İçeriğe atla

Buenos Aires (eyalet)

Buenos Aires eyaleti
Provincia de Buenos Aires
Eyalet
Buenos Aires eyaleti bayrağı
Bayrak
Buenos Aires eyaleti arması
Arma
ÜlkeArjantin Arjantin
BaşkentLa Plata
İdare
 • ValiAxel Kicillof (Frente de Todos)
Yüzölçümü
 • Toplam307,571 km²
Nüfus
 (2010)[1]
 • Toplam15.625,084
 • Yoğunluk51/km²
Zaman dilimiUTC-03.00 (ARZ)
Resmî site
www.gba.gob.ar

Buenos Aires eyaleti (İspanyolca: Provincia de Buenos Aires), 2007 yılı tahminlerine göre on beş milyona yaklaşan nüfusuyla Arjantin'in en kalabalık eyaletidir. Ülkenin doğusunda ve merkez bölgesinde yer alan eyalet Córdoba, La Pampa, Río Negro, Entre Ríos ve Santa Fe eyaletleriyle komşudur. Buenos Aires içinde yer alan Buenos Aires Özerk Şehri eyalete bağlı değildir ve federal bir bölgedir. Eyalet başkenti La Plata şehridir.

Tarihçe

İspanyol sömürgecilerin gelişinden önce bölgede yaşayan yerli halk olan Pampas yerlileri ve Querandíler gibi diğer grupların kültürleri hemen hemen tamamen yok olmuştur. Pedro de Mendoza Santa María del Buen Ayre 'yi kurdu, yerlilerle olan ilk ilişkiler barışçıl olsa da sonradan durum kötüleşti. Şehir 1541 yılında boşaltıldı. Juan de Garay, şehri 1580 yılında Santísima Trinidad y Puerto Santa María de los Buenos Aires olarak tekrar kurdu.

Yerlilerle sürekli savaş hâli devam ederken sığır çiftlikleri bölge ekonomisinin merkezi olan Buenos Aires limanından ülke içine doğru yayılmaya başladı. 18. yüzyılda Río de la Plata Genel Valiliği'nin kurulmasıyla birlikte et, deri ve bunlardan yapılan ürünlerin bu limandan ihraç edilmesi bölgenin ekonomik gelişmesinin kaynağı olmuştur.

Yerli halkı, İspanyol fatihler tarafından bölgeye getirilen Avrupa kültürüne asimile etmek için uğraşan Cizvitler başarılı olamadılar. 18. yüzyılın sonuna doğru Salado Nehri iki uygarlık arasında sınır olmuş ve belirgin bir dengeye erişilmişti. Sınır yerleşimlerine yapılan yerli akınlarının tamamen durması ancak 1879'da başlayan Çöl Fethi (İspanyolca: Conquista del Desierto) ile yerli halkların hemen hemen tamamen soyunun yok edilmesiyle mümkün olmuştur.

1816 yılında İspanya'dan bağımsızlık kazanıldıktan sonra federal sistemin yönetildiği yer olan Buenos Aires şehri ve eyaleti ülkenin diğer eyaletleri ile sürekli çekişme hâlinde olmuştur. Bu dahili istikrarsızlık dönemi uzun yıllar boyunca sürmüştür.

La Plata şehri eyaletin başkenti olması amacıyla 1882 yılında kuruldu. Bu dönemde eyalet nüfusu yarım milyona yaklaşıyordu.

Coğrafya

Buenos Aires eyaletinin yüzölçümü 307.571 km²'dir. Eyaletin doğusunda Atlantik Okyanusu bulunur. Arjantin'in en büyük eyaletidir. Güneybatıdan itibaren saat yönünde ilerlenirse komşuları Rio Negro, La Pampa, Córdoba, Santa Fe ve Entre Rios eyaletleridir.

Genel olarak düzlük olan eyalette iki alçak sıradağ bulunur: Sierra de la Ventana (Bahía Blanca yakınında) ve Sierra de Tandil (Tandil). En yüksek noktası Cerro Tres Picos (1.239 m, 38° 8' S, 61° 58' W) ve en uzun irmağı Río Salado 'dur (700 km).

Pampaların bir parçası olan eyaletin iklimi okyanustan çok etkilenir ve yazları sıcak, kışları ılımandır. Sıcaklık ortalamaları 13 ile 17 °C arasındadır. Nem oranı yüksektir ve yıl içinde düzenli olarak çok yağış alır. Kıyı bölgelerde yağış miktarı yıl boyunca 500 mm ile 1.000 mm arasında değişir. Batı ve güneybatı bölgeler görece daha kurudur.

