İçeriğe atla

Bupropion

Bupropion
Klinik verisi
Uygulama
yolu		Oral
Farmakokinetik veri
Protein bağlanma% 84
MetabolizmaKaraciğer
Eliminasyon yarı ömrü11-21 Saat
Boşaltım% 87 Böbrek ile idrar.
Tanımlayıcılar
  • (RS)-2-(tert-Butylamino)-1-(3-chlorophenyl)propan-1-one
CAS Numarası
PubChem CID
DrugBank
CompTox Bilgi Paneli (EPA)
Kimyasal ve fiziksel veriler
FormülC13H18O1N1Cl1

Bupropion, ilk ticari isimleri olan Wellbutrin ve Zyban olarak da bilinen ilaçtır. Öncelikle majör depresif bozukluğu tedavisinde ve sigarayı bırakmada destek amaçlı kullanılan atipik antidepresandır.[1][2] Bupropion etkili bir antidepresan kabul edilir ancak antidepresan tedavide birinci basamak kullanılmakta olan seçici serotonin geri alım inhibitörü'ne (SSRI) tam yanıt alınmayan durumlarda ek ilaç olarak da kullanılmaktadır.[2][3] Bupropion'u diğer antidepresanlardan ayıran birkaç özelliği vardır: Genellikle cinsel işlev bozukluğuna ve kilo alımına neden olmazlar[2] ve uyku hali ile ilişkili değildirler.[4] Ayrıca hipersomniya ve yorgunluk semptomlarını iyileştirmede SSRI'lardan daha etkilidir.[5]

Bupropion'un yaygın yan etkileri ağız kuruluğu, bulantı, karın ağrısı, kulaklarda çınlama, kabızlık, uykusuzluk, anksiyete, titreme ve aşırı terleme olarak sayılabilir.[6] Artan kan basıncı da dikkat çekicidir.[7] Nadir fakat ciddi yan etkileri epileptik nöbet,[6] karaciğer toksisitesi,[8] psikoz,[9] ve aşırı doz kullanım riskini içerir.[10] Hamilelik sırasında bupropion kullanımı, doğuştan kalp kusurları olasılığının artmasına sebep olabilir.[11]

Bupropion, bir norepinefrin-dopamin geri alım inhibitörü ve bir nikotinik reseptör antagonisti olarak etki yapar.[12] Kimyasal olarak, doymuş katinonların ve daha genel olarak doymuş amfetaminlerin ve doymuş fenetilamin sınıfına ait bir aminoketondur.[13][14]

Bupropion 1969 yılında Burroughs Wellcome'da çalışan Nariman Mehta tarafından formüle edilmiştir.[15] İlk olarak 1985 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde tıbbi kullanım için onaylanmıştır.[16] Bupropion, 2000 yılında yeniden adlandırılmadan önce, ilk olarak amfebutamon jenerik adıyla tanımlanmıştır.[17] 2018'de, 24' milyon reçete ile Amerika Birleşik Devletleri'nde en sık reçete edilen 27. ilaç olmuştur.[18][19]

Tıbbi kullanımlar

Depresyon

Kontrollü klinik çalışmaların çoğu, depresyon tedavisi için bupropionun etkinliğini desteklemektedir.[20][2][21] Karşılaştırmalı bire bir klinik çalışmalar, bupropiyonun depresyona karşı fluoksetin, sertralin, paroksetin ve venlafaksine karşı yanıt oranında benzer olduğunu göstermektedir. Ancak remisyon oranı buproprion lehine olma eğilimindedir.[2]

Sonbahar ve kış aylarında verilen bupropion, tekrarlayan mevsimsel duygudurum bozukluğundan mustarip olanlarda depresyon gelişimini önler: Bupropion alan katılımcıların %15'i majör bir depresif dönem yaşarken, plasebo alanların %27'si bu durumu yaşamıştır.[22] Bupropion, diğer antidepresanlara benzer etki bipolar bozuklukta depresyonun iyileşmesine katkı sağlar.[23]

Bupropion, onu diğer antidepresanlardan ayıran birkaç özelliğe sahiptir: örneğin, çoğu antidepresandan farklı olarak, genellikle cinsel işlev bozukluğuna neden olmaz ve cinsel yan etkilerin ortaya çıkması plasebodan farklı değildir.[2][24] Bupropion tedavisi kilo alımı ile ilişkili değildir; aksine, çalışmaların çoğunda bupropion ile tedavi edilen katılımcılarda önemli kilo kaybı gözlemlenmiştir.[2] Bupropion tedavisi ayrıca diğer antidepresanların yol açabileceği uyku hali ile de ilişkili değildir.[4] Bupropion, depresyonlu hastalarda hipersomni ve yorgunluk semptomlarını iyileştirmede seçici serotonin geri alım inhibitörlerinden (SSRI'lar) daha etkilidir.[5][25] Yüksek anksiyeteli depresyon tedavisinde bupropion ile karşılaştırıldığında SSRI'lar avantajlı görünmektedir. Orta veya düşük kaygılı depresyon için ise benzer sonuçlara sahiptir.[26]

