İçeriğe atla

Britanya konulu romanslar

Britanya konulu romanslar, Orta Çağ edebiyatı ve efsanevi romansları Büyük Britanya ve Bretonya ile ilişkilendiren, ana teması Kral Arthur olan efsanevi kral ve kahramanları içerir.

Genellikle Kral Arthur ve Yuvarlak Masa Şövalyeleri efsanesi ile ilişkilendirilir, ancak geniş anlamıyla İngiliz mitolojisi ve tarihi ile ilgili konuları kapsar. Bu terim Monmouth'lu Geoffrey, Chrétien de Troyes, Sir Thomas Malory gibi yazarlar tarafından kaleme alınan eserlerde sıkça kullanılır. Bu eserlerde, Kral Arthur'un kılıç Ekskalibur'u çekmesi, Yuvarlak Masa Şövalyeleri'nin maceraları, Merlin büyücüsünün hikayeleri gibi unsurlar "Britanya konulu romanslar" (İngilizce: Matter of Britain) olarak adlandırılır.

Ancak, sadece Kral Arthur efsanesi ile sınırlı değildir. Britanya'nın antik tarihine ve Britanya Adaları'nın diğer efsanelerine, mitlerine ve tarihine de atıfta bulunabilir. Bu terim, İngiliz edebiyatının ve kültürünün temel taşlarından biridir ve Britanya'nın mitolojik ve tarihi zenginliğini anlamak için önemlidir.[1][2][3]

Britanya konulu romansların en önemli unsurlarından biri Kral Arthur ve şövalyelerinin hikayesidir. Bu hikaye kitaplar, filmler ve televizyon şovları dahil olmak üzere çeşitli medya türlerinde sayısız uyarlamaya ve yeniden anlatıma ilham vererek İngiliz edebiyatı ve kültürünün önemli bir parçası haline geldi. Britanya konulu romansların diğer önemli unsurları arasında Merlin, Guinevere, Lancelot'un hikayeleri ve Kutsal Kase arayışı yer alıyor. Bu masallar yüzyıllardır insanların hayal gücünü meşgul etmiş ve günümüzde de popüler olmaya devam etmektedir.

Britanya konulu romanslarının mirası, bu efsanevi anlatılardan ilham alan geniş edebiyat ve kültür yelpazesinde görülebilir. Shakespeare'in Kral Lear'ından, T.H. White'ın Bir Zamanların ve Geleceğin Kralı örnek verilebilir. Britanya konulu romanslar, İngiliz kimliğinin önemli bir parçası haline geldi ve dünyanın her yerindeki insanlara ilham vermeye ve onları etkilemeye devam ediyor.[4][5]

Kaynakça

  1. ^ "An Outline of English Fiction - Matter of Britain". 28 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Arthurian legend | Definition, Summary, Characters, Books". 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "About: Matter of Britain". 7 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2024. 
  4. ^ "King Arthur: fable, fact and fiction - Medieval manuscripts blog". 1 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Le roi Arthur : entre histoire et légende". 1 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kral Arthur</span> İngiliz Efsanesi Kral Arthurdaki baş kahraman

Kral Arthur, Britanya mitolojisindeki efsanevi Camelot kralı. Hikâyeleri, 5. yüzyıl sonları ya da 6. yüzyıl başları Britanya'sında geçen Arthur, Britanyalılar için savaşta ve barışta ideal kralın simgesi olmuştur. Arthur'un, Sakson istilacılara karşı Kelt asıllı Britonların koruyucusu olduğuna inanılır. Kral Arthur, Britanya konulu romanslar olarak bilinen Orta Çağ edebiyat geleneğinde bir kahraman ve merkezi figürdür.

Efsane ya da söylence, hem anlatıcı hem de dinleyiciler tarafından insanlık tarihinde yer aldığına inanılan veya öyleymiş gibi algılanan insan eylemlerinin yer aldığı bir anlatıdan oluşan bir folklor türüdür. Efsanelerde anlatılan olaylar bazen doğaüstü olabilir ama çoğunlukla gerçek olaylara ve gerçekten yaşamış kişilere dayanır. Bu öykülerin çoğu kahramanca işler yapmış kişilerle ilgilidir. Eski alcıklarlı şair Gizem tanrıçası, ecem Eski Yunan ve Odysseia adlı destanlarında krallara ve kahramanlara ilişkin söylencelerden yararlanmıştır. Kral Arthur ve şövalyeleri ile ilgili birçok öykünün kaynağı söylencelerdir. Efsaneler nesilden nesile aktarılır. Efsaneler belirsizdir, katılımcılar tarafından asla tamamen inanılmaz, aynı zamanda kararlı bir şekilde şüphe edilmez.

