İçeriğe atla

Burgundlar

Burgundlar (Latince: Burgundiōnes, Burgundī; Eski Norsca: Burgundar; Eski İngilizce: Burgendas; Yunanca: Βούργουνδοι), Roma İmparatorluğu zamanında Germanya'da (bugün Polonya'nın parçası) yaşayan büyük bir Doğu Cermen kavmi. Burgundlar ilk olarak 291'de Trier'de imparator Maximian'a verilen 11. methiyede Alamannilerle birlikte anılır ve 248 ile 291 yılları arasında gerçekleşmiş olabilecek olaylara atıfta bulunurlar ve görünüşe göre yüzyıllar boyunca komşu olarak da kalmışlardır.[1]

411 yılı civarında Ren Nehrinde Frankların ve Alamanların arasında Worms, Speyer ve Strasbourg kentlerinde bağımsızlıklarını ilan etti. 436 yılında Aëtius, Burgund güçlerini Ren Nehrinde Hun güçlerine yardım amaçlı olarak mağlup etmiştir, ardından 443'te, Doğu Galya'ya yerleşmişlerdir.

Galya bölgesi, Batı Alpler bölgesinde Burgundya Krallığı'na evrildi. Bu krallık daha sonra Frank Krallığı hakimiyetine girdi, günümüzde bile Fransa'nın Alp Bölgesinde kalan topraklar Burgonya Bölgesidir.

Burgonya'nın öteki toprakları da Hun ordusuyla birlik oluşturmuştur.[2][3]

Burgundlar tarihlerini yazıya geçirmeden önce, aslen anakara İskandinavya'dan oradan Bornholm Adası'na, oradan da Polonya'nın ortasındaki Vistula Havzası'na göç etmiş olabilirler.[4]

Tarih

Kesin Olmayan Erken Tarih

Tarihçiler arasında Burgundlar'ın Roma kontrolündeki Ren topraklarına gelmeden önceki kökenleri hakkında çeşitli iddialar vardır. Ancak Ian Wood ve Walter Goffart gibi bazı modern tarihçiler bu konuya şüpheyle yaklaşırlar. Susan Reynolds'un belirttiği gibi:[5]

Wood, altıncı yüzyılın başlarındaki yasalarında Burgonyalı olarak adlandırılanların tek bir etnik grup olmadığını, ancak bu tanımın Gundobad ve Sigismund'un Romalı olmayan takipçilerini kapsadığını öne sürüyor. Gotların ve Burgonyalıların bazı liderleri Baltık civarındaki uzak atalardan gelmiş olabilir. Herkesin bir sürü ataları vardır ve onların bazıları başka yerlerden gelmiş olabilir. Walter Goffart'ın tekrar tekrar savunduğu gibi, altıncı yüzyıl ya da daha sonra İskandinavya'ya ya da onun içindeki yerlere verilen adlara yapılan göndermelerin, bu belirli atalardan gelen geleneklerin belirgin ve ince bir şekilde aktarıldığı anlamına geldiğine inanmak için çok az neden vardır.

Krallık Dönemi

Ren Toprakları

411'de Burgund kralı Gundahar (ya da Gundicar) Alan kralı Goar ile iş birliği yaparak Jovinus'u kukla imparator yaparak kontrol ettiği Galyalı kral sayesinde Ren topraklarının sol (Roma tarafı) kıyısına Lauter nehri ile Nahe arasına yerleşerek Worms, Speyer ve Strazburg'u ele geçirdi. Ateşkesin bir parçası olarak, İmparator Honorius onlara Borbetomagus'ta (şidmiki Worms) olan toprakları verdi.[6]

Feoderati olan yeni statülerine rağmen, Burgonya'nın Roma Yukarı Gallia Belgica'ya akınları dayanılmaz hale geldi ve Romalı general Aëtius'un Hun paralı askerlerini çağırmasızca Burgonya Krallığı acımasızca yok edildi. Kral Gundahar bu savaşta öldürüldü.