Kullanılan bir SSRI'ya bupropion eklenmesi SSRI'ye yanıt alınamadığında yaygın bir stratejidir[3] ve klinik deneylerle kanıtlanmıştır.[2] Bununla birlikte, atipik antipsikotik aripiprazol ilavesine göre daha yetersiz görünmektedir.[27]

Sigara bırakma

Sigarayı bırakmaya yardımcı olarak reçete edilen bupropion, tütün arzusunun şiddetini ve depresif ruh hali, sinirlilik, konsantrasyon güçlüğü ve iştah artışı gibi yoksunluk semptomlarını azaltır.[28][29][30][31] Başlangıçta bupropion, sigarayı bıraktıktan sonraki ilk haftalarda sıklıkla meydana gelen kilo alımını yavaşlatır. Ancak zamanla bu etki önemsiz hale gelir.[31]

Bupropion tedavisi yedi ila on iki hafta sürer ve hasta yaklaşık on gün sonra tütün kullanımını bırakır.[31][32] Tedavi dönemi sonrası bupropionun sigaradan uzak durmayı sürdürmedeki etkinliği ise sonraki 3 ayda tütün yoksunluğu yaşama oranı %37' iken bir yılda %20'ye düşerek zamanla azalır.[33] Bupropion tedavisinin uzatılmasının sigaranın tekrarlanmasını önlemeye yardımcı olup olmadığı açık değildir.[34]

Genel olarak, tedaviden altı ay sonra bupropion, sigarayı bırakma olasılığını plaseboya kıyasla yaklaşık 1,6 kat artırır. Bu açıdan bupropion, nikotin replasman tedavisi kadar etkilidir ancak vareniklinden daha düşüktür. Bupropion ve nikotin replasman tedavisini birleştirmek, bırakma oranını artırmaz.[35]

Çocuklarda ve ergenlerde, sigarayı bırakmak için bupropion kullanımının önemli bir fayda sağladığı görülmemektedir.[36] Hamile kadınlarda sigarayı bırakmaya yardımcı olmak için kullanımına ilişkin kanıtlar yetersizdir.[37]

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu

DEHB tedavisi, bupropionun onaylanmış bir kullanımı değildir ve Amerikan Pediatri Akademisi'nin DEHB tedavisine ilişkin mevcut (2019) kılavuzunda bahsedilmemiştir.[38] Hem yetişkinlerde hem de çocuklarda DEHB tedavisi için bupropionun sistematik incelemeleri, bupropiyonun DEHB için etkili olabileceğini belirtmektedir. Ancak bu sonucun dikkatle yorumlanması gerektiği konusunda uyarıda bulunmaktadır. Çünkü klinik araştırmalar hasta sayısının azlığı ve çalışma kalitesi riski nedeniyle düşük kalitededir.[39][40][41][42]

Cinsel işlev bozukluğu

Bupropion, diğer antidepresanlardan daha az cinsel işlev bozukluğuna neden olur.[43] Bir dizi çalışma, bupropionun diğer antidepresanlardan daha az cinsel işlev bozukluğu yapmadığını ama SSRI antidepresanlarının neden olduğu cinsel işlev bozukluğu dahil olmak üzere cinsel işlev bozukluğunu[44] hafifletmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.[45] Bupropion veya bir bupropion/trazodon kombinasyonunun, hipoaktif cinsel istek bozukluğu (HSDD) olan ve depresyonda olmayan kadınlarda bazı cinsel işlev ölçümlerini iyileştirebileceğini öne süren küçük çalışmalar da yapılmıştır.[46] Uluslararası Kadın Cinsel Sağlığı Çalışmaları Derneği'nin uzman fikir birliği önerisine göre, sınırlı güvenlik ve etkinlik verilerine rağmen bupropion, HSDD için endikasyon dışı bir tedavi olarak kabul edilebilir.[47]

