İçeriğe atla

Buzulkar

Bir buzulun yüzeyinden örneklem alımı. Buzulkar, yüzey karı ile buzul arasında görünmektedir.
Säuleck, Hohe Tauern'de bulunan bir buzulkar sahanlığı

Buzulkar, kar ile buzul buzu arasında geçiş formu olan bir buz formudur. Geçmiş mevsimlerden arta kalan kar yığınlarının yeniden kristallenme ile buzkardan daha yoğun bir maddeye dönüşmesi ile oluşmaktadır. Genellikle, buzul yüzeyi üzerine kümelenen kar yığınlarının altında bulunur.

Buzulkar, nemli bir şeker görünümüne sahiptir; ancak, küremeye karşı yüksek dirençli bir sertlik barındırır. Buzulkarın yoğunluğu genellikle 0.4 g/cm3 ila 0.83 g/cm3 arasındadır.[1]

Buzulkar listesi

  • Daniel Bruun Buzulkarı[2]
  • Dreyer Buzulkarı[3]
  • East Northwall Buzulkarı
  • Rink Buzulkarı
  • Sven Hedin Buzulkarı[4]
  • West Northwall Buzulkarı

Kaynakça

  1. ^ Cuffey, K. M.; Paterson, W. S. B. (2010). The physics of glaciers (Fourth bas.). Burlington, MA: Elsevier. ISBN 978-0123694614. 
  2. ^ "DanielBruun Firn". Mapcarta. 31 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019. 
  3. ^ "Dreyer Firn". Mapcarta. 31 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019. 
  4. ^ Sven Hedin Firn, Army Map Service, United States Army Corps of Engineers, Greenland 1:250,000

Ek kaynaklar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erciyes</span> Türkiyede, Kayseride bir yanardağ

Erciyes, İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan sönmüş bir yanardağ. Kayseri'nin 25 km güneybatısındaki Sultansazlığı ovaların'ın yanından yükselen büyük kütleli bir stratovolkandır.

<span class="mw-page-title-main">Grönland</span> Danimarka Krallığına bağlı federe özerk bölge

Grönland, Atlas Okyanusu'nun kuzeyinde, 2.166.086 km² ile kuzey kutbundaki en büyük buz örtüsüyle kaplı, Danimarka Krallığı'na bağlı özerk bir bölgedir. Kanada Arktik Adaları'nın doğusunda, Arktik ve Atlantik okyanusları arasında yer alan dünyanın en büyük adasıdır. Grönland, jeopolitik olarak Avrupa'nın bir parçasıdır. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Nuuk'tur. Fizyografik olarak Kuzey Amerika kıtasının bir parçası olmasına rağmen Grönland, 986'dan başlayarak bin yıldan fazla bir süredir siyâsî ve kültürel olarak Avrupa ile ilişkilendirilmiştir. Sakinlerinin çoğunun ataları Alaska'dan Kuzey Kanada'ya göç eden ve 13. yüzyılda yavaş yavaş adaya yerleşmeye başlayan İnuitlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Everest Dağı</span> Himalayaların Mahalangur Himal alt aralığında bulunan, deniz seviyesinden Dünyanın en yüksek dağı

Everest Dağı, Himalayalar'ın Mahalangur Himal alt bölgesinde yer alan, Dünya'nın deniz seviyesinden en yüksek dağıdır. Çin-Nepal sınırı, zirve noktasından geçmektedir. 2020 yılında Çinli ve Nepalli yetkililer tarafından tespit edilen kar yüksekliği 8.848,86 m 'dir.

