İçeriğe atla

Bulgaristan Pomakları

Bulgaristan'daki Pomaklar
Помаци в България
Pomaci v Bǎlgarija
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Pomakça, Bulgarca
Din
İslam, Hristiyanlık[1]

Bulgaristan Pomakları, Bulgaristan'ın güneyi ve batı bölgelerinde yaşayan pomakça diye tabir edilen Slav dil grubuna ait farklı Slav şivelerini konuşan, çoğunlukla Müslüman bir toplumdur.

Tarih

Pomak adı yazılı kaynaklarda ilk kez 18. asırda Sveti Paisii Hilendarski, peşinden Ami Boué ve Konstantin Josef Jireček (1891) tarafından bahsedilmiştir.[] 1871'de Pomaklara ait kütüphaneler yakılmıştır.[]

Pomakların yakın ataları, Osmanlı devrinin "Voynuk" asker organizasyonu içinde yer alan Trak asıllılardır.[] Türklerin hizmetinde olmaları sebebiyle, diğer Bulgarların yardımcı anlamında onlara "Pomagaçi" demeleri sonucunda, ortaya zamanla "Pomak"a dönüşecek bir söz çıkmıştır ki, bu da onların daha sonraki etnik isimleri olacaktır; bu durumda hiçbir zaman Voynuk mensubu olmamış Torbeş ve Goranların da Pomak gösterilmeleri esasen yanlıştır. Pomaklar ve diğerleri birbirlerine yakın Bulgar ağızlarını konuşurlar. İşte, ortaklık da ancak ve zaten bundan ve İslam inancından ibarettir.

Dil

Ana madde: Pomakça

Pomaklar'ın konuştukları dil güney slavca dil grubunun bir şivesidir.[] Hem kiril Alfabesi ile hem de latin alfabesi ile yazımı mümkündür.

Yerleşim bölgeleri

Pomaklar, Bulgaristan'da Smolyan, Blagoevgrad, Pazarcık, Velingrad, Razlog, Yakoruda, Kırcaali, Gotse Delçev bölgelerinde ve Mesta Vadisi, Rodop Dağları'nda sıkışık alanlarda yaşamakatadır. Lofça Bölgesi civarında ise küçük Pomak grupları bulunmaktadır. Bununla birlikte Pomakların %50'ı Rodop dağlarının güneyinde bulunmaktadır.

  • Smoljan (Merkez):
  • Алиговска - Aligovska
  • Арда - Arda
  • Горна Арда - Gorna Arda
  • Бориково - Borikovo
  • Букаците - Bukacite
  • Виево - Vievo
  • Влахово - Vlahovo
  • Гоздевица - Gozdevica
  • Кутела - Kutela
  • Могилица - Mogilica
  • Мугла - Mugla
  • Сивино - Sivino
  • Смилян - Smiljan
  • Търън - Tǎrǎn
  • Чамла - Čamla
  • Черешово - Čerešovo
  • Баните - Banite
  • Баните - BANİTE (Merkez):
  • Давидково - Davidkovo
  • Малка Арда - Malka Arda
  • Сърница - Sǎrnica
  • Буйново - Bujnovo
  • Кожари - Kožari
  • Чала - Čala
  • Ягодина - Jagodina
  • Чепеларе - Čepelare
  • Чепеларе - ČEPELARE (Merkez):
  • Богутево - Bogutevo
  • Забърдо - Zabǎrdo
  • Острица - Ostrica
  • Девин- DEVİN (Merkez)
  • Беден - Beden
  • Брезе-Bлково - Breze-Blkovo
  • Водни пад - Vodni Pad
  • Жребево - Žrebevo
  • Кестен - Kesten
  • Лясково - Ljaskovo
  • Михалково - Mihalkovo
  • Осиково - Osikovo
  • Петвар - Petvar
  • Селча - Selča
  • Тешел - Tešel
  • Стоманево - Stomanevo
  • Триград - Trigrad
  • Брезе - Breze
  • Чуруково - Čurukovo
  • Доспат - Dospat
  • Доспат - DOSPAT (Merkez)
  • Барутин - Barutin
  • Бръщен - Brǎšten
  • Змеица - Zmeica
  • Късак - Kǎsak
  • Любча - Ljupča
  • Црънча - Crǎnča
  • Чавдар - Čavdar
  • Мадан - Madan
  • Мадан - MADAN (Merkez)
  • Борика - Borika
  • Бориново - Borinovo
  • Букова поляна - Bukova Poljana
  • Буково - Bukovo
  • Върбина - Vǎrbina
  • Галище - Galište
  • Долие - Dolie
  • Леска - Leska
  • Лещак - Leštak
  • Ловци - Lovci
  • Митовска - Mitovska
  • Петров дол - Petrov Dol
  • Печинска - Pečinska
  • Равнища - Ravništa
  • Равно нивище - Ravno Nivište
  • Студена - Studena
  • Уручовци - Uručovci
  • Чурка - Čurka
  • Неделино - Nedelino
  • Неделино - NEDELİNO (Merkez)
  • Диманово - Dimanovo
  • Средец - Sredec
  • Рудозем - Rudozem
  • Рудозем - RUDOZEM (Merkez)
  • Бърчево - Bǎrčevo
  • Витина - Vitina
  • Войкова лъка - Vojkova Lǎka
  • Елховец - Elhovec
  • Мочуре - Močure
  • Пловдивци - Plovdivci
  • Рибница - Ribnica
  • Сопотот - Sopotot
  • Чепинци - Čepinci
  • Златоград - Zlatograd
  • Златоград - ZLATOGRAD (Merkez)
  • Аламовци - Alamovci
  • Долен - Dolen
  • Ерма река - Erma Reka
  • Старцево - Starcevo

