İçeriğe atla

Burgonya

Koordinatlar: 47°00′K 4°30′D / 47.000°K 4.500°D / 47.000; 4.500
Burgonya
Bölge
Burgonya bayrağı
Bayrak
Burgonya arması
Arma
ÜlkeFransa Fransa
Yüzölçümü
 • Toplam31,582 km²
Nüfus
 (2008)
 • Toplam1.631,000
 • Yoğunluk52/km²
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)

Burgonya (Fransızca: Bourgogne [[buʀˈgɔɲ]], Provensal: Borgogne), Côte-d'Or, Nièvre, Saône-et-Loire ve Yonne departmanlarından oluşan Fransız bölgesidir. Dijon, Nevers, Mâcon ve Auxerre, Burgonya'nın büyük şehirleri arasında yer alırlar. Fransa'nın eski bölgelerinden olup Kuzeyde Champagne, Doğuda Franche-Comté, Batıda Allier ve Nivernais, güneyde ise Lyonnais ile çevrilidir.

Bölgeden geçen Sen Nehri, Yonne Nehri ve Saône Nehrinin yarattığı verimli vadi, Chablis gibi tanınmış Bourgogne şaraplarının burada üretilmesine olanak sağlamıştır. Ayrıca Dijon şehri de hardalın başkenti sayılmaktadır. Geleneksel yemekleri arasında Boeuf bourguignon bulunmaktadır.

Tarihi

Galyalılar zamanında Eduenler tarafından işgal edilen bölge, MÖ 52'de Jül Sezar'a karşı yapılan direnişlerin merkezi olmuştur. Bölge, adını Cermenlerden olan Burgundlar'dan almaktadır. MÖ 475-480'e doğru Burgundlar bölgeye (Burgundya) yerleşmiştir. Bölgenin büyük bir kısmı Orta Çağ'da art arda gelen değişik Burgon krallıklarının dışında kalmıştır. 877'den beri bağımsız olmuş olan Burgonya Düklüğü 1477'de Fransız kralı XI. Louis tarafından Fransa'ya bağlanmıştır.

Burgonya Krallıkları

  • 1. Burgonya Krallığı: Burgondların krallığı adı altında anılır 534'te Franklar tarafından fethedilmiştir.
  • 2. Burgonya Krallığı: Merovenj prensi I. Clotaire'in oğlu Gontran tarafından 561'de kurulmuştur. Charles Martel tarafından Austrasie'ye bağlanmıştır.
  • 3. Burgonya Krallığı: Burgonya Sijuran Krallığı adı altında anılır ve 879'da Mantaille toplantısında, Kel Charles'ın eniştesi olan Boson'a verilmiştir.
  • 4. Burgonya Krallığı: 888'de Burgonya Transjuran'da Auxerre kontu Rudolf tarafından kurulup, oğlu II. Rudolf tarafından Boson Krallığı'nın 934'te satın alınmasıyla genişlemiştir. Böylece iki Burgonya krallığı birleşip Arles Krallığı ya da Burgonya-Provans Krallığı adını almıştır. 1032'de imparator II. Konrad tarafından Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğuna bağlanmıştır.

Burgonya Dukalığı

Duché de Bourgogne (Fransızca) veya Hertogdom Bourgondië (Felemenkçe) olarak bilinen Burgonya Dukalığı, Frank Krallığı’nın parçalanmasıyla 877’de bağımsız siyasi bir yapıya kavuşmuş ve 1477’ye kadar bağımsızlığını muhafaza edebilmiştir. Bu süre zarfında farklı hanedanlar dukalığı yönetmiştir. Dokuzuncu yüzyılın sonunda kurulan üçüncü Burgonya Krallığı'nı yöneten hanedanlık 956'da sona erdikten sonra bir Robertiyen ailesi tarafından yönetilen Burgonya, bu ailenin 1361'de sona ermesiyle birlikte, 1364'te Fransız kralı II. Jean'ın dördüncü oğlu Cesur Philippe'e verilmiştir. 1364’den itibaren Valois hanedanın idaresine giren Burgonya düklük toprakları bugünkü coğrafî Burgonya'yı aşıp 15. yüzyıl Batı Avrupa'sının en zengin ve güçlü devletlerinden biri olmuştur. Valois-Burgonya dükleri, toprakları günümüzde Belçika, Lüksemburg ve Hollanda’nın tamamına, kuzey ve doğu Fransa’da bazı bölgelere ve Almanya’nın batısına kadar uzanan bir devlet kurmuşlardır.[1]

