İçeriğe atla

Buran Uzay Mekiği

Buran
RusçaБуран
1989 Paris Air Show'da Buran
OrganizasyonBuran programı
ÜlkeSSCB
İlk uçuş tarihi15 Kasım 1988
Son uçuş tarihi15 Kasım 1988
Uzayda geçirilen zaman3 saat

Buran Uzay Mekiği, SSCB'nin Buran programı dahilinde tasarladığı uzay aracı. Buran uzay programının uzaya çıkmış tek aracıdır. Bununla beraber Buran programı için üretilmiş ilk uzay uçağıdır. Programdan sonra hangara kaldırılmış ve 12 Mayıs 2002'de bulunduğu hangar çökmüş ve araç parçalanmıştır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NASA</span> ABDde uzay programı çalışmalarından sorumlu kurum

NASA, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzay programı çalışmalarından sorumlu olan kurum. 29 Temmuz 1958 tarihinde ABD Başkanı Dwight Eisenhower tarafından kurulmuştur. Daire, 1 Ekim 1958 tarihinden itibaren askerî amaçlardan ziyade sivil alanda barışçıl bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Space Shuttle</span> NASA tarafından dünya yörüngesine insan ve techizat taşıma amaçlı yürütülmüş uzay programı

Space Shuttle, Space Shuttle programının bir parçası olarak NASA tarafından 1981-2011 yılları arasında faaliyet gösteren, kısmen yeniden kullanılabilir alçak Dünya yörüngesi uzay aracıdır. Amacı uzaya gönderilen aracın tekrar tekrar kullanılarak maliyetini azaltmaktı. Zira ABD Uzay Mekiği 120'den fazla uçuş yapmıştır. Fakat daha sonra yapılan araştırmalar tekrar kullanılabilir uzay mekiklerinin eski tip roketlere göre daha maliyetli olduğunu gösterdi. Bunun sebebi uzay mekiklerinin kullanıldıktan sonra uzun ve pahalı bakımlara ihtiyaç duymasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Discovery Uzay Mekiği</span>

Discovery Uzay Mekiği, hizmet dışı kalmış bir Amerikan uzay mekiği yörünge aracıdır. Bu uzay uçağı, NASA'nın Uzay Mekiği programındaki yörünge araçlarından biri ve inşa edilen beş tam operasyonel yörünge aracının üçüncüsüydü. İlk görevi olan STS-41-D, 30 Ağustos - 5 Eylül 1984 tarihleri arasında gerçekleşti. 27 yılı aşkın hizmeti boyunca 39 kez fırlatılıp indi ve bugüne kadar diğer tüm uzay araçlarından daha fazla uzay uçuşu gerçekleştirdi. Uzay Mekiği fırlatma aracı üç ana bileşenden oluşuyordu: Uzay Mekiği yörünge aracı, tek kullanımlık bir merkezi yakıt tankı ve iki adet yeniden kullanılabilir katı yakıtlı takviye roketi. Yörünge aracını atmosfere girişte yüksek sıcaklıklardan korumak için yaklaşık 25.000 ısıya dayanıklı seramikle kaplıydı.

<span class="mw-page-title-main">Atlantis Uzay Mekiği</span>

Uzay Mekiği Atlantis, (OV-104) NASA'ya bağlı uzay mekiği filosuna ait uzay aracıdır. İnşa edilmiş olan dördüncü işlevsel mekiktir. İlk uçuşunu Ekim 1985'te gerçekleştirdi. Atlantis son uçuşunu 8 Temmuz 2011'de yapmış ve NASA'nın mekik programı bitmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı</span> araştırma yapmak üzere uzaya gönderilen insanlı veya insansız araçların ortak adı

Uzay aracı ya da uzay gemisi, Dünya'nın atmosferi dışında, özellikle dış uzayda çalışmak üzere tasarlanmış araç ya da makinedir. Uzay araçları insanlı ya da insansız olabilir. Bir uzay aracı telekomünikasyon, Dünya'nın gözlemlenmesi, meteoroloji, yolbul, uzay kolonizasyonu, gezegen keşfi, uzay turizmi, uzay savaşımı, uzay ortamında insan ve kargo taşınması gibi görevler için yapılmış olabilir. Bu tanım aynı zamanda yapay uyduları da kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">North American X-15</span> NASA tarafından üretilen deneysel uçak modeli