<span class="mw-page-title-main">Buzul</span> büyük kar ve buz kütlesi

Buzul, dağ zirvelerinde yaz kış erimeyen ve yer çekiminin etkisiyle yer değiştiren büyük kar ve buz kütlesidir. Eğimli arazilerde yıllar boyunca biriken kar kütlesinin önce buzkar, sonra da buza dönüşmesiyle oluşur. Buzullar okyanuslardan sonra dünya üzerindeki ikinci büyük su deposu ve en büyük tatlı su deposudur, tatlı suyun % 98,5'ini oluştururlar. Hemen hemen her kıtada buzullara rastlanır. Dünya'nın belirli bölgeleri, bütün yıl erimeyen ve "buzul" adını alan buzlarla kaplıdır. Bunlar kutup bölgeleriyle yüksek dağların tepeleridir. Buzul oluşabilecek bölgenin deniz yüzeyinden yüksekliği, enlemin artmasıyla azalır. Ekvator yakınlarında 0° enlem çevresinde buzullara rastlamak için Runewenzorilerin 4.400 m yüksekliğine çıkmak gerekirken, Alplerde (45°) 2500 m'ye, Norveç'te (60°) 1500 m'ye çıkmak yeterlidir. Kutupta buzullara deniz yüzeyinde rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">Deniz seviyesi</span> Terim

Deniz seviyesi, atmosfer ile deniz yüzeyinin birleştiği yükseklik. Deniz seviyesi, Dünya'nın bir veya daha fazla su kütlesinin ortalama yüzey seviyesidir. Yeryüzündeki tüm yüksekliklerin ve denizaltındaki tüm derinliklerin tanımlanmasında kullanılan referans seviyedir. Deniz seviyeleri birçok faktörden etkilenebilir ve jeolojik zamanlar içerisinde büyük farklılıklar gösterdiği bilinmektedir. Dünya üzerindeki herhangi bir bölgenin deniz seviyesi; gel-git, atmosfer basıncı ve rüzgâr gibi nedenlerle kısa süreli değişiklikler gösterir. Kısa vadedeki değişimler ise Dünya'nın iklim değişikliklerine bağlıdır. Örneğin; 20. yüzyılda mevcut deniz seviyesindeki yükselmenin küresel ısınmadan kaynaklandığı varsayılmaktadır. Deniz seviyesinin ölçülmesi; devam eden iklim değişikliğine ilişkin ön görüler sunabilir. Bu değişimler nedeniyle deniz seviyesini, deniz yüzeyinin uzun vadedeki tüm hareketlerinin ortalaması alınarak hesaplanmış olan ortalama deniz seviyesi şeklinde tanımlamak daha doğru olur. Ortalama deniz seviyesi, uluslararası şekilde MSL kısaltması ile gösterilir. Türkçe yayınlarda zaman zaman ODS kısaltması kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Buzul çağı</span> yeryüzü ve atmosfer sıcaklığının uzun süren bir dönem boyunca azalarak kıtasal, kutup ve alp buzullarının genişlemesi ve varlığını sürdürmesi

Buzul çağı ya da buz çağı, Dünyanın ve atmosferinin sıcaklığının uzun süren dönem boyunca azalarak kıtasal, kutup ve alp buzullarının genişlemesi ve varlığını sürdürmesidir. Dünyanın iklimi, gezegende buzulların olmadığı sera dönemleri ile buzul çağları arasında gidip gelir. Dünya halen Kuvaterner buzullaşması içindedir. Buzul çağındaki soğuk iklimin bireysel darbeleri buzul dönemi ve buzul çağındaki aralıklı sıcak dönemlere ise buzullararası denir.

<span class="mw-page-title-main">Kaçkar Dağı</span> Karadenizdeki bir dağ

Kaçkar Dağı, Kaçkar Dağları'nın 3.937 m yüksekliğindeki en yüksek doruğu. Türkiye sınırları içindeki dördüncü yüksek doruk. Dağın büyük bir kısmı Rize'de bulunsa da zirve noktası Artvin'dedir. Kaçkar' kelimesi Ermenicede Haçlı taş anlamlı Խաչքար (Haçkar) kelimesinden geldiği düşünülmektedir. Ancak Alman kartograf Richard Kiepert'in 1902-1916 arasına tarihlenen "Tirabzon" haritasında dağın adı Kaçkar değil, Varsambek veya Kaçgar Dağı olarak geçer.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Genel Katalog</span> gök cisimleri kataloğu