Burgonya Dukalığı’nın 1369 ve 1530 yılları arasındaki siyasi tarihi, Avrupa’da ortaçağ devlet inşasının en iyi örneklerinden birini sunmaktadır. Fransa Krallığı’na bağlı vasal statüsündeki Burgonya Dukalığı, esasen Dük III. Filip’in (Philippe le Bon, saltanatı 1419-1467) ve oğlu I. Şarl’ın (Charles le Téméraire, saltanatı 1467-1477) saltanatları süresinde merkezi bir idare biçimine kavuşmuştur. Bu dönemde Valois hanedanından olan Burgonya dükleri, savaş ve evlilikler yoluyla güçlü ve bileşik bir siyasi yapı kurmayı başarmışlardır. Burgonya Devleti’nin ağırlık merkezi, Alçak Ülkeler (Low Countries) olarak tabir edilen Flander, Brabant ve Hollanda gibi Kuzey Denizi havzasındaki ticarete hâkim en zengin vilayetlerinde bulunmaktaydı. Burgonya dükleri, iktidarlarını güçlendirmek için hukuki ve mali işleri merkezi otoritenin denetimine bağlayarak Gent ve Bruges gibi zengin ve bağımsız büyük şehirlerin gücünü baltalamaya yönelik bir siyasi program yürütmüşlerdir.[2]

Cesur Philippe (1364-1404) ve Korkusuz Jean (1404-1419) VI. Charles'ın krizlerle geçen taht döneminin Fransasında ön planda rollerini oynamışlardır; İyi Philippe (1419-1467) bu politikayı devam ettirerek açıkça İngilizlerle, Fransaya karşı anlaşmıştır, ama VII. Charles'a imzalattırdığı Arras Antlaşması'yla (1435) bağımsızlığını kesinleştirdikten sonra Fransız-İngiliz ilişkilerinden uzaklaşıp enerjisini tamamen Burgonya'nın birliği ve güvencesi için harcamıştır. Çok akıllıca bir evlenme politikası, zengin miraslar, hacizler ve çok nadiren savaş ile Burgonya dükleri ardı ardına Flamanya, Artois, Franche-Comté kontluklarını 1384'te, Namur kontluğunu 1421'de, Brabant ve Limbourg'u 1430'da, Hainaut, Zeelanda, Hollanda ve Frisyayı 1428-1433 arasında ve Lüksemburg düklüğünü 1431'de olmak üzere Kuzey Denizi'nden İsviçre Alplerine uzanan bir devlet kurmuşlardır.

Kaynakça

  1. ^ Wim Blockmans ve Walter Prevenier, The Promised Lands. The Low Countries Under the Burgundian Rule, 1369-1530, University of Pennsylvenia Press, Philadelphia, 1999. 
  2. ^ Hilmi Kaçar, “Joos van Ghistele’nin Hac Seyahati Anlatısında (1491) İslam ve Osmanlılara Dair Söylemi”, Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, 4/2 (2021) s. 221. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yüz Yıl Savaşı</span> Ortaçağ döneminde 116 yıl süren İngiliz-Fransız çatışmaları (1337–1453)

Yüz Yıl Savaşı (Yüz Yıl Savaşları), İngiltere Kralı III. Edward'ın Fransa tahtında hak iddia etmesiyle 1337'de başlayan ve ancak 116 yıl sonra 1453'te sona eren savaşlar dizisidir.

<span class="mw-page-title-main">Niğbolu Muharebesi (1396)</span> 1396da Osmanlı Devleti ile Avrupa devletleri arasında yaşanmış muharebe

Niğbolu Muharebesi, 25 Eylül 1396'da Sultan Yıldırım Bayezid liderliğindeki Osmanlı ordusunun Burgonya Dukalığı veliahtı ve asilzadelerinin liderliğini üstlendiği, ayrıca Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu, Fransa, Eflak, Lehistan, Britanya Krallığı, Macaristan, İskoçya Krallığı, Venedik Cumhuriyeti, Ceneviz Cumhuriyeti, St. Jean Şövalyeleri askerlerinden oluşan bir Haçlı ordusuyla, Tuna Nehri üzerinde bulunan Niğbolu Kalesi yakınlarında gerçekleşen ve Osmanlı kuvvetlerinin kesin zaferiyle sonuçlanmış bir muharebedir. Bu muharebe aynı zamanda Avrupa tarihçiliğinde, Niğbolu Haçlı Seferi diye de anılır ve Orta Çağ'ın son büyük haçlı seferi olarak nitelendirilmektedir. Bazı kaynaklarda savaşın tarihi 28 Eylül olarak verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Jean de Bourgogne</span>

Jean de Bourgogne, Korkusuz Jean, . Burgonya dükü.

