İçeriğe atla

Bulutsular ve Yıldız Kümeleri Kataloğu

Bulutsular ve Yıldız Kümeleri Kataloğu (Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars, kısaca CN), ilk olarak 1786 yılında William Herschel tarafından, kız kardeşi Caroline Herschel'in yardımıyla yayımlanan bulutsular astronomi kataloğudur. Daha sonra oğlu John Herschel tarafından 1864 yılında Bulutsular ve Yıldız Kümeleri Genel Kataloğu (General Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars, kısaca GC) olarak genişletilmiştir. CN ve GC, John Louis Emil Dreyer'in 1888 yılında derlediği ve günümüz astronomları tarafından kullanılan Yeni Genel Katalog'un (NGC) öncülleridir.

Tarihçe

Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars, ilk olarak 1786 yılında William Herschel tarafından Philosophical Transactions of the Royal Society of London'da yayımlanmıştır.[1] 1789 yılında 1.000,[2] 1802 yılında ise 500 giriş daha ekleyerek[3] toplam giriş sayısını 2.500'e çıkarmıştır. Bu katalog, tanımlayıcı olarak harfler ve katalog numaralarının kullanımını başlatmıştır. Büyük "H" harfi ve ardından gelen katalog giriş numarası, öğeyi temsil ediyordu.[4]

1864 yılında CN, William'ın oğlu John Herschel tarafından General Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars (GC) olarak genişletildi.[5] GC, 5.079 giriş içeriyordu. Daha sonra kataloğun tamamlayıcı bir baskısı, ölümünden sonra General Catalogue of 10,300 Multiple and Double Stars ("10.300 Çoklu ve Çift Yıldızlar Genel Kataloğu") olarak yayımlandı. Küçük "h" harfi ve ardından gelen katalog giriş numarası, öğeyi temsil ediyordu.[4]

1878 yılında John Louis Emil Dreyer, Genel Kataloğa (General Catalogue) bir ek yayımladı.[6] 1886 yılında Genel Kataloğa ikinci bir ek yapılmasını önerdi, fakat Kraliyet Astronomi Topluluğu Dreyer'dan bunun yerine yeni bir versiyon derlemesini istedi. Bu durum, 1888 yılında Yeni Genel Katalog'un (New General Catalogue, NGC)[7] ve 1895[8] ile 1908[9] yıllarında iki genişlemesi olan Dizin Katalogları'nın (Index Catalogues, IC) yayımlanmasına yol açtı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Herschel, W. (1786). "Catalogue of One Thousand New Nebulae and Clusters of Stars" (PDF). Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Cilt 76. ss. 457-499. Bibcode:1786RSPT...76..457H. doi:10.1098/rstl.1786.0027 Özgürce erişilebilir. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Eylül 2024. 
  2. ^ Herschel, W. (1789). "Catalogue of a Second Thousand of New Nebulae and Clusters of Stars; with a Few Introductory Remarks on the Construction of the Heavens". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Cilt 79. ss. 212-255. Bibcode:1789RSPT...79..212H. doi:10.1098/rstl.1789.0021 Özgürce erişilebilir. 
  3. ^ Herschel, W. (1802). "Catalogue of 500 New Nebulae, Nebulous Stars, Planetary Nebulae, and Clusters of Stars; with Remarks on the Construction of the Heavens". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Cilt 92. ss. 477-528. Bibcode:1802RSPT...92..477H. doi:10.1098/rstl.1802.0021. 
  4. ^ a b Joseph S. Tenn (29 Nisan 2013). "Keepers of the Double Stars". Journal of Astronomical History and Heritage. 16 (1) (Mart 2013 tarihinde yayınlandı). ss. 81-93. arXiv:1304.5494 $2. Bibcode:2013JAHH...16...81T. ISSN 1440-2807. 
  5. ^ Herschel, J. F. W (1864). "Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Cilt 154. ss. 1-137. Bibcode:1864RSPT..154....1H. doi:10.1098/rstl.1864.0001 Özgürce erişilebilir. 
  6. ^ Dreyer, J. L. E. (1878). "A Supplement to Sir John Herschel's "General Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars"". Transactions of the Royal Irish Academy. Cilt 26. ss. 391-426. JSTOR 30079091. 
  7. ^ Dreyer, J. L. E. (1888). "A New General Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars, Being the Catalogue of the Late Sir John F.W. Herschel, Bart., Revised, Corrected, and Enlarged" (PDF). Memoirs of the Royal Astronomical Society. Cilt 49. ss. 1-237. Bibcode:1888MmRAS..49....1D. 
  8. ^ Dreyer, J. L. E. (1895). "Index Catalogue of Nebulae Found in the Years 1888 to 1894, with Notes and Corrections to the New General Catalogue". Memoirs of the Royal Astronomical Society. Cilt 51. ss. 185-228. Bibcode:1895MmRAS..51..185D. 
  9. ^ Dreyer, J. L. E. (1910). "Second Index Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars; Containing Objects Found in the Years 1895 to 1907, with Notes and Corrections to the New General Catalogue and to the Index Catalogue for 1888–94" (PDF). Memoirs of the Royal Astronomical Society. Cilt 59. ss. 105-198. Bibcode:1910MmRAS..59..105D. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gezegenimsi bulutsu</span>