Bulutsular ve Yıldız Kümelerinin Yeni Genel Kataloğu, 1888 yılında John Louis Emil Dreyer tarafından derlenen ve derin gökyüzü cisimlerinden oluşan bir astronomi kataloğudur. NGC, gökadalar, yıldız kümeleri ve salma bulutsuları da dahil olmak üzere 7.840 gök cismi içerir. Dreyer NGC'ye, 1895 ve 1908 yıllarında 5.386 gök cismini daha tanımlayan ve Dizin Katalogları olarak bilinen iki ek yayınladı. Bu cisimlerin birçoğu halen NGC veya IC numaralarıyla yaygın bir şekilde bilinmektedir.

Buzkar kısmen erimiş, tekrar donmuş ve sıkışmış tanecikli yeni kar için kullanılan terimdir. Erime ve donma süreci içinde buzul oluşmasında yer alır. Bir mevsim boyunca aşınmaya uğrayan buzkar daha yoğunlaşır ve eskileşerek eski kar adını alır. Eski kar da zamanla buzulları oluşturan uzun süreli ve çok yoğun olan buza dönüşür. Kayak yapılan tepelerde yıllık olarak gözlemlenen buzkarın üzerine düşmek kayakçılar tarafından pek sevilmez. Buzkarın en az yoğunluğu 500 kg/m³'tür.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Ordusu</span> ABDnin askerî gücü

Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri, ABD askerî örgütlenmesinin başlıca kollarından biri. Kökenleri Kıta Ordusu'na dayanmakla beraber Amerika Birleşik Devletleri'nin en eski ulusal kurumudur. Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nın Birinci Maddesi, Sekizinci Paragrafı'nın Onikinci Bendi'nden anayasal meşruiyetini alır. Savunma Bakanlığı 'na bağlı üç depratmandan biri olan Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri Dairesi'nin bir parçasıdır. Barış ve güvenliğin korunması ve ülke savunmasıyla görevlidir. Ayrıca çevre koruma ve geliştirmeye ilişkin federal programları yürütür, federal devlet, eyalet ve yerel yönetim kuruluşlarına askerî yardımda bulunur; doğal afetlerde yardım çalışmalarına katılır ve acil sağlık hizmetlerinde hava ulaşımını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Tatlı su</span> deniz suyuna nazaran az miktarda tuz ve diğer çözülmüş katıları barındıran su

Tatlı su, içerisinde düşük derişimlerde çözünmüş tuzlar ve diğer toplam çözünmüş katı maddeler bulunan, doğal olarak oluşan herhangi bir sıvı veya donmuş sudur. Deniz suyu ve acı su, tatlı su teriminden hariç tutulmakla beraber demirli su kaynakları gibi tuzsuz ve mineral açısından zengin sular, tatlı su kapsamında değerlendirilir. Tatlı su; buz örtüleri, buz tabakaları, buzullar, kar alanları ve buzdağlarındaki donmuş ve eriyen suları; yağmur, kar yağışı, dolu/karla karışık yağmur ve grezil gibi doğal yağışları; sulak alanlar, göletler, göller, nehirler, akıntılar gibi iç su kütlelerini oluşturan yüzey akıntılarını; akiferlerde, yer altı nehirlerinde ve göllerde bulunan yeraltı sularını kapsayabilir. Tatlı su, insanlar en ihtiyaç duyduğu ve kullandığı su kaynağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Holosen</span> Son 11.700 yılı kapsayan güncel jeolojik devre

Holosen, Kuvaterner devri içerisinde yer alan Pleistosen devrinin bitmesinden günümüze kadar sürmekte olan jeolojik devredir. Dönem Genç Buzul çağının bitmesiyle başlayan buzul durgun (interstadial) dönemine karşılık gelir. Adını Yunanca kelimeler olan ὅλος ve καινός sözcüklerinden alır ve "tamamen yeni" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Son Buzul Maksimum</span> Dünyanın iklim tarihinin bir dönemi

