İçeriğe atla

ByLock

ByLock
Geliştirici(ler)David Keynes
Gülen Hareketi (iddia)
İlk yayınlanma2014
Son yayınlanma2016
Geliştirme durumuPasif
İşletim sistemiAndroid
IOS
Erişilebilirlikİngilizce
Türkçe
TürAnlık mesajlaşma

ByLock, anonim kullanıcıların şifreli bir şekilde mesajlaşabilmesine olanak tanıyan bir akıllı telefon uygulamasıdır. 2014'te Google Play ve App Store'a yüklenerek kullanıcıların erişimine sunuldu.[1] 2016 yılında kapatılana kadar toplam 600 bin kişi tarafından indirildi. Millî İstihbarat Teşkilatı'nın açıklamalarına göre indirenlerin çoğu Türkiye, İran ve Suudi Arabistan'dandı.[2]

Yazılımın içindeki sertifikaya göre uygulamanın yapımcısı David Keynes isimli bir Amerikalı olmasına rağmen daha sonra Hürriyet'in bir haberine göre aslında bu kişinin David Keynes'in kimliğini kullanan Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan bir Türk vatandaşı olduğu anlaşıldı.[3] Ayrıca uygulamanın kaynak kodlarında "dosya" gibi Türkçe kelimeler kullanılması uygulamanın aslında bir Türk tarafından geliştirildiğini destekledi.[4]

Gülen Hareketi'yle ilişkisi

15 Temmuz darbe girişimi'nin ardından darbecilerin ve diğer Gülen Hareketi üyelerinin ByLock üzerinden görüştüğü saptandı. Darbe sonrasında Gülen Hareketi üyelerine karşı açılan davalarda ByLock yazılımı bir delil olarak kullanıldı.[5] Millî İstihbarat Teşkilatı'nın ByLock raporuna göre ByLock'un veritabanı MİT tarafından ele geçirildi ve sunucu tarafında kullanıcı şifrelerinin MD5 ile özetlenmesi dışında herhangi bir şifrelemenin olmadığı, kullanıcıların "yasinkomiser", "savcı20", "aydinlik kolej muduru suleyman" gibi takma isimler kullanarak örgüt içi yazışmalar yaptığı saptandı. Geliştiricinin kullanıcıları VPN kullanmaya zorlamak için Türkiye'ye ait IP adreslerini engellediği ortaya çıktı.

ByLock'un sanığın cep telefonunda yüklü olmasının Gülen Hareketi üyeliğine dair bir delil olarak kullanılması birçok gazeteci ve avukat tarafından tepki çekti. Türkiye bazı kullanıcıların kendi isteği olmadan uygulamayı yüklemiş olabileceği yüzünden 10 bin adli dosyayı tekrar incelemeye aldı.[6]

15 Temmuz darbe girişiminin ardından Gülen Hareketi mensuplarına yönelik soruşturma ve yargılamalarda ByLock programını kullanmak "silahlı terör örgütü üyeliği" suçu bakımından tek başına tutuklama ve mahkûmiyet gerekçesi yapılmıştır. Ancak bu kararlar, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve BM İnsan Hakları Komitesi ve Keyfi Tutuklamalar Çalışma Grubu tarafından insan hakları ihlali olarak değerlendirilmiştir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 20 Temmuz 2021 tarihinde verdiği Tekin Akgün/Türkiye kararı ile "ByLock" kullanmanın başka delillerle desteklenmediği sürece makul bir suç şüphesi oluşturmayacağına, bu gerekçeyle verilen tutuklama kararı ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) "özgürlük ve güvenlik hakkı"nı düzenleyen 5'inci maddesinin ihlal edildiğine karar vermiştir.[7]

AİHM, ByLock kullanımı gerekçesiyle verilen mahkûmiyet kararına karşı yapılan başvuruyu incelediği 26 Eylül 2023 tarihli Yüksel Yalçınkaya/Türkiye kararında ise, ByLock verilerinin gerçekliğini sorgulama imkânı verilmemesi nedeniyle adil yargılanma hakkının (AİHS m.6) ihlal edildiğine, ByLock kullanmanın silahlı terör örgütü üyeliği suçu için tek başına yeterli delil sayılamayacağı, yerel mahkemelerin bu geniş ve öngörülemez yorumu ile yalnızca ByLock kullanımına dayalı otomatik bir suç karinesi oluşturulduğu ve bu durumun suçlanan kişinin kendisini aklamasını neredeyse imkânsız hâle getirdiğini belirterek, ByLock kullanma gerekçesine dayalı mahkûmiyet kararı ile kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesinin (AİHS m.7) ihlal edildiğine karar vermiştir.[8][9]