Kontrendikasyonlar

Bupropion bazı durumlarda kontrendikedir; Bupropiyona veya yardımcı maddelerden herhangi birine karşı aşırı duyarlılığı olan hastalarda, nöbet insidansı doza bağlı olduğundan, bupropiyon içeren herhangi bir başka ilaçla birlikte kullanılmasında, halen nöbet bozukluğu olan veya nöbet hikâyesi olan hastalarda, bilinen merkezi sinir sistemi tümörü olan hastalarda, tedavi sırasında herhangi bir zamanda alkol ya da kullanımının durdurulmasına nöbet riskinin eşlik ettiği bilinen herhangi bir ilaç (özellikle benzodiazepinler ve benzodiazepin-benzeri ilaçlar) kullanmayı birdenbire bırakan hastalarda kullanılmamalıdır. Ayrıca şiddetli karaciğer sirozu olan hastalarda, bulimia veya anoreksia nervoza teşhisi konulan veya bu bozuklukları daha önceden bulunan hastalarda kaçınılmalıdır. Bupropion ve monoamin oksidaz inhibitörlerinin (MAOI) birlikte kullanılması kontrendikedir. İrreversibl MAO inhibitörlerinin kullanılmasının durdurulmasından sonra bupropion tedavisine başlanabilmesi için aradan en az 14 gün geçmiş olmalıdır. Reversibl MAO inhibitörlerinin kullanılmasının durdurulmasından sonra 24 saat geçmiş olması, Bupropion tedavisine başlanabilmesi açısından yeterlidir.[48]

Yan etkiler

Yaygın olarak anoreksia, insomnia, baş ağrısı, ağız kuruması ve karaciğer enzimlerinde yükselme gibi yan etkiler gözlenebilir.[48]

Farmakoloji

Bupropiyon hidroklorür, suda, etanol ve metanolde kolaylıkla çözünen, kristalize, beyaz renkli bir tozdur. Acı bir tadı vardır ve oral mukozada lokal anestezi hissi oluşturur. Emilim olarak sağlıklı gönüllülere oral yoldan modifiye salımlı tablet olarak günde bir kere 300 mg bupropiyon hidroklorür uygulamasından sonra yaklaşık 160 ng/ml olan maksimum plazma konsantrasyonları (Cmax) yaklaşık 5. saatte gözlenmektedir. Hidroksibupropiyonun eliminasyon yarılanma ömrü yaklaşık 20 saattir.[48]

Dış bağlantılar

  • "Bupropion". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 9 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2021. 
  • "Bupropion hydrochloride". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2021. 
  • "Bupropion hydrobromide". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2021. 

