İçeriğe atla

Burgibaizm

Burgiba ve kabinesi, 1957

Burgibaizm, Tunus'un ilk devlet başkanı olan Habib Burgiba'nın ve takipçilerinin düşüncelerini ifade eden bir kavramdır.

Burgibaizm'in, ulusal bağımsızlığa ve özellikle Tunus milliyetçiliğine güçlü bir vurgusu vardır. Pan-Mağrip ve Pan-Arap fikirlere karşıdır. Müreffeh, popülist, laik, kültürel olarak modern ve devletçilik esasına dayanan korporatist bir felsefeye dayanıyordu. Habib Burgiba, Tunus'u Arap ülkeleri ile Batı uygarlığı arasında bir köprü olarak görüyordu. Burgibaizm, kadınlara, İslam hukukundan farklı olarak, eşit haklar vermeyi savunuyordu. Avrupa'nın modern evlilik yasalarını alan ve kadınların ekonomi, toplum ve emek alanında erkeklerle eşit konuma getirilmesini savunan bir düşüncedir. Burgibaistler, Fransız sömürge yöneticileri ile işbirliği yapan insanları hoş karşılamazken Fransızların Tunus'a getirdikleri güçlü Avrupa kültürünü ve Fransız eğitim sistemini devam ettirdi. Fransızca yükseköğrenim ve elit kültür dili olmaya devam etti. Burgibaizm, Avrupa kültürünü Orta Doğu'ya yansıtan Kemalizm'den etkilenmiştir. Burgibaizm, Kemalizm gibi ideoloji değil pragmatik bir düşünceydi.[1]

Habib Burgiba, kendi ilkelerini müzakere konusu yapmadı. İlkelerinden taviz vermiyor ve esnek davranmıyordu. Bu tutumundan dolayı İslamcı muhalefetle hiçbir zaman uzlaşma masasına oturmadı. Ancak kendi ilkelerini halka benimsetmek için yaptığı girişimleri halkın tepkisine neden olmamak için adım adım gerçekleştiriyordu. Bu anlamda Habib Burgiba, devrimci değil reformcuydu.

Burgibaizm'i savunan partiler

  • Yeni Düstur Partisi (1934-1964)
  • Sosyalist Düstur Partisi (1964-1988)
  • Demokratik Anayasal Yükseliş (1988-2011)
  • Vatan Partisi (2011-2013)
  • Millî Düstur İnisiyatifi (2011-2019)
  • Tunus'un Çağrısı (2012-)
  • Umut (2012-)
  • Hür Düstur Partisi (2013-)
  • Tunus Projesi (2016-)
  • Çok Yaşa Tunus (2019-)

Kaynakça

  1. ^ Steve A. Cook (12 Kasım 2014). "Tunisia: First Impressions". Council on Foreign Relations. 27 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kemalizm</span> Türkiye Cumhuriyetinin kurucu ideolojisi

Kemalizm, 1935'ten 1937'ye kadar Kamâlizm veya Atatürk'ün ölümü sonrası yaygınlaşan bir diğer adıyla Atatürkçülük; Türkiye Cumhuriyeti'nin, Atatürk İlkeleri'ni esas alan kurucu ideolojisidir. Kemalizm, Mustafa Kemal Atatürk tarafından uygulandığı şekliyle laikliğe ve Batı demokrasisine dayanan ulusal ve üniter bir cumhuriyet rejiminin kurulması, ekonomik kalkınma ve sanayileşme, yüksek öğrenime ve bilimsel faaliyetlere devlet desteği, spora ve sanata teşvik, ücretsiz ve zorunlu eğitim gibi kapsamlı siyasi, sosyal, ekonomik, kültürel ve dinî reformları içermektedir. Reformların amacı Atatürk'ün ifadesiyle "muasır medeniyetler seviyesinin üstüne çıkmak", çağdaş bir hayat tarzını benimsemektir.

<span class="mw-page-title-main">Tunus</span> Kuzey Afrika ülkesi

Tunus, resmî adıyla Tunus Cumhuriyeti, Kuzey Afrika'da, Akdeniz'e kıyısı olan bir ülkedir. Kurucusu Habib Burgiba'dır. Batısında Cezayir, doğusunda Libya ve Akdeniz, Kuzeyinde de Akdeniz yer alır. Ülkenin güney kısmını Büyük Sahra Çölü kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Mağrip</span> Kuzey Afrikada coğrafi bölge; Arap dünyasının batı yarısı

Mağrip, Arap dünyasının batı kısmıdır. Bölge, Cezayir, Libya, Moritanya, Fas ve Tunus dahil olmak üzere Batı ve Orta Kuzey Afrika'yı kapsar. Mağrip ayrıca Batı Sahra'nın tartışmalı bölgesini de içerir. 2018 itibarıyla bölgenin nüfusu 100 milyondan fazlaydı.

