İçeriğe atla

Britanya'daki halk şifacıları

Evinde on dokuzuncu yüzyıl halk şifacısı bir kadın modeli, Büyücülük Müzesi, Boscastle, İngiltere

Britanya'daki halk şifacıları, Britanya'da Orta Çağ'dan yirminci yüzyılın başlarına kadar varlığını sürdüren profesyonel ya da yarı profesyonel büyü uygulayıcılarıydı. Halk şifacıları olarak, "düşük büyü" olarak da bilinen halk inançlarını uyguladılar, ancak bunları genellikle grimoire çalışmasıyla öğrendikleri "yüksek" veya tören büyüsü unsurlarıyla birleştirildiler.[1] Öncelikle, büyü ve tılsımı mesleklerinin bir parçası olarak kullanarak, sihirlerini kötü niyetli büyücülükle savaşmak, suçluları, kayıp kişileri veya çalınan malları bulmak, fal bakmak, şifa vermek, hazine avlamak ve insanları aşık etmek amacıyla kullandılar. "Popüler inanç ve gelenek dünyasına ait" olan halk şifacılarının büyüsü, "evrenin gizemleriyle değil, magus'un [tören büyüsü gibi] güçlendirilmesiyle değil, belirli problemler için pratik çözümlerle ilgili olarak tanımlandı."[2] Bununla birlikte, diğer tarihçiler, bazı durumlarda, büyülü uygulamalarının görünüşe göre "deneysel veya" ruhsal "bir boyutu" olduğunu, doğası gereği muhtemelen şamanik bir şey olduğunu belirtmişlerdir.[3]

İngiliz halk şifacıları hemen hemen her durumda Hristiyan olsa da, bazı Hristiyan ilahiyatçılar ve Kilise yetkilileri, sihir uygulayıcıları olarak halk şifacılarının Şeytan ile işbirliği içinde olduklarına ve bu nedenle daha açık bir şekilde Şeytani ve kötü niyetli cadılara benzediklerine inanıyorlardı. Kısmen bu nedenle, İngiltere, İskoçya ve Galler'de genellikle halk şifacılarını ve onların büyülü uygulamalarını kınayan yasalar çıkarıldı, ancak cadı avına benzer yaygın bir zulüm yoktu, çünkü çoğu sıradan insan bu ikisi arasında sıkı bir şekilde ayrım yaptı: Cadılar zararlı olarak, halk şifacıları ise yararlı olarak kabul edildi.[4]

İngiliz halk şifacıları, ülkenin farklı bölgelerinde bilge adamlar ve bilge kadınlar, pellarlar, büyücüler, dyn hysbys ve bazen beyaz cadılar dahil olmak üzere çeşitli isimlerle biliniyordu. Batı Avrupa'nın diğer bölgelerinde de karşılaştırılabilir figürler görülür: Fransa'da devins-guérisseurs ve leveurs de sorts gibi terimler kullanılırken, Hollanda'da toverdokters veya duivelbanners, Almanya'da Hexenmeisters ve Danimarka'da kloge folk olarak biliniyorlardı. İspanya'da curanderos iken Portekiz'de saludadores olarak bilinirlerdi.[5][6] Robin Briggs[7] ve Owen Davies gibi tarihçiler ve halk bilimciler tarafından "halk şifacıları" terimi, pan-Avrupa geleneğini yansıtmak için tüm bu figürlere de uygulanabilir.

Kaynakça

Alıntılar

Bibliyografya

Akademik kitaplar
Akademik makaleler
  • De Blécourt, Willem (October 1994). "Witch Doctors, Soothsayers and Priests. On Cunning Folk in European Historiography and Tradition". Social History. 19 (3). 
  • Magliocco, Sabina (2009). "Italian Cunning Craft: Some Preliminary Observations". Journal for the Academic Study of Magic 5. Oxford: Mandrake of Oxford. 
  • Maple, Eric (December 1960). "The Witches of Canewdon". Folklore. 71 (4): 241-250. doi:10.1080/0015587X.1960.9717250. 
Akademik olmayan kaynaklar
  • Beth, Rae (1990). Hedge Witch: A Guide to Solitary Witchcraft. Londra: Robert Hale. ISBN 978-0-7090-4851-0. 
  • Chumbley, Andrew (2001). "The Leaper Between: An Historical Study of the Toad-bone Amulet; its forms, functions, and praxes in popular magic". The Cauldron. Londra. 
  • Miller, Joyce (2004). Magic and Witchcraft in Scotland. Musselburgh: Goblinshead. ISBN 978-1-899874-46-0. 
  • Oates, Shani (2010). Tubelo's Green Fire: Mythos, Ethos, Female, Male & Priestly Mysteries of the Clan of Tubal Cain. Oxford: Mandrake of Oxford. ISBN 978-1-906958-07-7. 
  • Semmens, Jason (2004). The Witch of the West: Or, The Strange and Wonderful History of Thomasine Blight. Plymouth. ISBN 978-0-9546839-0-0. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Salem cadı mahkemeleri</span>