Kaynakça

  1. ^ Martindale: The Complete Drug Reference. 37th. 2011. s. 402. ISBN 9780853699828. 
  2. ^ a b c d e f g h "Bupropion: a systematic review and meta-analysis of effectiveness as an antidepressant". Therapeutic Advances in Psychopharmacology. 6 (2): 99-144. April 2016. doi:10.1177/2045125316629071. PMC 4837968 $2. PMID 27141292.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "pmid27141292" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  3. ^ a b "Clinicians' Views on Treatment-Resistant Depression: 2016 Survey Reports". Am J Geriatr Psychiatry. 24 (10): 913-7. October 2016. doi:10.1016/j.jagp.2016.05.010. PMC 5540329 $2. PMID 27591914. 
  4. ^ a b "Bupropion: a review of its use in the management of major depressive disorder". Drugs. 68 (5): 653-89. 2008. doi:10.2165/00003495-200868050-00011. PMID 18370448. 
  5. ^ a b "Symptoms of fatigue and sleepiness in major depressive disorder". J Clin Psychiatry. 67 Suppl 6 (Suppl 6): 9-15. 2006. PMID 16848671. 
  6. ^ a b "Wellbutrin XL® Prescribing Information" (PDF). GlaxoSmithKline. June 2006. 17 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2021. 
  7. ^ Wilens TE, Hammerness PG, Biederman J, Kwon A, Spencer TJ, Clark S, Scott M, Podolski A, Ditterline JW, Morris MC, Moore H (2005). "Blood pressure changes associated with medication treatment of adults with attention-deficit/hyperactivity disorder". J Clin Psychiatry. 66 (2): 253-9. doi:10.4088/jcp.v66n0215. PMID 15705013. 
  8. ^ "Antidepressant-induced liver injury: a review for clinicians". Am J Psychiatry. 171 (4): 404-15. April 2014. doi:10.1176/appi.ajp.2013.13050709. PMID 24362450. 
  9. ^ "Bupropion-induced psychosis: folklore or fact? A Systematic Review of the Literature". Gen Hosp Psychiatry. 33 (12): 612-7. November–December 2011. doi:10.1016/j.genhosppsych.2011.07.001. PMID 21872337. 
  10. ^ "Morbidity and Mortality Associated With Medications Used in the Treatment of Depression: An Analysis of Cases Reported to U.S. Poison Control Centers, 2000-2014". Am J Psychiatry. 174 (5): 438-450. May 2017. doi:10.1176/appi.ajp.2016.16050523. PMID 28135844. 
  11. ^ "A Systematic Review and Meta-Analysis Considering the Risk for Congenital Heart Defects of Antidepressant Classes and Individual Antidepressants". Drug Saf. 44 (3): 291-312. March 2021. doi:10.1007/s40264-020-01027-x. PMID 33354752. 
  12. ^ "Pharmacokinetic and pharmacodynamic of bupropion: integrative overview of relevant clinical and forensic aspects". Drug Metab Rev. 51 (3): 293-313. August 2019. doi:10.1080/03602532.2019.1620763. PMID 31124380. 
  13. ^ "Antidepressant-Induced Liver Injury: A Review for Clinicians". 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2021. 
  14. ^ Case Studies in Medical Toxicology: From the American College of Medical Toxicology. Springer. 2017. s. 85. ISBN 9783319564494. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2021. 
  15. ^ "United States Patent 3,819,706: Meta-chloro substituted α-butylamino-propiophenones". USPTO. 25 Haziran 1974. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2008. 
  16. ^ "Wellbutrin approval package" (PDF). U.S. Food and Drug Administration (FDA). 30 Aralık 1985. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020. 
  17. ^ "International nonproprietary names for pharmaceutical substances (INN) : proposed international nonproprietary names : list 83". WHO Drug Information. 14 (2). 2000. 
  18. ^ "The Top 300 of 2021". ClinCalc. 26 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021. 
  19. ^ "Bupropion - Drug Usage Statistics". ClinCalc. 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021. 
  20. ^ "Comparative efficacy and acceptability of 12 new-generation antidepressants: a multiple-treatments meta-analysis". Lancet. 373 (9665): 746-58. February 2009. doi:10.1016/S0140-6736(09)60046-5. PMID 19185342. 
  21. ^ "The comparative evidence basis for the efficacy of second-generation antidepressants in the treatment of depression in the US: A Bayesian meta-analysis of Food and Drug Administration reviews" (PDF). J Affect Disord. 235: 393-398. August 2018. doi:10.1016/j.jad.2018.04.040. PMID 29677603. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Ağustos 2021. 
  22. ^ "Second-generation antidepressants for preventing seasonal affective disorder in adults". Cochrane Database Syst Rev. 3: CD011268. March 2019. doi:10.1002/14651858.CD011268.pub3. PMC 6422318 $2. PMID 30883669. 
  23. ^ "Significant Treatment Effect of Bupropion in Patients With Bipolar Disorder but Similar Phase-Shifting Rate as Other Antidepressants: A Meta-Analysis Following the PRISMA Guidelines". Medicine (Baltimore). 95 (13): e3165. March 2016. doi:10.1097/MD.0000000000003165. PMC 4998539 $2. PMID 27043678. 
  24. ^ Clayton AH (2003). "Antidepressant-Associated Sexual Dysfunction: A Potentially Avoidable Therapeutic Challenge". Primary Psychiatry. 10 (1): 55-61. 4 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2013. 
  25. ^ Baldwin DS, Papakostas GI (2006). "Symptoms of Fatigue and Sleepiness in Major Depressive Disorder". J Clin Psychiatry. 67 (suppl 6): 9-15. PMID 16848671. 