X-15 A, çok yüksek irtifalarda faaliyette bulunacak yetenekte, pilotlu, roket güçlü, hipersonik araştırma aracıdır. Bu araç; B-52 Stratofortress uçağından havada fırlatılır ve iniş yerine sevkedilir. Azami hızı yaklaşık olarak 6.7 machtır. NASA, Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri (USAF), Birleşik Devletler Donanması ve North American Havacılık Şirketinin ortak programı sonucu, çok yüksek hız ve çok yüksek irtifalarda insan ve malzeme faktörleri üzerine veri toplamak amacıyla geliştirilmiştir. İlk uçuşunu motorsuz olarak 8 Haziran 1959'da, motorlu ilk uçuşunu da 17 Eylül 1959'da gerçekleştirmiştir. Toplam 3 tane üretilen uçak, 22 Ağustos 1963'te yeryüzünden 107 kilometre yüksekte uçarak yükseklik; 3 Ekim 1967'de ses hızını 6.7 kat aşarak (7200 km/s) hız rekorlarını kırmıştır. 2004 itibarıyla rekorunu X-43A'ya kaptırmıştır.

Soyuz 7, Sovyetler Birliği tarafından 12 Ekim 1969'da gerçekleştirilen uzay uçuşu. Soyuz 6 ve Soyuz 8 ile birlikte üç araç ve yedi kozmonotun görev aldığı bir uçuşun parçasıydı. Bu uçuşta, tarihte ilk defa üç uzayaracı birlikte görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Buran programı</span>

Buran Uzay Mekiği, Sovyetler Birliği'nin uzay mekiği projesi. Test mekikleriyle birlikte toplam 10 mekiğin yapımına farklı dönemlerde başlanmıştı. Bunlardan ilk 5'i test mekikleriydi ve hepsi tamamlanmış ve görevlerini yapmışlardı. OK-1.01 olarak da adlandırılan model ilk defa uzaya çıkan modeldi. Yapımına 1986 yılında başlanmıştı ve 15 Kasım 1988'de uzaya çıkmıştı. Bu modele ilk önce Baikal ismi verilmiş olsa da uçuşuna kısa bir süre kala ismi "Buran" olarak değiştirildi. Bu mekik Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü 112'nci hangarda 5 yıl bekletildi. Restorasyon sırasında hangarın tavanı çöktü. Buran projesinin uzaya çıkmış tek modeli Buran 1,01 ve Energiya fırlatma roket takımı çatı enkazı altında kalarak parçalandı. 7 restorasyon işcisi de ölmüştür.

Purandokht, Buran, Puran veya Purandokht, Sasaniler'in kralı II. Hüsrev'in (590–628) kızı.
Buran programı, Sovyetler Birliği'nin uzay mekiği projesi

<span class="mw-page-title-main">Uzay elbisesi</span> uzaya çıkan astronot ve kozmonotları dış etkenlere karşı koruyan özel giysi

Uzay elbisesi, tepkili uçak pilotları ve özellikle astronotların vücutlarını dış etkilerden koruyarak çalışabilmeleri ve yaşayabilmelerini sağlayan elbisedir. Bu elbise, astronotun durumunun stabil kalmasını sağlar.

Ptichka, Sovyet/Rus Buran programı'nın bir parçası olarak üretilecek olan ikinci uzay mekiğinin gayriresmî takma adıydı. GRAU dizini seri numarası 11F35 K2 olan mekik ayrıca "OK-1K2", "Orbiter K2", "OK 1.02" veya "Shuttle 1.02" olarak da bilinir. Buran sınıfı bu mekik, resmi olarak adlandırılmamıştır. Ptichka, Buran sınıfı tüm mekikler için gayriresmî bir takma ad olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Uzay yolculuğu</span> uzayda yolculuk yapmak

Uzay yolculuğu, Dünya'dan atmosfer dışına veya dış uzayda gerçekleştirilen yolculuktur. Uzay yolculukları, insanlı veya insansız uzay araçları ile bilimsel, askerî ve ticarî amaçlarla gerçekleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Uzay taşıtı dışı etkinlik</span>

Uzay taşıtı dışı etkinlik, ya da Uzay gemisi dışı etkinlik; Dünya'nın atmosferinin ötesinde yani Dünya dışı olarak nitelenen uzay boşluğu ya da uzayın herhangi bir yerinde boşlukta bir astronot veya kozmonot tarafından yapılan herhangi bir etkinliği anlatan terim. Sıklıkla kullanılan dünya yörüngesindeki bir uzay gemisi veya uzay istasyonunun dışında uygulanan uzay yürüyüşünü tanımlamak için kullanılır. EVA daha çok uygulanması gereken teknik yöntemler bütününü tanımlamak için kullanılır. Uluslararası Uzay İstasyonu için gerçekleştirilen istasyon dışı teknik görevler gibi. Ama aynı zamanda Ay yüzeyi keşfi için de kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Strij</span>

Strizh,, aslen SSCB'nin uzay mekiği Buran mürettebatı için geliştirilen bir uzay giysisidir. Soyuz mürettebatı tarafından giyilen Sokol uzay giysisine benziyordu. 3 Mach hızından yukarı hızlara ve 30 km'den yukarı irtifalarda uzay aracından fırlatılma esnasında kozmonotları korumak için dizayn edildi. Buran'da Columbia ve diğer uzay mekiklerininkine benzer fırlatma koltukları için tasarlandı.