Salem cadı mahkemeleri, Massachusetts'e bağlı kontluklarda Şubat 1692 ile Mayıs 1693 arasında gerçekleştirilen ve sonrasında cadılık ile suçlanan bir grup insan için sulh yargıçları tarafından yönetilen yerel mahkemeler ile devam eden duruşmalara denir.

Samhain, geleneksel olarak her yıl 31 Ekim'den 1 Kasım'a kadar kutlanılan, Kış mevsiminin gelmesini işaretleyen ve Azizler Günü ile birlikte Cadılar Bayramı'nın kökenini oluşturan bir Kelt dini festivalidir. Festivalin ismi Eski İrlandaca Samain sözcüğüne dayanır. Bu kelimenin Ön Hint Avrupa dilindeki *semo- ("yaz") kökünden türediği düşünülmektedir.

Keltik Vika, kelt mitolojisinin bazı unsurlarını içeren çağdaş bir Vikan geleneğidir. Diğer vikan gelenekleri gibi bu da aynı temel teoloji, inanç ve ritüellerden oluşur. Keltik vikanlar kelt ilahlarının, mitolojik figürlerinin ve mevsimsel festivallerinin isimlerini kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Kelt neopaganizmi</span> Antik Kelt geleneklerine dayanan modern paganizm

Keltik neopaganizm, Kelt politeizmine dayalı çağdaş pagan hareketlerini ifade eden bir kavramdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Harold</span> İngiltere Kralı

Tavşanayak Harold ya da I. Harold, 1035 ile 1040 yılları arası İngiltere Kralı. "Tavşanayak" lakabı hızına ve av yeteneklerini vurgular. İngiltere, Danimarka ve Norveç Kralı Büyük Knud'un ilk karısından doğan en küçük oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Æthelstan</span> Athelstan

Æthelstan ya da Athelstan, 924 ile 927 yılları arasında Anglo-Saksonların Kralı ve 927 ile 939 yılları arasında İngilizlerin Kralı. Kral Yaşlı Edward ve ilk karısı Ecgwynn'ın oğludur. Modern tarihçiler onu İngiltere'nin ilk kralı ve en büyük Anglo-Sakson krallardan biri olarak belirtirler. Hiçbir zaman evlenmemiştir ve yerine baba olan bir kardeşi I. Edmund geçmiştir.

Cadı olduğu gerekçesiyle idam edilenler listesi, büyük çoğunluğu 15. ve 18. yüzyıl arasında Avrupa'da organize edilen cadı avlarında idam edilen kişileri sıralar. En yoğun cadı avı dönemi 1560-1630 yılları arasında gerçekleşti. 1420'ye kadar cadılık suçlamasıyla yürütülen soruşturmalar kara büyü (maleficium) denilen, doğa üstü güçleri sayesinde diğer kişilere zarar verme konseptiyle gerçekleştiriliyordu ve 15. yüzyılın erken dönemlerine kadar cadılık şeytan ile ilişkilendirilmiyordu. Bu tarihten sonra hem organize bir şekilde cadı avlarına girişildi hem de cadılık direkt olarak Satanizm ile ilgili bir olay olarak kabul edildi. 16. yüzyılda belli bölgelerde cadı avlarında bir azalma olduysa da 17. yüzyılda yeniden artış yaşandı. Yeni Çağ'da Avrupa'da gerçekleştirilen en önemli cadı mahkemeleri İspanya'daki Bask cadı mahkemeleri, Almanya'daki Fulda cadı mahkemeleri, Werdenfels kontluğu cadı mahkemeleri, Trier cadı mahkemeleri ve Bamberg cadı mahkemeleri, Würzburg cadı mahkemeleri, İskoçya'daki North Berwick cadı mahkemeleri ve İsveç'teki Torsåker cadı mahkemeleridir. Avrupa'daki cadı avları 17. yüzyılda kolonilere de sıçramıştır. Bunlardan en büyüğü 1692-93'te gerçekleşen Salem cadı mahkemeleridir.

