İçeriğe atla

Burak Özgüner

Burak Özgüner
Hayvan hakları savunucusu
Doğum15 Eylül 1987(1987-09-15)[1]
İstanbul
Ölüm9 Kasım 2019 (32 yaşında)
İstanbul
Defin yeriKilyos Mezarlığı, İstanbul
MeslekVeteriner teknikeri
OrganizasyonHayvan Hakları İzleme Komitesi (HAKİM)
Yeryüzüne Özgürlük Derneği
Deneye Hayır Derneği

Burak Özgüner (15 Eylül 1987, İstanbul - 9 Kasım 2019, İstanbul), hayvan hakları aktivisti, veteriner teknikeri.

Hayvan hakları ihlali konusunda çocuk yaşta başladığı sivil eylemleri ile tanınır. Türkiye’de pek çok mücadele grubunun kurulmasına öncülük etti ve hayvanlara şiddeti önlemek için yasa çıkartılmasına çalıştı. Türkiye’de hayvan hakları ihlâllerinin izlenmesi ve raporlandırılması amacıyla kurulan Hayvan Hakları İzleme Komitesi (HAKİM);[2] tür, ırk, cinsiyet ayırt etmeksizin tüm hak ihlalleri ile mücadele için kurulan Yeryüzüne Özgürlük Derneği kurucusu olduğu oluşumlardandır.

Yaşamı

1987 yılında İstanbul’un Sarıyer ilçesindeki Büyükdere semtinde doğdu. Yedi yaşında iken ailesinin taşındığı Bahçeköy mahallesinde, köpeklerin zehirlenerek öldürülmesinden etkilendi ve 7-15 yaş arasındaki çocuklar için Bahçeköy Hayvansever Çocuklar Kulübü’nü kurdu.[3] Kulübün en önemli aktivitesi, hayvan itlaflarını protesto etmek için belediyeleri faks yağmuruna tutmak idi.[3] Dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’e mektuplar yazıp şikayet ederek belediyenin zehirlemelerini durduran[4] Burak Özgüner, 15 yaşında Hayvanların Yaşam Haklarını Koruma Derneği’nde gönüllülüğe başladı.[5]

Hayvanlara yararlı olma düşüncesiyle üniversitede hayvan sağlığı alanında öğrenim gördü.[6] Suni tohumlama gibi derslerde hayvan haklarını ihlal eden uygulamalardan ötürü mesleğini ilerletip veteriner hekim olmak istemedi.[7] Hayvanlara acı çektiren uygulamalara karşı öğrencilerin eğitimde vicdani ret hakkının tanınması için mücadele etti.[8][9] Mezuniyetinden sonra veteriner poliklinikleride çalışma deneyimi oldu ancak hayvan hakkı ihlalleri ile ilgili kötü deneyimlerden ötürü mesleğini bıraktı.[7] 18 yaşında iken et yemeyi bıraktı.

2010 yılında tür, ırk, cinsiyet gibi ayrımlar yapmaksızın tüm hak ihlallerini teşhir etmek ve bunları engellemek için çalışan Yeryüzüne Özgürlük Derneği’ni kurdu. Bu dernek bünyesindeki çalışmaları ile sirklerde hayvanların işkence yapılarak eğitilmesi,[10] sokak hayvanlarının semtlerinden alınıp hayvan barınaklarında tecrit edilmesi[11] ile mücadele etti.

2011’de Türk Hava Kuvvetlerinin Şırnak'ın Uludere ilçesine bağlı Ortasu (Kürtçe:Roboski) köyüne yaptığı bombardıman sırasında vurulan katırlar için mücadele etti.[12][13] Katırlar için verdiği mücadelenin sonuçsuz kalması ve yörede katırlara yönelik silahla yaralama, öldürme fiilleri devam etmesi üzerine 2015'te vicdani reddini açıkladı.

