Burgonya bulamacı - Turkipedia

Fransa'nın Bourgogne bölgesinde ilk defa üzüm ve asmaların tedavisinde kullanıldığı için bu bölgenin adını alan^[1] Burgonya bulamacı bakır sülfat ve sodyum karbonatın bir karışımıdır. İçerisinde %1 -20 arasında toplam bir bakır konstrasyonuna sahip olabilen^[2] bu bulamaç, ağaçlar ve küçük meyvelerdeki fungal etmenlere karşı püskürtülerek kullanılır.^[3]

Tarihçe

Bordo bulamacına benzer şekilde, kullanılan en eski fungusitlerden olan Burgonya Bulamacı, bitkiler üzerinde fungal etmenler ortaya çıkmadan evvel koruyucu fungusit olarak kullanılır.^[4] Bordo Bulamacının bakır sülfat, CuSO₄ ve sönmüş kireç, Ca(OH)₂ içermesine karşılık, Burgonya Bulamacı bakır sülfat, CuSO₄ ve sodyum karbonat, Na₂CO₃ içerir.^[4] İlk olarak 1885 yılında kullanılan^[2] Burgonya Bulamacının yerini bugün sentetik organik bileşikler ya da şelat formdaki reaktif olmayan bakır içerikli bileşikler almıştır.^[1] Böylece bitkilerin bulunduğu ortamlardaki toprak ve suda yüksek düzeyde bakır birikiminin önüne geçilmiştir.

Hazırlanması ve bileşim

Burgonya Bulamacı suda çözünmüş bakır sülfat ve suda çözünmüş sodyum karbonat karışımıyla yapılır. Çözünmüş bakır sülfat oranı genellikle 1:1 - 1:18 aralığındadır. Genellikle yüksek miktarlarda eklenen sodyum karbonatın da çözünme oranı 1:1.5 olmaktadır. Zamanla, sodyum karbonat çözeltiden ayrılarak kristalize olacak ve bakır sülfat oranı sodyum karbonat oranına yaklaşarak oran 1:1 olacaktır. Bu süreç çok çabuk gerçekleşir. Bu özellik, Burgonya Bulamacının genel kullanımını engelleyecek kilit bir unsur olduğundan bulamaç, kullanılmadan hemen önce karıştırılmalı ve derhal kullanılmalıdır.^[5]

Kullanımı ve etki mekanizması

Burgonya Bulamacı ağaçlar ve küçük meyvelerde koruyucu bir fungusit olarak kullanılır. Bu koruyuculuk özelliği, Cu(II) iyonlarının birçok fungus sporlarında bulunan enzimleri engelleme yeteneğine sahip olması ve bu sporların çimlenmesine engel olmasından dolayıdır.^[6] Ne yazık ki, bakırın bu antifungal özelliklerinin mekanizması hala tam olarak anlaşılamamış^[1] olmasına rağmen, bu mekanizmada çoğu kez bakır ve fungus hücre çeperlerinin eksi yüklü kısımları arasında bir etkileşim olduğu, bu etkileşimin hücre çeperini değişik bir şekilde teşvik ederek hücre zarı geçirgenliğini artırdığı sanılmaktadır.^[1] Bu durum fungus hücresinin homeostazini değişikliğe uğratarak, temel besin öğeleri ve iyonların yetersiz alımına ve depolanmasına yol açabilir.

Yararlanılan kaynaklar

^ ^a ^b ^c ^d Borkov, G.; Gabbay, J. (2005). "Copper as a Biocidal Tool". Current Medicinal Chemistry. 12 (18). s. 2163. 6 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2011.
^ ^a ^b Richardson, H. W. (1997). Handbook of Copper Compounds and Applications. CRC Press. ss. 79,120.
^ Roberts, J. W.; Botanical Review. 1936, 2, 586.
^ ^a ^b Chester, F. D. (1980). "The copper salts as fungicides". Journal of Mycology. 6 (1). s. 21. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2011.
^ Butler, O.; Bull. 1933, 56, 3.
^ Ramanathan, N., Sivapalan, A.; Journal of the National Science Council of Sri Lanka. 1986, 14(1), 145.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bakır</span> Atom numarası 29 olan, 1B geçiş grubundaki metalik element

Bakır, Cu sembollü ve 29 atom sayılı bir kimyasal elementtir. Çok yüksek termal ve elektrik iletkenliği olan yumuşak, dövülebilir ve sünek bir metaldir. Yeni açığa çıkmış saf bakır yüzeyi pembemsi-turuncu renklidir. Bakır, ısı ve elektrik iletkeni olarak yapı malzemelerinde, çeşitli metal alaşımların bileşiminde, som gümüş gibi kuyumculukta, kupronikel denizcilik donanımı ve madenî para yapımında ve konstantan yük ölçerlerde ve sıcaklık ölçen termokupllarda kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum</span> atom numarası 11 olan kimyasal element

