Britannicus
| Britannicus | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Britannicus ve annesi (MS 45 heykeli) | |||||
| Doğum | 12 Şubat 41 Roma, İtalya | ||||
| Ölüm | 11 Şubat 55 (13 yaşında) Roma, İtalya | ||||
| Defin | Augustus Mozolesi | ||||
| |||||
| Hanedan | Julio-Claudian Hanedanı | ||||
| Babası | Claudius | ||||
| Annesi | Valeria Messalina | ||||
| Roma hanedanları |
|---|
Tiberius Claudius Caesar Britannicus (12 Şubat 41 - 11 Şubat 55), Roma İmparatoru Claudius ve üçüncü karısı Roma İmparatoriçesi Messalina'nın oğlu. Babasın tahta çıkmasında kısa bir süre sonra doğduğu için veraset göstergesi olarak kabul edildi. Annesi öldürülüp babası Claudius Genç Agrippina ile evlendiğinde genç bir çocuktu. Bu Agrippina'nın büyük oğlu Nero'ya onu taht mücadelesinde geçme şansı verdi. Nero tahta çıkar çıkmaz onu 14. yaş gününden hemen önce öldürttü.
Doğumu ve çocukluğu
Britannicus, bir ihtimale göre, 12 Şubat 41'de Roma İmparatoru Claudius ve karısı Messalina'nın oğlu olarak doğmuştur.[1] Claudius'un en büyük oğlu yaklaşık 14 yaşında yaklaşık 20 yıl önce öldüğünden babasının hayatta kalan tek erkek çocuğudur. Bu sebeple, babasının varisi olduğunun bir işareti olarak yine onun praenomen'ini (Roma yurttaşının ilk adı) alacak şekilde Tiberius Claudius Germanicus adı verilmiştir. Britannicus'un babası sadece bir ay önce tahta çıkmıştı ve varisi olarak oğlunun doğmasıyla konumunu daha da güçlendirdi. Doğumun anısına, ön yüzünde Spes Augusta - (imparatorluk ailesinin umudu) yazan sestertii bastırıldı. İki yıl sonra, 43 yılında, Senato tarafından Claudius'a Britanya'nın fethi onuruna "Britannicus" unvanı verildi. İmparator bu unvanı kendisi için kullanmayı reddetse de oğlu adına kabul etti. Bu onun gelecek kuşaklar tarafından da tanınanacak olduğu adı oldu. Suetonius'a göre Claudius, Britannicus'a çok düşkündü. Kamu etkinliklerinde onu yanında gezdiriyor ve kalabalıklardan da benzer cevabı alabilmek için "İyi şanslar oğlum!" diye bağırıyordu. Erken olgunlaşmış bir çocuk olduğu söylenir.
Annesi Messalina'nın ölümü
Britannicus 48 yılında, Messalina'nın ölümüne yol açan bir olayların bir parçası oldu. Messalina'nın aynı anda ikinci kocası olarak evlendiği Gaius Silius çocuğu kendi oğlu olarak evlatlık edindi. Ardından açıkça Claudius'u devirerek Britannicus'un tahta çıkmasından sonra imparatorluk naibi olma planları yapmaya başladılar. Messalina belki de oğlunun babasıyla birlikte öldürülmesini engellemenin tek yolunun bu olduğunu düşünmüştü. Messalina ve Silius, düğünlerindne kısa bir süre sonra boşandılar ve ölüme mahkûm edilince planlarını yerine getirme şansları kalmadı.
