Bulgarofigon Muharebesi
| Bulgarofigon Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bizans-Bulgar savaşları: 894–896 Savaşı | |||||||
 Bulgarlar, Bulgarofigon'da Bizans ordusunu bozguna uğratıyorlar, Madrid Skilicis'den bir minyatür | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Birinci Bulgar İmparatorluğu | Bizans İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| I. Simeon | Leon Katakalon | ||||||
| Güçler | |||||||
| bilinmiyor | bilinmiyor | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| hafif | neredeyse bütün ordu | ||||||
Bulgarofigon Muharebesi (Bulgarca: Битка при Булгарофигон ya da Битка при Българофигон) 896 yazında, Bizans İmparatorluğu ile Birinci Bulgar İmparatorluğu arasında, Bulgarofigon kasabası (modern Babaeski, Türkiye) yakınlarında gerçekleşen çatışmadır. Sonuç, 894-896 ticaret savaşında Bulgar zaferini belirlenmesi ve Bizans ordusunun imhasıdır.
Bizans müttefiki olarak hareket eden Macarlar'a karşı savaşta ilk zorluklara rağmen, Bulgarofigon Muharebesi, genç ve hırslı Bulgar hükümdarı I. Simeon'un Bizans İmparatorluğu'na karşı ilk kesin zaferidir. Simeon, nihai hedefi olan Konstantinopolis'teki tahta ulaşmak için Bizanslılara bir dizi yenilgiye uğratacaktı. Çatışma sonucunda imzalanan barış antlaşması, Balkanlar'daki Bulgar hakimiyetini teyit etti.
Arka plan
I. Boris (h. 852-889) döneminde, Bulgaristan büyük değişikliklere uğradı - ülkenin Hristiyanlaştırılması ve Orta Çağ Bulgar edebiyatının ve alfabesinin yaratılmasının ve pekiştirilmesinin başlangıcı olan Aziz Kiril ve Methodios'un müritlerinin kabulü. Çoğu komşu ülkeye karşı bir dizi askeri yenilgiye rağmen Boris, Bulgaristan'ın toprak bütünlüğünü korumayı başardı.[1] 893'teki Preslav Konsili sırasında, Boris'in en büyük oğlu Vladimir Rasate'nin (h. 889-893 Paganizmi yeniden kurma girişiminin başarısızlıkla sonuçlanması üzerine, Eski Bulgarcanın kilisenin dili olarak Yunancanın yerini almasına ve Bizans din adamlarının sürgüne gönderilmesine ve Bulgarlarla değiştirilmesine karar verildi.[2][3] Konsey, I. Boris'in kültürel ve dini bağımsızlık[4] hedeflerini mühürledi ve Bulgaristan'ın içişlerinde herhangi bir güçlü Bizans etkisinden korkan soyluların endişelerini yatıştırdı. Hristiyanlaşma sonrası doğan ve barış çocuğu[5] olarak adlandırılan üçüncü oğlu Simeon'un bir sonraki Bulgaristan Prensi olması kararlaştırıldı.[6]
Bu olaylar, Bizans'ın yeni Hristiyanlaşan ülke üzerinde etki yaratma umutlarını yok etti ve İmparator VI. Leon (h. 886-912) kısa süre sonra misilleme yapma şansı buldu.[6] Bizans sarayının bazı üyeleri, Bulgar mallarının pazarını Konstantinopolis'ten Selanik'e taşımakla ilgilendiler, bu da Bulgar tüccarların daha yüksek vergiler ödemesi gerektiği anlamına geliyordu.[7] Bu hareket sadece özel çıkarları değil, aynı zamanda 716 tarihli Bizans-Bulgar Antlaşması ile düzenlenen Bulgaristan'ın uluslararası ticari önemini de etkiledi.[8][9] Tüccarların Avrupa ve Asya'nın dört bir yanından ticaret yollarının ana varış noktası olan Konstantinopolis'ten çıkarılması, Bulgaristan'ın ekonomik çıkarları için ağır bir darbe oldu.[10] Tüccarlar I. Simeon'a şikayette bulundular ve o da VI. Leon'a sorunu gündeme götürdü, ancak talebi cevapsız kaldı.[6] Savaş ilan etmek ve planlarını uygulamaya başlamak için bahane arayan Simeon, Bizans Trakya'sını işgal etti,[11] bu da bazen Avrupa'da ilk ticari savaş olarak adlandırılan olaya neden oldu.[7]
Macar müdahalesi
Bizanslılar, Hazar paralı askerlerinden oluşan İmparatorluk Muhafızlarını da içeren generaller Prokopios Krenitis ve Kurtikios komutasında aceleyle büyük bir ordu kurdular.[7] Muhtemelen Edirne civarında Makedonya Theması'nda (modern Doğu Trakya) meydana gelen muharebede[12] Bizanslılar yenilgiye uğratıldı ve komutanları can verdi. Hazarların çoğu yakalandı ve Simeon burunları kesip "onları Romalılar [yani Bizanslılar] utanç duymaları için başkente gönderdi".[13]
