İçeriğe atla

Budin Kuşatması (1529)

Kontrol Edilmiş
Budin Kuşatması (1529)
Osmanlı-Avusturya Savaşları
Viyana Seferi
Tarih3-8 Eylül 1529
Bölge
Budapeşte, Macaristan
Sebep Ferdinand'ın Osmanlı korumasındaki Zapolya'ya saldırıp şehri ele geçirmesi.
Sonuç Kesin Osmanlı zaferi
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu
Doğu Macar Krallığı
Avusturya Arşidüklüğü
Macaristan Krallığı
Komutanlar ve liderler

I. Süleyman
Pargalı İbrahim Paşa
Malkoçoğlu Bali Bey

Kara Ahmed Ağa
I. Janos Zapolya
Besserer Teslim
Taubinger Teslim
Nadsky Teslim
Bu muharebe ile birlikte Budin, ikinci kez Türk hakimiyetine girdi.

1529 Budin Kuşatması, Kanuni Sultan Süleyman yönetimindeki Osmanlı ordusunun, Avusturya Arşidüklüğü'nün kontrol altında tuttuğu şehri yeniden ele geçirmek istemesiyle gerçekleşen kuşatmadır. Osmanlı ordusunun zaferiyle sonuçlandı.

Öncesi

29 Ağustos 1526'da gerçekleşen Mohaç Meydan Muharebesi sonucunda Macaristan Krallığı, Osmanlı İmparatorluğu tarafından fiilen ilhak edilmiştir. 11 Eylül'de Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Türk ordusu Budin'e girdi. 16 Ekim'de de Macar tacı, Erdel Voyvodası Zapolya'ya verildi.

Mohaç'ta ölen eski Macar Kralı II. Lajos ile akraba olduğu için Macar Krallığı'nın kendi hakkı olduğunu savunan Avusturya Arşidükü Ferdinand, Osmanlı padişahına cüzi bir haraç vermesi karşılığında Macar tahtını talep etti. Osmanlı padişahının bunu kabul etmemesi üzerine Arşidük Ferdinand 1527 senesinde ordusuyla beraber Macaristan'a girdi. Budin'e saldırıp şehri ele geçiren Ferdinand, bu hareketiyle Osmanlı İmparatorluğu'nu karşısına aldı ve 300 yıla aşkın sürecek Osmanlı-Avusturya Savaşları'nı başlatan taraf oldu.

Ferdinand'ın karşısında tutunamayan Kral Zapolya Doğu'ya kaçtı ve Osmanlı'dan yardım istedi. Avrupa'da olan bu olayları otoritesinin çiğnenmesi olarak kabul etmekle birlikte Boğdan Prensliği'nin başıbozuk hareketlerinin sonlanmasının da gözdağı ile mümkün olduğunu düşünen Sultan Süleyman, Anadolu'daki isyanların sona ermesiyle birlikte ordusunu topladı ve 10 Mayıs 1529'da İstanbul'dan Viyana Seferi'ne çıktı. Zapolya ve ordusu da 18 Ağustos günü Mohaç'ta Osmanlı ordusuna katıldı.

Kuşatma

16'ncı yüzyıldaki Osmanlı kuşatmalarından birini tasvir eden tablo

3 Eylül Cuma günü Türk ordusu Budin önlerine gelerek şehri kuşatmaya aldı. Ferdinand ise şehri savunmadı, görevi de Alman ve Macarlar'dan oluşan müşterek kuvvetlere bıraktı.

Bağlık sırtlara ordugahını kuran Padişah, teslim teklifi gönderdiyse de bu teklif kabul edilmedi. Bunun üzerine şehir topa tutuldu, lağımlar kazıldı ve siperler açıldı. 4 Eylül'de kaçırılan Macar tacını getirmekle görevli olan Malkoçoğlu Bali Bey, Macar tacı ile beraber orduya katıldı.

7 Eylül'de yapılan genel taarruz sonucunda "Aşağı Kapı" denilen şehir kapılarından birini kaybeden müdafiler paniğe kapılarak şehrin muhtelif yerlerinde direniş yapmak üzere içeri doğru çekildi. Ertesi günün sabahında topçu ateşi olmaksızın taarruza kalkan Türk ordusu müdafilerin çok zayiat vermesine yol açtı. Direnemeyeceğini anlayan Alman kumandanlar, Macar kuvvetinin itirazına rağmen serbest kalmak şartıyla teslim oldu.

