İçeriğe atla

Bulgar mutfağı

Tarator, yoğurt, su, kıyılmış salatalık, dereotu, sarımsak ve ayçiçeği veya zeytinyağından yapılan soğuk bir çorbadır.
Pirinçli Bulgar kebabı .
Geleneksel Bulgar Noel Arifesi yemeği Sarmi

Bulgar mutfağı Güneydoğu Avrupa mutfağının bir temsilcisidir. Diğer Balkan mutfakları ile ortak özellikler taşıyor. Bulgar yemek gelenekleri, çeşitli sebzeler, otlar ve meyveler için uygun iklim koşulları gibi coğrafi faktörler nedeniyle çeşitlidir.

Tarih

Bulgar mutfağı, Güney Slavların, komşu Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun, Fransa'nın, İtalya'nın vb. Mutfakları da dahil olmak üzere birçok kaynaktan yararlanmaktadır. Aynı zamanda, Osmanlı mutfağı'nda önemli bir katkısı vardır[1][2]

Geleneksel Bulgar yemekleri

Geleneksel Bulgar şarküteri - Lukanka
Geleneksel Bulgar çorbası Teleshko vareno
Biber dolması

Bulgar kahvaltısı

Soğuk etler

  • Banski starets (ayrıca banski staretz) — Bansko bölgesine özgü baharatlı sosisdir[4][5]
  • Elenski eti — kurutulmuş ham sucuk, otlar ile yapılır
  • Lukanka — kıyılmış sığır eti ve domuz etinden baharatlı salam ile yapılır[3]
  • Sujuk (ayrıca sucuk, sukuk, sukuk veya sucuk) — Balkanlar, Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika'da yaygın olan yassı kürlenmiş koyu kırmızı sosistir[6][7]

Çorbalar ve güveçler

Salatalar

  • Ovcharska salata (çoban salatası) — rendelenmiş yumurta, mantar ve bazen de jambon ilavesiyle shopka salatasıdır.[9]
  • Ruska salata (Rus salatası) — patates, havuç, kornişon ve mayonezli salata ile yapılır.
  • Turshiya (aynı zamanda Torsi)turşu kereviz, pancar, karnabahar ve lahana gibi sebzeler ile yapılır, kışın popüler; varyasyonları selska turshiya (köy turşusu) ve tsarska turshiya'dır (kral turşusu)'dur.[10]

Soslar, tatlar ve mezeler

Lyutenica yapılan geleneksel Bulgar sos domates ve biber
  • Lyutenitsa (ayrıca lyutenitza) — domates, kırmızı biber ve havuç püresi ile yapılır, genellikle ekmeğin üzerine beyaz peynir ile servis edilir[3]
  • Ljutika — baharatlı sos

Skara (ızgara)

Shishcheta.

Ana yemekler

Geleneksel Bulgar ızgarası (Skara) - Tatarsko kufte

Ekmekler ve hamur işleri

Süt Ürünleri

Tatlılar

Baharatlar ve otlar

  • Nane (Djodjen)
  • Sharena sol

Diğer

  • Yoğurt ("Kiselo Mlyako", hafif ekşi süt)
  • Bal ("Med")

Geleneksel Bulgar içecekleri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Stefan Detchev, "From Istanbul to Sarajevo via Belgrade—A Bulgarian Cookbook of 1874", DOI:10.1163/9789004367548_015 in Earthly Delights: Economies and Cultures of Food in Ottoman and Danubian Europe, c. 1500–1900, 2018, Balkan Studies Library 23, 978-90-04-36754-8, p. 396
  2. ^ Iskra Velinova, "The Pleasures of Being Global: Cultural Consumption of Pizza and Sushi in a Bulgarian City", Approaching Consumer Culture, DOI:10.1007/978-3-030-00226-8_8, p. 190
  3. ^ a b c d Deutsch, p. 87-88.
  4. ^ Bousfield & Willis, p. 232.
  5. ^ Dublin, p. 138.
  6. ^ Jonathan Bousfield & Dan Richardson, A Rough Guide to Bulgaria (Rough Guides, 2002), p. 40.
  7. ^ Nichola Fletcher, Sausage: A Country-By-Country Photographic Guide With Recipes (DK: 2012), p. 217.
  8. ^ Sachsenroeder, p. 144; Deutsch, p. 88.
  9. ^ Sachsenroeder, p. 143.
  10. ^ Ross, p. 63; Kay, p. 57.