Taştan aletler, bundan yaklaşık 1.8 milyon yıl önce Fransa'da ilkel insanın bulunduğunu kanıtlamaktadır. Bölgede ilk modern insan 40.000 yıl önce ortaya çıkmıştır. Fransa tarihi için ilk yazılı kayıtlar Demir Çağı'ndan itibaren bulunmaktadır. Günümüzdeki Fransa, Galya olarak bilinen bir Roma İmparatorluğu eyaletinin üstüne kuruludur. Romalı tarihçiler, bölgede, dil farkıyla ayrılan üç büyük etnik grubun varlığını ortaya koymuşlardır: Galyalılar, Akuitanlar ve Belgalar. En büyük ve bölgeye en hakim grup olan Galyalılar, Galyaca konuşan Keltlerdi.

<span class="mw-page-title-main">Flandre</span>

Flandre, Kuzey Denizi kıyısında eski Flandra Kontluğu ve etrafındaki topraklardan oluşan tarihi bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Bourbon Hanedanı</span>

Bourbon Hanedanı, Avrupa'nın önemli kraliyet ailelerinden biri ve Capetlerin bir alt koludur. Bourbon kralları ilk olarak Navarra krallığına ve Fransa'ya onaltıncı yüzyılda hükmettiler. On sekizinci yüzyılla beraber Bourbon hanedanı üyeleri İspanya, Napoli, Sicilya ve Parma'da da saltanatı ele geçirmiş bulunmaktaydı. İspanya ve Lüksemburg hâlâ bu ailenin alt kollarının üyelerinin yönetici olduğu monarşilerle yönetilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">IV. Karl (Kutsal Roma imparatoru)</span> Kutsal Roma İmparatoru

IV. Karl, doğum Wenceslaus (Václav), onbirinci Bohemya kralı Lüksemburg Hanedanı'ndan ve Kutsal Roma İmparatoru.

<span class="mw-page-title-main">V. Philippe</span> Fransız siyasetçi (1291-1322)

V. Philippe (ayrıca Uzun Philippe, , 1316 yılından ölümüne kadar Fransa Kralı. Capet Hanedanı'ndan olup Fransa'yı yöneten son krallardan biridir. V. Philippe tacı şüpheli şartlarda almış ama hükümdarlığında "güçlü ve tanınmış" bir kral olmuştur. Geç Haçlı seferlerinin etkili bir figürü olmuştur. Güney Fransa'nın yönetim reformlarının neden olduğu karışıklık sırasında ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">I. Charles (Burgonya dükü)</span>

Charles, Fransızca Charles le Téméraire, Burgonya'nın Valois Hanedanından son dükü (1467-1477). Burgonya'nın Fransa'dan bağımsız bir krallık olması için uğraşmış ve Fransa Kralı XI. Louis ile siyasi ve askeri mücadele içine girmiştir. Bu mücadele kendisinin Lorraine Dükü'nün hizmetinde olan İsviçre paralı askerleri tarafından Nancy savaşında öldürülmesi ve topraklarının parçalanıp bir kısmının Fransa otoritesine geri kalanının da Habsburg İmparatorluğuna bırakılmasıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">XII. Louis</span> Fransız hükümdar (1462-1515)

XII. Louis, 1498 - 1515 arasında hüküm sürmüş olan Fransa kralı. 13 yaşındayken, babası 1498 yılında arkasında varis bırakmadan ölen VIII. Charles'dan sonra tahta geçmiştir. Charles tarafından başlatılan İtalya Savaşlarının ikinci büyük seferini düzenlemiştir. 1501 - 1504 yılları arasında Napoli kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">V. Charles</span> Fransız hükümdar (1338-1380)

V. Charles, Bilge olarak adlandırılır, 1364'ten 1380'deki ölümüne kadar Fransa kralı. Saltanatı, Fransa için erken bir zirve noktası oldu. Yüz Yıl Savaşları sırasında orduları İngilizlerin elindeki toprakların çoğunu geri aldı.