Kapıkulları yağmaya hakları olduğunu söyleyerek yağma talep etti ancak, şehir teslim olduğu için ve tahribat olmasını istemeyen Padişah ise bunu reddetti. Ertesi gün Alman askeri kaleyi boşaltırken içlerinden bazıları Yeniçeri ile münakaşaya girdi. Çıkan tartışmada bir Yeniçeri öldürülünce yağma yapamadığı için ganimet toplayamayan Kapıkulları, aradığı fırsatı buldu ve şehri terkeden askere saldırarak birçoğunu aileleriyle birlikte esir aldı. Yağmaya yeltenenler olsa da zabitler buna engel oldu.

Sonrası

Macaristan'daki Türk hakimiyeti tasviri

Türk ordusu 10 gün civarı daha şehirde kalarak Alman ordusunun meydana çıkmasını bekledi. Bu bekleyiş sürerken 10 Eylül'de Boğdan Prensi Petru Rareș geldi ve itaat üzere olduğunu belirterek orduya katıldı. 14 Eylül'de ise Zapolya yeniden Macar tahtına oturdu. Tacı ise Padişah yerine ikinci sınıf bir Yeniçeri zabiti Sekbanbaşı verdi. Bu sırada av partisinde bulunan Kanuni Sultan Süleyman, bu hareketiyle Zapolya'ya sıradan bir Osmanlı valisi olduğunu ve krallığının ancak Padişah'ın iki dudağı arasında olduğunu gösteriyordu. Zapolya, kendisine tacı giydiren Yeniçeri müfrezesine bahşiş dağıttı. Komutan olan Sekbanbaşı 2000, müfrezedeki askerler ise 1000'er altın bahşiş aldı.

Ne Ferdinand'ın ne de Alman ordusunun ortaya çıkmamasıyla kış gelmesine rağmen başkent Viyana'ya yürümeye karar veren Türk ordusu, Padişah'ın komutasında yola çıktı. Yaklaşan kışın getirdiği olumsuz havalar yüzünden kuşatma toplarını götüremeyen Türk ordusu, 22 Eylül'de Alman topraklarına girdi.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Süleyman</span> 10. Osmanlı padişahı (1520–1566)

I. Süleyman, Osmanlı İmparatorluğu'nun onuncu padişahı ve 89. İslam halifesidir. Batı'da Muhteşem Süleyman, Doğu'da ise adaletli yönetimine atfen Kanûnî Sultan Süleyman olarak da bilinmektedir. 1520'den 1566'daki ölümüne kadar, yaklaşık 46 yıl boyunca padişahlık yapan ve 13 kez sefere çıkan I. Süleyman, saltanatının toplam 10 yıl 1 ayını seferlerde geçirmiştir. Süleyman böylece imparatorluğun hem en uzun süre hüküm süren hem en çok sefere çıkan hem de en uzun süre sefer yapan Osmanlı Sultanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">I. Viyana Kuşatması</span> Osmanlı İmparatorluğunun, I. Süleyman komutasında Roma Cermen İmparatorluğu hakimiyetinde bulunan Viyana’ya düzenlediği sefer

I. Viyana Kuşatması veya 1529 Viyana Kuşatması, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir parçası olan Avusturya Arşidüklüğü'ndeki Viyana şehrini ele geçirmek için yaptığı ilk girişimdi. Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman, 100.000'den fazla askeriyle şehre saldırırken, Niklas Graf Salm liderliğindeki savunmacıların sayısı 21.000'i geçmiyordu. Buna rağmen Viyana, 27 Eylül 1529 ile 15 Ekim 1529 tarihleri arasında, iki haftadan biraz fazla süren kuşatmadan sağ çıkmayı başardı.

Abaza Siyavuş Paşa, II. Süleyman saltanatında, 23 Eylül 1687 - 2 Şubat 1688 tarihleri arasında beş ay dokuz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Köprülü ailesi damadıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zigetvar Kuşatması</span> 1566da Zigetvar Kalesinin Osmanlı güçlerince fethedilmesiyle sonuçlanan kuşatma

Zigetvar Kuşatması, 1566 yılında Zigetvar kalesinin Osmanlı güçlerince fethedilmesiyle sonuçlanan kuşatma ve Kanuni Sultan Süleyman'ın son seferidir.

<span class="mw-page-title-main">Güns Kuşatması</span>

Güns Kuşatması veya Kőszeg Kuşatması, Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya Arşidüklüğü arasında yapılmıştır.

Kapıkulu, Osmanlı Devleti'nin sürekli ordusunu oluşturan ve doğrudan padişaha bağlı olan yaya, atlı ve teknik sınıftan asker ocaklarına ve bu sisteme verilen addır. Kapıkulu ocaklarının kurulmasından önceki dönemde Osmanlı Devleti'nin askerî gücünü yayalar ve müsellemler oluşturuyordu.