Üvey kardeşi Nero'nun yükselişi
Annesinin ölümünün ardından Britannicus'un sorumluluğu Claudius'a geçti. Yetişkin bir varisin eksikliği İmparatoru, özellikle diğer Julio-Claudian'larca hanedanı devirmeye yönelik tertiplerin tehlikesiyle karşı karşıya bırakıyordu. İddialara göre, daha büyük bir varis bularak aile içindeki çekişmeleri durdurabilmek için son yetişkin Julian olan Genç Agrippina ile evlendi. Kısa bir süre sonra da Agrippina'nın Britaniccus'tan daha büyük olan ve doğrudan Augustus'un soyundan gelen oğlu Nero'yu evlat edindi. Nero, Britannicus'un kız kardeşi Claudia Octavia ile evlendi ve Britannicus'un taht için yeterli olgunluğa ulaşacağı zamana kadar ortak vâris olarak adlandırıldı. Nero popüler genç bir adamdı ve evlatlık edinilmesi gerçekten de Claudius'un saltanatının ikinci yarısında ona karşı yapılan tertiplerin azalmasına neden oldu. Britannicus üvey ailesiyle uyum sağlayamamıştı. Tacitus, evlatlık edinilmesinden çok sonraları bile Nero'yu doğum adı "Domitius" olarak çağırmaya devam ettiğini aktarır. Her halükarda bu iddiaların Britannicus'un düşmanları tarafından yapıldığı hatırda tutulmalıdır. Buna, çocukların etkinliklerde birlikte onurlandırılmaları ve Nero'nun erkekliğe daha erken adım atmasının kıskançlığı da dahildir. Nero bu hakaretlere Britannicus'un gayri meşru olduğu ısrarla tekrarlayarak karşılık verdi ancak Claudius bu iddiaya inandığına dair herhangi bir belirti vermedi. Tacitus, Agrippina ve Nero'ya karşı muhalif olmak için nedenleri olanlar bu tartışmalardan bir avantaj sağlayabilmek için Britannicus'un etrafında bir grup oluşturdular. Agrippina bu destekçilerden Britannicus'un çevresini değiştirerek misilleme yaptı. Özel eğitmeni ve Messalina tarafından piyon olarak kullanılan Sosibius vakit geçirilmeden bertaraf edildi. Claudius'un bunu, Damnatio Memoriae uygulanmış eski resmi karısı ile olan bağlantısı nedeniyle bunu kabul etmiş olması muhtemeldir.
Babası Claudius'un ölümü
Claudius'un saltanatını korumak için yaptıkları kısa vadede Britannicus ergenliğe yaklaşana kadar henüz tamamlanmamıştı. 54 yılı sonlarında, Britannicus 6 ay içerisinde Roma geleneklerine göre ergenlik çağına gelecek ve erken olgunlaşacaktı. Tarihçi Suetonius'a göre, Claudius artık ihtiyacı kalmadığından Agrippina'dan boşanmak ve Nero'dan kurtulmayı düşünmeye başlamıştı. Başlangıç olarak hem Nero hem de Britannicus, Claudius tarafından Senatoya son hitabında eşit olarak takdir edildi. Suetonius, Claudius'un toga virilis giydiğinde her şeyin tam olması için oğluna bir an önce büyümesi tavsiyesinde bulunduğunu aktarır.
Bu durum üzerine Nero'nun destekçileri harekete geçti. 13 Ekim 54 tarihinde Claudius, doğal yollardan ya da bir ihtimale göre Agrippina'nın zehirlemesi sonucu öldü. Tacitus, Britannicus ve kız kardeşlerinin Nero'nun tahta çıkmasını engellemeye yönelik harekette bulunmalarını önlemek amacıyla odalarına kilitlendiklerini iddia eder. Nero, imparatorun cenazesinde ağıtlar söyledi ve ardından tek başına tahta çıktı. Claudius'un, Britannicus ve Nero'nun ortak ya da Britannicus'un tek başına saltanatını isteyen yeni vasiyeti imparatorun adamları tarafından senato'da sümen altı edildi. Tacitus'a göre Britannicus'un destekçisi olan azatlı köle Narcissus çabucak öldürüldü. Britannicus geri plana itilmişti.
Ölümü
Britannicus, üvey kardeşinin saltanatı altında, çoğunlukla ihmal edilerek, birkaç ay daha yaşadı ancak üvey annesi Agrippina'nın yaptıkları onun ölümüne neden oldu. 55 yılı başlarında, Agrippina'nın gözdelerinden ve Claudius zamanından beri hazine sekreteri olan azatlı köle Pallas işten kovuldu. Tacitus'a göre, Agrippina'nın bu duruma gösterdiği öfke Nero tarafından hiç önemsenmemişti. Agrippina, bunun üzerine Nero'yu tahta çıkarmak için yaptıklarından pişman olduğunu ve onu devirerek tahtın gerçek sahibi olan ve yakında ergenlik çağına gelecek olan Britannicus'u tahta geçireceğini ilan etti. Ayrıca Nero'yu, çocuğu Praetorian karargâhına götürmek ve burada Claudius'un nasıl öldürüldüğünü itiraf ederek Britannicus'u imparator ilan ettirmekle tehdit etti. Bu tehdit Nero tarafından ciddiye alınmadı.
