İçeriğe atla

Burdur Gölü

Burdur Gölü
Burdur Gölünün uzaydan görünümü
Harita
Havza
Ülke(ler)Türkiye
Şehir(ler)Isparta, Burdur
İlçe(ler)Keçiborlu, Burdur Merkez
Koordinatlar37°44′1″K 30°10′41″D / 37.73361°K 30.17806°D / 37.73361; 30.17806
Yerleşim(ler) (sahil)Burdur
Genel bilgiler
Akarsu (giden)Kapalı havza
Göl türüTektonik göl
Yüzölçümü250 km2 (97 sq mi)
En derin noktası110 m (360 ft)
Yüzey rakımı845 m (2.772 ft)
ÖzelliklerTuzlu su
Wikimedia Commons
Türkiye üzerinde Burdur Gölü
Burdur Gölü
Burdur Gölü (Türkiye)
Belirleme13 Temmuz 1994
Referans no.658[1]
Burdur Gölü'nden bir görünüm.
Erkek dikkuyruk ördeği
Dişi dikkuyruk ördeği

Burdur Gölü, Göller Bölgesi göllerinden Burdur ve Isparta illeri arasında yer alan bir tektonik göldür. Göl büyüklüğü açısından Türkiye'de yedinci sıraya sahiptir. Burdur şehir merkezine çok yakındır. Ortalama göl alanı 153 km², rakımı ise 842,87 metredir. Güneybatısına doğru Burdur'un diğer göllerinden Salda Gölü ile Yarışlı Gölü vardır.

Burdur Gölü'nün suyu tuzludur. Son yıllarda gölü besleyen akarsuların göle ulaşmaması ve gölün buharlaşma ile su kaybetmesi tuzluluk oranını artırmıştır. Göl denizden 2 kat daha fazla tuzludur. Bu tuzluluk oranına rağmen gölde yaşamaya adapte olmuş Burdur dişli sazancığı (Aphanius sureyanus) dünyada sadece Burdur Gölü'nde yaşamakta ve gölün yok olmasıyla birlikte nesli tehlike altına girmiştir. Bununla birlikte nesli küresel ölçekte tehlike altında olan dikkuyruk ördeğinin (Oxyura leucocephala) dünya popülasyonunun büyük bir bölümü kışlamak için gölü kullanmaktadır. 1959 tarihinde yapılan olup ilk ölçümde göl su seviyesi 851,32 metre iken 2015 yılında 841,82 metredir. 1970 yılında göl su seviyesi 857,62 metre ile en yüksek seviyesine ulaşmış ancak bu tarihten sonra günümüze kadar su seviyesinde azalma olmuştur. Bunun en önemli nedenleri olarak; tarımsal sulama amacıyla gölü besleyen akarsular üzerine inşa edilen baraj ve göletler ile yer altı sularının sondajlarla aşırı derecede çekilmesi olarak gösterilmektedir.

Havzadaki meteoroloji istasyonlarının ölçümlerine göre uzun yıllar yağış ortalaması 447 mm'dir. 1995'ten bu yana havzada yağışlı bir döneme geçilmiş olmasına rağmen havzaya düşen yağışın neredeyse tamamı baraj ve göletlerde tutulduğu göl seviyesindeki düşüş yağış artışına rağmen devam etmektedir. 1980-1995 döneminde havzada 500 mm üzeri yağış görülmezken; 1995-2010 döneminde havzada 500 mm üzeri yağışlar 6 defa kayıtlara geçmiştir. (Meteoroloji Genel Müdürlüğü)

1970 yılında göle fiili su girişi 243 hektometreküp iken 2000 yılında su girişi 34 hektometreküpe düşmüştür. 2009 yılında Karaçal Barajı'nın su tutmasıyla birlikte göle su girişi yok denecek kadar azalmıştır.