Doğu Galya Yerleşimi

Kaynaklarda belirtilmeyen nedenlerle Burgundalara ikinci kez feoderati statüsü verilmiştir. Burgundlar topraklarını güneye doğru Sapaudia'ya günümüzdeki Savoy bölgesine karşılık gelen topraklara kadar genişletmişlerdir. Burgundlar muhtemelen bugün Lyon olarak bilinen Lugdunum yakınlarında bile yaşıyorlardı. Gundahar'ın oğlu olduğu düşünülen yeni kral Gundioc (ya da Gunderic) babasının ölümünden sonra hüküm sürmüştür. babasının ölümünden sonra hüküm sürmüş görünmektedir.[7] Tarihçi Pline bize Gunderic'in Saône, Dauphiny, Savoie bölgelerini ve Provence'ın bir bölümünü yönettiğini söylüyor. Burgonya krallığının başkenti olarak Vienne'i kurdu. Toplamda, Gundahar hanedanının sekiz Burgonya kralı, krallık 534'te Franklar tarafından istila edilene kadar hüküm sürdü. Son zamanlarında Roma'nın müttefiki olarak Aëtius, Vizigot konfederasyonu ve ötekilerle Attila'ya karşı Châlons muharebisnde savaşmıştır.[8]

Düşüşü

Burgundlar doğu Galya'da güçlerini kaybetmeye başlamışlardı. 493'te, Frank Kralı Clovis, sonradan kendisini Katolik yapacak olan Chilperic'in kızı olan Clotilda ile evlenmiştir

İlk başta 6. yüzyılın başlarında Vizigotlara karşı Franklar ile müttefik olan Burgonyalılar, Vézeronce Savaşı'ndaki ilk girişimin ardından 532 yılında Autun'da Franklar tarafından fethedildi. Burgonya krallığı, Merovenj krallıklarının bir parçası haline getirildi ve Burgonyalıların kendileri de büyük ölçüde asimile edildi.

Dil

Burgundca ölü bir Doğu Cermen dilidir. 6. yüzyılda ölmüştür.[9]

Din

Doğuda kaynaklarda belirtilmeyen bir yerde Burgonyalılar, daha önceki Germen paganizminden Arian Hristiyanlığına dönmüşlerdi. Onların Arianizmi, Burgonyalılar ve Katolik Batı Roma İmparatorluğu arasında bir şüphe ve güvensizlik kaynağı olduğunu kanıtladı.

Son Burgonya krallarından biri olan Gundobad, Vienne piskoposu Avitus ile yakın bir kişisel dostluk sürdürdü. Üstelik Gundobad'ın oğlu ve halefi Sigismund'un kendisi de bir Katolikti ve iktidardaki ailenin birkaç kadın üyesi de dahil olmak üzere Burgonya halkının çoğunun da bu zamana kadar din değiştirdiğine dair kanıtlar var.

Kaynakça

  1. ^ Nixon, C. E. V.; Rodgers, Barbara Saylor (1 Ocak 1994). In Praise of Later Roman Emperors: The Panegyrici Latini (İngilizce). University of California Press. ISBN 978-0-520-08326-4. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024. 
  2. ^ Sidonnius Appolinarius, Carmina, 7, 322
  3. ^ Schutz, Herbert (2001). Tools, Weapons and Ornaments: Germanic Material Culture in Pre-Carolingian Central Europe, 400-750 (İngilizce). BRILL. ISBN 978-90-04-12298-7. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024. 
  4. ^ "Burgundy | History, Culture, Geography, & Map | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 26 Nisan 2024. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024. 
  5. ^ Reynolds, "Our Forefathers" in Goffart (ed.) After Rome's Fall, p.35, citing Wood "Ethnicity and Ethnogenesis of the Burgundians" in Wolfram (ed.) Typen de Ethnogenese.
  6. ^ Prosper, a. 386
  7. ^ Drew, p. 1
  8. ^ Jordanes, Getica, 231
  9. ^ Wolfram, Herwig (1997). The Roman Empire and Its Germanic Peoples (İngilizce). University of California Press. ISBN 978-0-520-08511-4. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Attila</span> Hun Türkü hükümdar

Attila, Hun topluluklarının hükümdarı olduğu 434 tarihinden, 453'teki ölümüne kadar Hun İmparatorluğu hükümdarıdır. Hükümdarlığı sırasında İmparatorluğunu dönemin Avrupasının büyük bölümünü kaplayacak şekilde genişletti. Öldüğü zaman idaresi altındaki topraklar batıda Cermanya, doğuda Ural Nehri, kuzeyde Baltık Denizi ve güneyde Karadeniz'e kadar uzanıyordu. Attila, imparatorluğun başında olduğu zaman diliminde Hunların yanı sıra, birçok Cermen ve İranlı kabileye, Ostrogotlara, Bulgarlara ve Alanlara da önderlik etti.