Başlıca Bizans kuvvetleri doğuda Araplara karşı savaştığı için, VI. Leon, Bizans diplomasisinin iyi denenmiş yöntemlerine döndü ve o sırada Bulgaristan'ın kuzey doğusunda bozkırlarda yaşayan[14] Macarlara zengin hediyeler ile elçiler gönderdi.[15] Simeon, barış yapmayı reddedip Bizans elçisi Konstantinakios'u tutukladığında 894'ün sonunda, Bulgarların nehri zincirler ve halatlarla engellemelerine rağmen, Bizans donanması, Macarları Tuna üzerinden geçirmek için kullanıldı.[13] Bizans-Bulgaristan sınırında general Nikiforos Fokas'a karşı karşıya olan I. Simeon, mecburen Macarlar ile yüzleşmek için kuzeye doğru yürümek zorunda kaldı. Ordusu, Dobruca'da bir yerde Macarlar karşısında mağlup oldu ve Simeon, güçlü kale Drastar'a kaçmak zorunda kaldı.[16] Macarlar bir direniş ile karşılaşmadan yağmaladılar ve talan ettiler, başkent Preslav'ın dış mahallelerine ulaştılar ve tutsakları Bizanslılara sattıktan sonra Tuna'nın kuzeyine çekildiler.[17] Sonra Simeon, mahkûm değişimi konusunu öne sürmek ve müzakere etmek istiyormuş gibi yaptı. Bizanslılar, şartları müzakere etmek için Preslav'a Leon Hoirosfaktis'i gönderdiler.[13][18] Simeon, Macar tehdidini ele almak için zamana ihtiyaç duyduğundan, müzakereleri kasıtlı olarak uzattı ve Hoirosfaktis'i bir dinleyiciyi olarak defalarca reddetti.[13] Bu arada Simeon, Peçenekler ile ittifak kurarken, halk, ordunun komutasını devralması için keşiş olmuş babası I. Boris'e bile başvurdu.[16] Muharebede Macarlar yıkıcı bir yenilgiye uğradılar, ancak muzaffer Bulgarların kendilerinin de 20.000 atlı kaybettiği söylenir.[19] Bu, I. Boris'in savaş alanında elde ettiği tek zaferdi.[20] Bu yenilginin bir sonucu olarak, Macarlar batıya doğru hareket etmek ve daha sonra Macaristan Krallığı'nı kuracakları Pannonia'ya yerleşmek zorunda kaldılar.[21]
Muharebe
Simeon "zafer ile gurur duyarak" Preslav'a döndüğümde[22] Hoirosfaktis ile müzakereleri kesti ve bir kez daha Bizans Trakyası'nı işgal etti, yetenekli general Nikiforos Fokas'ın ölümüyle daha da cesaretlendi.[19] Bizanslılar "tüm themaları ve tagmata",[22] yani Araplarla savaşan tüm güçler Avrupa'ya transfer ettiler. Orduya, Fokas'ın yeteneğinden yoksun olan Domestikos ton sholon Leon Katakalon komuta ediyordu.[19] 896 yazında iki ordu Bulgarofigon'da çarpıştı ve Bizanslılar büyük bozguna uğradılar. Bir Bizans tarihçisi şunu yazdı:[22]
| “ | ... Romalılar tüm hat boyunca kesin bir şekilde yenilgiye uğradılar ve hepsi yok oldu. | ” |
Kayıplar arasında ordunun ikinci komutanı olan protovestiarios Theodosius yer alırken, Leon Katakalon hayatta kalan birkaç kişiyle birlikte kaçmayı başardı.[7][19] Bizans yenilgisi o kadar ciddiydi ki askerlerinden biri toplumdan emekli oldu ve Luka Stilit adı altında bir münzevi oldu.[19]
Üstünlüğü ele geçiren Simeon, Bulgar birliklerini Konstantinopolis'e yürüterek yol üzerindeki köyleri yaktı. Müslüman tarihçi Taberî'ye göre, VI. Leon, arka arkaya barış reddedilmesinin ardından çaresiz kaldı ve bir Arap savaş esiri ordusu toplamak ve özgürlük vaadiyle Bulgarlara karşı göndermek zorunda kaldı.[23] Bulgarlar Konstantinopolis'in hemen dışında durduruldu ve Simeon müzakere etmeyi kabul etti.[24]
Neticesi
Savaş, resmi olarak VI. Leon'un 912'deki ölümüne kadar süren ve Bizans'ın ele geçirilen 120.000 Bizans askeri ve sivilin iadesi karşılığında Bulgaristan'a yıllık vergi[25] ödemek zorunda olduğu bir barış anlaşmasıyla sona erdi.[26] Antlaşma uyarınca, Bizanslılar Karadeniz ile Yıldız Dağları arasındaki bir bölgeyi de Bulgar İmparatorluğuna bırakırken,[27] Bulgarlar da Bizans topraklarını işgal etmeme sözü verdi.[23]
I. Simeon sonuçlardan memnun kaldı ve Bizans İmparatorluğu'na üstün olduğunu düşünüyordu.[22] Başarıya rağmen, İmparatorluğa sonsuza dek hakim olmadan önce yapılacak daha çok şey olduğunu fark etti. Kendi siyasi ve ideolojik temele ihtiyacı vardı ve sonuç olarak Preslav'da Konstantinopolis'e rakip olabilmek için iddialı bir inşaat programı başlattı.[28] Bu arada Simeon, Petar Gojnikoviç'i hükümdarı olarak tanıması karşılığında Sırbistan üzerindeki gücünü pekiştirdi.[29] Bu, Bizans'ın Batı Balkanlar üzerindeki etkisini azaltmaya yönelik önemli bir adımdı.