Batıdan esen Pampero rüzgârları tüm eyaleti kateder. Güneyden esen Sudestada sıcaklık düşüşlerine ve fırtınalara neden olur.Özellikle her yıl 30 Ağustos'ta olan Santa Rosa fırtınasının kaynağı da Sudestada'dır.[2]

Ekonomi

Her ne kadar sığır yetiştiriciliği tarihsel olarak Buenos Aires'in ana ekonomi kaynağı olsa da eyalet ülkenin koyun, domuz ve tavuk eti konusunda da en önde gelen üreticisidir. Süt endüstrisi de aynı derecede önemlidir.

Son yıllarda hayvancılığın yanı sıra tarım sektörü de bölgede önem kazanmaya başlamıştır. En önemli tarım ürünleri arasında soya fasulyesi, darı, buğday ve ayçiçeği bulunur.

Bölgede bulunan endüstri oldukça çeşitlidir. Kimya, metalürji, otomobil, tekstil ve gıda endüstrisi en dikkate değer endüstrilerdir ve ülkenin endüstriyel üretiminin 50%'sini oluştururlar.

İdari bölümler

Eyaletin idarî bölümleri ve eyalet başkenti La Plata (kırmızı nokta)

Buenos Aires eyaleti, Arjantin'in diğer eyaletlerinden farklı olarak illere değil tek belediyelerden oluşan İspanyolca partido denen bölümlere ayrılır. Eyalette 134 partido bulunur. Aşağıdaki listede parantez içinde idarî merkezler belirtilmiştir:

  1. Adolfo Alsina (Carhué)
  2. Adolfo Gonzales Chaves (Adolfo Gonzales Chaves)
  3. Alberti (Alberti)
  4. Almirante Brown (Adrogué)
  5. Arrecifes (Arrecifes)
  6. Avellaneda (Avellaneda)
  7. Ayacucho (Ayacucho)
  8. Azul (Azul)
  9. Bahía Blanca (Bahía Blanca)
  10. Balcarce (Balcarce)
  11. Baradero (Baradero)
  12. Benito Juárez (Benito Juárez)
  13. Berazategui (Berazategui)
  14. Berisso (Berisso)
  15. Bolívar (San Carlos de Bolívar)
  16. Bragado (Bragado)
  17. Brandsen (Coronel Brandsen)
  18. Campana (Campana)
  19. Cañuelas (Cañuelas)
  20. Capitán Sarmiento (Capitán Sarmiento)
  21. Carlos Casares (Carlos Casares)
  22. Carlos Tejedor (Carlos Tejedor)
  23. Carmen de Areco (Carmen de Areco)
  24. Castelli (Castelli)
  25. Chacabuco (Chacabuco)
  26. Chascomús (Chascomús)
  27. Chivilcoy (Chivilcoy)
  28. Colón (Colón)
  29. Coronel Dorrego (Coronel Dorrego)
  30. Coronel Pringles (Coronel Pringles)
  31. Coronel Rosales (Punta Alta)
  32. Coronel Suárez (Coronel Suárez)
  33. Daireaux (Daireaux)
  34. Dolores (Dolores)
  35. Ensenada (Ensenada)
  36. Escobar (Belén de Escobar)
  37. Esteban Echeverría (Monte Grande)
  38. Exaltación de la Cruz (Capilla del Señor)
  39. Ezeiza (Ezeiza)
  40. Florencio Varela (Florencio Varela)
  41. Florentino Ameghino (Florentino Ameghino)
  42. General Alvarado (Miramar)
  43. General Alvear (General Alvear)
  44. General Arenales (General Arenales)
  45. General Belgrano (General Belgrano)
  46. General Guido (General Guido)
  47. General La Madrid (General La Madrid)
  48. General Las Heras (General Las Heras)
  49. General Lavalle (General Lavalle)
  50. General Madariaga (General Juan Madariaga)
  51. General Paz (Ranchos)
  52. General Pinto (General Pinto)
  53. General Pueyrredón (Mar del Plata)
  54. General Rodríguez (General Rodríguez)
  55. General San Martín (General San Martín)
  56. General Viamonte (General Viamonte)
  57. General Villegas (General Villegas)
  58. Guaminí (Guaminí)
  59. Hipólito Yrigoyen (Henderson)
  60. Hurlingham (Hurlingham)
  61. Ituzaingo (Ituzaingo)
  62. José C. Paz (José C. Paz)
  63. Junín (Junín)
  64. La Costa (Mar del Tuyú)
  65. La Matanza (San Justo)
  66. La Plata (La Plata)
  67. Lanús (Lanús)
  68. Laprida (Laprida)
  69. Las Flores (Las Flores)
  70. Leandro N. Alem (Vedia)
  71. Lincoln (Lincoln)
  72. Lobería (Lobería)
  73. Lobos (Lobos)
  74. Lomas de Zamora (Lomas de Zamora)
  75. Luján (Luján)
  76. Magdalena (Magdalena)
  77. Maipú (Maipú)
  78. Malvinas Argentinas (Los Polvorines)
  79. Mar Chiquita (Coronel Vidal)
  80. Marcos Paz (Marcos Paz)
  81. Mercedes (Mercedes)
  82. Merlo (Merlo)
  83. Monte Hermoso (Monte Hermoso)
  84. Moreno (Moreno)
  85. Morón (Morón)
  86. Navarro (Navarro)
  87. Necochea (Necochea)
  88. Nueve de Julio (Nueve de Julio)
  89. Olavarría (Olavarría)
  90. Patagones (Carmen de Patagones)
  91. Pehuajó (Pehuajó)
  92. Pellegrini (Pellegrini)
  93. Pergamino (Pergamino)
  94. Pila (Pila)
  95. Pilar (Pilar)
  96. Pinamar (Pinamar)
  97. Presidente Perón (Guernica)
  98. Puán (Puán)
  99. Punta Indio (Verónica)
  100. Quilmes (Quilmes)
  101. Ramallo (Ramallo)
  102. Rauch (Rauch)
  103. Rivadavia (América)
  104. Rojas (Rojas)
  105. Roque Pérez (Roque Pérez)
  106. Saavedra (Pigüé)
  107. Saladillo (Saladillo)
  108. Salto (Salto)
  109. Salliqueló (Salliqueló)
  110. San Andrés de Giles (San Andrés de Giles)
  111. San Antonio de Areco (San Antonio de Areco)
  112. San Cayetano (San Cayetano)
  113. San Fernando (San Fernando)
  114. San Isidro (San Isidro)
  115. San Miguel (San Miguel)
  116. San Miguel del Monte (San Miguel del Monte)
  117. San Nicolás (San Nicolás de los Arroyos)
  118. San Pedro (San Pedro)
  119. San Vicente (San Vicente)
  120. Suipacha (Suipacha)
  121. Tandil (Tandil)
  122. Tapalqué (Tapalqué)
  123. Tigre (Tigre)
  124. Tordillo (General Conesa)
  125. Tornquist (Tornquist)
  126. Trenque Lauquen (Trenque Lauquen)
  127. Tres Arroyos (Tres Arroyos)
  128. Tres de Febrero (Caseros)
  129. Tres Lomas (Tres Lomas)
  130. Veinticinco de Mayo (Veinticinco de Mayo)
  131. Vicente López (Olivos)
  132. Villa Gesell (Villa Gesell)
  133. Villarino (Médanos)
  134. Zárate (Zárate)

