Buhara-Taşkent-Bişkek-Almatı boru hattı

Buhara–Taşkent–Bişkek–Almatı boru hattı
Buhara–Taşkent–Bişkek–Almatı boru hattı haritası
Yer
Ülke	Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan
Genel istikameti	Batıdan doğuya
Başlangıç	Buhara, Özbekistan
Geçtiği yer	Taşkent, Çimkent, Taraz, Bişkek
Bitiş	Almatı, Kazakistan
Genel bilgi
Tür	Doğalgaz
Partnerler	Uzbekneftegas, Kyrgyzgas, KazMunayGas
Operatör	Uzbekneftegas, KyrKazGas, KazTransGas
Devreye alınması	1971
Teknik bilgi
Maksimum deşarj	22 milyar metreküp

Buhara-Taşkent-Bişkek-Almatı boru hattı, Özbekistan'ın ana doğalgaz ihraç boru hattıdır. 1.020 milimetre çapı ve yıllık 22 milyar metreküp^[1] kapasitesi bulunan doğalgaz hattı, Kırgızistan ve Kazakistan'ın güney kesimi için ana gaz kaynağıdır. Boru hattının gelecekte yapılması planlanan Orta Asya-Çin doğalgaz boru hattı ile bağlantılı olması beklenmektedir.^[2]

Tarihçe

Boru hattının 1967 yılında başlayan inşa süreci, 1968'de Taşkent'e, 1970'te Bişkek'e (daha sonra Frunze) ve 1971'de Almatı'ya ulaşarak tamamlanmıştır.^[3]

İşletmeciler

Boru hattının Kazakistan bölümü, KazMunayGaz'ın yüzde yüz iştiraki olan KazTransGas tarafından işletilmektedir. Kırgızistan kısmı, KazTransGas ve Kyrgyzgas'ın ortak girişimi olan KyrKazGas tarafından işletilmektedir.

Kaynakça

^ Sagdullaev, Djakhangir (2005). "Energy Policy, Economic Cooperation, and Sustainable Development in Central Asia: the case of Uzbekistan" (PDF). Justus-Liebig-Universität. 22 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2008.
^ Ögütçü, Mehmet (2 Ekim 2006). "Kazakhstan's expanding cross-border gas links. Implications for Europe, Russia, China and other CIS countries. Presented at the Windsor Energy Group's Regional Pipelines Roundtable, Almaty" (PDF). The CEPMLP Internet Journal. 17 (8). The Centre for Energy, Petroleum and Mineral Law and Policy at the University of Dundee. 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2008.
^ Victor, David G.; Jaffe, Amy M.; Hayes, Mark H. (29 Haziran 2006). Natural Gas and Geopolitics: From 1970 to 2040 (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-45902-0.

Daha fazla okuma

Chow, Edward, "Central Asia’s Pipelines: Field of Dreams and Reality," - Pipeline Politics in Asia: The Intersection of Demand, Energy Markets, and Supply Routes 24 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (National Bureau of Asian Research, 2010)

İlgili Araştırma Makaleleri

Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Hattı, 1.768 km uzunluğunda, Azerbaycan Bakü yakınlarındaki Sangaçal Terminali'nden gelen petrolü, Türkiye Akdeniz kıyısında Ceyhan deniz terminaline; Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye üzerinden geçerek taşıyan petrol boru hattı.

Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) veya bilinen adlarıyla Şanghay Beşlisi ve Şanghay Paktı, Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın 1996 yılında oluşturdukları uluslararası bir örgüt. 2001 yılında Özbekistan'ın katılımıyla üye sayısını altıya çıkarttı. 9 Haziran 2017'de Astana'da gerçekleştiren zirvede Hindistan ve Pakistan'ın örgüte katılması ile üye sayısı sekize çıktı. Gözlemci statüsünde olan İran'ın 17 Eylül 2021'de Şanghay İşbirliği Örgütüne tam üye olarak kabul edilmesi ile üye sayısı dokuza çıktı.

Arap Boru Hattı, Mısır doğal gazını Avrupa'ya taşımak amacıyla kurulması planlanan boru hattıdır. Lübnan, Ürdün, Suriye ve Türkiye'yi de kapsayacak hattın 2007 veya en geç 2008'de Türkiye'ye Mısır doğalgazını getirmesi beklenmektedir.

