta Pictoris, Güneş'ten 1,75 kat daha büyük ve 8,7 kat daha aydınlıktır. Beta Pictoris sistemi, evriminin anakol aşamasında olmasına rağmen sadece 20 ile 26 milyon yaş aralığında olduğu tahmin edilen çok genç bir sistemdir. Beta Pictoris, uzayda aynı hareketi paylaşan ve aynı yaşta olan genç yıldızların oluşturduğu yıldız birliği Beta Pictoris hareketli grubunun üyesidir.

Beta Aquarii, Kova takımyıldızında bulunan tekli bir sarı süperdev yıldızdır. Resmi adı Sadalsuud ve Bayer adı olan β Aquarii, kısaltılmış Beta Aqr veya β Aqr'dır. Hipparcos görevi sırasında elde edilen paralaks ölçümlerine göre bu bileşen Güneş'ten yaklaşık 540 ışıkyılı uzaklıkta yer almaktadır. 6,5 km/s'lik radyal hız ile Güneşten daha da uzaklaşmaktadır. Yıldız, IAU radyal hız standardı olarak kullanılmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.