Ek kaynaklar

  • DK Eyewitness Seyahat Rehberi: Bulgaristan (DK: gözden geçirilmiş baskı 2011).
  • Jonathan Bousfield & Matthew Willis, DK Görgü Tanığı Seyahati: Bulgaristan (DK: 2008).
  • James I. Deutsch, Ethnic American Food Today'de "Bulgaria": A Cultural Encyclopedia (ed. Lucy M. Long: Rowman ve Littlefield, 2015).
  • Annie Kay, Bulgaristan (Bradt Seyahat Rehberleri : 2. baskı 2015), s. 57.
  • Fiona Ross, Food Cultures of the World Encyclopedia'da (ed. Ken Albala: ABC-CLIO, 2011).
  • Agnes Sachsenroeder, CultureShock! Bulgaristan: Gümrük ve Görgü Kuralları için Hayatta Kalma Rehberi (Marshall Cavendish: 2. baskı 2011).

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türk mutfağı</span> Türk gastronomi geleneğine dahil bütün yiyecek ve içecekler

Türk mutfağı, Türkiye'nin ulusal mutfağıdır. Orta Asya, Selçuklu ve Beylikler ile Osmanlı kültürünün mirasçısı olan Cumhuriyet Dönemi Türk Mutfağı hem Balkan ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Türk mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Karadeniz mutfağı, Güneydoğu mutfağı, Orta Anadolu mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Ulusal Mutfağı</span> Azerbaycanın ulusal mutfağı

Azerbaycan mutfağı Azerbaycan'ın ulusal mutfağıdır. Avrupa ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Azerbaycan mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Tayland mutfağı</span>

Tayland mutfağı Tayland'ın milli mutfağıdır. Birden fazla Güneydoğu Asya geleneğini harmanlamıştır ve hafif hazırlanmış, güçlü aromatik unsurlar ihtiva eden yemekleriyle tanınır. Tayland mutfağında baharatlar çok yaygın kullanılmaktadır. Diğer Asya mutfaklarında olduğu gibi Taylandlı şefler de yemeklerde denge, detay ve çeşitliliğe çok önem verirler. Tayland yemeklerinde, her bir yemekte ya da tüm sofrada, ekşi, tatlı, tuzlu ve acı olmak üzere dört ana lezzetin dengesi gözetilir.

<span class="mw-page-title-main">Fettuş</span> sebze yaprakları ve karışık yeşilliklerle hazırlanan salata

Fettuş فتوش veya Fattoush, fetuş, fatuş, fattouche) kızartılmış veya fırınlanmış pita ile yapılan Levant mutfağı ve Türk mutfağı'na ait bir salata türüdür. Salata içeriği sebze yaprakları ve karışık yeşilliklerle kombine edilerek hazırlanmaktadır. Fettuş, fatta veya fattat olarak bilinen yemek grubuna ait bir ürün olup bayatlamış yassı ekmek kullanılarak hazırlanır.

<span class="mw-page-title-main">Irak mutfağı</span> Vikimedya liste maddesi

Irak mutfağı, Irak'ın ulusal mutfağıdır. Arap kültürünün mirasçısı olan Irak mutfağı Orta Doğu mutfaklarından etkilenmiştir. Ayrıca Irak mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Güney Irak mutfağı, Kuzey Irak mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler. Irak mutfağı ya da Mezopotamya mutfağı uzun bir geçmişe sahiptir yaklaşık 10.000 yıl öncesine dayanmaktadır. Günümüzde, ırak mutfağı İran, Kürt ve Arap mutfaklarından etkilenmiştir. Kürt ve Arap mutfağı oldukça tutulmakta olup Irak'ın her yerinde şavurma lokantalarından ırak otellerinin lüks lokantalarına kadar her yerde bulunabilinmektedir. Hızlı yiyecekler, Arap, Kürt ve Batı mutfakları da oldukça popüler olup geniş miktarda bulunabilmektedir. ırak mutfağı Kürtler ve Araplarla binlerce yıllık etkileşimle günümüze gelmiş gayet zengin ve farklı bir mutfaktır. Mutfağın temel malzemeleri kuzu eti, yöresel baharatlardır, pirinç ve bulgurdur. Bu nedenle ırak mutfağı ağır yemeklerden oluşur. Mutfağın temel bileşenleri Kebaplar, Lahmacunlar, Etli yemekler ve hamurlu tatlılar olup dünyanın her yerinde tanınmakta ve tercih edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye mutfağı</span>