<span class="mw-page-title-main">Fransızlar</span> Fransa vatandaşları

Fransızlar, Fransa'da yaşayan, Fransa'nın vatandaşlığına sahip veya bir Cermen kavmi olan Frank kökenli bir halktır. "Francia" sözcüğünün kökü de bu kelimeden gelmektedir, Frenklerin yurdu ve yaşadıkları bölge anlamına gelir. Fransız kimliğinin oluşmasında önemli bir faktör olan Cermen kökenli Franklar, Frankiya'yı (Fransa) fethettiklerinde kendi dillerini bırakıp Latin dilini benimsemişlerdir ve buna müteakip Fransızca dediğimiz Latin dili ortaya çıkmıştır. Tarih boyunca Franklar, Roma kültürünün etkisinde kalarak Galya'daki yerli halklar ile karışmış ve bugünkü Fransızların ataları olmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Habib Burgiba</span> Tunusun ilk devlet başkanı

Habib bin Ali Burgiba, Tunus Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk devlet başkanıdır (1957-1987). Arap dünyasında ılımlılık ve aşamalı ilerlemenin önde gelen savunucularından olmuştur. İdeolojisi Burgibaizm olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Tunus (şehir)</span> Tunusun başkenti

Tunus, Tunus'un başkenti ve Tunus ilinin merkezi olan şehir ve belediyedir. Tunus şehri sınırları dışında bulunan ve Tunus'un etrafında şehirleşmiş metropoliten varoşları ile birlikte Tunus şehri "Büyük Tunus " olarak anılmaktadır. 2004 yılı verilerine göre nüfusu belediye sınırları içinde nüfusu 728,453 kişidir. "Büyük Tunus" metropoliten bölgesinin nüfusunun ise yaklaşık 2.7 milyon olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Es-Saheli</span>

es-Saheli ya da tam adıyla El-Necm er-Riyadi es-Saheli Tunus'un Sousse eyaletinde bulunan çoğunlukla futbol kulübü ile adı duyulmuş olan spor kulübüdür. Kulüp ayrıca hentbol, voleybol, basketbol, judo ve güreş şubelerine de sahiptir. Takımın adının anlamı Sportif Sahelin Yıldızı dır.

<span class="mw-page-title-main">El-Beci Kaid es-Sibsi</span> 4. Tunus devlet başkanı

El-Beci Kaid es-Sibsi, Tunuslu avukat ve politikacı. 27 Şubat 2011 - 24 Aralık 2011 tarihleri arası Tunus Başbakanıdır. 22 Aralık 2014'te yapılan seçimler ile Tunus Devlet Başkanı seçildi. Ölümüne kadar bu görevi sürdürdü.

Türk modeli, çağdaş, ılımlı ve işleyen bir Müslüman demokrasi örneği olarak Türkiye'ye atıf yapar. Türkiye, seküler anayasayla sistematize edilmiş bir devletin, İslamcı köklere sahip parti ya da partilerce yönetilebilmesinin örneği olarak görülmektedir. Recep Tayyip Erdoğan tarafından yönetilen Adalet ve Kalkınma Partisi, Türkiye'yi 2002 yılından beri parlamentoda idare etmektedir. Bu iktidar sürecinin özellikle ilk yıllarında Türkiye Batı dünyasıyla iyi ilişkiler geliştirirken İran İslam Cumhuriyeti'yle de nispeten olumlu ilişkiler kurmuş ve uluslararası arenada Filistin yanlısı bir siyaset sürdürmüştür. Ülke, oldukça çekişmeli ve temelde özgür ve adil seçimleriyle, canlı ve dış dünyaya etki eden kültürüyle, ekonomik büyümesiyle ve genişleyen orta sınıfıyla dikkat çekmiştir. Ancak Gezi Parkı olaylarına sert müdahale eden ve sonraki yıllarda politik duruşunu değiştiren AK Parti hükûmeti batı dünyasından aldığı desteği kaybetmiş, Türk modelinin sona erdiği yorumları yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tunus cumhurbaşkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Tunus cumhurbaşkanı, Tunus'un devlet başkanıdır ve doğrudan halk tarafından beş yıllık bir dönem için seçilir. Makam sahibi, başbakanla birlikte Tunus hükümetinin yürütme organına liderlik eder ve Tunus Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tunus başbakanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Tunus başbakanı, 1800'de makamın kurulmasından 1957'de cumhuriyetin ilanıyla kaldırılmasına kadar Tunus hükûmetinin başıdır. Pozisyon 1969'da cumhuriyetçi sistem altında yeniden canlandırıldı. Tunus'ta başbakanlık makamının ortaya çıktığı 1759 yılından bu yana 43 başbakan görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Tunus Krallığı</span>