Gölü korumak için yerel sulak alan komisyonu üyesi kuruluşların katkılarıyla 2008 yılında hazırlanan Burdur Gölü Yönetim Planı'nın amaçları arasında "gölün hidrolojik seviyesinin dengelenmesi" yer almasına rağmen bu güne kadar bu yönde bir faaliyet gerçekleştirilmemiştir. 2012 yılında süresi dolacak yönetim planın revizyonu sürecinde göle buharlaşma miktarından daha fazla su girmesini sağlayacak faaliyetler belirlenmeli ve bu faaliyetler uygulanmalıdır.

Öncelikle barajlarda tarımsal sulama için gerekli olan sudan daha fazlası tutulmakta ve bu suların bir an önce göle bırakılması gerekmektedir. Orta vadede havzada sulu tarım alanlarında devam eden salma sulama yöntemi yerine kapalı taşıma basınçlı sulama yöntemlerine dönüş için ilgili kurumların gerekli yatırımları yapması gerekmektedir. Tasarruf edilecek su göle bırakılmalıdır.

Burdur Gölü 2022
Burdur Gölü uydu görüntüsü

Coğrafi konum

Burdur Gölü'nün koordinatları 37 derece 45 dakika kuzey, 30 derece 12 dakika doğudur. Burdur şehir merkezinin çok yakınındadır. Su Kuşları Yaban Hayatı Koruma Sahası'nın kuzeydoğusunda yer alır.

Temel bilgiler

Bu göl Söğüt Dağ'ı ve Suludere Yayla dağ kütleleri arasında bulunur. Burdur Gölünün kapladığı ortalama alan şu anda153 km² ancak 35 yıl öncesinde 228 km²‘ydi. Rakımı 842.87 metredir. Türkiye'nin en büyük yedinci gölüdür. Uzunluğu 34 km ve en genişliği de 9 km'dir. Bu göl suyu binde 24 oranında tuzludur. Bu göl bir prehistorik yerleşim yeri olan Kuruçay Höyük'üne 7 km uzaklıktadır. Ortalama derinliği 44 metre olan gölün en derin yeri ise 80 metre civarındadır.

Gölün oluşumu

Bu göl oluk şeklindeki tektonik bir çöküntünün suyla dolmasıyla oluşmuştur. Yani bir tektonik göldür. Bu türdeki göller tektonik bir sarsıntı sonucu oluşan çukurları suyla dolmasıyla oluşur. Bundan batı kısmında bir fay olduğu için göl burada bir anda derinleşir ve daralır.

Turizme etkisi

Burdur Gölü kuş gözlemciliğine, yelken sporlarına, plaj kurulmasına ve sağlık turizmine uygundur.

Doğal yaşam

Burdur Gölü 100'e yakın kuş türü ve 300.000'e yakın su kuşuna (özellikle soyu tükenmekte olan Dikkuyruk ördeklerinin %70'ine) ev sahipliği yapmaktadır. Tuzluluk oranı yüzünden balık yaşayamamaktadır. Son 35 yılda suyunun yaklaşık üçte birini kaybetmiştir. Göl çevresinde bulunan mermer ocakları yüzünden kesilen su rezervleri gölü beslemediği için göl küçülmektedir. Eskiden 144 farklı kuş türü olan bu gölde şimdi 25 tane kalmıştır.

Ayrıca bakınız

  • Oluşumlarına göre Türkiye'nin gölleri listesi
  • Türkiye'deki göller

Kaynakça

  1. ^ "Lake Burdur" (İngilizce). Ramsar Sites Information Service. 29 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2018. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Van Gölü</span> Türkiyenin en büyük gölü

Van Gölü, Van ve Bitlis illeri sınırları içerisinde bulunan Nemrut volkanik dağının patlaması sonucu, bölgedeki tektonik çöküntü alanının önünün kapanmasıyla oluşmuş bir volkanik set gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kızılırmak</span> Türkiye topraklarından doğup Türkiye topraklarından denize dökülen en uzun akarsu