Gezegenimsi bulutsu veya gezegenimsi nebula, yaşamının son evresinde bulunan bir kırmızı devin yaydığı parlak bir iyonize gazdan oluşan salma bulutsusu türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Bulutsu</span> Yıldızlararası bulut cisimleri

Bulutsu, iyonize, nötr veya moleküler hidrojen ve kozmik tozdan oluşabilen, yıldızlararası ortamın belirgin bir şekilde ışıldayan kısmıdır. Bulutsular genellikle Kartal Bulutsusu'ndaki "Yaratılış Sütunları" gibi yıldız oluşum bölgeleridir. Bu bölgelerde gaz, toz ve diğer malzemelerin oluşumları bir araya gelerek daha yoğun bölgeler oluşturur ve bu yoğun bölgeler daha fazla madde çekerek sonunda yıldızları oluşturacak kadar yoğun hale gelirler. Geri kalan malzemenin ise gezegenler ve diğer gezegen sistemi nesnelerini oluşturduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Genel Katalog</span> gök cisimleri kataloğu

Bulutsular ve Yıldız Kümelerinin Yeni Genel Kataloğu, 1888 yılında John Louis Emil Dreyer tarafından derlenen ve derin gökyüzü cisimlerinden oluşan bir astronomi kataloğudur. NGC, gökadalar, yıldız kümeleri ve salma bulutsuları da dahil olmak üzere 7.840 gök cismi içerir. Dreyer NGC'ye, 1895 ve 1908 yıllarında 5.386 gök cismini daha tanımlayan ve Dizin Katalogları olarak bilinen iki ek yayınladı. Bu cisimlerin birçoğu halen NGC veya IC numaralarıyla yaygın bir şekilde bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 253</span> Heykeltıraş takımyıldızı bölgesinde bir ara sarmal galaksi

Heykeltıraş Galaksisi, Heykeltıraş takımyıldızı bölgesinde bulunan bir ara sarmal galaksidir. Caroline Herschel tarafından 23 Eylül 1783 tarihinde keşfedilmiştir. Heykeltıraş Galaksisi bir yıldız patlama galaksisidir ve şu anda yoğun yıldız oluşumları devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">William Herschel</span> Alman asıllı İngiliz astronom ve besteci (1738-1822)

Sir William Herschel, KH, FRS, Almanca: Friedrich Wilhelm Herschel Almanya doğumlu, İngiliz astronom, teleskop üreticisi ve bestecidir. Hannover, Almanya'da doğmuştur. On dokuz yaşında İngiltere'ye göç edene kadar, Hanover Askeri Bandosu bünyesinde çalışmıştır. Güneş Sistemindeki 7. gezegen olan Uranüs'ü, Uranüs'ün iki büyük uydusu Titania ve Oberon'u ve Satürn'ün iki uydusu olan Enceladus ve Mimas'ı, kızılötesi radyasyonu keşfetmesi ve yazdığı 24 adet senfoni sayesinde ünlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Halka bulutsusu</span>

Ünlenen adıyla "Halka Bulutsusu" Çalgı takımyıldızının kuzeyinde bulunan ve kataloglarda Messier 57, M57 veya NGC 6720 olarak yer alan gezegenimsi bulutsudur.

<span class="mw-page-title-main">Messier 58</span> galaksi

Messier 58 Başak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 68 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir ara sarmal galaksidir. Charles Messier tarafından 15 Nisan 1779 tarihinde keşfedilmiştir. M58, Başak Kümesi'nin en parlak galaksilerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Messier 110</span> galaksi

Messier 110 Andromeda Galaksisi'nin uydusu olan bir cüce eliptik galaksidir. M110 genel olarak cüce eliptik galaksilere göre alışık olunmayan bazı tozlar ve yıldız oluşumları içermektedir.

Bu sayfa, katalog tanımlayıcıları tarafından hazırlanmış olan Gökbilim kataloglarının bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Sh2-279</span> yansı bulutsusu

Sh2-279, Avcı takımyıldızında bulunan bir HII bölgesi ve parlak bulutsuları içeren bir yansı bulutsusudur. Avcı'nın Kılıcı olarak bilinen asterizmin en kuzey ucunda, Avcı Bulutsusu'nun 0,6 derece kuzeyinde yer alır. Sh2-279 içerisinde gömülü bulunan yansı bulutsusu popüler bilimde Koşan Adam Bulutsusu olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 288</span>

NGC 288, Heykeltıraş takımyıldızı yönünde bulunan bir küresel yıldız kümesi. William Herschel tarafından 27 Ekim 1785 yılında keşfedilmiş ve 1888 yılında John Dreyer tarafından tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Messier 87</span> galaksi

Messier 87 Başak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 72,08 MIy (22,1 Mpc)uzaklıkta bulunan dev bir eliptik gökadadır. Charles Messier tarafından 18 Mart 1781 tarihinde keşfedildi. Messier, gözlem defterine düştüğü notta gökada için "içinde yıldız olmayan bir bulutsu" diyordu. Oysa Messier'in yıldızsız bulutsu sandığı şey, en az birkaç yüz milyar yıldızdan oluşmuş dev bir sistemdi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 151 olarak "Fışkırmalara sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.