Janet Boyman, Jonet Boyman veya Janet Bowman, cadılık suçlamasıyla idam edilen İskoç kadındır. Aleyhindeki dava 1570'te başladığı hâlde 1572'de yargılanmış ve idam edilmiştir. İddianamesi, Lizanne Henderson akademisyenler tarafından İskoçya'daki büyücülük ve peri inancının en eski ve en kapsamlı kaydı olarak tarif edilmiştir. Boyman'ın cadılıkla suçlanma nedeni ise devlet idarecilerinin ölümlerini öngördüğünü iddia etmesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Elspeth Reoch</span>

Elspeth Reoch, cadı olduğu öne sürülen ve bundan ötürü ölüm cezasına çarptırılarak öldürülen bir İskoçtur. Caithness'de doğdu ancak çocukluğunu Orkney anakarasına gideceği tarihe kadar Lochaber'deki bir adada akrabalarıyla geçirdi. O zamanlar İskoçya'nın yargı çevresi içerisinde olan Orkney Adaları'nda büyücülük, yürürlükteki 1563 İskoç Büyücülük Yasası'na göre ölüm cezası gerektiren bir suçtu.

<span class="mw-page-title-main">Erken modern İskoçya’da cadı mahkemeleri</span> Erken modern İskoçyadaki cadı mahkemelerine genel bakış

Erken Modern İskoçya'da cadı mahkemeleri, 16. yüzyılın başlarından 18.yüzyılın ortalarına kadar süren, büyücülük suçlarını konu alan yasal kovuşturmalardır. Bu mahkemeler, Erken Modern Avrupa'da yürütülen cadı mahkemelerinin bir parçasıydı. Orta Çağ'ın sonlarında büyücülük ile oluşturulan zararlar için mahkemeler yürütüldü, ancak 1563 Büyücülük Yasası'nın geçirilmesiyle hem büyücülük hem de cadılarla iletişime geçilmesi idamla cezalandırılabilecek suçlar hâline geldi. Yeni yasanın yürürlüğe girmesinin ardından yürütülen ilk büyük mahkemeler dizisi, 1589’da başlayan ve Kral VI. James'in hem “mağdur” hem de araştırmacı olarak önemli roller oynadığı Kuzey Berwick cadı mahkemeleriydi. VI. James büyücülükle ilgilenmeye başladı ve 1597’de Daemonologie adlı tezinde cadı avlarını savunan bir metin yayımladı. Ancak sonrasında kuşkuya kapıldı ve şüpheleri giderek arttı. Bunun sonucunda davaları azaltmak için önlemler aldı.

<span class="mw-page-title-main">I. Ethelred (Wessex kralı)</span>

I. Ethelred 865'ten ölümüne kadar Wessex Kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Orkney'de büyücülük</span>

Orkney'deki büyücülüğün kökeni muhtemelen sekizinci yüzyıldan itibaren takımadalar üzerindeki Norsemen yerleşimine dayanmaktadır. Erken modern döneme kadar sihirli güçler genel yaşam tarzının bir parçası olarak kabul edildi, ancak İskoçya anakarasında cadı avları başladı ve 1563 İskoç Cadılık Yasası cadılık veya cadılara danışmayı ölümle cezalandırılacak bir suç haline getirdi. Büyücülükten yargılanan ve infaz edilen ilk Orcadialılardan biri, 1594'te Allison Balfour'du. Balfour, yaşlı kocası ve iki küçük çocuğu, kendisinden bir itiraf elde etmek için iki gün boyunca şiddetli işkenceye maruz kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Isobel Gowdie</span>

Isobel Gowdie, 1662 yılında Nairn yakınlarındaki Auldearn'da büyücülük yaptığını itiraf eden bir İskoç kadındı. Yaşı ya da hayatı hakkındaki bilgiler kısıtlıdır, muhtemelen olağan uygulamalar doğrultusunda idam edilmiş olsa da, durumun böyle olup olmadığı ya da bir rençperin karısı olarak eski hayatının belirsizliğine geri dönmesine izin verilip verilmediği kesin değildir. Görünüşe göre şiddetli işkence kullanılmadan elde edilen ayrıntılı ifadesi, cadı avları döneminin sonunda Avrupa büyücülük folkloruna dair en kapsamlı bilgilerden birini sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Emma Wilby</span>

Emma Wilby, Erken Modern Britanya'nın büyülü inançlarında uzmanlaşmış bir İngiliz tarihçi ve yazardır.