Gezi Direnişi sırasında polis şiddeti nedeniyle yaralanıp çalıştığı kliniğe getirilen hayvanlara baktı. Olaylar sırasında polis şiddetiyle ölen ve yaralanan hayvanlara ilişkin arkadaşları ile birlikte bir rapor hazırladı ve Cenevre’deki Uluslararası Hayvan Hakları Mahkemesi’ne başvurmak için hazırlık yaptı. Polis şiddetinden etkilenen hayvanları gündeme getirmek için 28 Eylül 2013’te bir basın açıklaması düzenlendi.[14][15] Gezi Direnişi’nden 6 yıl sonra hakkında terör soruşturması açıldı.[16]

İlk kez İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Sarıyer'e bağlı Kısırkaya Köyü'nde yaptırılan Kısırkaya Hayvan Bakımevi''ne karşı 2015'te gerçekleşen "Kısırkaya Ölüm Kampıdır" eyleminde çevreciler ve hayvan hakları savunucularını bir araya getirdi.[17]

2019’da Deneye Hayır Derneği’nin kuruluşunda yer aldı.[18] Aynı yıl TBMM’de kurulan Hayvan Hakları Meclis Araştırma Komisyonu’na katkı vermek ve yasama sürecini takip etmek için, hayvan hakları savunucularının oluşturduğu Hayvan Hakları Yasama İzleme Delegasyonunda aktif rol aldı.[19] Komisyona İzleme Delegasyon Kurucular Kurulu üyesi ve Hayvan Hakları ve Etiği Derneği'nin temsilcisi olarak katıldı; Hayvanat bahçelerinde mevcut durum ve mezbahalar ile ilgili sunum yaptı.

Vicdani retçi Özgüner, bakaya olduğu gerekçesiyle 2017'de ve 2018'de kesilen para cezalarını ödemeyi reddetti ve Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Cezaları ödememesi nedeniyle 2019 yılında hakkında dava açıldı. Konya Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın duruşması 7 Kasım 2019’da görüldü.[20] Özgüner, 9 Kasım 2019’da İstanbul’da bir arkadaşının evinde ölü bulundu.[21][22] Cenazesi Kilyos Mezarlığı’na defnedildi.[22]

Anısını yaşatan çalışmalar

  • Hayvanlara adalet, hayvan hakları ve hayvan etiği gibi tartışmalar yürüten makaleleri içeren, Ayten Alkan’ın derlediği “Şehir ve Hayvan” (2020) adlı yayın, Burak Özgüner’e ithaf edildi.[23]
  • Yağmur Özgür Güven ve Oğuzcan Kınıkoğlu’nun kaleme aldığı “Hayvan Deneyleri: Hayvanlar Bizim İçin mi Var?” (2020) başlıklı kitap, Burak Özgüner anısına yayımlandı.[24]
  • Alican Eralp'in, "Türcülük ve medya: Türkiye'de türcü gazetecilik pratikleri" (2020) başlıklı Galatasaray Üniversitesi Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı yüksek lisans tezi Burak Özgüner'e ithaf edilmiştir.[25]
  • Hayvan hakları ve hayvan özgürlüğü savunucuları için, Burak Özgüner'in doğup büyüdüğü Büyükdere'de Burak Özgüner Hayvan Hakları Çalışma Merkezi (BurHak) adıyla bir çalışma ve etkinlik mekanı oluşturuldu.[26][27] 2021-2022 öğretim yılında BurHak çatısında Öğrenci Teşvik Bursu başlatıldı.[28]