<span class="mw-page-title-main">Lancelot</span>

Lancelot, Kral Arthur'un Yuvarlak Masa Şovalyeleri'nden biri olduğuna inanılan Fransız askerdir. Kurgusal bir kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Paladin</span>

Paladinler, 8. yüzyılda Şarlman'ın sarayının en önde gelen üyeleri arasında bulunan on iki efsanevi şövalyedir. İlk olarak Orta Çağ'a ait chanson de geste edebi döngüsünde, Arthur romansındaki Yuvarlak Masa Şövalyeleri'ne benzer bir rol oynadıkları Fransa konulu romanslarda ortaya çıkarlar. Bu romantik tasvirlerde şövalyelik niteliklerini taşıyan paladinler, Avrupa'nın Sarazenler (Müslümanlar) tarafından istilasına karşı Hristiyanlığı temsil ederler. Şövalyelerin isimleri kaynaktan kaynağa değişir ancak hepsinde ortak olarak Roland liderliğinde on iki kişi vardır. Şövalyelerin edebi açıdan en etkili olmuş betimlemesi, 1050 ile 1115 yılları arasında yazılan ve Roland'ın Roncevaux Geçidi Muharebesi'ndeki kahramanca ölümünü anlatan Roland Destanı'nda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Rackham</span> İngiliz kitap ressamı

Arthur Rackham, ünlü İngiliz kitap ressamı.

<span class="mw-page-title-main">Merlin</span> Efsanevi İngiliz Figür

Merlin, Kral Arthur efsanesinde yer alan büyücüdür. Karakterin bilinen tasviri ilk olarak Monmouthlu Geoffrey'nin tarihî ve efsanevi figürlerin karışımını esas alarak yazdığı Historia Regum Britanniae adlı eserinde ortaya çıkmıştır. Geoffrey, Kral Arthur ile hiçbir bağlantısı olmayan Myrddin Wyllt adlı bir kâhin veya deli hakkında var olan hikâyelerle, Romano-Britanyalı savaş adamı Ambrosius Aurelianus'un hikâyelerini birleştirerek Merlin Ambrosius adını verdiği bir figür oluşturdu. Merlin'in asıl görevi Arthur'u korumaktır. Ayrıca Stonehenge'in Merlin tarafından yapıldığı rivayet edilir.

<span class="mw-page-title-main">Yuvarlak Masa Şövalyeleri</span> Kral Arthurdan şeref rütbesi alan şövalyeler

Yuvarlak Masa Şövalyeleri, Britanya mitolojisinde geçen, Kral Arthur'un maiyetinde olan en yüksek şeref rütbesini almış kişilerdir. Toplantı yaptıkları masa, üyelerin arasındaki eşitliği temsilen başsız ve ayaksız yapılmıştı. Hikâyelere göre üyelerin sayısı 12'den 150(ya da fazlası)'ye değişmektedir. Winchester Kalesi'nde bulunan 1270'lerden kalma Winchester masasının üzerinde 25 tane şövalye ismi yazılıdır.