Simeon, Bulgaristan'ın, Bizans diplomasisinin etkisinde kaldıklarında, ülkesine komşu kuzey kabilelerine karşı ne kadar savunmasız olduğunun dersini de aldı.[30] Bu deneyim, Simeon'un Bizans'ın Sırplar veya Peçeneklerle ittifak kurma çabalarına karşı koymayı başardığı ve Bizans tarihinin en büyük felaketlerinden birinde Bizans'ın kesin bir şekilde mağlup edildiği Achelous Muharebesi'nde onları tek başlarına savaşmaya zorladığında karşılığını aldı.[31]
Kaynakça
- Özel
- ^ Andreev 1996, ss. 73, 75.
- ^ Zlatarski 1971, ss. 273-273.
- ^ Zlatarski 1971, ss. 261-262.
- ^ Andreev 1996, ss. 87.
- ^ Andreev 1996, ss. 91.
- ^ a b c Andreev 1996, ss. 92.
- ^ a b c d Mladjov, Ian. "Selections on Byzantium. Selections from the Chronicle of Ioannes Skylitzes, translated and adapted from B. Flusin and J.-C. Cheynet (2003)". 27 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2011.
- ^ Runciman 1930, ss. 144.
- ^ Zlatarski 1971, ss. 286.
- ^ Obolensky 1974, ss. 105.
- ^ Andreev 1996, ss. 92-93.
- ^ Zlatarski 1971, ss. 289.
- ^ a b c d Andreev 1996, ss. 93.
- ^ Zlatarski 1971, ss. 292.
- ^ Zlatarski 1971, ss. 293-294.
- ^ a b Runciman 1930, ss. 146.
- ^ Zlatarski 1971, ss. 300-301.
- ^ Zlatarski 1971, ss. 301.
- ^ a b c d e Runciman 1930, ss. 147.
- ^ Andreev 1996, ss. 86.
- ^ Obolensky 1974, ss. 106.
- ^ a b c d Andreev 1996, ss. 94.
- ^ a b Zlatarski 1971, ss. 317.
- ^ Zlatarski'ye göre, I. Simeon Araplarla savaşmadan emekli oldu, çünkü aksi takdirde El-Tabari olayı fark ederdi. Bakınız Zlatarski 1971, ss. 317
- ^ Runciman 1930, ss. 148.
- ^ Treadgold, p. 464
- ^ Zlatarski 1971, ss. 318-321.
- ^ Andreev 1996, ss. 94-95.
- ^ Fine 1991, ss. 141.
- ^ Whittow 1996, ss. 287.
- ^ Andreev 1996, ss. 99-100.
- Genel
- Andreev, Jordan; Milcho Lalkov (1996). The Bulgarian Khans and Tsars (Bulgarca). Veliko Tarnovo: Abagar. ISBN 954-427-216-X.
- Obolensky, Dimitri (1974) [1971]. The Byzantine Commonwealth: Eastern Europe, 500-1453. Londra: Cardinal. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
- Peychev, Atanas; collective (1984). 1300 Years On Guard (Bulgarca). Sofya: Voenno Izdatelstvo.
- Runciman, Steven (1930). "The Two Eagles". A History of the First Bulgarian Empire (İngilizce). Londra: George Bell & Sons. OCLC 832687. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
- Whittow, Mark (1996). The Making of Byzantium (600–1025) (İngilizce). Los Angeles: University of California Press. ISBN 0-520-20497-2.
- Fine, John Van Antwerp (1991) [1983]. The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century (İngilizce). Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08149-7.
- Zlatarski, Vasil (1971) [1927]. История на българската държава през средните векове. Том I. История на Първото българско царство, Част II. От славянизацията на държавата до падането на Първото царство (852—1018) [History of Bulgaria in the Middle Ages. Vol. 1. History of the First Bulgarian Empire, Part 2.From the Slavicization of the state to the fall of the First Empire (852—1018)] (Bulgarca). Sofya: Nauka i izkustvo. OCLC 67080314. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