Kaynakça

  1. ^ Alpar, Aslı (15 Eylül 2020). "İyi ki doğdun Burak!". Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  2. ^ "Hayvan Hakları İzleme Komitesi". Fark Yaratanlar Sezon 9 - Bölüm 8. Sabancıvakfı.org.tr. 2 Şubat 2018. 12 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  3. ^ a b "17 yaşındaki Burak 10 yıldır aktif bir hayvansever". Hurriyet.com.tr. 6 Eylül 2002. 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  4. ^ Öztorun, Tolga (8 Şubat 2021). "Aktivistlerin Eray ablası, Burak'ın annesinden eşit ve adil bir dünya için Yaşam için Yasa..." Yesilgazete.org. 8 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  5. ^ "Burak Özgüner (1987-2019)". Burakozguner.com sitesi. 17 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  6. ^ Sönmez, Yücel (9 Haziran 2019). "Öyle şeyler gördüler ki... Hayvan hakları raporunu tamamlayamadılar". Hurriyet.com.tr. 12 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  7. ^ a b Tahaoğlu, Çiçek (23 Aralık 2015). ""Aldığım Eğitimden Utanıyorum"". Bianet.org. 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ Güneysu, Selda (18 Haziran 2019). "STK'ler Meclis komisyonundan, hayvan deneyleri için vicdani ret talep etti". Cumhuriyet.com.tr. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  9. ^ Ersoy, Kadir M. (27 Aralık 2015). "Eğitimde hayvan sömürüsüne karşı vicdani ret haktır". Gaia Dergi. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  10. ^ "Sirk hayvanları hangi işkencelerle eğitiliyor?". T24.com.tr. 14 Nisan 2011. 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  11. ^ Açıkgöz, Esra (10 Mart 2015). "Barınaklar Nazi Kampları Gibi". Cumhuriyet Dergi. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  12. ^ "Milli Savunma Bakanlığı'ndan Uludere'deki katır katliamı yanıtı". Cnnturk.com. 15 Kasım 2017. 15 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  13. ^ "Burak Özgüner'i kaybettik - Yeşil Gazete". 10 Kasım 2019. 7 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  14. ^ "Gezi'ye Atılan Gazlar Hayvanları da Öldürüyor". STGM | Sivil Toplum Geliştirme Merkezi. 11 Haziran 2013. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  15. ^ "Gezi'de Öldürülen Hayvanları Anacaklar". Bianet.org. 27 Eylül 2013. 29 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ "Hayvan hakları savunucusuna terör soruşturması". Gazeteduvar.com.tr. 23 Temmuz 2019. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  17. ^ Tahaoğlu, Çiçek (30 Ocak 2015). "9 Soruda Kısırkaya Barınağı". Bianet.org. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ "Türkiye'de Bir İlk: Deneye Hayır Derneği Kuruldu". Sivil Sayfalar. 18 Eylül 2019. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  19. ^ Karaca, Ekin (21 Şubat 2019). "Hayvan Hakları Meclis Araştırma Komisyonu Kuruldu". Bianet.org. 21 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  20. ^ "Vicdani retçi Burak Özgüner hakim karşısında: Kimse hakkını kullandığı için cezalandırılamaz". Gazeteduvar.com.tr sitesi. 7 Kasım 2019. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  21. ^ "Barış savunucusu Burak Özgüner'in kuşkulu ölümü". Toplumsal.com.tr. 9 Kasım 2019. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  22. ^ a b "Hayvan hakları savunucusu Burak Özgüner yaşamını yitirdi". Cumhuriyet.com.tr. 9 Kasım 2019. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  23. ^ İnal, Onur (22 Aralık 2020). "Ayten Alkan, der., Şehir ve Hayvan. İstanbul: Patika Kitap, 2020. 279 sayfa. ISBN 9786056887741". YILLIK: Annual of Istanbul Studies. 2: 214-215. doi:10.53979/yillik.2020.22. ISSN 2687-5012. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  24. ^ ""Hayvan Deneyleri: Hayvanlar Bizim İçin mi Var?" kitabı çıktı". Bianet.org. 8 Temmuz 2020. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ "Türcülük ve medya: Türkiye'de türcü gazetecilik pratikleri". Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 2020. 12 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  26. ^ "Özge Özgün'le Türkiye'de hayvan hakları, feminizm ve veganlık üzerine söyleşi". Yeşilist | Herkes için yeşil. 18 Mart 2022. 26 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  27. ^ "Yaşam Hakları Savunucusu Eray Özgüner ile Söyleşi". TOBB ETÜ Hayvanseverler Topluluğu Youtube Kanalı. 11 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  28. ^ ""Burak Özgüner Öğrenci Teşvik Bursu" başvuruları başladı". Bianet.org sitesi. 21 Eylül 2021. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Alevilik, Ali ve On İki İmam'ın öğretilerini öğretmiş olduğu varsayılan Hacı Bektaş-ı Veli'nin mistik Alevi İslami öğretilerini takip eden yerel bir İslami gelenektir. Alevi öğretileri dede adı verilen din adamları tarafından aktarılır. İslam'ın altı iman esası kabul edilir, ancak yorumlamada diğer mezheplerle farklılıklar bulundurur. Alevi öğretileri, yerel bir Türk dünya görüşüyle harmanlandı ve İslam'ın heterodoks bir yorumuna yol açtı. Geçmişin aksine günümüz Alevilerinin bir kısmı kendini Müslüman olarak tanımlandırmamaktadır. Hak-Muhammed-Ali teslis inancına bağlıdırlar.

