Bulanık
| Bulanık | |
|---|---|
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Muş |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Ömer Övünç Koşansu |
| • Belediye başkanı | Aryan Doğan (DEM Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1689 km² |
| Rakım | 1480 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 80.540 |
| • Kır | 51,042 |
| • Şehir | 29.528 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 49500 |
| İl alan kodu | 436 |
| İl plaka kodu | 49 |
Resmî site http://www.bulanik.bel.tr/ | |
Bulanık (Ermenice: Կոփ Gop), Türkiye'de Muş ilinin bir ilçesidir.
Bulanık, merkez ilçesinin ardından ilin yüzölçümü ve nüfusuyla en büyük ikinci ilçesidir. İklimi yazın kurak ve sıcak, kışın soğuk olur. İlçenin güneyinde Haçlı Gölü, kuzeyinde Murat Nehri bulunmaktadır.
Son nüfus sayımına göre nüfusu kentte 25.805, kırda 56.400 kişi olmak üzere toplamda 82.205 kişidir.
Bulanık, Ermeni Kırımından önce Ermenilerin nispi çoğunluğunu oluşturduğu bir ilçe iken, tehcir sonrasında 93 Harbi itibarıyla Ardahan'ın bağlı Posof ve Çıldır ilçelerinden, Ahıska'dan ve Revan'dan insanlar yerleşmiştir. Ayrıca 1956 yılında Artvin'in Şavşat ilçesinden gelenler de bölgeye yerleşmiştir. Böylece ilçedeki toplumsal yapı değişiklik arz etmiştir. İlçede günümüzde Kürt asıllı nüfus çoğunluktadır.
Coğrafya
Geniş Bulanık Ovası oldukça verimlidir. Yapısı gereği Muş Ovasına özgü lale ve gelincikler dahil birçok bitki yetişir ve bu ova Türkiye'de kalan son 11 telli turnanın yaşam alanıdır.
Bölgede bulunan Alparslan 1 Barajı, ilçenin ikliminde değişikliklere yol açmıştır.
İlçenin Kuzeyinde Hınıs ve Karaçoban, Batısında Varto Güneyinde Muş merkez ve Korkut ilçeleri Doğusunda Malazgirt Güneydoğusunda Ahlat ile çevrilidir.[1]
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| Bulanık ilçesi (Bitlis) | |||
| 1927[2] | 5.297 | 780 | 4.517 |
| Bulanık ilçesi (Muş) | |||
| 1935[3] | 15.256 | 1.566 | 13.690 |
| 1940[4] | 18.143 | 1.706 | 16.437 |
| 1945[5] | 19.299 | 1.987 | 17.312 |
| 1950[6] | 24.544 | 2.479 | 22.065 |
| 1955[7] | 32.552 | 4.004 | 28.548 |
| 1960[8] | 39.109 | 4.900 | 34.209 |
| 1965[9] | 44.322 | 6.186 | 38.136 |
| 1970[10] | 51.302 | 7.623 | 43.679 |
| 1975[11] | 57.873 | 8.296 | 49.577 |
| 1980[12] | 63.420 | 9.140 | 54.280 |
| 1985[13] | 70.602 | 10.719 | 59.883 |
| 1990[14] | 78.995 | 13.332 | 65.663 |
| 2000[15] | 99.819 | 24.020 | 75.799 |
| 2007[16] | 85.232 | 20.727 | 64.505 |
| 2008[17] | 84.430 | 20.889 | 63.541 |
| 2009[18] | 83.499 | 21.352 | 62.147 |
| 2010[19] | 84.315 | 22.684 | 61.631 |
| 2011[20] | 84.713 | 23.385 | 61.328 |
| 2012[21] | 85.114 | 24.354 | 60.760 |
| 2013[22] | 84.128 | 24.819 | 59.309 |
| 2014[23] | 83.266 | 25.345 | 57.921 |
| 2015[24] | 82.205 | 25.805 | 56.400 |
| 2016[24] | 81.330 | 25.741 | 55.589 |
| 2017[24] | 80.703 | 26.843 | 53.860 |
| 2018[24] | 80.540 | 26.971 | 53.569 |
| 2019[24] | 80.643 | 30.716 | 49.927 |
| 2020[24] | 80.570 | 29.528 | 51.042 |
Eğitim
İlçede dört lise, yirmiye yakın ilk ve orta eğitim kurumu ve özel eğitim kurumları bulunmaktadır. İlçede okuyan öğrenci yoğunluğu çok fazladır. İlçenin ilk eğitim kurumlarından, Büyük Müderris Seyyid Molla Ali KOSEWI nin kurduğu Hocrei Tedrisat Medresesi Seçme Koyu Saliha-Salihli Mezrasındaydı. Hocrei Tedrisat Medresesi Osmanlı zamanında Bölgede kurulan ilk eğitim yerlerindendir. Kurucusu Büyük Muderris Seyyid Molla Ali KOSEWI dir'
Kültür, sanat
Müzik
TRT Korosu düzenli olarak dinleti yapmak için ilçeye gelmektedir. İlçede dengbejler bulunmaktadır. Ayrıca yöresel, amatör sanatçı konserleri düzenlenmektedir.