Dizin Kataloğu (IC) —ayrıca Index Catalogue of Nebulae, Index Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars, IC I veya IC II olarak da bilinir— Yeni Genel Katalog'a ek olarak sunulan; gökadalar, bulutsular ve yıldız kümelerinin yer aldığı bir katalogdur. İlk defa 1895 yılında yayımlandı ve IC cisimleri olarak da bilinen 5.387 cisme ulaşılmış oldu.

<span class="mw-page-title-main">IC 167</span>

IC 167, Koç takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 118,39 MIy (36,3 Mpc) uzaklıkta bulunan bir ara sarmal galaksidir. Bigourdan tarafından 4 Ocak 1889 tarihinde keşfedildi ve Dreyer'ın ilk Dizin Kataloğu'na eklendi. Halton Arp tarafından da görüntülenmiş ve Arp 31 olarak "İntegral işaretli sarmal gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.

Bulutsular ve Yıldız Kümeleri olarak adlandırılan birkaç astronomik katalog vardır.

<i>Nototherium</i> Soyu tükenmiş Avustralya keselisi

Nototherium, Pliyosen ve Pleyistosen döneminde Avustralya'da yaşamış ve soyu tükenmiş Diprotodontidae familyasına ait bir keseli (Marsupialia) cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Barnard Kataloğu</span> Gökbilim kataloğu

Gök bilimci Edward Emerson Barnard tarafından derlenen, Barnard Catalogue of Dark Markings in the Sky veya kısaca Barnard Kataloğu olarak bilinen karanlık bulutsular listesidir. Barnard tarafından listelenen bu bulutsular artık Barnard cisimleri olarak bilinir hale gelmiştir. Kataloğun 1919 versiyonunda 182 bulutsu listelendi, ölümünden sonra yayınlanan 1927 versiyonunda 369 bulutsu listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gezegenimsi Bulutsuların Abell Kataloğu</span> gökbilim kataloğu

Gezegenimsi Bulutsuların Abell Kataloğu, 1966'da George O. Abell tarafından yaratılan ve yaklaşık yarısı Albert George Wilson, geri kalanı George O. Abell, Robert George Harrington ve Rudolph Minkowski tarafından yapılan keşiflerden derlenmiş, 86 adet gezegenimsi bulutsudan oluşan gök bilimsel bir katalogdur. Tamamı Ağustos 1955'ten önce National Geographic Society - Palomar Gözlemevi Gökyüzü Araştırması'nın bir parçası olarak Palomar Dağı'ndaki 48 inç Samuel Oschin teleskopu ile elde edilen fotoğraf plakalarında keşfedildi. Dördü önceki kataloglardan daha iyi bilinmektedir: Abell 50, NGC 6742, Abell 75, NGC 7076, Abell 37, IC 972 ve Abell 81, IC 1454'tür. Diğer dördü daha sonra gezegenimsi olmadıkları için reddedildi: Abell 11, Abell 32, Abell 76 ve Abell 85. Diğer üçü ise Strasbourg-ESO Galaktik Gezegenimsi Bulutsu Kataloğu'na (SEC) dahil edilmedi: Abell 9, Abell 17 ve Abell 64. Listedeki gezegenimsi bulutsular en iyi geniş açıklıklı bir teleskopla ve OIII filtresi ile görüntülenebilir.

<span class="mw-page-title-main">William Huggins</span>

Sör William Huggins LN BN RS, eşi Margaret Lindsay Huggins ile birlikte astronomik spektroskopide öncü çalışmaları ile tanınan İngiliz bir gökbilimciydi.

Değişen Yıldızlar Genel Kataloğu Samanyolu Gökadası'ndaki değişen yıldızların bir listesidir. Boris Kukarkin ve Pavel Parenago'nun editörlüğünde, 10.820 yıldız içeren ilk baskısı 1948 yılında SSCB Bilimler Akademisi tarafından yayımlandı. İkinci ve üçüncü baskılar ise 1958 ve 1968 yıllarında yayımlandı. Toplam 28.435 yıldız içeren dördüncü baskı 1985-1987 yılları arasında üç cilt halinde yayımlanmıştır. Daha sonra referans tablolarını içeren dördüncü cilt ve ekstragalaktik değişen yıldızları içeren beşinci cilt olmak üzere iki cilt daha yayımlandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.