Sodyum, periyodik cetvelde Na simgesi ile gösterilen ve atom numarası 11 olan element. Sodyum yumuşak ve kaygan bir metal olup alkali metaller grubuna aittir. Doğal bileşiklerin içinde bol miktarda bulunur. Yüksek oranda reaktiftir, sarı bir alevle yanar, su ile şiddetli reaksiyon verir ve havada hızla oksitlenir. Dolayısıyla, vazelin, gazyağı gibi hava ve su ile temasını kesecek bir ortamda saklanması gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Potasyum</span> sembolü K ve atom numarası 19 olan kimyasal element

Potasyum, bir kimyasal elementtir. Simgesi K ve atom numarası 19 dur. Potasyum adını izole edildiği Potas olarak da bilinen potasyum karbonattan almıştır. Potasyum yumuşak, gümüş-beyaz renkli alkali bir metaldir. Doğada deniz suyunda ve pek çok mineralde diğer elementlere bağlı olarak bulunur. Havada hızla oksitlenir ve suya karşı da çok aktiftir. Potasyum, pek çok açıdan sodyuma kimyasal olarak benzese de yaşayan organizmalarda, özellikle de hayvan hücrelerinde, sodyumdan farklı muamele görür. Kandaki seviyesinin düşük olmasına hipokalemi, yüksek olmasına hiperkalemi denir.

Kalsiyum, toprak alkalileri grubundan metalik bir element. Sembolü "Ca"dır. İsmi Latincede “kireç” anlamına gelen “calx” sözcüğünden gelmektedir. İlk defa 1808'de Humphry Davy tarafından kalsiyum hidroksitten elektroliz yoluyla elde edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Klor</span> 17 atomik numaralı kimyasal element

Klor, VIIA grubunda bulunan hafif, keskin kokulu, yeşilimsi sarı renkli, tahriş edici ve zehirleyici bir gaz. Havadan 2,5 kat ağır olan klor ilk zamanlar bir bileşik olarak kabul ediliyordu. Klor ilk olarak 1774 yılında Carl Wilhelm Scheele tarafından keşfedildi. 1810 yılında ise bugünkü ismi Humphry Davy tarafından verildi.

Sodyum karbonat, (çamaşır sodası, kristal soda ve soda külü olarak da bilinir) Na₂CO₃ formülüne sahip değişik hidratları olan bir inorganik bileşiktir. Bütün formları beyaz, suda çözünür tuzlardır. Tüm formları güçlü bir alkali tada sahiptir ve suda orta derecede alkali çözeltiler verir. Tarihsel olarak sodyum bakımından zengin göl sularından veya sodyum bakımından zengin topraklarda yetişen bitkilerin küllerinden çıkarıldı. Bu sodyum açısından zengin bitkilerin külleri, potas üretmek için kullanılan odun küllerinden belirgin şekilde farklı olduğundan, "soda külü" olarak anıldı. Günümüzde ise, Solvay işlemi ile sodyum klorür ve kireç taşından büyük miktarlarda üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Selenyum</span>

Selenyum, atom numarası 34, kütle numarası 78.96 olan, periyodik cetvelin 4. periyodunda 6a grubunda bulunan element. 6a'nın 3. elementidir.

Sodyum bikarbonat ya da soda kimyasal formülü NaHCO₃ olan bir kimyasal bileşiktir. Kabartma tozu olarak da bilinir. Sodyum tuzlarından birisidir. Antiasit özelliği vardır. Kabartma tozu olarak da kullanılır. Suda çözünür. Beyaz katı kristal tozdur. Sodyum karbonat'ı andıran hafif alkali tadı vardır. Salin solüsyonu bileşiminde de kullanılır.

Küprik sülfat ya da sadece bakır sülfat olarak da bilinen Bakır (II) sülfat, kimyasal formülü CuSO₄ olan bir kimyasal bileşiktir. Bu tuzun hidrasyon derecelerine bağlı olarak bir dizi farklı bileşikleri mevcuttur. Susuz formu soluk yeşil ya da grimsi beyaz bir toz olmasına karşın en çok bilinen pentahidrat (CuSO₄•5H₂O) formu, parlak mavi renktedir. Çok az miktardaki CuSO₄•5H₂O çevreye çok zehirlidir, gözleri ve cildi tahriş eder ve yutulduğunda zararlı da olabilir. Oktahedral moleküler geometriye ve paramanyetik özelliğe sahip olan bakır (II) sülfat ekzotermik olarak suda çözünürek [Cu(H₂O)₆]²⁺ kompleksini oluşturur. Bakır (II) sülfat "mavi vitriyol", "göztaşı" ve "göktaşı" olarak da bilinmektedir.

Sodyum nitrat formülü NaNO₃ olan kimyasal bileşiktir. Güherçile'den ayırmak için Şili güherçilesi (bu ülkede büyük miktarda yığınlar halinde bulunması nedeniyle bu ad verilmiştir) adı da verilen bu beyaz renkli kristal tuz, potasyum nitrata oranla suda çok fazla çözünmektedir. Havadan nem çeker.

