İçeriğe atla

Buridan'ın eşeği

1900'lerden politik bir karikatür. Atlantik ile Pasifik arasında yapılacak kanal için Panama'yı mı Nikaragua'yı mı seçmek gerektiğine karar veremeyen ABD Senatosu'nu hicvediyor.

Buridan'ın eşeği felsefede özgür irade teması ile ilgili olarak kurulmuş bir paradokstur.

Fabl ismini Fransız nominalist filozof Jean Buridan’dan almaktadır. Hikâye şöyledir:

Hem aç hem susuz olan bir eşek, kendisinden eşit uzaklıkta bir yere konulmuş olan su ve saman balyası arasında bir türlü karar veremeyip hem açlıktan hem susuzluktan ölür.

Tarihçe

Hikâye'nin en eski versiyonu Aristoteles'e aittir ve kahraman bir köpektir. Buridan'ın öyküsü Spinoza'nın Cogitata Metaphysica'sında da geçer. Ancak burada "iki balya saman" biçimindedir.[1] Benzer bir başka örnek de üç ağaçtan oluşan iki koruluk arasında bir türlü karar veremeyen bir deve biçiminde Gazali tarafından kullanılmıştır.[2]

Aynı özelliklere sahip alternatiflerle karşı karşıya kalındığında birinin yerine diğerini seçememe durumu için felsefe ve politikada sık sık kullanılır.

Türk edebiyatında Buridan'ın eşeği

Behçet Necatigil'in KTL adlı şiirinde Buridan'ın eşeğinden bahsedilir. Hilmi Yavuz'a göre şiir Divan Edebiyatındaki "muamma" tarzında yazılmıştır. Ancak şair bu tarz şiirlerde kullanılan ebced hesabını tersine çevirerek kullanmıştır. Yani harflerden rakamlara gidilmesini sağlamak yerine şiire direkt olarak rakamları yerleştirmiştir.[3]

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "Huzur" adlı romanının ikinci bölümünde geçer: "Rum garson bir müddet Buridan'ın merkebi oldu ve şinitselin nefasetiyle bonfilenin asaleti arasında sallandı."

Kaynakça

  1. ^ Uludağ Üniversitesi[] Hakan Gündoğdu, Corliss Lamont’ta “Seçme Özgürlüğü ve Belirlenimcilik (24 Mayıs 2012'de erişildi)” Problemi
  2. ^ Kane, Robert (2005). A Contemporary Introduction to Free Will. New York: Oxford. pp. 37.
  3. ^ Zaman Gazetesi[] Hilmi Yavuz, Necatigil'in KTL şiirini bir modern 'Muamma' olarak okuma denemesi (24 Mayıs 2012'de erişildi)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erkan Oğur</span> Türk müzisyen

Mehmet Erkan Oğur, Türk müzisyen. Perdesiz gitarların öncüsü olarak 1976'da ilk perdesiz klasik gitarı icat etti.

<span class="mw-page-title-main">Behçet Necatigil</span> Türk şair, öğretmen ve çevirmen

Behçet Necatigil ; Türk şair, öğretmen ve çevirmendir.

<span class="mw-page-title-main">II. Gazi Giray</span>

II. Gazi Giray veya Bora Gazi Giray 16. yüzyıl sonlarında iki kez Kırım Hanlığı tahtına oturdu.

<span class="mw-page-title-main">Ali Püsküllüoğlu</span> Türk yazar, şair ve sözbilimci

Ali Püsküllüoğlu, Türk yazar, şair ve sözbilimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Oktay Rifat</span> Türk şair, romancı ve oyun yazarı

Ali Oktay Rifat, Türk şair, oyun yazarı ve roman yazarı. Türk şiirinin en büyük isimlerinden birisi kabul edilir. Orhan Veli ve Melih Cevdet'le birlikte Garip Akımı'nın kurucularındandır. 1955 yılından itibaren İkinci Yeni adlı şiir akımına yönlenmiştir. Şiir dışında roman ve oyun türlerinde de eserler vermiştir. Şair Nazım Hikmet'in kuzenidir.

<span class="mw-page-title-main">Canis Major</span>

Canis Major ya da Büyük Köpek takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Ayrıca, Batlamyus'un 48 takımyıldızından oluşan listesinde de geçer. Avcı Orion'u takip eden köpeklerden birini temsil ettiği söylenir Büyük Köpek takımyıldızı, gece gökyüzündeki en parlak yıldız olan Sirius'u içerir. Sirius, aynı zamanda Kış üçgeni'nin bir parçasıdır.