Kızılırmak, eskiden Halis veya Alis, Sivas'ın İmranlı ilçesindeki Kızıldağ eteklerinden doğan ve Samsun'un Bafra ilçesinde Karadeniz'e dökülen bir nehir. 1.355 km. uzunluğu ile Türkiye'nin kendi sınırları içerisinde doğup kendi sınırları içinde denize dökülen en uzun akarsuyu olma özelliğini taşır. Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum, Sinop ve Samsun illerinden geçen Kızılırmak, aralarında Delice Irmağı, Devrez ve Gökırmak gibi çok sayıda akarsu ve çayın sularını da toplayarak büyük bir kavis çizerek Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Aral Gölü</span> Kazakistanda çoğu kurumuş olan bir göl

Aral Gölü, Kazakistan - Karakalpakistan (Özbekistan) sınırları içinde olan göldür. Önceki yıllarda 68.000 km² yüz ölçümüyle Asya'nın ikinci, dünyanın dördüncü büyük gölüydü. Son yıllarda aşırı sulama nedeniyle eski yüzölçümünün %90'ını kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Manyas Kuşgölü</span> Türkiyede bir göl

Manyas Kuşgölü, tamamı idari olarak Balıkesir ilinin Bandırma ilçesi sınırlarında yer alan tektonik göl. Göl, Marmara Denizi'nin güneyinde, Uludağ ile Biga Yarımadası arasında uzanan bir çöküntü alanında yer almaktadır. Bu çöküntünün tabanını Kuş ve Uluabat (Apolyont) Gölleri ve bu göllerin çevresinde yer alan geniş ovalar, kenarlarını ise yüksek dağ ve yaylalar oluşturmaktadır. Doğu batı doğrultusunda uzanan gölün uzunluğu 20 km, genişliği ise 14 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Akşehir Gölü</span>

Akşehir Gölü, Sultan Dağları ile Emir Dağı arasındaki çöküntü alanında yer alır. Akşehir ilçesinin yanında İç Anadolu Bölgesi'nde bulunan bir göldür. İdari olarak Konya ve Afyonkarahisar illeri sınırları içerisinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uluabat Gölü</span>

Uluabat Gölü veya eski adıyla Apolyont Gölü, Bursa ilinde bulunan büyük bir tatlı su gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Salda Gölü</span> Burdurun Yeşilova ilçesinde hafif tuzlu karstik bir göl

Salda Gölü, Burdur'un Yeşilova ilçesinde, ilçe merkezine 4 km uzaklıkta, ormanla kaplı tepeler, kayalık araziler ve küçük alüvyal ovalarla çevrili hafif tuzlu karstik bir göldür. Göller Yöresi içinde, dışa akışı olmayan kapalı havzalı yapıdadır. Yüzölçümü yaklaşık 44 kilometrekaredir. 184 metreye varan derinliği ile Türkiye'nin 3. en derin gölüdür. Gölde oluşan hidromanyezit minerali "biyolojik mineralizasyon" un en güzel ve güncel örneklerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Tuz Gölü</span> Türkiyenin İç Anadolu Bölgesinde Ankara, Konya ve Aksaray illerinin sınırının kesiştiği yerde yer alan tuz gölü

Tuz Gölü, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde Ankara, Konya ve Aksaray illerinin sınırının kesiştiği yerde yer alan tuz gölüdür. Türkiye'nin tuz ihtiyacının %40'ı bu gölden sağlanır. Tuz Gölü'nde tuz, meteorolojik suların yer altına süzülerek daha önce oluşmuş tuz domlarını eritmesi ve tektonik hatlar boyunca yüzeye taşımasıyla oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lut Gölü</span> Dünyadaki en tuzlu üçüncü göl