Bulgar İçişleri Bakanlığının 1989'da Bulgar Müslümanlar için yaptığı çalışmada, nüfuslarının 268.971 ile toplam nüfusun %3'ünü oluşturduğunu ortaya koymuştur.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2014. 

Wikimedia Commons'ta Pomaks ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Bulgaristan, resmî adıyla Bulgaristan Cumhuriyeti, Balkanlar'da yer alan ülkedir. Batıda Sırbistan ve Kuzey Makedonya, doğuda Karadeniz, kuzeyde Romanya, güneyde Yunanistan güneydoğuda Türkiye ile çevrilidir. 110.994 kilometrekarelik yüz ölçümüyle Avrupa'nın en büyük 16. ülkesidir. Balkan, Rodop ve Rila gibi dağlar yüzey şekillerini belirler. Rila Dağı üzerindeki Musala Zirvesi, Doğu Avrupa ve Balkanlar'ın en yüksek doruk noktasıdır. Kuzeydeki Tuna Ovası ve güneydeki Yukarı Trakya Ovası da Bulgaristan'ın alçak ve verimli bölgeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Bulgarca</span> Bulgaristanda konuşulan Güney Slav dili

Bulgarca, Hint-Avrupa dilleri ailesinden, Güney Slav dillerine bağlı dil. Bulgaristan'ın resmi dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Rusça</span> Doğu Slav dili

Rusça, Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri koluna bağlı bir dil. Rusça, Belarus ve Ukrayna dilleri ile yaşayan üç Doğu Slav dilinden biridir. Yaklaşık 260 milyon konuşanı olan Rusça dünyanın en çok konuşulan dillerinden biri olup Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova (Gagavuzya) ile kısmî olarak tanınan Abhazya, Güney Osetya, Transdinyester'de resmî dil statüsündedir. Aynı zamanda Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biri ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nun İngilizce ile birlikte kullanılan iki dilinden biridir. Orta Asya, Kafkasya, Ukrayna ve kısmen Baltık devletlerinde lingua franca olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pomaklar</span> Müslüman bir Slav halkı

Pomaklar, başta Balkanlar'da Rodop Dağları, Kuzey Bulgaristan ile Aşağı Trakya, Makedonya, Batı Anadolu'da ve dünyanın değişik yerlerinde yaşayan, dilleri Slavca; çoğunluğu Müslüman kökenli olan bir halktır. Müslümanlığı seçen Bulgarlara da verilen bir isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Slavlar</span> Avrupa kökenli bazı etnik toplulukların ortak adı

Slavlar veya İslavlar, Avrupa'da yaşayan en kalabalık etnik topluluk. Daha çok Avrupa'nın doğusunda ve güneydoğusunda yaşarlar. Ayrıca Asya'nın kuzey kesimlerinde de yaşamaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Filibe</span> Güney Bulgaristanda şehir; ülkenin ikinci büyük kenti

Filibe, 2019 nüfus sayımına göre 347.851 nüfusuyla Bulgaristan'ın ikinci büyük şehridir. Filibe ilinin idari merkezidir. Ülkenin önemli ekonomi, ulaşım, kültür ve eğitim merkezlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Smolyan, Bulgaristan</span> Bulgaristanın Paşmaklı ili, Paşmaklı ilçesine bağlı kent

Ahi Çelebi veya Paşmaklı, Bulgaristan'ın en güneyinde bir şehirdir. Smolyan ilinin idari merkezidir. Çerna ("Siyah") ve Byala ("Beyaz") ovalarının arasında kuruludur. Rodopların merkezindeki iki ünlü kayak merkezi de buradadır: Pamporovo ve Çepelare.

<span class="mw-page-title-main">Rodop Dağları</span> Sıradağ

Rodop Dağları veya Rodoplar, Balkanlar’da bulunan sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">Tuhovişta</span> Bulgaristanın Yukarı Cuma ili, Satovça ilçesine bağlı köy

Tuhovişta ya da Tuvişta Bulgaristan'da, Blagoevgrad ilinin, Satofça ilçesine bağlı bir köydür. Tuhovişta, Bulgaristan’ın Güneybatısında Yunanistan sınırına 2 km mesafededir. Bulgaristan tarafinda komşu köyler şunlardır: Godeşevo, Slaşten, Vılkosel ve Jijevo. Yunanistan tarafında: Manastırcık, Poçen, Şurdilova, Tisova ve Boren.