Sanat
İlçedeki sanatsal faaliyetlere geçmiş yıllarda darbe vurulsa da şimdilerde yeniden Halk Tiyatroları etkinliklerine devam etmektedir. Geçmiş senelerde her hafta sergilenen sinema faaliyetleri de ilçedeki siyasi olaylardan dolayı sekteye uğramıştır.
Her sene düzenli olarak gerçekleştirilen Kültür Sanat Festivali'ne Seher Dilovan, Servet Kocakaya, Kemalé Amed, Agıré Jijan, Ferhat Tunç, Diyar, Reşo gibi şarkıcıların katılımıyla, çeşitli sergiler, oyunlar, film gösterimleri gerçekleştirilmiştir.
Ekonomi
Ticaret
İlçede küçük ölçekli birkaç adet fabrika mevcuttur. Bu fabrikalarda, süt ve süt ürünleri, şeker, tekstil ve tarım ham maddeli üretimi yapılmaktadır.
Arıcılıkla ilçenin bir diğer geçim kaynağıdır. Tarımda kullanılan ilaçların etkisiyle arıcılık giderek azalmaya başlamıştır.
İlçede bulunan Kazan Gölü ve Murat Nehri balıkçılığında bir geçim kaynağı olmasında büyük etkendir. Van Gölü'nün yakınlığı ve keza Nazik Gölü'de ilçedeki Balıkçılık faaliyetlerinin devam ettiği havzalardır.
Kazan Gölü, Körsu, Murat Nehri ise Bulanık'ta bulunan başlıca akarsu ve göllerdir. Bu havzalarda yetişen çeşitli balıklarla ilçe halkı geçim sağlamaktadır.
Genel olarak Sazan, Kefal, Alabalık balıkları yaygındır.
Ulaşım
İlçenin ulaşımı karayolu taşımacılığı ile sağlanmaktadır. Karayolu, Muş iline bağlı, asfalt yoldur. Yolcu taşımacılığı otobüs ve minibüslerle sağlanmaktadır; kış aylarında dağ köylerinin yolları kapandığı için kızaklar kullanılır.
Altyapı
İlçenin su ihtiyacı, su kaynaklarının bol olmasından dolayı çok büyük sıkıntı olmamasına rağmen teknik eksikliklerden ötürü şebeke sularında dönem dönem kesintiler olmaktadır. İlçenin alt yapısı geçmiş dönemlerde yeniden revize edilmiş fakat devamlı göç alan bir bölge olduğundan mevcut durumu karşılayacak durumda değil. Tüm bu nedenlerden ötürü belediyenin yapmış olduğu çalışmalar devam etmektedir.
Spor
İlçede Kopspor adında yerli takım bulunur.
Yerel yönetim
Eylül 2016'da "PKK-KCK ve FETÖ'ye yardım ve destek verdiği gerekçesiyle, haklarında yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında" kanun hükmünde kararname ile görevinden uzaklaştırılan eş belediye başkanları Figen Yaşar ve Rahmi Çelik'nin yerine kaymakam Ömer Şahin atandı.[25]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Muş Fiziki İl Haritasi" (PDF). Harita.gov.tr. 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2023.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Bulanık Nüfusu - Muş". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Muş Bulanık Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "28 belediyeye kayyum atandı" 12 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Birgün. 11 Eylül 2016. En son 11 Eylül 2016 tarihinde erişildi.