<span class="mw-page-title-main">II. Jean</span> Fransa Kralı

II. Jean –, İyi olarak adlandırılır, 1350'den 1364'teki ölümüne kadar Fransa Kralıydı. İktidara geldiğinde Fransa birçok felaketle karşı karşıyaydı: nüfusunun yaklaşık üçte biri ile yarısını öldüren Kara Ölüm; Jacqueries olarak bilinen halk isyanları; ülkeyi yağmalayan rutinlerin özgür şirketleri ; ve Jean'ın yakalandığı 1356 Poitiers Muharebesi da dahil olmak üzere feci askeri kayıplarla sonuçlanan İngiliz saldırganlığı.

<span class="mw-page-title-main">VI. Philippe</span> Fransa kralı (1293-1350; hd. 1328-1350)

VI. Philippe, Şanslı olarak adlandırılır, Valois Hanedanı'ndan Fransa'nın ilk kralıydı. 1328'den ölümüne kadar hüküm sürdü.

<span class="mw-page-title-main">IV. Charles</span> Fransız siyasetçi (1294-1328)

IV. Charles –, Âdil olarak adlandırılır. Güzel lakabıyla da bilinen Âdil Philippe'in üçüncü oğluydu, babası ile aynı mahlası almıştır.

<span class="mw-page-title-main">X. Louis</span> Fransa ve (1289-1316; hd. 1314-1316) Navarra kralı (hd. 1305-1316)

X. Louis, (İnatçı veya Kavgacı, 29 Kasım 1314 – 5 Haziran 1316: Fransa kralı. 4 Nisan 1305 – 5 Haziran 1316 Navarra Kralı

<span class="mw-page-title-main">Burgonya Düklüğü</span>

Burgonya Düklüğü, Duché de Bourgogne (Fransızca) veya Hertogdom Bourgondië (Felemenkçe), Frank Krallığı'nın parçalanmasıyla 877'de bağımsız siyasi bir yapıya kavuşmuş ve 1477'ye kadar bağımsızlığını muhafaza edebilmiştir. Bu süre zarfında farklı hanedanlar dukalığı yönetmiştir. Dokuzuncu yüzyılın sonunda kurulan üçüncü Burgonya Krallığı'nı yöneten hanedanlık 956'da sona erdikten sonra bir Robertiyen ailesi tarafından yönetilen Burgonya, bu ailenin 1361'de sona ermesiyle birlikte, 1364'te Fransız kralı II. Jean'ın dördüncü oğlu Cesur Filip'e verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">III. Filip (Burgonya dükü)</span>

III. Filip Burgonya Dükü, Valois hanedanından üçüncü Burgonya dükü, İyi Filip, 1419'dan ölümüne kadar Burgonya Dukalığı'nın hükümdarı olarak hüküm sürdü. Flandra Kontluğu, Brabant Dukalığı, Namur Kontluğu ve Limburg Dukalığı'nın hükümdarı olarak Aşağı Ülkelerin tarihinde önemli bir rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Fransalı Claude</span> Fransız siyasetçi (1499-1524)

Claude de France, Türkçe Fransalı Claude,, Valois Hanedanı'ndan Fransız Kralı XII. Louis'nin kızı ve tahtın varisi kuzeni I. Fransuva ile evlenerek Fransa kraliçesi oldu. 1514'ten 1524'teki ölümüne kadar Bretonya düşesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Habsburg Hollandası</span>

Habsburg Hollandası, Kutsal Roma İmparatorluğu’nun bir üyesi olan Habsburg hanedanının Felemenk’te sahip olduğu Rönesans dönemi fiefleriydi. Bu yönetim 1481 yılında Hollanda'nın son Valois-Burgonya hükümdarı Mary’nin öldüğünde başlamıştır. Torunları İmparator V. Karl, Habsburg Hollandası'nda doğmuş ve Brüksel’i başkentlerinden birisi yapmıştır.

Joan olarak da bilinen Burgonyalı Joan, Kral VI. Philip'in ilk eşi olarak Fransa Kraliçesiydi. Joan, kocası Yüz Yıl Savaşları sırasında 1340, 1345-1346 ve 1347 yıllarında askeri seferlerde savaşırken naip olarak hüküm sürdü.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.