  26. ^ "Efficacy of bupropion and the selective serotonin reuptake inhibitors in the treatment of major depressive disorder with high levels of anxiety (anxious depression): a pooled analysis of 10 studies". J Clin Psychiatry. 69 (8): 1287-92. August 2008. doi:10.4088/JCP.v69n0812. PMID 18605812. 
  27. ^ "Pharmacological Treatments for Patients with Treatment-Resistant Depression". Pharmaceuticals (Basel). 13 (6): 116. Haziran 2020. doi:10.3390/ph13060116. PMC 7345023 $2. PMID 32512768. 
  28. ^ "The use of bupropion SR in cigarette smoking cessation". International Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. 3 (1): 45-53. 2008. doi:10.2147/copd.s1121. PMC 2528204 $2. PMID 18488428. 
  29. ^ "Antidepressants for smoking cessation". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 4: CD000031. Nisan 2020. doi:10.1002/14651858.CD000031.pub5. PMC 7175455 $2. PMID 32319681. 
  30. ^ "Effectiveness of smoking cessation therapies: a systematic review and meta-analysis". BMC Public Health. 6: 300. 2006. doi:10.1186/1471-2458-6-300. PMC 1764891 $2. PMID 17156479. 
  31. ^ a b c "Bupropion for the treatment of nicotine withdrawal and craving". Expert Rev Neurother. 6 (7): 965-81. July 2006. doi:10.1586/14737175.6.7.965. PMID 16831112.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "pmid16831112" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  32. ^ "DailyMed - BUPROPION HYDROCHLORIDE SR- bupropion hydrochloride tablet, film coated, extended release". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  33. ^ "Diminishing benefit of smoking cessation medications during the first year: a meta-analysis of randomized controlled trials". Addiction. 113 (5): 805-816. 2018. doi:10.1111/add.14134. PMC 5947828 $2. PMID 29377409. 
  34. ^ Livingstone-Banks (28 Ekim 2019). "Relapse prevention interventions for smoking cessation". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2019 (10). doi:10.1002/14651858.CD003999.pub6. ISSN 1469-493X. PMC 6816175 $2. PMID 31684681. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2021. 
  35. ^ "Interventions for Tobacco Cessation in Adults, Including Pregnant Persons: Updated Evidence Report and Systematic Review for the US Preventive Services Task Force". JAMA. 325 (3): 280-298. January 2021. doi:10.1001/jama.2020.23541. PMID 33464342. 
  36. ^ "Primary Care-Relevant Interventions for Tobacco and Nicotine Use Prevention and Cessation in Children and Adolescents: Updated Evidence Report and Systematic Review for the US Preventive Services Task Force". JAMA. 323 (16): 1599-1608. Nisan 2020. doi:10.1001/jama.2020.3332. PMID 32343335. 
  37. ^ "Pharmacological interventions for promoting smoking cessation during pregnancy". Cochrane Database Syst Rev. 3: CD010078. Mart 2020. doi:10.1002/14651858.CD010078.pub3. PMC 7059898 $2. PMID 32129504. 
  38. ^ "Clinical Practice Guideline for the Diagnosis, Evaluation, and Treatment of Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder in Children and Adolescents". Pediatrics. 144 (4): e20192528. October 2019. doi:10.1542/peds.2019-2528. PMC 7067282 $2. PMID 31570648. 
  39. ^ "Bupropion for attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) in adults". Cochrane Database Syst Rev. 10: CD009504. October 2017. doi:10.1002/14651858.CD009504.pub2. PMC 6485546 $2. PMID 28965364. 
  40. ^ "Pharmacologic treatment of attention deficit hyperactivity disorder in adults: A systematic review and network meta-analysis". PLOS ONE. 15 (10): e0240584. 2020. doi:10.1371/journal.pone.0240584. PMC 7577505 $2. PMID 33085721. 
  41. ^ "Comparative efficacy and tolerability of medications for attention-deficit hyperactivity disorder in children, adolescents, and adults: a systematic review and network meta-analysis". Lancet Psychiatry. 5 (9): 727-738. September 2018. doi:10.1016/S2215-0366(18)30269-4. PMC 6109107 $2. PMID 30097390. 
  42. ^ "A Systematic Review of the Use of Bupropion for Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder in Children and Adolescents". J Child Adolesc Psychopharmacol. 27 (2): 112-116. March 2017. doi:10.1089/cap.2016.0124. PMID 27813651. 
  43. ^ "Treatment-emergent sexual dysfunction related to antidepressants: a meta-analysis". J Clin Psychopharmacol. 29 (3): 259-66. June 2009. doi:10.1097/JCP.0b013e3181a5233f. PMID 19440080. 
  44. ^ "A review of the neuropharmacology of bupropion, a dual norepinephrine and dopamine reuptake inhibitor". Prim Care Companion J Clin Psychiatry. 6 (4): 159-166. 2004. doi:10.4088/PCC.v06n0403. PMC 514842 $2. PMID 15361919. 
  45. ^ "Women's sexual dysfunction associated with psychiatric disorders and their treatment". Womens Health (Lond). 14: 1745506518762664. 2018. doi:10.1177/1745506518762664. PMC 5900810 $2. PMID 29649948. 
  46. ^ "Evaluation and Management of Hypoactive Sexual Desire Disorder". Sex Med. 6 (2): 59-74. June 2018. doi:10.1016/j.esxm.2018.01.004. PMC 5960024 $2. PMID 29523488. 
  47. ^ "Hypoactive Sexual Desire Disorder: International Society for the Study of Women's Sexual Health (ISSWSH) Expert Consensus Panel Review". Mayo Clin Proc. 92 (1): 114-128. January 2017. doi:10.1016/j.mayocp.2016.09.018. PMID 27916394. 
  48. ^ a b c "Wellbutrin" (PDF). 4 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Ağustos 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Seçici serotonin geri alım inhibitörü</span> Antidepresan ilaç sınıfı