Tunus Krallığı, Tunus'un bağımsızlığından sonra 20 Mart 1956'da kurulan ve 25 Temmuz 1957'de cumhuriyetin ilanına kadar süren kısa ömürlü bir krallıktı.

<span class="mw-page-title-main">Zeytune Üniversitesi</span> Tunusta bir devlet üniversitesi

Zeytune Üniversitesi, Tunus'un Montfleury kentinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed en-Nasır</span>

Muhammed en-Nasır, Muhammed Nasır, Devlet Başkanı El-Beci Kaid es-Sibsi'nin ölümünün ardından 25 Temmuz 2019'da Tunus'un geçici Başkanı olan Tunuslu siyasetçi. 2014'ten beri Halk Temsilcileri Meclisi Başkanı ve yönetimdeki Nida Tunus partisinin lideri olarak görev yapıyor. Daha önce 1970'lerde ve 1980'lerde devlet başkanı Habib Burgiba başkanlığında Sosyal İşler Bakanı olarak ve 2011'de de geçici Gannuşi ve Es-Sibsi hükûmetlerinde görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Anayasası</span> Suriye Arap Cumhuriyetinin anayasası

Suriye Arap Cumhuriyeti Anayasası, 26 Şubat 2012'de kabul edildi ve 13 Mart 1973'te yürürlüğe girmiş olan anayasanın yerini aldı. Mevcut anayasa, Suriye Arap Cumhuriyeti devletinin temel işlevini özetlemektedir. Suriye'nin karakterini Arap, demokratik ve cumhuriyetçi olarak belirler. Ayrıca, Pan-Arabizm ideolojisine uygun olarak, ülkeyi Arap dünyasının bir bölgesi ve halkını Arap ulusunun ayrılmaz bir parçası olarak tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tunus Baas Hareketi</span> Tunusta bir siyasi parti

Tunus Baas Hareketi Tunus'ta bir siyasi partidir. Irak liderliğindeki Baas Partisi'nin Tunus'taki bölgesel şubesidir.

<span class="mw-page-title-main">Tunus başbakanı</span> Tunusun hükûmet başkanı

Tunus başbakanı Tunus hükümetinin yürütme organının başıdır. Başbakan, cumhurbaşkanı ile birlikte yürütme organını yönetir ve başbakanın kabinesi ile birlikte Halk Temsilcileri Meclisine, başbakanın siyasi partisine ve nihayetinde yürütme ve yasamanın politikaları ve eylemleri için seçmenlere karşı sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Abir Musi</span> Tunuslu avukat ve siyasetçi

Abir Musi Tunuslu bir hukukçu ve politikacı. 2016'dan beri Hür Düstur Partisinin başkanı ve 2019'dan beri Parlamento üyesidir. Abir Musi, sivil devleti ve Burgiba'nın yaklaşımını savunan en önemli ve ünlü Tunuslu politikacılardan biri olarak kabul edilir. Siyasal İslam hareketlerini ve din ile siyaset arasındaki her türlü karışmayı mutlak olarak reddetmesiyle de tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Bizerte Krizi</span>

Bizerte Krizi, Temmuz 1961'de Tunus'un liman kenti Bizerte'yi Fransa'dan geri almak için başlattığı abluka nedeniyle Tunus ve Fransız kuvvetleri arasında yaşanan silahlı çatışma.

<span class="mw-page-title-main">Tunus'ta siyaset</span>

Tunus'ta siyaset, çok partili bir cumhuriyet çerçevesinde yürütülmektedir. Tunus, demokratik ve üniter bir yarı başkanlık sistemine sahip bir cumhuriyettir.