<span class="mw-page-title-main">Batı Roma İmparatorluğu</span> Roma İmparatorluğunun bağımsız yönetilmiş batı yarısı

Batı Roma İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında İmparator I. Theodosius tarafından ikiye bölünmesiyle ortaya çıkan bir devlettir. Diğer yarısı ise Doğu Roma İmparatorluğu olan devlet, MS 3. ile 5. yüzyıllar arasında var olmuştur. Batı Roma İmparatorluğu, ayrı bir bağımsız İmparatorluk mahkemesi tarafından yönetildikleri herhangi bir zamanda Roma İmparatorluğu'nun batı eyaletlerinden oluşuyordu. Batı Roma İmparatorluğu ve Doğu Roma İmparatorluğu terimleri modern zamanlarda fiilen bağımsız olan siyasi varlıkları tanımlamak için icat edildi; Çağdaş Romalılar İmparatorluğun iki ayrı imparatorluğa bölündüğünü düşünmediler, ancak onu iki ayrı imparatorluk mahkemesi tarafından yönetilen tek bir yönetim olarak idari bir çare olarak gördüler.

<span class="mw-page-title-main">Aosta</span> İtalyanın Komünleri

Aosta, Torino'nun 110 km kuzeybatısında İtalya Alp'lerindeki iki dilli Aosta Vadisi'ndeki önemli bir şehirdir. Mont Blanc Tüneli'nin İtalya yakınında Buthier Nehri ve Dora Baltea Nehrinin birleşme, kavşak noktasında konumlanır.

<span class="mw-page-title-main">Burgonya</span> 4 departmandan oluşan Fransız bölgesi

Burgonya, Côte-d'Or, Nièvre, Saône-et-Loire ve Yonne departmanlarından oluşan Fransız bölgesidir. Dijon, Nevers, Mâcon ve Auxerre, Burgonya'nın büyük şehirleri arasında yer alırlar. Fransa'nın eski bölgelerinden olup Kuzeyde Champagne, Doğuda Franche-Comté, Batıda Allier ve Nivernais, güneyde ise Lyonnais ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Franklar</span> Roma İmparatorluğunun yıkılmasında büyük rol oynamış bir Cermen boyu

Franklar, Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasında büyük rol oynamış bir Cermen boyudur. 4. yüzyıl sonlarından itibaren Galya eyaletinin kuzeyine Roma müttefiki sıfatıyla sızmaya başlar, 406 tarihinden itibaren ise tam güçle Kuzey Galya'yı istila ederler. 6. yüzyılda Güney Galya'dan Vizigotları kovarak hakimiyetlerini pekiştirirler. Bu tarihten sonra Galya artık Fransiya yani Fransa olarak anılacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Cermenler</span> bugünkü Almanya, Avusturya, Bohemya ve Cermanyada MÖ 3. yüzyıldan 9. yüzyıla kadar yaşayan halk

Cermenler, bugünkü Almanya, Avusturya, Bohemya ve Cermanya'da MÖ 3. yüzyıldan 9. yüzyıla kadar yaşayan halk veya bu halktan olan kimse.

<span class="mw-page-title-main">Alamanlar</span>

Alamanlar, birçok Cermen kabilesinin bir araya gelerek kurdukları savaşçı topluluğun adı. Gotlar ve Slavlar tarafından Brandenburg'dan kovulduktan sonra 3. yüzyılın başlarında Main nehri üzerinde görüldüler. Önce Caracalla (213), sonra 3. yüzyıl imparatorları, daha sonra da Valerius Constantius tarafından (301) Roma İmparatorluğu topraklarından püskürtülünce 4. yüzyıl ortalarına kadar Ren nehrinin sağ kıyısında Main ile Konstanz gölü arasına yerleşip kaldılar. İşgal ettikleri yer Würtemberg, Bade ve Alman İsviçresi'ni kapsıyordu. 5. yüzyıl ortalarında burada bir krallık kurdular. Sonraları Ren'i geçerek Köln ile Konstanz arasında Alsace'da yerleşmeye çalıştılar ancak önce Julianus ve Valentinianus, sonra da Attila'nın Hun baskını sırasında Aetius tarafından (453) Ren'in ötesine atıldılar. Güneybatıda Burgundiler ile kuzeybatıda Franklar ile çarpıştılar. 496'da krallıkları Franklar tarafından işgal edildi.