<span class="mw-page-title-main">Baykal (uzay mekiği)</span>

Baikal Uzay Mekiği Sovyet Buran Uzay Mekiği programı dahilinde yapılan üçüncü uzay mekiğidir. Buran programı bittiğinde %30-%50 gibi bir kısmı tamamlanmıştır. Yapımı bitmemiş, yarım kalmıştır. Seri numarası: 11F35 K3.

<span class="mw-page-title-main">Ares I</span>

Ares I, TakımYıldız Programı'nda kabin ekibini taşımak için NASA tarafından tasarlanmaya başlandı. Ares, eski Yunan mitolojisinde olan tanrı aynı zamanda eski Roma İmparatorluğu tanrısı olan Mars anlamına da gelmektedir. Ares I, ilk başlarda kabin ekibi taşıma aracı olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Ares V</span>

Ares V, NASA'nın Takımyıldız programı için planladığı kargo fırlatma bileşenidir. 2011'de rafa kaldırılmasının ardından yerine uzay mekikleri getirildi. Ares V, ayrıca Mars'ta koloni kuracak insanlara ikmal maddesi sağlamada kullanılması planlanıyordu. Ares V ve daha küçük modeli olan Ares I isimlerini Yunan mitolojisindeki savaş tanrısı olan Ares'ten almaktadırlar.

Yeniden kullanılabilir fırlatma sistemleri sayesinde uzaya birden fazla kez yük taşıması yapılabilir. Bu sistem genişletilebilir fırlatma sistemlerininin çalışma prensibinin tam zıttında yürüyordu. Genişletilebilir fırlatma sistemlerinde araç bir kere kullanıldıktan sonra kullanılmıyordu.

Uzay yolculuğu, 20. yüzyılda Konstantin Tsiolkovsky ve Robert H. Goddard tarafından geliştirilen teorik ve pratik atılımların ardından insan başarısının bir parçası haline geldi. Sovyetler Birliği, yörüngeye ilk uydu, ilk erkek ve ilk kadını uzaya göndererek savaş sonrası Uzay Yarışında önder oldu. ABD, 1969'da Ay'a ilk insan inişi ile Sovyet rakiplerini yakaladı. Uzay yarışı sona ermesini takiben, uzay uçuşu harika uluslararası işbirliği ile karakterize edilmiştir ve bu Dünya yörüngesine ucuz erişim ve ticari girişimler için bir genişleme oluşturmuştur. Gezegenler arası sondalar Güneş sistemindeki gezegenlerinin hepsiniziyaret etmiş ve insanlar yörüngede Mir ve ISS gibi uzun süre uzay istasyonlarında kalmıştır. Çin, insanlı misyonlar da dahil olmak üzere önemli uzay uçuş yeteneğine sahip üçüncü ülke olarak ile ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nin uzay programı</span> 1930lu yıllardan dağılıncaya kadar SSCB tarafından yürütülen roket ve uzay keşif programları

Sovyetler Birliği'nin uzay programı, 1930'lu yıllardan 1991'de dağılıncaya kadar eski Sovyetler Birliği (SSCB) tarafından yürütülen roket ve uzay keşif programlarından oluşuyordu. Altmış yıllık geçmişi boyunca, bu öncelikle sınıflandırılmış askeri program, uzay uçuşlarında bir takım öncü başarılar göstermişti, bunlar; ilk kıtalararası balistik füze (R-7), ilk uydu, Dünya yörüngesine ilk canlı taşıma görevi, uzayda ve Dünya yörüngesinde ilk insan, uzayda ve yörüngedeki ilk kadın, ilk uzay yürüyüşü, Ay'la ilk çarpışma, Ay'ın karanlık tarafının ilk görüntüsü ve insansız olarak Ay'a yumuşak iniş, ilk uzay gezgincisi, otomatik olarak ayıklanan ve Ay'dan Dünya'ya getirilen ilk Ay örneği ve ilk uzay istasyonundan oluşmaktadır. İlk gezegenler arası sondalar, kayda değer başka kayıtlar içeriyordu: Venera 1 ve Mars 1, sırasıyla Venüs ve Mars'a uçmuş, Venera 3 ve Mars 2, ilgili gezegen yüzeyi ile çarpışmış ve Venera 7 ve Mars 3 bu gezegenlere yumuşak iniş yapmıştır.