Tacitus, Nero'nun Britannicus'un halkın gözündeki imajını bozmak için yaptığı sayısız denemeden bahseder. Örneğin, 14. doğum gününden kısa bir süre önce yapılan bir içki aleminde Nero Britannicus'tan şarkı söylemesini istemişti. Ancak Britannicus küçük düşmekten kurtulduğu gibi, okuduğu şiirin ardından Nero'nun lütfundan nasıl mahrum bırakıldığı hakkında bir hikâye anlatarak misafirlerin sempatisini kazanmıştı. Tacitus, aynı zamanda Britannicus'un ölümünden birkaç gün önce Nero'nun cinsel tacizine uğradığını söyler.
Tacitus'a göre Nero, Britannicus'a karşı babasının katili olan aynı zehirci Locusta ile anlaşmıştı. İlk doz denemesi başarısız oldu. Britannicus, kız kardeşi Claudia Octavia, Agrippina ve birkaç başka soylunun da hazır bulunduğu bir akşam yemeğinde içkisine konulan ilaçla zehirlendi. Zehir hemen ölümcül etkisini gösterdi ve Britannicus ağzından köpükler çıktığı halde yere düştü. 11 Şubat 55 tarihinde, 14. doğum gününden bir gün, ergenliği ulaşmasından bir ay önce ve babasının ölümünden sadece dört ay sonra öldü.[2] Nero, cinayeti çocuğun sara krizinden öldüğü iddiasıyla örtbas etti. Aralarında Anthony Barrett'in de bulunduğu bazı modern tarihçiler, Britannicus'un gerçekten de bir hastalık sonucu ve büyük ihtimalle şiddetli bir nöbet nedeniyle öldüğünü iddia ederler. Bu belki de Nero'nun sara nöbeti iddiasının da nedenidir. Britannicus hemen yakıldı ve Julio-Claudian hanedanının sonuncusu olarak Augustus Mozolesi'ne defnedildi.
Suetonius'a göre Britannicus, babası Vespasian'ın Britanya lejyonları komutanı olduğu geleceğin imparatorlarından Titus'un iyi arkadaşıydı. Flavian'ların kendilerini Julio-Claudian'larla ilişkilendirme çabaları sırasında Titus, Britannicus'un öldürüldüğü gece onunla beraber oturduğunu iddia etmiştir. Ayrıca zehirden tattığını ve bunu sonucu ciddi ve uzun bir hastalık geçirdiğini de iddia etmiştir. Titus sonradan arkadaşı adına altın bir heykel diktirecek ve onun anısına sikke bastıracaktı.
Kaynakça
Ek kaynaklar
- Barrett, Anthony. Agrippina: Sex, Power, and Politics in the Early Empire.(Agrippina:İmparatorluğun erken döneminde Seks, güç ve politika) Yale University Press. New Haven, 1999, (İngilizce)
- Dio Cassius. Historia Romanum. (Roma Tarihi), Kitaplar LX-LXII, (İngilizce)
- Levick, Barbara. Claudius. Yale University Press. New Haven, 1990, (İngilizce)
- Momigliano, Arnaldo. Claudius: the Emperor and His Achievement. Trans. W. D. Hogarth. W. Heffer and Sons. Cambridge, 1934, (İngilizce)
- Oost, S.V., "The Career of M. Antonius Pallas" (M. Antonius Pallas'ın kariyeri) American Journal of Philology, 79 (1958). 113-139, (İngilizce)
- Scramuzza, Vincent. The Emperor Claudius. (İmparator Claudius), Harvard University Press. Cambridge, 1940, (İngilizce)
- Suetonius. Oniki Sezar Claudius'un hayatı., (İngilizce)
- Suetonius. Oniki Sezar. Titus'un hayatı., (İngilizce)
- Tacitus. Yıllıklar. Kitaplar XI-XIII, (İngilizce)