Taştan aletler, bundan yaklaşık 1.8 milyon yıl önce Fransa'da ilkel insanın bulunduğunu kanıtlamaktadır. Bölgede ilk modern insan 40.000 yıl önce ortaya çıkmıştır. Fransa tarihi için ilk yazılı kayıtlar Demir Çağı'ndan itibaren bulunmaktadır. Günümüzdeki Fransa, Galya olarak bilinen bir Roma İmparatorluğu eyaletinin üstüne kuruludur. Romalı tarihçiler, bölgede, dil farkıyla ayrılan üç büyük etnik grubun varlığını ortaya koymuşlardır: Galyalılar, Akuitanlar ve Belgalar. En büyük ve bölgeye en hakim grup olan Galyalılar, Galyaca konuşan Keltlerdi.

<span class="mw-page-title-main">Katalon Muharebesi</span> Hunlar ile Batı Roma İmparatorluğu arasında yaşanmış bir muharebe

Katalon Muharebesi ya da Catalaunum Muharebesi, 20 Haziran 451'de Romalı general Flavius Aetius ile Vizigotlar'ın kralı I. Theodoric'in liderliğindeki koalisyon ordusu ve Attila tarafından komuta edilen Hun ordusu ve vasalları arasında gerçekleşen mücadeledir. Koalisyon ordusunun çoğunluğunu Cermen foederati oluşturmuş olmasına karşın, Katalon Muharebesi Batı Roma İmparatorluğu'nun son büyük askeri operasyonlarından biriydi. Savaşın stratejik sonucunun ne olduğu günümüzde de hala tartışılmaktadır. Romalılar, Hunların Galya'da hakimiyet kurma girişimini durdurdu. Bununla birlikte Hunlar, Galya'nın büyük bölümünü başarılı bir şekilde yağmaladı ve Romalılarla Vizigotların ordularına oldukça ciddi zararlar verdiler. Attila muharebenin ardından iki yıl içerisinde öldü ve Hun İmparatorluğu, 454'teki Nedao Muharebesi'nin kaybedilmesi ile beraber dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">I. Clovis</span> Frenk kralı

I. Clovis, Frankların ilk kralı.

<span class="mw-page-title-main">Burgonya Krallığı</span>

Burgonya, Batı Avrupa'da, günümüzde Güney Fransa'da yer alan ve kurucuları Burgonyalıların adını alan tarihi bir bölgedir. Burgonyalıların kökenleri İskandinavya kıtasıdır, daha sonra Eski Norsça adı Burgundarholmr olan Bornholm adasına yerleştiler ve oradan tekrar Avrupa kıtasına döndüler.

<span class="mw-page-title-main">Burgonya Düklüğü</span>

Burgonya Düklüğü, Duché de Bourgogne (Fransızca) veya Hertogdom Bourgondië (Felemenkçe), Frank Krallığı'nın parçalanmasıyla 877'de bağımsız siyasi bir yapıya kavuşmuş ve 1477'ye kadar bağımsızlığını muhafaza edebilmiştir. Bu süre zarfında farklı hanedanlar dukalığı yönetmiştir. Dokuzuncu yüzyılın sonunda kurulan üçüncü Burgonya Krallığı'nı yöneten hanedanlık 956'da sona erdikten sonra bir Robertiyen ailesi tarafından yönetilen Burgonya, bu ailenin 1361'de sona ermesiyle birlikte, 1364'te Fransız kralı II. Jean'ın dördüncü oğlu Cesur Filip'e verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Speyer</span> Kuzey Ren-Vestfalyada şehir (Almanya)