Sir Galahad, Kral Arthur efsanesinde bulunan yuvarlak masa şövalyelerindendir, ayrıca Arthur efsanesinde önemli bir yer olan kutsal kase görevinde yer almış üç şövalyeden birisidir. Galahad, onuru ile ün salmış olan ve yuvarlak masada en çok söz sahibi olarak bilinen Sir Lancelot'un Elaine of Corbenic'dan olma çocuğudur. Sir Galahad, Arthur efsanesinde ilk defa Holy Grail yani kutsal kase görevinde görülmüştür. Bazı anlatılanlara göre Lancelot'un isminin Galahad olduğunu ve küçük yaşta ismini değiştirerek şimdiki ismini aldığı söylenmektedir. Bundan dolayı Galahad'ın annesi Elaine de kendi oğluna Lancelot'un gerçek ismini vermiştir. Efsanede bulunan tehlikeli sandalye, Merlin'in yuvarlak masada sürekli boş bıraktığı bir sandalyedir ve Kutsal kase görevinde başarılı olacak bir şövalyenin bu koltuğa oturacağını söylemiştir. Bu olayın İsa'nın doğumundan 454 sene sonra olacağı efsane olarak dilden dile dolaşmıştır. Sir Galahad'ın kutsal kaseyi bulduktan sonra bu sandalyeye oturduğunu ve bu olayın İsa'nın doğumundan tam 454 sonra olduğu rivayet edilmektedir. Kutsal kase Galahad'a göründüğünde yanında Aramatyalı Yusuf da vardır. Arthur öldükten sonra Sir Galahad ülkeyi yönetme fırsatı bulmuştur ve bu sırada Kutsal Kaseyi bir kez daha görmüştür. Sir Galahad'ın kutsal kaseyi bulduktan sonra görevinin bittiğini ve Tanrı'nın onu çağırdığını söylemiştir. Aramatyalı Yusuf'dan canını almasını istemiştir ve amacına ulaştığını söylemiştir. Aramatyalı Yusuf da kabul etmiş ve böylece Sir Galahad ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Historia Regum Britanniae</span> Geoffrey tarafından yazılmış İngiliz tarihi kitabı

Historia Regum Britanniae, Monmouth'lu Geoffrey tarafından yazılmış İngiliz tarihi kitabıdır. 7. yüzyılda başlayan ve iki bin yıl boyunca yaşamış olan kralların hayatını anlatıyor. Bu kitap İngiltere'nin en önemli parçalarından biridir. Kral Arthur efsanesinin tanınmasında büyük yardımı olmuştur. Kral Lear efsanesi de burada yer alır. Bu efsane, William Shakespeare'in Kral Lear oyununun temeli olmuştur. Boudica ve Cassivellaunus'tan da bahsetmiştir. Geoffrey, Britanyalıların ve Galyalıların soyunu yıkılan Troya kentinden kaçan Aeneas'ın torunu Brutus'a bağlamıştır. Hikâyeye göre Brutus ve yanındaki Troyalı koloniciler, Galya üzerinden adaya geçmiş ve adaya Brutus'tan ötürü "Büyük Britanya", kendilerine de Britonlar demişlerdir. Geofrey Kral Arthur'un ve Kral Lear'ın da Brutus'un soyundan geldiğini yazmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Malory</span> İngiliz yazar

Thomas Malory, İngiliz yazar. Le Morte d'Arthur adlı yapıtın sahibidir.

<i>Le Morte dArthur</i>

Le Morte d'Arthur ; Kral Arthur, Güinevere, Lancelot, Merlin ve Yuvarlak Masa Şövalyeleri hakkındaki hikâyeler ve efsanelerin yeniden işlendiği bir çalışmadır. Malory, bu figürler hakkında var olan İngiliz ve Fransız hikâyelerini yorumlamış ve özgün eklemeler yapmıştır. Malory'nin kitap için seçtiği asıl başlık "Kral Arthur ve Soylu Yuvarlak Masa Şövalyelerinin Tam Kitabı"ydı, ancak Malory'nin ölümünden sonra yayımcı, aslında kitabın ilk bölümünün adı olan başlığı bugün yaygın olarak bilinen başlık haline getirdi.

<i>Sör Gawain ve Yeşil Şövalye</i>

Sör Gawain ve Yeşil Şövalye geç 14. yüzyıl Orta İngilizcesiyle yazılan bir romanstır. İki tür halk motifini: kafa kesme oyunu ve kazanç değiş tokuşunu birleştiren olay örgüsüyle en bilinen Arthur hikâyelerinden biridir. Her biri bob ve wheel denilen kafiyelerle biten aliterasyonlu dizelerden oluşmuş bentlerle yazılmıştır. Gal, İrlanda ve İngiliz hikâyelerinin yanı sıra Fransız şövalyelik geleneğinden de yararlanmaktadır. Bu, tipik olarak mertliğini test eden bir göreve giden bir kahramanı içeren şövalye romansının önemli bir örneğidir. J. R. R. Tolkien, Simon Armitage ve diğerlerinin modern İngilizce yorumlarında ve ayrıca film ve sahne uyarlamalarında popüler olmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İngiliz mitolojisi</span>