Lut Gölü ya da Ölü Deniz (İbranice: יָם הַמֶּלַח,

<span class="mw-page-title-main">Balkaş Gölü</span>

Balkaş Gölü Orta Asya'da bir göldür. Aral Gölü'nden sonra Orta Asya'nın en büyük ikinci gölüdür. 45°4′ Kuzey 76°2′ Doğu koordinatları üzerinde yer alır. Beslendiği başlıca kaynaklar İli Irmağı, Karatal Nehri, Lepsi Irmağı, Aksu Irmağı ve Ayagöz Nehri'dır. Toplam su havzası 413,000 km²dir. Kazakistan sınırları içerisinde bulunur, maksimum uzunluk 605 km, maksimum genişlik ise doğuda 74 km, batıda 19 km'dir. Yüzölçümü 16.996 km²dir. En derin noktası 25,6 metre iken ortalama derinlik 5,8 metredir. Toplam kıyılarının uzunluğu 2.385 km'dir. Denizden yüksekliği 341,4 metredir.

<span class="mw-page-title-main">Urmiye Gölü</span> İranın kuzeybatısındaki tektonik oluşumlu tuz gölü

Urmiye Gölü, İran'ın kuzeybatısında, Batı Azerbaycan Eyaleti ile Doğu Azerbaycan Eyaleti arasında bulunan tektonik oluşumlu tuz gölü.

<span class="mw-page-title-main">Deniz suyu</span>

Deniz suyu, denizlerde ve okyanuslarda bulunan su. Dünyadaki bütün okyanuslardaki ortalama tuzluluk yaklaşık %3.5'tur. Bu oran, her bir kilogram (ya da litre) deniz suyuda yaklaşık 35 gram çözünmüş tuz (çoğunluğu sodyum klorür iyonları olan Na+ ve Cl-) içeriğini belirtir. Deniz suyunun ortalama yoğunluğu su yüzeyinde 1.025 g/ml (1025 kg/m³)'dir. İçeriğindeki tuz taneciklerinin kütlesinden dolayı deniz suyunun yoğunluğu tatlı/saf suyun yoğunluğundan fazladır; (4oC sıcaklıkta 1.000 g/ml). Deniz suyunun donma noktası tuzluluktaki artışla orantılı düşer; %3.5 tuzluluk derecesinde yaklaşık -2oC'dir.

<span class="mw-page-title-main">Sultansazlığı Millî Parkı</span> Türkiyede bir ulusal park

Sultan sazlığı, İç Anadolu Bölgesinde Kayseri il sınırları içerisinde Develi, Yahyalı ve Yeşilhisar ilçelerinin oluşturduğu üçgen içerisinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bucuk Göleti</span>

Bucuk göleti Ankara'da Sincan ile Yenikent arasında yer alan içme kullanma ve sulama amaçlı inşa edilmiş alanı 162 ha olan bir gölettir. Yukarıbağ deresi ve gölet alanına düşen yağışlarla beslenmektedir. Depolama hacmi 0,300 hm3 ve aktif hacim 0,280 hm³ tür. Ölü hacim 0,020 hm³ ve yükseklik temelden 25 m dir. Ortalama derinliği 1–2 m olan göletin en derin yeri 4 m dir. Ankara kent merkezine 24 km uzaklıktaki gölete toplu ulaşım araçları çalışmadığı için ulaşım araba ile olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Düden Gölü</span> Konyanın Kulu ilçesinin gölü

Düden Gölü, Konyanın Kulu ilçesi sınırında, denizden 950 m yüksekliğinde, 800 hektar büyüklüğünde, tektonik göldür.

Kızılca göleti Ankara'nın Çubuk ilçesinde bulunan içme kullanma ve sulama amaçlı inşa edilmiş alanı 40 ha (brüt) olan bir gölettir. Ortakuyu deresi ve gölet alanına düşen yağışlarla beslenmektedir. Depolama hacmi 0,448 hm³ ve aktif hacim 0,372 hm³ tür. Ölü hacim 0,076 hm³ ve yükseklik talvegden 9 m yükseklik temelden 11,5 m dir. Sulama alanı 40 ha (brüt)dır. Ortalama derinliği 1–2 m olan göletin en derin yeri 4 m dir. Gölün yakınında gölete adını veren kızılca köyü bulunmaktadır. Çubuk merkezine 10 km uzaklıktaki gölete toplu ulaşım araçları çalışmadığı için ulaşım araba ile olmaktadır.