Speyer, Almanya'da Rhineland-Pfalz'da yaklaşık 50,000 nüfuslu bir şehirdir. Ren nehrinin sol kıyısında yer alan Speyer, Ludwigshafen ve Mannheim'in 25 km güneyinde ve Heidelberg'in 21 km güneybatısında ve Speyer Nehrinin ağzındadır. Speyer, Romalılar tarafından kurulmuş, Almanya'nın en eski şehirlerindendir. Speyer Katedrali, diğer birçok kilise ve Altpörtel Speyer manzaralıdır. Katedralde yüksek sunağın altında, sekiz Kutsal Roma İmparatoru ve Alman krallarının mezarları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Heruliler</span> tarihsel etnik grup

Heruliler MS'in üçüncü yüzyılında, görünüşe göre Azak Denizi yakınında Karadeniz’in kuzeyinde yaşayan ve daha sonra Orta Avrupanın Tuna’sındaki Roma sınırına göç eden bir Doğu Cermen kabilesidir. Geç Antik Çağı boyunca Gotlar, Hunlar, Scirii, Rugii ve Alanlar gibi doğu barbarlarındandırlar.

<span class="mw-page-title-main">Frank Krallığı</span>

Frank İmparatorluğu veya Frank Krallığı, Roma İmparatorluğu sonrası Batı Avrupa'sının en büyük Cermen krallığı idi. Geç Antik Dönem'de ve Erken Orta Çağ'da Franklar tarafından yönetildi. Fransa, Belçika, Hollanda, Lüksemburg ve Almanya modern devletlerinin öncüsü olan devlet, 843'teki Verdun Antlaşması'ndan sonra, Fransa'nın öncülü olan Batı Frank Krallığı, kısa ömürlü Orta Frank Krallığı ve Almanya'nın öncülü olan Doğu Frank Krallığı olarak üçe bölünmüştür. Frank İmparatorluğu 843'teki bölünmesinden önce, Kavimler Göçü döneminden kalma son Cermen krallıkları arasındaydı.

Chlodomer veya Clodomir veya Clodomer, Frankların Kralı I. Clovis'in dört oğlundan ikincisiydi. Babasının 511 yılında ölümü üzerine Frank Krallığı'nı üç erkek kardeşiyle paylaştı: I. Theuderic, I. Childebert ve I. Chlothar. En büyük oğul Theuderic'in daha fazla toprak aldıysa da, Chlodomer krallığın yarısını diğer iki erkek kardeşiyle paylaştı. Ona düşen, eski Syagrius Krallığından alınan Orléans Krallığıydı. Bu krallık, en önemlisi, Tours, Poitiers ve Orléans piskoposluklarını içeriyordu. Chlodomer, Guntheuc ile evlendi. Bu evlilikten, Theodebald, Gunthar ve Clodoald adlı oğulları oldu.

<span class="mw-page-title-main">Burgonyalı Sigismund</span>

Sigismund 516 yılından ölümüne kadar Burgonya kralıydı. Kral Gundobad ve eşi Caretene'nin oğluydu. 516'da babasının yerine geçti. Sigismund ve kardeşi Godomar, I. Clovis'in oğulları ile yaptığı savaşta yenildi ancak kardeşi Godomar kaçmayı başardı. Sigismund, esir olarak Orléans Kralı Chlodomer tarafından ele geçirildi. Kendisi ile eşi ve çocukları da idam edildi. Godomar daha sonra Burgonya ordusunu yeniden topladı ve krallığını geri kazandı.

Roma Galyası, MÖ 1. yüzyıldan MS 5. yüzyıla kadar Roma yönetimi altında bulunan Galya'yı ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Eurik</span> Vizigot kralı

Eurik, ayrıca Evarik olarak da bilinir, 451’de Attila’ya karşı yapılan Katalon Muharebesi'nde hayatını kaybeden Vizigot Kralı I. Theodoric'in oğullarından birisiydi. 466 yılında kardeşi II. Teodorik'i katlettikten sonra, bu yıldan öldüğü 484 yılına kadar Vizigot Kralı olarak hüküm sürmüştür. İmparatorlukla olan foedus antlaşmasını feshetmiş ve krallığın sınırlarını Akitanya’nın dışına çıkararak İber yarımadasına kadar genişletmiştir. Başarılı dış politikası ve siyasi hamleleri hükümdarlığında önemli yere sahiptir. Ölümünün ardından, haleflerine bağımsız ve güçlü bir krallık bırakmıştır. Vizigot Krallığı'nın gelişimi ve dönüşümü Euric'in hükümdarlığı sırasında gerçekleşmiştir.