Seçici serotonin geri alım inhibitörleri majör depresif bozukluk, anksiyete bozuklukları ve diğer psikolojik bozuklukların tedavisinde antidepresan olarak kullanılan bir ilaç grubudur. Yan etkilerinin az olması, etkinlikleri ve tolere edilebilirlikleri nedeniyle sıklıkla depresyon ve diğer birçok psikiyatrik bozukluk için birinci basamak ilaçlar olarak kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Bipolar bozukluk</span> Depresyon dönemlerine ve anormal derecede yüksek ruh haline neden olan zihinsel bozukluk

Bipolar bozukluk veya İki uçlu duygudurum bozukluğu, her biri günlerden haftalara kadar süren depresif ve manik periyotlar ile karakterize edilen, bireyin tamamıyla sağlıklı bir duygudurum (ötimik) vaziyetine de girebildiği, bir duygudurum bozukluğudur. Yaşanan bu iki dönemin ortak özelliği, kişilerin duygudurumunda olağan seyrinden farklı özellikte ve süreklilik arz eden bir yaşantısı olmasıdır. Bu farklılıklar depresif dönemde yaşanan hüzünlü, özgüveni düşük ruh halindeki artış (disfori) ve bununla birlikte manik dönem olarak nitelendirilen neşedeki artıştır (öfori).

<span class="mw-page-title-main">Obsesif kompulsif bozukluk</span> istenmeyen ve tekrarlanan düşünceler, duygular, fikirler (obsesyonlar) veya bir şey yapmaya itici hissettiren davranışları (kompulsiyonlar) içeren anksiyete bozukluğu

Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB), bireyin rahatsız edici düşüncelere sahip olduğu ve/veya belirli rutinleri, sıkıntıya yol açacak veya genel işlevi bozacak ölçüde tekrar tekrar yapma ihtiyacı hissettiği zihinsel ve davranışsal bir bozukluktur. Adından da anlaşılacağı gibi, OKB'nin birincil belirtileri obsesyonlar ve kompulsiyonlardır. Obsesyonlar, endişe, iğrenme veya rahatsızlık duyguları yaratan, kalıcı, istenmeyen düşünceler, zihinsel görüntüler veya dürtülerdir. Yaygın obsesyonlar arasında bulaşma korkusu, simetri takıntısı, din, cinsiyet ve zarar hakkında zorlayıcı düşünceler yer alır. Kompulsiyonlar, obsesyonlara yanıt olarak ortaya çıkan, tekrarlayan eylem veya rutinlerdir. Yaygın kompulsiyonlar arasında aşırı el yıkama, temizlik, bir şeyleri düzenleme, sayma, güvence arama ve bir şeyleri kontrol etme sayılabilir. OKB'li birçok yetişkin, kompulsiyonlarının bir anlam ifade etmediğinin farkındadır, ancak obsesyonların neden olduğu sıkıntıyı gidermek için yine de bunları gerçekleştirirler. Kompulsiyonlar o kadar sık meydana gelir ki, tipik olarak günde en az bir saat sürer ve kişinin yaşam kalitesini bozar.

Israrcı depresif bozukluk (IDB) olarak da bilinen Distimi, özellikle depresyona benzer bilişsel ve fiziksel problemlerden oluşan ruh hali bozukluğu olmakla beraber daha-uzun süreli semptomlar gösteren zihinsel ve davranışsal bozukluktur. Kavram, "depresif kişilik" terimine ikame olarak Robert Spitzer tarafından 1970'lerin sonunda türetildi.

<span class="mw-page-title-main">Majör depresif bozukluk</span> Düşük benlik saygısı ve normalde eğlenceli aktivitelere ilgi veya zevk kaybı ile birlikte her şeyi kapsayan düşük ruh hali

Majör depresif bozukluk, majör depresyon veya klinik depresyon, en az iki hafta boyunca, farklı türden günlük hadise ve tecrübeler karşısında, sabit bir şekilde düşük ruh halinde bulunulması ile karakterize edilen bir zihinsel hastalıktır. Hastalık, tıbbi teşhisi ancak bir uzman tarafından konulabilecek bir hastalıktır. Hastalık, halk arasında kullanılan depresif olma durumu ile alakalı olmayıp, bu ruh hallerinden her yönden ve tamamen ayrılan bir hastalık türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Antidepresan</span> Majör depresif bozukluk ve anksiyete gibi rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılan psikiyatrik ilaçlar