Suriye mutfağı, Suriye'nin ulusal mutfağıdır. Arap ve Kürt kültürünün mirasçısı olan Suriye mutfağı Orta Doğu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Suriye mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Güney Suriye mutfağı, Kuzey Suriye mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler. Suriye mutfağı ya da Mezopotamya mutfağı uzun bir geçmişe sahiptir yaklaşık 10.000 yıl öncesine dayanmaktadır. Günümüzde, Suriye mutfağı Kürt ve Arap mutfaklarından etkilenmiştir. Kürt ve Arap mutfağı oldukça tutulmakta olup Suriye'nin her yerinde döner lokantalarından Suriye otellerinin lüks lokantalarına kadar her yerde bulunabilinmektedir. Fast Foodlar, Arap, Kürt ve Batı mutfakları da oldukça popüler olup geniş miktarda bulunabilmektedir. Suriye mutfağı Kürtler ve Araplarla binlerce yıllık etkileşimle günümüze gelmiş gayet zengin ve farklı bir mutfaktır. Mutfağın temel malzemeleri kuzu eti, yöresel baharatlardır, pirinç ve bulgurdur. Bu nedenle ırak mutfağı ağır yemeklerden oluşur. Mutfağın temel bileşenleri Kebaplar, lahmacunlar, Etli yemekler ve hamurlu tatlılar olup dünyanın her yerinde tanınmakta ve tercih edilmektedir. Fast food tarzı Batı kültürünün de arttığı bu devirlerde, fast-food'la yarışabilir hızlı hazırlanabilen bir mutfaktır.

<span class="mw-page-title-main">Tatar mutfağı</span> Tatarlara özgü yemek kültürü

Tatar mutfağı, başta Rusya içindeki Tataristan olmak üzere farklı ülkelerde ve coğrafi bölgelerde yaşamakta olan Tatarların yemek kültürüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kosova mutfağı</span>

Kosova mutfağı, Kosova'ya özgü etnik grupların geleneksel yemeklerinden oluşan, Balkan mutfağının bir temsilcisidir. Arnavutluk ile tarihsel ve etnik bağları nedeniyle, Arnavut mutfağından önemli ölçüde etkilenmiş ve diğer Balkan ülkelerinin unsurlarını da benimsemiştir.

Romanya mutfağı, geleneksel olarak en çok Türk mutfağından, daha sonra da Avusturya, Alman, Yunan ve Macar mutfaklarından etkilenmiştir. Köfteler, çorbalar, dolmalar, tatlılar, salatalar dört yüzden yıldan fazla egemenliği altında kaldıkları Osmanlı İmparatorluğu'nun yemeklerine çok benzer. Alkollü içkilerden en çok şarap içilir. Romanya şarabı, dünyada en çok üretilen ilk on arasındadır. Bira da tercih edilen alkollü içkilerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Adobada</span> Et ile yapılan Meksika mutfağındaki bir yemek

Adobada, adovada adı da kullanılır, Meksika mutfağında tacolara benzer şekilde yaygın olan birçok yemek için bir hazırlıktır. Adobada, genellikle sirke ve kekik ile kırmızı acı sosuyla marine edilmiş domuz etidir, ancak farklı et türlerini ve al pastor'a daha yakın marine edilmiş sosları ifade edebilir. Genellikle küçük, esnek mısır tortillasında sotelenmiş sebzeler ve peynirle birlikte servis edilir.