Amonyum sülfat, (NH₄)₂SO₄ formülüne ve çok sayıda ticari kullanıma sahip bir inorganik tuzdur. Toprak gübresi olarak yaygın bir şekilde kullanılır. %21 azot ve %24 kükürt içerir.

Bordo bulamacı bağlarda fungusit olarak kullanılan bakır(II) sülfat ve sönmüş kireçin bir karışımıdır. Plasmopara viticola mantarının neden olduğu bağ mildiyösü bitki hastalığı başta olmak üzere özellikle bahçe, fidelik ve tarla bitkilerinde görülen mantari hastalıklara karşı kullanılır. Fransa'nın Bordeaux bölgesinde icat edilmiştir. Bir yüzyılı aşkın süredir kullanılmakta olan bu fungusit, yeraltı sularına sızmasına ve akarsuları kirletmesine rağmen hala rağbet görmekte ve kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bakır(II) oksit</span>

Bakır (II) oksit ya da küprik oksit (CuO) bakırın daha yüksek oksit formunda olanıdır. Doğada tenorit minerali halinde bulunur.

Bakır oksiklorür formülü Cu₂(OH)₃Cl olan bir kimyasal bileşiktir. Tribazik bakır klorür (TBCC), bakır trihidroksil klorür ya da dibakırklorür trihidroksit olarak da adlandırılır. Maden yataklarında, metal korozyon ürünlerinde, sanayi ürünlerinde, sanat ve arkeolojik eserlerde ve de bazı canlı sistemlerde rastlanılan yeşilimsi bir kristal katıdır. Endüstriyel ölçekte ilk başlarda ya kimyasal ara ürün ya da bir fungusit olarak kullanılmak üzere imal edilmiştir. 1994 yılından bu yana ise, yılda binlerce ton üretilen saflaştırılmış, kristalize ürün hayvanlar için besin takviyesi olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Evaporit</span>

Evaporit, sulu bir çözeltinin buharlaşmasıyla kristalleşme ve yoğunlaşma sürecinde sonuçlanır. Evaporit suda çözünen mineral sedimentin (mineralin) ismidir. İki çeşit tuz taşı birikintisi vardır:

Okyanus birikintisi olarak da bilinen marine ve göller gibi suyun ana bloklarında bulunmaktadır.
Evaporit tuz taşları çökelti kayaları olarak bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Bakır(I) oksit</span>

Bakır(I) oksit ya da küproz oksit formülü Cu₂O olan inorganik bileşiktir. Bakırın oksitlerinden biridir. Bu kırmızı renkli katı bazı yosun önleyici boyaların bileşimine girmektedir. Bu bileşik, tanecik büyüklüğüne bağlı olarak sarı ya da kırmızı renkli olabilir. Bakır(I) oksit kırmızımsı renkteki kuprit minerali halinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Bakır(II) nitrat</span>

Bakır (II) nitrat Cu(NO₃)₂(H₂O)_x formülüne sahip inorganik bileşikler ailesinin herhangi bir üyesini tanımlar. Hidratlar mavi katılardır. Susuz bakır nitrat mavi-yeşil kristaller oluşturur ve 150-200 °C'de vakumda süblimleşir. Yaygın hidratlar hemipentahidrat ve trihidrattır.

<span class="mw-page-title-main">Bakır(II) karbonat</span>

Bakır karbonat, oda sıcaklığında katı hâlde bulunan bir inorganik bileşiktir. Havadan nem çeker. Su ile tepkimeye girerek bakır karbonat hidroksite dönüşür. Bazik özellik gösterir. Boya ve pigment olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Demir(II) sülfat</span> kimyasal bileşik

Demir (II) sülfat veya demir sülfat FeSO₄•xH₂O formülüne sahip bir dizi tuz anlamına gelir. Bu bileşikler en yaygın olarak heptahidrat (x = 7) olarak bulunursa da x için birkaç değer bilinmektedir. Hidratlı form tıp alanında demir eksikliğini tedavi etmek ve ayrıca endüstriyel uygulamalar için kullanılır. Antik çağlardan beri, Zaç-ı Kıbrıs ve yeşil vitriyol (vitriyol, sülfat için eski bir isimdir) olarak bilinen, mavi-yeşil heptahidrat (7 molekül su içeren hidrat) bu maddenin en yaygın şeklidir. Tüm demir (II) sülfatlar suda çözünerek oktahedral moleküler geometriye sahip ve paramanyetik olan aynı akua kompleksi [Fe(H₂O)₆]²⁺ verir.

Simya çalışmaları sayesinde daha sonra belirli kimyasal bileşikler veya bileşik karışımları olarak sınıflandırılan birçok kimyasal madde üretilmiştir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.