Antidepresanlar, majör depresif bozukluk gibi bazı duygudurum bozukluklarını, bazı anksiyete bozukluklarını ve bazı kronik ağrı durumlarını tedavi etmek için kullanılan ilaçlardır. Antidepresanların yaygın yan etkileri arasında ağız kuruluğu, kilo alımı, baş dönmesi, baş ağrısı, cinsel işlev bozuklukları ve duygusal körelme bulunur. Antidepresanlar, çocuklar, ergenler ve genç yetişkinler tarafından alındığında intihar düşüncesi ve davranışı riskinde artışa neden olabilir. Antidepresanların özellikle ani bir şekilde kesilmeleri sonucunda, antidepresan yoksunluk sendromu ortaya çıkabilir.

<span class="mw-page-title-main">Anksiyete bozukluğu</span> günlük durumların aşırı, mantıksız bir kaygıya sebep olduğu bilişsel bozukluk

Anksiyete bozuklukları, belirgin ve kontrol edilemeyen anksiyete ve korku duyguları ile karakterize edilen bir grup zihinsel bozukluklardır. Bu durumlar, bireylerin sosyal, mesleki ve kişisel işlevselliğini önemli ölçüde bozar. Anksiyete, huzursuzluk, alınganlık, kolay yorulma, konsantrasyon güçlüğü, kalp hızında artış, göğüs ağrısı, karın ağrısı gibi fiziksel ve bilişsel belirtilere yol açabilir ve belirtiler bireyler arasında değişiklik gösterebilir.

Aripiprazol, Abilify, Ripazol marka adı ile satılan atipik antipsikotik. Şizofreni ve bipolar bozukluk tedavisinde önerilir ve kullanılır. Majör depresif bozukluk ve tik bozuklukları tedavisinde ek tedavi olarak kullanılır.

Bilişsel davranışçı terapi (BDT) ruh sağlığını geliştirmek amacıyla yapılan bir psikososyal müdahaledir. BDT tipi terapide, bireye fayda sağlamayan bilişsel bozulmalara odaklanır ve bu bilişsel bozulmalar değiştirilmeye çalışılır. Bireyin duygusal denge haline gelmesini ve kendi günlük yaşam problemlerini çözebilmesi için kişisel başa çıkma stratejileri geliştirmesini sağlamayı hedefler. Yöntem depresyon tedavisinde kullanılmak için tasarlanmış olsa da günümüzde anksiyete dahil birçok ruh sağlığı bozukluğunda kullanılmak üzere geliştirilmiştir. BDT bilişsel ve davranışçı psikoterapilerin kanıta dayalı teknik ve stratejilerini birlikte kullanarak psikopatolojileri tedavi etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lamotrijin</span> epilepsi ve bipolar bozukluk tedavisinde kullanılan bir antikonvülsan ilaç

Lamotrijin (Lamotrigine) ya da bilinen ticari ismiyle Lamictal veya Pinral, epilepsi, tedavisinde ve bipolar bozuklukta depresif atakların tekrarını geciktirmek veya önlemek için kullanılan antikonvülsan bir ilaçtır. Epilepsi kavramına fokal nöbetler, tonik-klonik nöbetler ve Lennox-Gastaut sendromundaki nöbetler dahildir. Bipolar bozuklukta, lamotrijinin akut depresyon safhasını güvenilir bir şekilde tedavi ettiği gösterilememiştir. Ancak günümüzde semptomatik olmayan bipolar bozukluğu olan hastalar için gelebilecek depresyon atakları riskini azaltmada etkili görünmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Venlafaksin</span> İlaç

Venlafaksin ya da ilk marka adıyla Efexor, serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörü (SNRI) sınıfından bir antidepresan ilaçtır. Majör depresif bozukluk (MDD), yaygın anksiyete bozukluğu (GAD), panik bozukluğu ve sosyal fobi tedavisinde kullanılır. Kronik ağrı için de kullanılabilmektedir. Ağız yoluyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Selekoksib</span>

Celebrex markası altında satılan Selekoksib bir COX-2 inhibitörü ve nonsteroid antiinflamatuar ilaçtır (NSAID). Osteoartrit, yetişkinlerde akut ağrı, romatoid artrit, ankilozan spondilit, ağrılı adet kanaması ve jüvenil romatoid artritte ağrı ve iltihabı tedavi etmek için kullanılır. Ailesel adenomatöz polipozisi olan kişilerde kolorektal adenom riskini azaltmak için de kullanılabilir. Ağızdan alınır. Faydalar genellikle bir saat içinde görülür.