<span class="mw-page-title-main">Hayvan bakımevi</span>

Hayvan bakımevi veya Hayvan barınağı devlet ya da özel kuruluşlar tarafından işletilen, genellikle sokakta yetişmiş, kaybolmuş ya da sahipleri tarafından terkedilmiş hayvanlara sığınacak geçici bir yer sağlamak için, çoğu ülkede hayvan hakları savunucularının ve hayvan severlerin desteğiyle kurulan barınaklardır. Bazı ülkelerde ise, devletin sağladığı kamu kaynaklarıyla kurulan barınaklar vardır. Çoğunlukla kedi ve köpeklere ev sahipliği yaparlar.

<span class="mw-page-title-main">Kaos GL</span> Türkiyede bir LGBT derneği

Kaos GL Derneği, 1994'ün Eylül ayında Türkiye'deki LGBTQ+ bireylerin bir araya gelerek, maruz bırakıldıkları ayrımcılığa karşı mücadele ederek özgürleşmek amacıyla Ankara'da kurduğu, eşcinsellerin kurtuluşunun heteroseksüelleri de özgürleştireceği fikrini şiar edinen bir LGBTQ+ derneğidir. 1994'ün yazında İnsan Hakları Derneği (İHD), Ankara Şubesi'nde oluşturulan Gey ve Lezbiyen Hakları Komisyonu'nda çalışmalar yürüten aktivistler Kaos GL’nin oluşmasına katkıda bulundular.

Vicdani ret, bir bireyin politik görüşleri, ahlaki değerleri veya dinsel inançları doğrultusunda zorunlu askerliği reddetmesidir. Vicdani retçiler kendilerini antimilitarist ya da pasifist olarak tanımlayabilmektedirler.

Hayvan hakları, insan harici hayvanların tümünün ya da bir kısmının kendilerine ait bir özerkliğe sahip oldukları ve acıdan kaçınma gibi temel çıkarlarının tıpkı insanların temel çıkarlarının korunduğu gibi korunması gerektiğini savunan fikirdir. Hayvan hakları kavramı, insan harici hayvanların insan amaçlarına uygun düştüğü biçimde kullanılabilecek birer eşya olmadığı, kendi arzuları ve ihtiyaçları olan bireyler olarak muamele görmeleri gerektiği anlamına gelir. Pratikte bu, hayvanların insancıl muamele görmelerinin gerekli olması anlamına gelebileceği gibi, hayvanların tibbi ve kozmetik deneylerde kullanılmasının, eti ya da derisi için öldürülmesinin, eğlence için avlanmasının ve hayvancılık sektöründe hammadde ya da kaynak olarak kullanılmalarının hayvan hakkı ihlalleri olarak tanımlanması anlamına gelecektir.

Osman Murat Ülke, Türk vicdani retçi ve 1997 "insan hakları" ödülünün sahibi.

Türkiye'de vicdani ret, kanunlarda hak olarak tanınmadığı ve vicdani retçilerle ilgili özel bir düzenleme yapılmadığı için vicdani retçiler, diğer tüm askerlik çağına gelmiş erkek Türk vatandaşları ile aynı şekilde muamele görürler. Türkiye'de vicdani ret kararından sonra alınan cezaya rağmen askerlik görevi için çağrının ve silah altına alınma emrinin devam etmesi sebebiyle retçiler ya retlerinden vazgeçip askerlik görevini yerine getirmekteler ya da sivil itaatsizliğe devam etmekteler. Reddinde ısrar edenler ya firari olarak yaşamakta ya da silah altına alınmalarına rağmen verilen görevleri reddettikleri için askeri cezaevlerine atılmaktadırlar.

Hayvansever; hayvanları seven, onlara iyi davranan ve haklarını korumaya çalışan kimse. Hayvanseverlik kavramı ile aşağıdakilerden biri kastedilmiş olabilir:

<span class="mw-page-title-main">Ömür Gedik</span> Türk gazeteci ve hayvan hakları savunucusu

Ömür Gedik, Hürriyet gazetesi yazarı, şarkıcı ve hayvan hakları savunucusu, SİYAD üyesi, HAÇİKO Derneği kurucusu ve başkanı.

Tayfun Gönül, Türk yazar ve doktordur. Aralık 1989'da yaptığı açıklama ile Türkiye'de zorunlu askerliğe karşı vicdanî reddini açıklayan ilk kişi olan Gönül, kendi tanımıyla anarşisttir.