Boru hattı taşımacılığı malı borular yardımı ile nakletme işidir. Genellikle sıvı ve gaz maddeler taşınır fakat pnömatik borularda kapsüllere konulan katı maddeler hava basıncı kullanılarak da taşıma yapılır.

Nabucco boru hattı Ankara'da 13 Temmuz 2009 Pazartesi günü hükûmetler arasında imzalanan anlaşmayla başlamıştır, Türkiye'üzerinden AB ülkelerine doğalgaz taşımak üzere kurgulanan uzun geçişli bir boru hattı taşımacılığı projesidir. Avrupa'nın en büyük doğal gaz tedarikçisi konumundaki Rusya'dan yapılan sevkiyata alternatif olması amacıyla daha çok ABD ve AB tarafından desteklenmektedir. İmzalandığı tarihten daha önce adından söz ettirmeye başlayan projeye dair, 2006 yılında AB Enerji Komiseri Andris Piebalgs “Avrupa için gerekli ve AB’nin en önemli doğal gaz tedarik projesi” ifadelerini kullanmıştır. 2007 yılının ortalarında Rusya'nın, Orta Asya'daki, hattın büyük doğal gaz tedarikçileri olan ülkelerle büyük miktarlarda doğal gaz alım sözleşmeleri imzalayacağını duyurması ile büyük oranda sekteye uğradığı iddia edilmektedir. Bununla birlikte Alman RWE firmasının Şubat 2008'de Nabucco Şirketi'ne eşit ortak olmasıyla proje güç kazanmıştır. Hattın tam kapasitede karlı olabilmesi için gereken doğal gaz üretiminin halen İran'a uygulanan ambargo nedeniyle bu ülkeden de sağlanamayacak olması, hattın geleceğinde büyük soru işaretleri oluştursa da ABD hükûmetinin projenin geleceğine olan iyimser bakışının devam ettiği açıklanmıştır. Günümüzde proje Nabucco Batı ismini alarak Türkiye-Bulgaristan sınırından başlayacak şekilde değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğalgaz</span> yanıcı gazlardan oluşan fosil yakıt türü

Doğalgaz yer kabuğunun içindeki fosil kaynaklı bir çeşit yanıcı gaz karışımıdır. Bir petrol türevidir. Yakıt olarak önem sıralamasında ham petrolden sonra ikinci sırayı alır. Doğalgazın büyük bölümü (%70-90'ı), Metan (CH₄) adı verilen hidrokarbon bileşiğinden oluşur. Diğer bileşenleri; etan (C₂H₆), propan (C₃H₈), bütan (C₄H₁₀) gazlarıdır. İçeriğinde eser miktarda karbondioksit (CO₂), azot (N₂), helyum(He) ve hidrojen sülfür (H₂S) de bulunur. Doğalgaz konvansiyoneldir ve konvansiyonel olmayan doğalgaz türleri arasında kaya gazı, kum gazı ve kömür gazı bulunur.

MEGAL boru hattı Almanya'da bulunan doğalgaz taşıyan boru hattı sistemidir. Doğalgazı Almanya-Çekya, Avusturya-Almanya ve Fransa-Almanya sınırlarına taşır.

Urengoy–Pomari–Ujgorod boru hattı veya Trans Sibirya boru hattı, önce Sovyetler Birliği daha sonra ise Rusya'nın ana doğalgaz ihraç boru hattıdır. Bir kısmı Ukrayna topraklarındadır ve bu ülke tarafından işletilmektedir.

Trans Anadolu doğal gaz boru hattı (TANAP), Azerbaycan doğalgazını Türkiye üzerinden Avrupa'ya transfer etmesi planlanan boru hattı. Şahdeniz doğal gaz tesislerinde çıkarılan gazın transferinde kullanılacaktır. Maliyetinin 5-7 milyar dolar olacağı öngörülmüş, 2018 yılında da tamamlanmıştır. Hattın kapasitesinin ilk aşamada yılda 16 milyar m³, nihai olarak da 31 milyar m³ olması hedeflenmekteydi.