Notlar

  1. ^ "República Argentina por provincia o jurisdicción. Densidad de población. Año 2010". Censo 2010 (İspanyolca). Instituto Nacional de Estadística y Censos. 1 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2012. 
  2. ^ Santa Rosa fırtınası 26 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca)

İlgili Araştırma Makaleleri

Arjantin'deki futbol kulüplerinin oynadıkları liglere göre listesi:

<span class="mw-page-title-main">Buenos Aires</span> Arjantinin başkenti ve en büyük şehri

Buenos Aires, resmî olarak Buenos Aires Özerk Şehri, Arjantin'in başkenti ve en büyük şehridir. Güney yarımkürenin Paris'i olarak da bilinen şehir, Güney Amerika kıtasının güneydoğu kıyısında, Río de la Plata'nın halicinin batı kıyısında yer almaktadır. "Buenos Aires", Türkçeye "güzel rüzgarlar" veya "güzel hava" olarak çevrilebilirse de, şehrin adı 16. yüzyıldaki kurucularının verdiği orijinal ad olan "Real de Nuestra Señora Santa Maria del Buen Ayre"ye dayanmaktadır. Bu adı Sardunya'daki Bonaria Madonna'dan almıştır. Aynı zamanda birkaç Buenos Aires eyaleti semtini de içeren Büyük Buenos Aires yerleşim bölgesi, yaklaşık 15,6 milyonluk nüfusuyla Amerika'nın en kalabalık beşinci metropol bölgesini oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Montevideo</span> Uruguayın başkenti

Montevideo, bir Güney Amerika ülkesi olan Uruguay'ın başkenti, en önemli limanı ve en büyük kentidir. Aynı zamanda en gelişmiş ve modern yönetim otoritelerinin var olduğu yerdir. Ülkenin parlamentosu bu kentte bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arjantin</span> Güney Amerikada yer alan bir ülke

Arjantin, resmî adıyla Arjantin Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Güney Amerika kıtasının güneyini kaplayan Güney Konisi’nde yer alan ülke. Arjantin 2.791.810 kilometrekare (1.077.924 sq mi)'lik toplam yüzölçümü ile Güney Amerika'da ikinci, dünyada ise en büyük sekizinci ülkedir. Kuzeyde Bolivya ve Paraguay, kuzeydoğuda Brezilya, batıda Şili, doğuda ise Uruguay komşusudur. Güneyini Drake Boğazı, batısını And Dağları ve doğusunu Atlas Okyanusu çevreler.