Pomakça, (Pomaşki) Hint-Avrupa dil ailesinden Güney Slav dillerine bağlı bir dil.

Günümüz Bulgaristan'ında etnik olarak Türkler, Bulgarlar, Pomaklar, Kırım Tatarları, Romanlar, Aşkenazlar, Makedonlar, Çerkesler, Ruslar, Ermeniler, Ulahlar, Yunanlar, Ukraynalılar, Rumenler ve Gagavuzlar yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kırcaali Muharebesi</span>

Kırcaali Muharebesi Bulgaristan ve Osmanlı İmparatorluğu arasında yapılan Birinci Balkan Savaşı'nın bir parçası olan muharebedir. Bulgaristan'ın Haskovo Müfrezesi'nın Yaver Paşa komutasındaki Osmanlı'nın Kırcaali Müfrezesini yendiği muharebe, 21 Ekim 1912'de yapılmıştır. Böylece Kırcaali ve Doğu Rodop Bulgaristan'a kalıcı olarak katılmıştır. Her 21 Ekim'de Kırcaali'de bugünün kutlaması yapılıp bugün şehrin tatil günü kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pomak Timraş Cumhuriyeti</span>

Pomak Timraş Cumhuriyeti, Rodop Dağları çevresinde yaşayan Pomaklar tarafından kurulan ve 1879-1886 yılları arasında hayatta kalan kısa ömürlü kendi kendini yöneten tarihteki tek Pomak devletidir. Önderliğini Pomak liderlerden Ahmet Ağa Timirski, Abdullah Efendi, Hacı Halil Efendi, Kara Yusuf Çavuş ve Hidayet Paşa yapmıştır.

Ukrayna alfabesi Ukrayna'nın resmî dili olan Ukraynacayı yazmak için kullanılan alfabedir. Kiril alfabesi'nin ulusal varyasyonlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan'ın belediyeleri</span> Vikimedya liste maddesi

Bulgaristan'ın illeri 28 adet olup, bunlar da 265 belediyeye bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Dospat</span> Bulgaristanın Paşmaklı ili, Dospat ilçesine bağlı kent

Dospat, Bulgaristan'ın Smolyan ilinde bulunan bir şehir ve belediyedir. Şehir, Rodop Dağları'nda yer almaktadır. Yüzölçümü 282.7 km² olan şehrin nüfusu 2015 yılı itibarı ile 8,757'dir.

<span class="mw-page-title-main">Alfatlı</span> Bulgaristanın Kırcaali ili, Eğridere ilçesine bağlı köy

Alfatlı Bulgaristan'ın güneyinde bir köydür. Kırcaali'nin, Eğridere (Ardino) ilçesinde bulunmaktadır.

Çitaklar, Bulgaristan, Kuzey Makedonya ve Kosova'ya yerli olan, ancak Balkan göçleri neticesinde Türkiye'ye kitlesel olarak göç etmiş Güney Slav kökenli Müslüman bir halktır.

<span class="mw-page-title-main">Ongal Muharebesi</span> muharebe

Ongal Muharebesi 680 yazında, Romanya'nın Tulça ili, Peuce Adası yakınlarındaki Tuna Deltası ve çevresinde belirtilmemiş bir yer olan Ongal bölgesinde gerçekleşmiş muharebedir. Kısa bir süre önce Balkanlar'ı işgal eden Ön Bulgarlar ile sonunda savaşı kaybeden Bizans İmparatorluğu arasında gerçekleşen bu muharebe, Birinci Bulgar İmparatorluğu'nun kurulması için çok önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">Alamidere Muharebesi</span>

Alamidere Muharebesi Birinci Balkan Savaşı sırasında 3 Kasım 1912'de Paşmaklı'nın 15 km güneydoğusundaki Alamidere köyü yakınlarında gerçekleşen Bulgar ve Osmanlı birlikleri arasında bir çatışmadır. 21. Sredna Gora Alayı, bu muharebede kazandığı başarı ile, Arda Nehrinin üst kısımlarını ele geçirdi ve Rodop Dağlarında Osmanlı hakimiyeti ve kontrolü sona erdi. Bulgarlarca önemli muharebelerden biri olarak kabul edilen bu muharebenin onuruna 1934'te Alamidere köyünün adı Türk isimlerini Bulgarlaştırma planı kapsamında bu muharebeye katılan Bulgar alay komutanının unvanı ve soyadı olan Albay Serafimovo olarak değiştirildi ve savaşın yapıldığı tepelerden birine Sredna Gora alayına atfen Srednogorets (Средногорец) adı verildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.