Son Buzul Maksimum, buz tabakaları maksimum uzanmış iken 26.500 ve 19000-20000 yılları arasında Dünya'nın iklim tarihinin bir dönemini ifade eder. Bu süre boyunca, geniş buz tabakaları, Kuzey Amerika, Kuzey Avrupa ve Asya'nın büyük kısmını kaplamıştır. Bu buz tabakaları Son Buzul Maksimum'daki gibi kuraklık, çölleşme ve deniz seviyesinde büyük bir düşüşe neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">Buzul morfolojisi</span>

Buzul Morfolojisi sıcaklık, yağış, topografya ve diğer benzer faktörlerden etkilenir. Buzul morfoloji iki ana kategoride toplanır ve bunu buz akış altında yatan kaya topoğrafya ile sınırlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Erime suyu</span>

Erime suyu; okyanuslar üzerindeki buz sahanlıkları, yassı buzdağları ve buzullar dahil olmak üzere kar veya buzun erimesiyle salınan sudur. Erime suyu genellikle buzulların kar örtüsü oranının azaldığı ablasyon bölgesinde bulunur. Daha tehlikeli laharların oluşmasına benzer şekilde, volkan patlamaları sırasında erime suyu oluşabilir.

<span class="mw-page-title-main">Deniz seviyesinin yükselmesi</span> İklim değişikliği nedeniyle deniz seviyelerinde mevcut ve öngörülen artış

Deniz seviyesinin yükselmesi, küresel ısınma ile bağlantılı olarak dünyanın ortalama deniz seviyesindeki son ve öngörülen artışla yaşanan deniz seviyesinin değişmesi durumuna denir.

<span class="mw-page-title-main">Pleistosen</span> halk dilinde Buz Devri olarak adlandırılan, yaklaşık 2.580.000 ila 11.700 yıl önce süren jeolojik dönem

Pleistosen ya da Pleyistosen, genellikle halk dilinde Buz Devri olarak adlandırılan, yaklaşık 2.580.000 ila 11.700 yıl öncesini kapsayan jeolojik çağdır. Dünyanın en son tekrarlanan buzullaşma dönemidir. Pleistosen'in sonu, son buzul döneminin sonuna ve arkeolojide kullanılan Paleolitik çağın sonuna karşılık gelir. Pleistosen, Kuvaterner Döneminin ilk dönemi veya Senozoik Çağın altıncı dönemidir. ICS zaman ölçeğinde, Pleistosen üç aşamaya ayrılır. Bunlar;

<span class="mw-page-title-main">Buz örtüsü</span> Büyük buzul kütlesi

Buz örtüsü veya örtü buzulu, 50.000 km²'den büyük buzulsal buz kütlesi. Dünya üzerine yayılmış olan büyük boyutlardaki buz tabakalarıdır. Bu tabakalar genelde yüksek kutuplarda bulunur ve etrafında yüzeyin yüksekliği azalmaktadır. Örtü buzulları yüksek kutuplarda bulunan volkanik adalar, vadiler ve dağları kaplar. Örtü buzulları, yüzeylerinde bulunan buzun tabakalarının aşındırılması ve yerleştirilmesi sonucu oluşan yüksekliği ile önemli bir geçiş noktası oluştururlar. Örtü buzulları, aşırı soğuk iklim koşulları nedeniyle etrafında pek çok bitki ve hayvan türünün yaşamasına olanak vermezler.

<span class="mw-page-title-main">Mathieu van der Poel</span>

Mathieu van der Poel şu anda UCI WorldTeam Alpecin-Deceuninck adına yarışan Hollandalı profesyonel bisiklet yarışçısıdır. Sporun cyclo-cross, dağ bisikleti ve yol bisikleti disiplinlerinde yarışmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Buzullaşma zaman çizelgesi</span>

Buzullaşmanın zaman çizelgesi son 3 milyar yılda Dünya tarihinde beş veya altı büyük buz çağını içermektedir. Geç Senozoyik Buz Devri en son aşama olan 34 milyon yıl önce başladı Kuvaterner buzullaşma 2580000 yıldan beri sürüyor.