BM İnsan Hakları Komitesi 28 Mayıs 2019 tarih ve 2980/2017 sayılı İsmet Özçelik ve Turgay Karaman/Türkiye kararında başvuranların tutuklanmasına gerekçe yapılan ByLock kullanma ve Banka Asya'ya para yatırma gibi iddiaların tutuklama gerekçesi olamayacağına karar vermiştir.[10][11]

BM İnsan Hakları Konseyi Haksız Tutuklamalar Çalışma Grubu Mestan Yayman/Türkiye kararı ile (Opinion No. 42/2018 – 21 Ağustos 2018), ByLock gibi herkese açık bir mesajlaşma uygulamasını kullanmış olmanın suç delili olamayacağı, bu uygulamanın kullanılmasının düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamında kaldığı belirtilmiştir.[12][13] Çalışma Grubu'nun daha sonra verdiği onlarca karar da aynı mahiyettedir.[14]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020. 
  7. ^ "AİHM: Bylock kullanıcısı olmak tek başına 'makul şüphe' oluşturmaz". euronews. 21 Temmuz 2021. 21 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 
  8. ^ "Yalçınkaya kararının anlamı, bağlayıcılığı ve muhtemel sonuçları « PolitikYol.com | Yorum, Analiz, Haber Sitesi". 10 Ekim 2023. 12 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 
  9. ^ "ByLock ve Bank Asya davasında, AİHM'den Türkiye aleyhine ihlal kararı". euronews. 26 Eylül 2023. 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 
  10. ^ "BM'den Türkiye'ye 'ultimatom': Devlet partisi iki şüpheliyi bırakmak zorunda - Diken". 29 Mayıs 2019. 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 
  11. ^ Arslan, Adem Yavuz (2 Haziran 2019). "İlk uluslararası mahkeme kararı: BM kararı tahliyelerin kapısını açıyor". Tr724. 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 
  12. ^ Haber, Ukrayna (28 Ekim 2018). "Bylock suçlamasını çürüten ilk uluslararası karar". devamını oku... 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 
  13. ^ Merkezi (29 Kasım 2018). "Birleşmiş Milletler: ByLock tek başına suç delili olamaz (Mestan Yayman Kararı-4)". Tr724. 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 
  14. ^ "BM, Türkiye'den bireysel 'keyfi tutuklama' şikayetini kabul etti". euronews. 3 Nisan 2020. 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fethullah Gülen</span> Türk vaiz ve yazar

Fethullah Gülen, Fethullahçıların lideri olan Türk vaiz, yazar ve eski imamdır. 28 Şubat sürecinde, dönemin Ankara Emniyet Müdürlüğü; Gülen ve örgütlenmesi hakkında bir rapor hazırladı. Rapora göre, Gülen bir örgütün lideriydi ve liderlik ettiği örgütün mensupları Türk emniyet birimlerine sızmaktaydı. Emniyet Genel Müdürlüğü bu raporu aldıktan 3 gün sonra, 21 Mart 1999'da; sağlık problemlerini sebep gösteren Gülen, Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti. O tarihten bu yana Pensilvanya eyaletindeki Saylorsburg kasabasında yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi</span> Türkiyedeki en yüksek yargısal devlet organı

Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi (AYM), Türkiye'de anayasal denetimi yürüten en yüksek yargı organıdır. Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar. Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler. Görevleri, Türkiye Anayasası'nın 148. ve 153. maddeleri arasında belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi</span> İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ile kurulan, Avrupa Konseyine bağlı, Strazburgda bulunan uluslararası mahkeme

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) veya İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM), uluslararası bir teşkilat olan Avrupa Konseyi'ne bağlı olarak 1959 yılında kurulmuş uluslararası bir mahkemedir. Mahkeme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ek protokolleriyle güvence altına alınmış olan temel hakların çiğnenmesi durumunda bireylerin, toplulukların, tüzel kişilerin ve diğer devletlerin, belirli usul ve kurallar dahilinde başvurabileceği bir yargı merciidir. 46 Avrupa Konseyi üyesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin yargı yetkisini tanımaktadır. Mahkeme, Fransa'nın Strazburg şehrinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kadınlara Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi</span> Uluslararası bir antlaşma

Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Yok Edilmesi Sözleşmesi ya da CEDAW, 1979'da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen ve taraf devletlere kadınlara karşı ayrımcılığın tüm biçimlerini ortadan kaldırma yükümlülüğü getiren uluslararası bir sözleşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Ceza Mahkemesi</span> hükûmetlerarası örgüt ve uluslararası mahkeme

Uluslararası Ceza Mahkemesi, kuruluş belgesi Roma Statüsü olan, savaş suçları, insanlığa karşı işlenen suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçlarına bakan uluslararası bir mahkemedir. 1 Temmuz 2002 tarihinde kurulmuş ve 11 Mart 2003 tarihinde çalışmaya başlamıştır. Mahkeme binası "Ev Sahipliği Anlaşması" yaptığı Hollanda'nın Lahey kentinde bulunmaktadır. Mahkemeye 124 ülke taraf olmuştur.

Uluslararası ceza hukuku, uluslararası hukuk kapsamında bireylerin cezaî sorumluluğunu doğrudan düzenleyen normların bütününü tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Uluslararası hukuk suçları soykırım, savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve saldırı suçudur. Bu suçlar söz konusu olduğunda, etkilerinin tek bir devletin ötesine geçtiği ve dolayısıyla uluslararası toplumun bir bütün olarak sorumluların yargılanmasında çıkarı olduğu varsayılır.

Said Vakkas Gözlügöl, Türk bürokrat.

Masumiyet karinesi, suçsuzluk ilkesi veya uluslararası hukuk terimi olarak presumption of innocence; suç kesinleşmediği sürece kimsenin hükümlü sıfatıyla değerlendirilemeyeceğini ifade eden, temel hukuk doktrini. Evrensel hukuk kurallarına göre, bir kişinin masum olduğunun kanıtlanmasına gerek yoktur; kişinin suçluluğunun kanıtlanamamış olması yeterlidir. Bunun için masumiyet karinesinin temelini, hukukta hüküm giydirmenin yalnızca iddia edilen suçların kanıtlanmasıyla mümkün olduğu gerçeği oluşturur. Bu da hüküm giymemiş kimsenin suçlu sayılamayacağı veya suçlu olarak lanse edilemeyeceği ilkesini; yani masumiyet karinesini doğurur. Masumiyet karinesi evrensel bir yargı doktrini olup; İnsan Hakları Evrensel Bildirisi'nde yer almaktadır. Buna bağlı olarak bu bildiriye taraf olan ülkeler, yasalarında bu doktrine yer vermek durumundadır.

Fethullah Gülen Davası, 1999 yılında Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma neticesinde, 22 Ağustos 2000 tarihinde Fethullah Gülen aleyhine laik devlet yapısını değiştirerek dini kurallara dayalı bir devlet kurmak suçuyla açılan davadır. İddianamaye göre Gülen; ''laik, demokratik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti'ni sona erdirip, yerine şer'i yasaların hakim olduğu İslam devletini kurmak için okullarında beyinlerini yıkadığı gençlik ile oluşturacağı toplumu kullanmayı'' planlamıştır.

Balyoz ya da Balyoz Harekât Planı 5-7 Mart 2003 tarihlerinde 1. Ordu karargâhında düzenlenen plan seminerinde Türkiye hükûmetini devirmek amacıyla Çetin Doğan liderliğinde hazırlandığı iddia edilen askerî darbe planıdır. Yapılan yargılamalar sonucu, darbe planlarının gerçeği yansıtmadığı ortaya çıkmıştır.

Türkiye'de vicdani ret, kanunlarda hak olarak tanınmadığı ve vicdani retçilerle ilgili özel bir düzenleme yapılmadığı için vicdani retçiler, diğer tüm askerlik çağına gelmiş erkek Türk vatandaşları ile aynı şekilde muamele görürler. Türkiye'de vicdani ret kararından sonra alınan cezaya rağmen askerlik görevi için çağrının ve silah altına alınma emrinin devam etmesi sebebiyle retçiler ya retlerinden vazgeçip askerlik görevini yerine getirmekteler ya da sivil itaatsizliğe devam etmekteler. Reddinde ısrar edenler ya firari olarak yaşamakta ya da silah altına alınmalarına rağmen verilen görevleri reddettikleri için askeri cezaevlerine atılmaktadırlar.