Kayapınarı göleti Ankara'nın Çubuk ilçesinde Yukarı Çavundur mahallesinde bulunan içme kullanma ve sulama amaçlı inşa edilmiş alanı 370 ha olan bir gölettir. Gölet Kızılcaören deresi ve gölet alanına düşen yağışlarla beslenmektedir.Depolama hacmi 10,595 hm³ ve aktif hacim 0,9220 hm³'tür. Ölü hacim 0,1375 hm³ ve yükseklik talvegden 25,50 m yükseklik temelden 40,50 m dir. Sulama alanı 370 ha dır. Ortalama derinliği 1–2 m olan göletin en derin yeri 5 m dir. Göletin yakınında Yukarı Çavundur mahallesi bulunmaktadır. 110 dönümlük arazi üzerine yapılan gölet, 1 milyon 200 bin metre küp su tutma kapasitesine ve temel ile birlikte 40 metre yüksekliğinde bir sulama göleti. Yaklaşık 300 bin metreküp dolgu malzemesi kullanırken, gövde uzunluğu 200 metre. Ayrıca 25 kilometre de sulama kanalı var. Çubuk merkezine 14 km uzaklıktaki gölete toplu ulaşım araçları çalışmadığı için ulaşım araba ile olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kösrelik göleti</span>

Kösrelik göleti Ankara'nın Keçiören ilçesi Bağlum'da bulunan içme kullanma ve sulama amaçlı inşa edilmiş alanı 28 ha olan bir gölettir. Gölet Uludere deresi ve gölet alanına düşen yağışlarla beslenmektedir.Depolama hacmi 0,253 hm³ ve aktif hacim 0,207 hm³'tür. Ölü hacim 0,046 hm³ ve yükseklik talvegden 15 m yükseklik temelden 17 m dir. Sulama alanı 28 ha dır. Ortalama derinliği 1 m olan göletin en derin yeri 2 m dir. Göletin yakınında Kösrelik mahallesi bulunmaktadır. 1968 yılında içme kullanma ve sulama amaçlı inşa edilmiş bir gölettir. Gölette yakın zamanda balıklandırma çalışması yapılmış olup bol miktarda Sazan balığı ve Aynalı sazan balığı vardır. Gölet özellikle hafta sonları kentin boğucu ve sıkıcı ortamından kurtulmak isteyen insanların doğa ile baş başa kalabileceği ayrıca ailece olta balıkçılığı yapabileceği bir ortamdır. Küçük, güzel manzaralı göletin etrafı çam ağaçları ve yeşil alanlarla kaplıdır. Doğayı ve yürüyüşü sevenler için ideal bir yerdir.Sahip olduğu gölet manzarası ve doğal yapısıyla ankaralılara yaz, kış günübirlik, piknik ve dinlenme imkânı sunmaktadır.

Van Gölü Kapalı Havzası, Doğu Anadolu Bölgesi'nin doğusunda, Van Gölü'ne sularını döken akarsuların oluşturduğu kapalı havza.

Save Gölü, Irak'ın Müsenna vilayetinde, Fırat Nehri yakınında, yaklaşık 23 kilometre (14 mi) uzaklıkta Semave şehrinin batısında bulunan bir kapalı havzadır. Bu gölün girişi veya çıkışı yoktur, ancak suyu altındaki akiferlere taşıyan bir eklem çatlakları ve çatlaklar sistemi aracılığıyla Fırat'tan su çeker. Su seviyesi kuru ve yağışlı mevsimlerde dalgalanır, ancak su beslemesi ve buharlaşma arasındaki denge durumu nedeniyle kurumaz.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.