Alman Seferi, 1532-1533 yıllarında Kanuni Sultan Süleyman komutanlığındaki Osmanlı ordularının Alman toprakları üzerine yaptığı askeri seferdir. Osmanlı Devleti; Alman idaresindeki Macar topraklarını almak, Alman gücünü kırmak ve birçok bölge fethetmek için Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na savaş ilan etmişti. Bazı kaynaklara göre hedeflerin arasında Viyana'nın tekrar kuşatılıp fethedilmesi vardı. Bu sefer, Osmanlı Devleti için başarılı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mohaç Muharebesi (1526)</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Macaristan Krallığı arasında 1526 yılında yapılan savaş

Mohaç Muharebesi veya Mohaç Meydan Muharebesi, 29 Ağustos 1526'da, Osmanlı İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı orduları arasında meydana gelen ve Macaristan'ın büyük bölümünün Osmanlı hakimiyetine girmesiyle sonuçlanan muharebedir. Muharebe, sayıca üstün Osmanlı ordusunun hafif süvari birlikleri ve o zamana kadar Avrupalıların karşılaşmadıkları 300 seyyar top ve etkin tüfek kullanımı sayesinde, Macar ordusunun esas gücü olan ağır süvarilerini kısa sürede kaybetmesini takiben ağır bir Macar yenilgisi ile sonuçlanmış ve Osmanlı Ordusu, Macar Ordusu'nu hezimete uğratmıştır. Saat 13:00 ile 14:00 arasında başlayan savaşın bitiş noktasıyla ilgili birkaç güvenilir kaynak, Macar Kralı II. Lajos'un alacakaranlıkta alanı terk ettiğini ve karanlığın örtüsü altında kaçtığını söyler. Güneş 29 Ağustos 1526'da saat 18:27'ye kadar batmayacağından, savaşın iki ila üç saatten daha uzun sürdüğünü gösterir.

<span class="mw-page-title-main">İstabur Seferi</span>

İstabur Seferi ya da 1541 Budin Seferi, Kanuni Sultan Süleyman'ın 1541'de Avusturya üzerine yapmış olduğu seferdir. Sultan Süleyman'ın 9. seferi olan İstabur Seferi, Osmanlı'nın zaferi ile bitmiştir. Ferdinand, Macaristan'ı bırakma niyetinde değildi. Jan Zapolya'nın 1540 yılındaki ölümü üzerine Macaristan karışmaya başladı. Zapolya'nın eşi kocasının ölümünden önce bir erkek çocuk dünyaya getirmişti. Kraliçe Izabela Jagiellonka oğlu Sigismund'un Macar Kralı olması istirhamında bulunmuştu. Bu istirham üzerine Osmanlı Devleti, kendisine teminat vermişti. Jan Zapolya'nın ölüp yerine oğlu Sigismund'un geçmesini fırsat bilen Ferdinand Budin'i kuşattı. Sonuçta Macaristan'a yeni bir sefer yapılma mecburiyeti doğar. Osmanlı hükümdarı, 1541 senesinin İlkbaharındaki hareketinden evvel, derhal Rumeli Beylerbeyi, arkasından da Sokullu Mehmed Paşa'yı gönderir. Bundan sonra da bizzat kendisi sefer için 20 Haziran 1541 tarihinde İstanbul'dan ayrılarak, sefere çıkar. Asıl ordunun yaklaşmakta olduğunu duyan Ferdinand kuvvetleri, bir gece gizlice kaçmak istedilerse de imha edilirler ve ordugahları da Türklerin eline geçer. Başkomutanları Rokendorf Komaran'da öldürülür. Seferde I. Süleyman'a; Şehzade Selim, Şehzade Bayezid, Rumeli Kazaskeri Mehmet Ebussuud Efendi ve Vezir-i Azam Süleyman Paşa refakat etti.

Budin Kuşatması, Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Macaristan Krallığı'nın elindeki Budin'in Avusturya Arşidüklüğü tarafından, 4 Mayıs ile 21 Ağustos 1541 tarihleri arasında gerçekleştirilen kuşatılması. Kuşatma devam ettiği sırada Osmanlı Padişahı I. Süleyman'ın bölgeye hareket ettiğinin Avusturya kuvvetleri tarafından duyulmasının ardından üç aydan fazla süren kuşatma kaldırıldı. Süleyman'ın bu seferi sonrasında Budin Eyaleti kuruldu ve şehir direkt olarak Osmanlı İmparatorluğu'na bağlandı.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan-Osmanlı savaşları</span> 16. yüzyılda Macaristan İmparatorluğu ile Osmanlı İmparatorluğu arasında yapılan savaşlar