Cinuçen Tanrıkorur Türk bestekâr ve ud virtüözü, müzikolog ve şarkı sözü yazarı. İtalyan lisesi mezunudur. Uzun yıllar TRT'ye verilen müzik eserlerini inceleyen komisyonun başkanlığını yaptı. Müzik hayatı boyunca 505 beste yapmıştır. Şedd-i sabâ, Zâvil-aşiran ve Gülbûse makamlarını terkip etmesiyle birlikte bu makamlarda klasik fasılları da mevcuttur. 1986'da Fransız Devlet Radyosu'nca LP'si yapılan ilk Türk sanatçısı unvânına sahiptir. Münir Nurettin Selçuk'tan sonra Yahya Kemal’in şiirlerini en çok besteleyen ikinci kişidir. Feyzi Halıcı şiirlerinden pek çok bestesi bulunur.

<span class="mw-page-title-main">II. Abbas Hilmi Paşa</span>

II. Abbas Hilmi Paşa, son Mısır hidividir.

Jess Molho, Türk oyuncu ve sunucu.

Kayıkçı Kul Mustafa, Türk halk edebiyatının Bektaşî koluna bağlı halk ozanı. Şairin doğum ve ölümüyle ilgili net bilgiler bulunmamakla beraber; 17. yüzyıl ozanı olduğu belirlenebilmiştir. Kimi kaynaklarca 1658'de öldüğü rivayet edilmektedir. Ancak bu iddianın tersi olarak 1659'dan sonra öldüğünü savunan araştırmalar da vardır. Edebiyatçı Ahmet Kabaklı ise Kayıkçı Kul Mustafa'nın ölümünün 1646'dan sonra gerçekleştiğini söylemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Deutsche Welle</span> Alman kamu yayıncısı

Deutsche Welle, Almanya'nın Bonn ve Berlin kentlerinden yurt dışına 30 farklı dilde radyo, televizyon ve internet üzerinden yayın yapan medya kuruluşudur. Radyo ve internet servisi Bonn'da bulunmaktadır. Soğuk Savaş döneminde Almanya'nın Sesi adıyla bilinirdi.

<span class="mw-page-title-main">Türk edebiyatı</span> Türkçe yazılmış edebî eserler

Türk edebiyatı, Türk yazını veya Türk literatürü; Türkçe olarak üretilmiş sözlü ve yazılı metinlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Cemal Nadir Güler</span> Türk karikatürcü

Cemal Nadir Güler, Türk karikatürist. "Amcabey", "Efruz Bey", "Dalkavuk", "Akla Kara", "Yeni Zengin" gibi tiplerin yaratıcısı.

<span class="mw-page-title-main">Oya Uysal</span>

Oya Uysal Türk şair.

Edebiyat ve Eleştiri, 1992 yılının Mart - Nisan ayında Ankara'da çıktı. Kuruluş çalışmaları, sahiplik ve ilk sayının parasını ödeme ve yönetme işini Ahmet Yıldız ve Barbara Maria Kuhn birlikte yaptı. Ankara'da Kazım Karabekir Caddesi'nin işhanlarından birinde bir matbaada sabahlayarak dergiyi çıkardılar. Derginin çıkmasına katkıda bulunmak üzere söz verenlere sürpriz yaptılar. Dergi, "Edebiyat Dostları" gibi önemli bir derginin kapanmasından sonra bir ihtiyaç olarak doğdu. En önemlisi de yazar/şair ve aydınlarımız arasında Sovyetler Birliği'nin çöküşünün yarattığı dağılma ve şaşkınlık, derginin çıkmasına neden oldu. Dergi, olup bitenleri anlamak ve biraz da bu şaşkın çevrenin kendini tanıması, suretini görmesini sağlamak için bir arayış olarak çıktı. Bir anlamda da yararlı oldu.

Tuncay Akdoğan, Türk müzisyen, prodüktör. Grup Yorum ve Grup Kızılırmak'ın kurucu üyelerindendir.

Asım, Mehmet Akif Ersoy’un şiir külliyatı Safahat’ın altıncı kitabının adıdır. 1924 yılında basılmıştır.

Avni Dilligil Ödülleri tiyatro oyuncusu ve yönetmeni Avni Dilligil anısına Tiyatro Sanatını Geliştirme Vakfı tarafından her yıl farklı dallarda ödüllerin verildiği bir organizasyondur. İlk kez 1978 yılında organize edilen ve 25 kez gerçekleştirilen tören Avni Dilligil'in kızı Çiçek Dilligil'in 26 yıl sonunda 2003 yılından itibaren devam ettirmeme kararıyla kaldırılmıştır.

Servet Gündoğdu, Türk şair ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Georges Picquart</span> Fransız general (1854 – 1914)

Marie-Georges Picquart Fransız subay ve sonraki dönemde Fransa Savaş Bakanı. Dreyfus Olayı'ndaki kilit isimlerdendir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.