Azapironlar, anksiyolitik, antidepresan ve antipsikotik olarak kullanılan bir ilaç sınıfıdır. Genellikle seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar) gibi diğer antidepresanların yanında destekleyici olarak kullanılırlar.

Selegilin, Parkinson hastalığı ve majör depresif bozukluğun tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Parkinson hastalığı için ağızdan alınan bir kapsül veya tablet şeklinde ve depresyon için cilde uygulanan bir bant şeklinde sağlanır.

Strattera markası altında satılan atomoksetin hidroklorür, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunu (DEHB) tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. Tek başına veya psikostimulanlarla birlikte kullanılabilir. Ayrıca uyanıklığı, dikkati ve hafızayı geliştirmek için bilişsel güçlendirici olarak kullanılır. Atomoksetin kullanımı sadece 6 yaşın üstünde olanlar için tavsiye edilir. Ağızdan alınır. 2002 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde tıbbi kullanım için onaylanmıştır.

Reboksetin, Pfizer tarafından majör depresyon tedavisinde kullanılmak üzere bir antidepresan olarak pazarlanan, norepinefrin geri alım inhibitörü (NRI) sınıfının bir ilacıdır, ancak aynı zamanda panik bozukluk ve dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu için etiket dışı kullanılmıştır. Dünya çapında birçok ülkede kullanım için onaylanmıştır, ancak Amerika Birleşik Devletleri'nde kullanım için onaylanmamıştır. Bir antidepresan olarak etkinliği, yayınlanmış birçok raporda sorgulanmasına rağmen, popülaritesi artmaya devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pindolol</span>

Pindolol, hipertansiyon tedavisinde kullanılan seçici olmayan bir beta blokerdir. Ayrıca serotonin 5-HT1A reseptörünün bir antagonistidir, tercihen inhibitör 5-HT1A otoreseptörlerini bloke eder. Depresyon tedavisinde seçici serotonin geri alım inhibitörlerine (SSRI'lar) ek bir ilaç olarak araştırılmıştır.

Desipramin, depresyon tedavisinde kullanılan bir trisiklik antidepresandır (TCA). Nispeten seçici bir norepinefrin geri alım inhibitörü olarak görev yapar, ancak aynı zamanda zayıf serotonin geri alım inhibitörü, alfa-1 bloke edici, antihistaminik ve antikolinerjik etkiler gibi başka aktivitelere de sahiptir. İlaç, daha az yan etkiye sahip olan ve aşırı dozda daha güvenli olan seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) antidepresanların kullanıma sunulmasından bu yana, depresyon için birinci basamak tedavi olarak kabul edilmemektedir.

Suvoreksant, uykusuzluk tedavisinde kullanılan oreksin antagonisti bir ilaçtır. Yetişkinlerde uykuya başlama ve/veya sürdürmede güçlüklerle karakterize edilen uykusuzluğun tedavisi için özel olarak endikedir. Suvoreksant uykuya daha hızlı dalmaya, daha uzun uyumaya, gece yarısı daha az uyanık olmaya ve daha kaliteli bir uyku çekmeye yardımcı olur. Etkinliği orta düzeydedir ve diğer oreksin antagonistlerine benzer, ancak benzodiazepinler ve nonbenzodiazepinlerden daha düşüktür. Suvoreksant ağızdan alınır.

Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı, Beşinci Baskı (DSM-5), Amerikan Psikiyatri Birliği (APA) tarafından yayınlanan taksonomik ve tanısal içerikleri olan Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı'nın 2013 yılında güncellenmiş halidir. 2022 yılında revize edilmiş başka bir versiyon (DSM-5-TR) yayımlandı. Amerika Birleşik Devletleri'nde DSM, psikiyatrik teşhisler için başvurulan başlıca kitaplardan biridir. Ancak, bazı ruh sağlığı çalışanları tedavi planlamasında DSM-5'e güvenmeme nedeni olarak ICD'nin ruhsal bozukluk teşhislerinin dünya çapında kullanılıyor olmasını ve bilimsel çalışmaların ruhsal sağlık müdahalelerinin gerçek dünya etkilerini belirlemek için sıklıkla DSM-5 kriterlerindeki değişikliklerden ziyade semptom ölçeği puanlarındaki değişiklikleri kullandığını öne sürmüştür. DSM-5, diğer tüm DSM'ler arasında başlığında Roma rakamı yerine Arap rakamı kullanan tek kitap ve tek belge versiyonudur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.