Melceü’t-Tabbâhîn (Aşçıların Sığınağı)(ملجأ الطباخين), Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şâhâne hocalarından Mehmed Kâmil’in yazdığı ve 1844’te taşbaskı halinde yayımlanan ilk yemek kitabıdır. Çorbalar, kebaplar, et yemekleri, külbastılar, yahniler, köfteler, pilakiler, börekler, sıcak ve soğuk tatlılar, zeytinyağlılar, pilavlar, hoşaflar, şuruplar vs. olmak üzere on iki fasıldan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Umman mutfağı</span>

Umman mutfağı Arap, İran, Hint, Asya, Doğu Akdeniz ve Afrika mutfaklarından etkilenmiştir. Yemekler genellikle tavuk, balık ve kuzu etinin yanı sıra pilavdan yapılır. Umman'daki yemeklerin çoğu, zengin bir baharat, bitki ve turşusu karışım içerir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa mutfakları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste maddesi, Avrupa mutfaklarının bir listesidir. Mutfak, genellikle belirli bir kültürle ilişkilendirilen karakteristik pişirme uygulamaları ve geleneklere denmektedir. Avrupa mutfağı toplu olarak Avrupa ve diğer Batı ülkelerinin mutfaklarını içine alır. Avrupa mutfağı, Avrupa'daki mutfakları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Macar mutfağı</span> Macaristanın mutfak gelenekleri

Macar mutfağı, Macaristan ulusunun ve onun birincil etnik grubu olan Macarların mutfağının karakteristik özelliklerini ortaya koyar. Geleneksel Macar yemekleri öncelikle et, mevsim sebzeleri, meyveler, ekmek, süt ürünleri ve peynirlere dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna mutfağı</span>

Ukrayna mutfağı, Ukrayna halkının uzun yıllar biriktirdiği çeşitli yemek pişirme geleneklerinin bir koleksiyonudur. Mutfak, bileşenlerinin geldiği zengin koyu topraktan (chornozem) büyük ölçüde etkilenir ve çoğu zaman birçok bileşeni içerir.

Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesi, Osmanlı'da yazılan ikinci yemek kitabıdır.1856 - 57 yıllarında Ali Eşref Dede, Melceü’t-Tabbâhîn yemek kitabından on iki on üç sene sonra bu kitabını yazmıştır.İçindekiler çorbalar, salata ve turşular, kebaplar, külbastılar, helvalar ve kadayıflar, paluzeler ve dondurmalar, kurabiyeler, revani ve benzerleri, turşular, hamurdan yapılan yemekler, lalanga ve börekler ,dolma çeşitleri, patlıcandan yapılmış paçalar ve mücverler, köfteler, ıspanak ve kabak türü sebze yemekleri, ilik yapımı ve yahniler,pilav çeşitleri, hoşaflar ve kompostolar ve suyu buz dondurmanın yoludur.

Yumurtalı sandviç, yumurtadan yapılma bir tür sandviçtir. tavada yumurta, diğer adıyla, haşlanmış yumurta ve yumurta salatasından yapılmaktadır. Salata türüyle yumurta salatası olarak da adlandırabilir.

<span class="mw-page-title-main">Moldova mutfağı</span>

Moldova mutfağı, Moldova halkının ve onun ayrılıkçı bölgesi Transdinyester yöresindeki yemek kültürüdür. Esas olarak çeşitli etler, patates, lahana ve çeşitli tahıl cinsleri gibi bileşenlerden oluşur. Yerel mutfak Rumen mutfağına çok benzer. Aynı zamanda Osmanlı mutfağından kalan büyük bir etki yanında Yunan, Polonya, Ukrayna ve Rusya dahil olmak üzere bölgedeki diğer mutfaklardan ilham ve unsurlar alır.

<span class="mw-page-title-main">Lukanka</span> Bulgar sucuğu

Lukanka bir tür Bulgar sucuğudur, baharatlıdır. Türk sucuğundan en önemli farklılıklarından biri Mercimek Otu denen bir geyik otu türünün de sucuktaki baharat karışımının içinde kullanılmasıdır. Bulgaristan dışında Bulgaristan'dan göç eden Türklerce ve Trakya'daki Türklerce de yapılmaktadır. Türkiye'de aynı zamanda göçmen sucuğu diye de bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Havuç yemekleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Havuç yemekleri, havuç'u birincil bileşen olarak kullanan ya da içerisinde bulunduran yemeklerdir.