İngiliz mitolojisi, İngiltere tarihi boyunca ortaya çıkan, bazen birbirini takip eden nesiller tarafından detaylandırılan ve diğer zamanlarda reddedilip yerine başka açıklayıcı anlatılar konan mitlerin toplamıdır. Bu anlatılar, İngiltere'nin Normanlar tarafında fethinden sonra İngiltere'de geliştirilen, Anglo-Sakson mitolojisi, Hristiyan mitolojisi ve Kelt mitolojisinden gelen geleneklerle bütünleşmiş halk geleneklerinden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Monmouth'lu Geoffrey</span> St Asaph, Galler piskoposu ve tarihçi  (1095-1155)

Monmouth'lu Geoffrey, bir İngiliz din adamı, antropolog ve İngiliz tarihçiliğinin gelişiminde ve Kral Arthur masallarının popülaritesinde rol oynamış önemli figürlerden biriydi. En çok Britanya Krallarının Tarihi isminde, zamanında çok popüler olan, orijinal Latincesinden başka dillere çevrilmiş olan eseriyle tanınır. 16. yüzyıla kadar tarihsel olarak güvenilir kabul edilirken, günümüzde tarihsel olarak güvenilmez kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sir Ector</span> Arthur efsanesinde Sir Kayin babası ve Kral Arthurun koruyucu babası

Sir Ector, bazen Hector, Antor ya da Ectorius, Sir Kay'in babası ve Matter of Britain'nde Kral Arthur'un koruyucu babasıdır. Bazen sadece bir lord yerine bir kral olarak tasvir edilir, Londra'da olduğu kadar ülkede de bir mülkü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Bedivere</span>

Bedivere veya Bedevere;, Kral Arthur efsanesinde yer alan en eski karakterlerden biridir ve orijinal olarak birkaç Galce metinde Bedwyr Bedrydant adlı tek elli büyük savaşçı olarak anılır. Historia Regum Britanniae portresine dayalı Fransızlardan ilham alınan Britanya'nın Anası eserindeki tasvirde Bedivere yer alır. Kral Arthur'un Yuvarlak Masa Şövalyesi olan ve krala mareşal göreviyle bağlı olan Bedivere, Ekskalibur'u Gölün Lady'sine getirmiştir. Sık sık kardeşi Sir Lucan ve kuzeni Sir Griflet ile ve ayrıca Sir Kay ile ilişkilendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Sagramore</span>

Sir Sagramore ya da Sagremor, Kral Arthur efsanesindeki bir Yuvarlak Masa Şövalyesidir. Şövalye romanlarında ana ve yan karakter olarak yer almaktadır. Sagramore'un karakterizasyonu hikâyeden hikâyeye değişir, ancak genel olarak şiddetli ve öfkeli bir şekilde savaşan erdemli ama çabuk huylu bir şövalye olarak karakterize edilir.

Lamorak, kendi başına büyük bir şövalye olan Kral Pellinore'nin oğlu olan Sir Lamorak, bazı efsanelere göre Percivale'nin kardeşiydi. Lamorak, Yuvarlak Masa'nın en güçlü, en vahşi ve en acımasız Şövalyelerinden biriydi. Morgause'un sevgilisi Sör Lamorak'ın babası Pellinore, Morgause'un kocası King Lot of Orkney'i ikili olarak öldürmüştü.

<span class="mw-page-title-main">Palamedes (Arthur efsanesi)</span> Şövalye

Palamedes Kral Arthur efsanelerinde yuvarlak masa şövalyeleri içinde yer alan bir şövalyedir. Başlangıçta bir sarazen ve putperest iken sonrasında Hristiyan olarak görülür. Karşılıksız sevgi ile Isolda'ya bağlıdır ve bu da onu sık sık Tristan ile çatışır hale getirmektedir. Palamedes'in babası Kral Esclabor'dur. Kardeşleri Safir ve Segwarides de Yuvarlak Masa'da yer almaktadır. Palamedes romansı adını ondan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Caradoc</span>

Caradoc Vreichvras Gwent krallarının yarı efsanevi atasıdır. 5. veya 6. yüzyılda yaşamış olabilir. Matter of Britain'nde Kral Carados ve Carados Briefbras isimleri altında Yuvarlak Masa Şövalyesi olarak hatırlanır.