Ceza muhakemesi veya ceza yargılaması, ceza hukukunda iddia, savunma ve yargılama sürecidir. Amaç ise maddi gerçeğe ulaşılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Telif hakkı ihlali</span> Telif hakkı bulunan çalışmanın hukuka aykırı şekilde kullanılması

Telif hakkı ihlali, genellikle; telif hakkı eseri oluşturan kişi, atadığı bir yayıncı veya temsilci gibi birisine ait olan çalışmaların, telif hakkı sahibinin özel haklarını ihlal ederek ve izni olmadan kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması ya da izin gerektirecek şekilde görüntülenmesi, bazı çalışmalarda kullanılarak türetilmesi sonucu oluşan hak ihlalidir.

Nahide Opuz davası, kadına yönelik aile içi şiddet nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)’de Türkiye’ye karşı 2002 yılında açılmış bir davadır.

<span class="mw-page-title-main">Meral Danış Beştaş</span> Türk siyasetçi

Meral Danış Beştaş, Kürt asıllı Türk hukukçu, politikacı, Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi 28. dönem Erzurum milletvekili.

Perinçek-İsviçre Davası, İşçi Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek ile İsviçre Federal Hükûmeti adına İsviçre arasında Ermeni Soykırımı'nın inkârı üzerine 2007-2015 yılları arasında süren yargı süreci. 15 Ekim 2015 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Büyük Dairesi tarafından açıklanan kesin karar ile Doğu Perinçek'in ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmedildi ve İsviçre Devleti mahkûm edildi.

<span class="mw-page-title-main">Vikipedi'ye Türkiye'den erişimin engellenmesi</span> 29 Nisan 2017den 15 Ocak 2020ye kadar sürdürülmüş erişim engeli

Vikipedi'nin çevrimiçi tüm dillerinin Türkiye'den engellenmesi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından, 5651 sayılı kanununun verdiği yetkiye dayanarak 29 Nisan 2017 tarihinde aldığı idari tedbir kararı sonucu meydana geldi. "Türkiye'yi terör örgütleriyle aynı zeminde gösteren ifadelerin bulunması" engele gerekçe olarak gösterildi. 2 Mayıs'ta verilen itiraz dilekçeleri sonucunda İngilizce Vikipedi'de yer alan "Turkish occupation of northern Syria", "Foreign involvement in the Syrian Civil War" ve "State-sponsored terrorism" maddelerinde Türkiye'ye ayrılan bölümlerin erişim engeline neden olduğu öğrenildi. 5 Mayıs'ta Vikipedi'nin bağlı bulunduğu Wikimedia Vakfı, idari tedbir kararı alan Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliğine başvurarak kararın kaldırılmasını istedi, fakat itiraz reddedildi.

Gezi Parkı davası, 28 Mayıs - 30 Ağustos 2013 tarihleri arasında gerçekleşen Gezi Parkı olaylarını organize ettikleri iddiası ile 16 kişinin yargılandığı davadır.

Türkiye'de toplantı ve gösteri özgürlüğü, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın kişilerin temel hak ve ödevleriyle ilgili toplantı hak ve hürriyetleri başlığı altında düzenlenmiştir. Toplanma eylemi kişilerin ortak menfaatlerini koruma, savunma veya tartışma amaçlarıyla önceden organize olarak geçici olmak suretiyle bir araya gelmelerinden oluşur. Temel hürriyetler sınıfında yer alan toplanma hürriyeti ilk kez Türk Anayasası'na 1924 Anayasası'nın 70 ve 79. maddeleri ile girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tutuklama</span> genellikle bir suç işlediğinden veya planladığından şüphelenildiği için bir kişinin özgürlüğünün yargılama süresince yasal olarak belirlenen süre boyunca kısıtlanmasına yönelik tedbir kararı

Tutuklama, genellikle bir kişinin bir suç işlediğinden şüphelenildiği zaman veya gözaltına alındıktan sonra yasal koruma ve kontrol için yapılan, kişinin seyahat özgürlüğünü kısıtlamaya yönelik bir koruma tedbiridir. Tutuklama, yargılamaya ilişkin nihai bir hüküm değildir. Bu nedenle, tutuklanan kişi sonrasında daha fazla sorgulanabilir ve/veya suçlanabilir, bulgular kişinin lehine ise tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılabilir veyahut suçu işlemediği sübut bulmuşsa beraat edebilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.