<span class="mw-page-title-main">Pablo Neruda</span> Şilili şair ve politikacı (1904–1973)

Pablo Neruda veya doğum adıyla Ricardo Eliezer Neftalí Reyes Basoalto, Şilili yazar ve şairdir.

Arjantin 23 eyalete ve bir federal bölgeye bölünmüştür. Federal bölge ve tüm eyaletlerin kendi anayasaları bulunur ancak hepsi federal bir sistem altında birleşmiştir.

Şili'deki şehirlerin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Jorge Rafael Videla</span> Arjantinli siyasetçi (1925-2013)

Jorge Rafael Videla Redondo, Arjantinli asker ve siyasetçi. 1976-1981 yılları arasında fiilen Arjantin Devlet Başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Córdoba (eyalet)</span>

Córdoba eyaleti, Arjantin'in merkezinde yer alan bir eyaletidir. Eyalet başkenti olan Córdoba, ülkenin ikinci en büyük şehridir. Kuzeyden saat yönünde komşu eyaletleri Santiago del Estero, Santa Fe, Buenos Aires, La Pampa, San Luis, La Rioja ve Catamarca eyaletidir.

<span class="mw-page-title-main">Córdoba, Arjantin</span> Arjantinde bir şehir

Córdoba, Arjantin'deki Córdoba eyaletinin başkentidir. Ülkenin orta bölgesinde, Primero Nehri'nin kıyısında yer alan almakta olup, 576 kilometrekare (222 sq mi)'ilk alanda 2010 yılı itibarıyla 1.454.645 merkez nüfusuyla ülkenin ikinci en büyük şehridir ve Ulusal Córdoba Üniversitesi'ne ev sahipliği yapar.

<span class="mw-page-title-main">Adolfo Bioy Casares</span> Arjantinli yazar (1914-1999)

Adolfo Bioy Casares Arjantinli öykü yazarı.

Club de Gimnasia y Esgrima La Plata, Arjantin'in Buenos Aires eyaletinin La Plata şehrinin takımıdır. Renkleri kırmızı-beyazdır.

<span class="mw-page-title-main">Alejandro Casona</span>

Alejandro Casona 1927 Nesli'ne bağlı İspanyol şair ve oyun yazarıdır.

Arjantin 'deki şehirler listesi

<span class="mw-page-title-main">Gustavo Adolfo Bécquer</span>

Gustavo Adolfo Bécquer, İspanyol post-romantik, şiir ve kısa öyküler yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Adolfo Pérez Esquivel</span> Arjantinli aktivist

Adolfo Pérez Esquivel İspanyol kökenli, Arjantinli insan hakları savunucusu, toplum organizatörü, pasifist, ressam ve heykeltıraş. Esquivel 1980 yılında Nobel Barış Ödülünü almaya hak kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Carlos María Domínguez</span> Arjantinli yazar

Carlos María Domínguez Arjantinli yazar ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Arjantin edebiyatı</span>

Arjantin edebiyatı, Arjantin'deki yazarların ürettiği edebi eserler kümesidir. Jorge Luis Borges, Julio Cortázar, Leopoldo Lugones ve Ernesto Sabato gibi ünlü yazarlarla birlikte İspanyolca konuşulan dünyanın en üretken, ilgili ve etkili edebiyatından biridir.

Pablo Ariel Paz Gallo, stoper pozisyonunda oynayan Arjantinli eski futbolcudur.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Buenos Aires</span>

Büyük Buenos Aires, Arjantin'in başkenti Buenos Aires ile çevresini kapsayan metropolitan alandır. Yüzölçümü 3.830 km² olan bölgenin nüfusu 2012 yılı itibarıyla 12,801,365 olup Arjantin nüfusunun üçte birini ve GSYİH'nın yarısını oluşturmaktadır. Metropolitan alan, Buenos Aires şehrinin güney, batı ve kuzeyine yayılır ve doğuda Río de la Plata doğal bir sınır görevi görmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.