TürkAkım , Rusya'dan başlayıp Karadeniz üzerinden Türkiye'ye aktarılması planlanan doğal gaz boru hattı projesinin adıdır. Projenin önerisi Türkiye'ye yaptığı bir devlet ziyareti sırasında, 1 Aralık 2014 tarihinde Rusya devlet başkanı Vladimir Putin tarafından yapıldı. Daha önceden yapılması planlanan "Güney Akım Projesi"nin yerini alan proje 10 Ekim 2016 tarihinde imzalanan Hükümetlerarası Anlaşma ile resmiyet kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Trans Arabistan petrol boru hattı</span>

Trans Arabistan petrol boru hattı (Tapline) Suudi Arabistan'daki Kaysume köyünden Lübnan'daki Sayda şehrine kadar çalışan bir petrol boru hattı idi. Uluslararası petrol ticareti için önemli bir etmendi. Lübnan ekonomisinin ve keza Amerika Birleşik Devletleri ve Orta Doğu ilişkilerinin gelişimi açısından önemliydi.

<span class="mw-page-title-main">Trans-Aral Demiryolu</span>

Trans-Aral Demiryolu, Rusya, Kazakistan ve Özbekistan arasında bir demiryolu hattıdır. Hat, Kinel'tan başlayarak Taşkent'e kadar devam etmektedir.

Sangaçal Terminali Azerbaycan'ın başkenti Bakü'nün 45 kilometre (28 mi) güneyinde Hazar Denizi kıyısında bulunan bir doğal gaz işleme ve petrol üretim tesisinden oluşan bir sanayi kompleksidir.

Sibirya'nın Gücü, Doğu Sibirya’da yer alan Yakutistan’dan Primorskiy Krayı ve Çin’e doğal gaz taşıyan bir boru hattı.

Doğal gaz işleme, saf doğalgazları, çeşitli metan olmayan hidrokarbonları ve sıvıları, boru hattı kalitesinde kuru doğalgaz olarak adlandırmak üzere ayırarak, ham doğalgazı temizlemek için tasarlanmış karmaşık bir endüstriyel işlemdir.

Azerbaycan'da enerji, Azerbaycan'daki enerji ve elektrik üretim, tüketim ve ihracatı açıklar.

Kazakistan-Çin petrol boru hattı, Çin'in Orta Asya'dan petrol ithalatına izin veren ilk doğrudan petrol boru hattıdır. Kazakistan'ın Hazar kıyısından Sincan, Çin'e kadar uzanmaktadır. Boru hattının sahibi Çin Ulusal Petrol Şirketi (CNPC) ve Kazak petrol şirketi KazMunayGas idir.

Azerbaycan, petrol endüstrisinin ilk başladığı yerlerden biridir ve tarihi, 19. yüzyılın sonlarından petrolün servetiyle bağlantılıdır. Azerbaycan'daki ana boru hattının toplam uzunluğu 4.600 kilometre (2.900 mi) idir.

Orta Asya-Merkez Boru Hattı Sistemi, Gazprom tarafından işletilen ve Türkmenistan'dan Özbekistan'a ve Kazakistan'dan Rusya'ya uzanan bir gaz boru hattı sistemidir. Doğu kolu, Türkmenistan'ın güneydoğu gaz alanlarından başlayan 1, 2, 4 ve 5 numaralı boru hatlarını içermektedir. Batı kolu ise, 3 numaralı boru hattı ve yeni bir paralel Hazar Boru Hattı inşaat projesinden oluşmaktadır. Batı kolu Türkmenistan'ın Hazar Denizi kıyısının kuzeyinden akar. Batı Kazakistan'da kolları bulunur. Boru hatları buradan kuzeye geçer ve burada Rus doğalgaz boru hattı sistemine katılır.

Mart 2017 itibarıyla, Özbekistan'ın ana demiryolu ağının toplam uzunluğu 4714 kilometredir. Demiryolu hatlarının büyük bir kısmı onarıma ihtiyaç duymaktadır. Ana hattı, Trans-Hazar Demiryolu'nun Taşkent'i Amu Darya'ya bağlayan kısmıdır. Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan ve Türkmenistan ile demiryolu bağlantıları vardır. Banliyö hatları sadece Taşkent çevresinde bulunmaktadır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.