Karşı-Reformasyon ve Avrupa din savaşları sırasında kabaca %80'ini kadınların ve çoğunluğunu 40 yaşının üzerinde insanların oluşturduğu yaklaşık 50.000 kişi büyücülük suçlaması nedeniyle yargılandı ve kovuşturmalar 1580-1630 yılları arasında tepe noktasına ulaştı.

<span class="mw-page-title-main">Cadı kültü hipotezi</span>

Cadı kültü hipotezi, Erken Modern dönemin cadı mahkemelerinin, Avrupa'nın Hristiyanlaşmasından sağ kurtulmuş olan Hristiyanlık öncesi, bir pagan dini bastırma girişimi olduğunu öne süren, günümüzde kabul görmeyen bir teoridir. Savunucularına göre, cadı kültünde, Hristiyanlar tarafından zulmedilen ve Şeytan olarak atıfta bulunulan boynuzlu bereket, yer altı, av ve avcı tanrısının etrafında cadıların Şabatı'nda dönülerek ibadet ediliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Cüce (folklor)</span> mitolojik varlık

Germen mitolojisi de dahil olmak üzere Germen folklorunda cüce, dağlarda ve yeryüzünde yaşayan bir varlıktır. Bu varlık; bilgelik, demircilik, madencilik ve zanaatkarlık ile çeşitli şekillerde ilişkilidir. Cüceler bazen kısa ve çirkin olarak tanımlanırken bazı bilim insanları, bunun varlıkların komik tasvirlerinden kaynaklanan daha sonraki bir gelişme olup olmadığını sorgulamıştır. Cüceler; modern popüler kültürde, çeşitli medyada tasvir edilmeye devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ealdred (York başpiskoposu)</span>

Ealdred, erken Orta Çağ İngilteresi'nde Tavistock Başrahibi, Worcester Piskoposu ve York Başpiskoposu'ydu. Dönemin bir dizi başka din adamıyla akrabaydı. Winchester'daki manastırda keşiş olduktan sonra, yaklaşık olarak 1027 yılında Tavistock Manastırı Başrahibi olarak atandı. 1046'da Worcester Piskoposluğu'na seçildi. Ealdred, piskoposluk görevlerinin yanı sıra, İngiltere Kralı Günah Çıkartıcı Edward'a bir diplomat ve askeri lider olarak hizmet etti. Kralın ardında bir veliaht bırakmadan ölmesinin ardından veraseti güvence altına almak için kralın akrabalarından biri olan Sürgün Edward'ı Macaristan'dan İngiltere'ye geri getirmek için çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Stigand</span>

Stigand, Norman Fethi öncesinde İngiltere'de Canterbury Başpiskoposu olan Anglo-Sakson bir din adamıydı. Doğum tarihi bilinmemekle beraber 1020 yılına gelindiğinde kraliyet papazı ve danışmanı olarak görev yapıyordu. 1043'te Elmham Piskoposu seçildi ve daha sonra Winchester Piskoposu ve Canterbury Başpiskoposu oldu. Stigand, birkaç Anglo-Sakson ve Norman kraliyet hanedanı üyesi olan İngiltere hükümdarının danışmanıydı ve birbiri ardına altı krala hizmet etti. Winchester ve Canterbury'nin piskoposluğunu aynı anda elinde tutma konusundaki çoğulculuğu, kısaca aynı anda iki makamı birden elinde tutması nedeniyle birkaç papa tarafından aforoz edildi. En nihayetinde 1070 yılında tahttan indirildi ve mülklerine ve kişisel servetine Fatih William tarafından el konuldu. Stigand, Winchester'da hapsedildi ve burada öldü.

<span class="mw-page-title-main">Gerald Gardner</span>

Gerald Brosseau Gardner, rumuzu olan Scire adıyla da bilinen bir İngiliz Vikan'dı, amatör bir antropolog ve arkeologdu ve aynı zamanda da bir yazardı. Vika isimli Çağdaş Pagan dinine, halkın dikkatini çekmesini sağladı. Vika dinini açıklayan dini metinlerinden bazılarını yazdı ve Gardnerci Vika geleneğini kurdu.