Budin Kuşatması (1686)
| Budin Kuşatması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları | |||||||
 Lorraine Dükü V. Charles'ın Budin'e girişi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |  Avusturya Arşidüklüğü | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa (ölü) | Dük V. Charles | ||||||
| Güçler | |||||||
| 7.000[1] | 75.000-80.000[1] | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 3.000 ölü[1] 2.000 esir[2] | en az 5.000 ölü[1] | ||||||
Budin Kuşatması, 1686 yılında Lorrain Dükü V. Karl komutasındaki Kutsal ittifak kuvvetlerinin Osmanlı İmparatorluğu hakimiyetindeki Budin'i kuşatıp ele geçirmesiyle sonuçlanan kuşatmadır.
Kalede Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa'nın emrindeki Osmanlı ordusu üç buçuk aylık kuşatma süresince Haçlı ordularının art arda on sekiz taarruzunu püskürttü ve düşmanın teslim tekliflerini de geri çevirdi. Gittikçe azalan kuvvetler şehre hakim tepeleri ele geçiren Kutsal İttifak ordusu yüzünden yardım da alamıyordu. Bu sırada Abdurrahman Abdi Paşa ön saflarda savaşıyordu. Savaş sırasındaki talihsizliklere 1.500 Osmanlı askerini aynı anda öldüren cephanelik patlaması da eklenince savunma zorlaştı.
2 Eylül 1686 günü Kutsal ittifak birlikleri altı koldan genel taarruza geçti. Yaşanan çarpışmalarda 70 yaşındaki Abdurrrahman Abdi Paşa Beç Kapısı'nda öldü.
Kalede kalan bir avuç Osmanlı askeri ilk Budin Beylerbeyi Bali Paşa'nın adını taşıyan Bali Paşa Meydanı'nda ölene kadar direndiler. İçeride kalan Osmanlı halkı düşmana birkaç ok ve taş attı. Saldırıya devam edilmemesi için sağ salim dışarı çıkmak istediler. Kutsal İttifak ordusu bunu kabul etti; ama daha sonra ihtiyar ve çocuk demeden bütün Müslümanları katlettiler. Ertesi gün ise tüm Osmanlı eserlerini ve camileri yakıp yıktılar. Sefere katılan Marsigli kontu Luigi Ferdinando Marsigli kütüphanelerdeki Osmanlı eserlerini toplayıp kendi şehri Bologna'ya götürdü ve burada bir kütüphane kurdu.
Şehre daha sonra yerleşen Macarlar ise Abdi Paşa'nın kahramanlıklarını asırlar boyunca unutmadılar ve şehit düştüğü yere çok daha sonraları üzerinde son derece şık ifadelerin yazılı olduğu bir mezartaşı diktiler. Bu taşta
145 yıllık Türk egemenliğinin son Budin Valisi Abdurrahman Abdi Arnavut Paşa, bu yerin yakınında 1686 Eylül ayının 2. günü öğleden sonra yaşamının 70. yılında maktul düştü. Kahraman düşmandı, rahat uyusun!
yazılıdır.
Budin'in 145 yıllık Osmanlı hakimiyetinden çıkması Orta Avrupa'daki Türk topraklarının kontrolden çıkmasının önünü açtı. Şehrin ele geçmesi İstanbul ve Osmanlı İmparatorluğu'nun diğer bölgelerinde derin üzüntü yarattı, halk arasında "Aldı Nemçe, bizim nazlı Budin'i" gibi ağıtların okunmasına yol açtı.
Yahudilerin ve Müslümanların katledilmesi
Kuşatmadan sonra şehre giren Avusturya askerleri tarafından 3,000 kadar Türk katledildi. Katliam sadece Türkleri hedef almıyordu ve kentin Yahudi nüfusu da katliamlara maruz kalmıştı.[3] Osmanlı İmparatorluğu'nda dini özgürlüğe büyük ölçüde sahip olan Yahudiler kuşatmada Türkler ile beraber savaşmıştı ve Türk müttefikleri olarak görülüyorlardı.[4] Şehrin 1,000 kişilik Yahudi nüfusunun yarısı katledildi.[5] Yüzlerce Yahudi ve 6,000 Müslüman ise köle olarak satılmak veya fidye için esir alındı.[4][6]
Kaynakça
- ^ a b c d Ferenc Majoros/Bernd Rill: Das Osmanische Reich 1300 - 1922.: Die Geschichte einer Großmacht, Bechtermünz-Verlag, 2002, ISBN 3-8289-0336-3, sayfa 285-286 (Almanca)
- ^ Thomas Winkelbauer, Ständefreiheit und Fürstenmacht. Länder und Untertanen des Hauses Habsburg im konfessionellen Zeitalter, Bölüm 1, Viyana 2004, sayfa 166 (Almanca)
- ^ Jewish Budapest: Memories, Rites, History, by Kinga Frojimovics, Géza Komoróczy, 1999, p.504-505
- ^ a b The Dutch Intersection: The Jews and the Netherlands in Modern History, by Yosef Kaplan, 2008, p.214
- ^ The Holocaust and the Book: Destruction and Preservation, by Jonathan Rose, 2008, p.268-270
- ^ Frommer's Budapest and the Best of Hungary, by Ryan James, 2010, p.174
Genel
- Bin Atlının Akınları, Prof. Dr. İsmet Miroğlu