16. yüzyıla gelindiğinde Osmanlılar'ın Balkanlar'daki gücü giderek artarken, Macaristan Krallığı köylü isyanlarıyla giderek zayıflıyordu. II. Ulászló'nun ölümünden (1516) sonra dokuz yaşında tahta geçen II. Lajos döneminde Macaristan'a yönelik Osmanlı tehdidi yeniden yükseldi. Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman, 1521'de Belgrad'ı almasından sonra, 23 Nisan 1526 tarihinde başlayarak, 5 Ekim 1526 tarihinde sona eren ve "Engürüs Seferi" adı verilen 3. sefer-i hümayununda, Macar kuvvetlerinin son direnişi gösterdiği ve Macar kralı Lajos'un da yaşamını yitirdiği Mohaç Savaşı'nın ardından başkent Budin'e girerek bağımsız Macaristan Krallığı'na son verdi.

<span class="mw-page-title-main">Leitha Muharebesi</span>

Leitha Muharebesi 23 Eylül 1529 tarihinde Avusturya ve Türk öncü kuvvetleri arasında gerçekleşip Türk zaferiyle sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1540-1545 Osmanlı-Alman Savaşı</span>

1540-1545 Osmanlı-Alman Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında Macaristan'ın hakimiyeti konusundaki çekişme nedeniyle başlayan ve gerek Macaristan gerek Akdeniz'deki kesintisiz Osmanlı zaferleri üzerine 1545'teki ateşkesin ardından 1547 yılında İstanbul Antlaşması'yla sonuçlanan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">1550-1562 Osmanlı-Alman Savaşı</span>

1550-1562 Osmanlı-Alman Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında Macaristan ve Erdel'in hakimiyeti konusundaki çekişme nedeniyle başlayan ve gerek Macaristan gerek Akdeniz'de büyük bir mücadeleye dönüştükten sonra karada ve denizdeki Osmanlı zaferleri üzerine 1555 ve 1559'daki iki ateşkesin ardından 1562 yılında İstanbul Antlaşması'yla sonuçlanan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Estergon Kuşatması (1543)</span>

Estergon Kuşatması, Avusturya Arşidüklüğü'nün elindeki Estergon'un Osmanlı İmparatorluğu tarafından, 25 Temmuz ile 8 Ağustos 1543 tarihleri arasında kuşatılması. Yaklaşık iki hafta süren kuşatma sonrasında şehir Osmanlı egemenliğine girdi.

1527-1528 Macar seferi, Avusturya Arşidükü ve Macaristan ile Bohemya Kralı I. Ferdinand tarafından Osmanlı Türklerine karşı başlatıldı. Mohaç Muharebesi'nin ardından Osmanlılar, İmparatorluğun diğer bölgelerdeki olaylarla ilgilenmek gerektiğinden geri çekilmek zorunda kaldılar. Onların yokluğunu fırsat gören I. Ferdinand, Macaristan Kralı iddiasını gerçekleştirmeye çalıştı. 1527'de Osmanlı vasalı John Zápolya'yı geri püskürttü ve 1528'de Budin, Győr, Komárom, Estergon ve Székesfehérvár'ı ele geçirdi. Bu sırada Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman, vasalının ricalarına rağmen bu aşamada hiçbir adım atmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Boğdan Seferi (1538)</span>

Boğdan Seferi ya da Kara Boğdan Seferi Osmanlı İmparatorluğu'na ödemekle yükümlü olduğu yıllık vergiyi ödemeyen ve isyan eden Boğdan Voyvodası Petru Rareş üzerine 1538 yılında yapılmış bir seferdir. Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman'ın Türk ordusunun başında çıktığı on üç seferden sekizincisidir.

<span class="mw-page-title-main">Peşte Kuşatması (1542)</span>

Peşte Kuşatması, 1540-1545 Osmanlı-Alman Savaşı'nda evre.

Osmanlı İmparatorluğu 1526 yılında Macaristan Krallığı'na karşı kazandığı Mohaç zaferiyle bu ülkeyi kendine bağımlı hale getirmiş; Macar Kralı II. Layoş'un muharebe sırasında ölümü üzerine İstolni Belgrad'da toplanan Macar Dieti 10 Kasım 1526'da Erdel Voyvodası Yanoş Zapolya'yı krallığa seçmişti. Kararı kabul etmeyen soyluların oluşturduğu bir diğer Diet ise 17 Aralık 1526'da Presburg'da toplanarak Avusturya Arşidükü Ferdinand'a krallığı tevcih etmişti.