<span class="mw-page-title-main">Bianet</span> BİA

Bianet, diğer adıyla Bağımsız İletişim Ağı (BİA), 1997 yılında İstanbul'da kurulan, Türkiye gündeminden hak haberciliği, yurttaş haberciliği ve özgür habercilik ilkelerini benimsemiş haber portalıdır. Türkiye'nin birçok yerinde IPS İletişim Vakfı ile ortak projeler yürüterek yerel gazete, medya, radyo, televizyon çalışmalarını eğitimlerle desteklemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pembe Hayat KuirFest</span>

Pembe Hayat KuirFest veya KuirFest, Türkiye'de farklı kentlerde düzenlenen LGBT temalı uluslararası film festivalidir. İlki, 2011 yılında düzenlenen festival, Türkiye'nin ilk LGBT temalı film festivalidir. 2013'e kadar sadece Ankara'da düzenlenen festival, 2014 yılından itibaren İstanbul, Denizli ve Mersin'de de düzenlenmeye başlandı.

Gezi Parkı davası, 28 Mayıs - 30 Ağustos 2013 tarihleri arasında gerçekleşen Gezi Parkı olaylarını organize ettikleri iddiası ile 16 kişinin yargılandığı davadır.

<span class="mw-page-title-main">Osman Kavala</span> Türk iş insanı ve hayırsever

Mehmet Osman Kavala, Türk insan hakları savunucusu, filantropist ve iş insanı. 1990'ların başından beri birçok sivil toplum kuruluşuna destek olmuştur. 2002'den beri kâr amacı gütmeyen Anadolu Kültür kurumunun kurucusu ve yönetim kurulu başkanıdır. Türkiye'de risk altında olan kültürel mirasın korunmasına yönelik çabaları nedeniyle 2019 yılında Avrupa Arkeoloji Mirası Ödülü'ne layık görülmüştür. Yine 2019 yılında, İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi'nin demokratik toplum çalışmalarına katkıda bulunan ve ifade özgürlüğüne yönelik baskı altında olan kişilere verdiği "Ayşe Nur Zarakolu Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü"ne layık görülmüştür. Ekim 2023'te Václav Havel İnsan Hakları Ödülü'ne layık görüldü.

Deneye Hayır Derneği, hayvan deneylerinin sonlandırılarak alternatif yöntemlere geçiş amacıyla kurulan Türkiye'deki ilk anti-viviseksiyonist sivil toplum örgütüdür. Kurucuları: Aslı Alpar, Burak Özgüner, Melda Onur, Şeyda Taluk, Tolga Öztorun, Oğuzcan Kınıkoğlu ve Yağmur Özgür Güven'dir. Derneğin başlıca projeleri: Etik Eğitim Hakkı, L.A.T.T.E. ve Deneysiz Belediye dir.

<span class="mw-page-title-main">Yağmur Özgür Güven</span>

Yağmur Özgür Güven, Türk hayvan hakları savunucusu, piyanist ve yazar. Deneye Hayır Derneği Yönetim Kurulu Başkanı ve Başka Bir Hayat Diliyorum Derneği Yönetim Kurulu Üyesidir.

Hazal Ocak, Türk muhabir ve gazeteci.

Bu hayvan hakları grupları listesi, hayvan hakları hareketindeki gruplardan oluşmaktadır. Bu tür hayvan hakları grupları, hayvanların araştırma, gıda, giyim ve eğlence endüstrilerinde "kullanılmaması" ve hayvanların insanlarla eşdeğer haklara sahip olması gerektiği gibi görüşleri içeren idealleri doğrultusunda çalışır ve hayvanların mülk statüsüne son vermeye çalışır.

<span class="mw-page-title-main">Sokak köpeği</span> Şehirde yaşayan sahipsiz köpekler

Sokak köpeği, şehir ve köy gibi meskûn mahallerde yaşayan köpeklerdir. Sokaklarda doğup, büyüyen enik, sahiplerinden kaçmış, sahipleri tarafından terk edilmiş veya sahibi tarafından sokakta besleniyor olabilirler.

Havrita, Başıboş Köpek Platformu tarafından kurulan bir internet sitesidir. Sitenin sözcüsü kuruluş amacının Türkiye'de meydana gelen köpek saldırılarını önlemek olduğunu beyan etmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.