İçeriğe atla

Brezilya tarihi

Brezilya tarihi, günümüzdeki insanlık tarihinin Brezilya topraklarında gerçekleşen kısmıdır.

Avrupalılardan önce

Brezilya'daki insan yerleşimleri 11.000 yıl öncesine kadar dayanmaktadır. Kızılderili etnik yapısına sahip olan Brezilya bölgesinde Jiuqabu kabilesi varlık gösteriyordu. 8000 yıl öncesinde çanak çömlek yapımı başladı. Brezilya'da Portekizlilerin gelişinden önce 2000'den fazla olan kabileler genelde nehir ve deniz kıyılarında yaşıyordu. Genelde göçebe yaşam süren yerli halkların bazen federasyonlar da oluşturdukları tahmin ediliyor. Kabilleleri avcılık ve balıkçılık ile geçiniyorlardı.

Koloni

1493 yılında Amerika Kıtası Portekiz ve İspanya arasında bölünmüştü. 16.yüzyılda Brezilya işgal edilmeye başlanmış ve Brezilya yerlileri Hristiyanlaştırılmaya başlanmıştı. Brezilya topraklarına Afrikalı köleler getiriliyor ve yerli halklar da köleleştiriliyordu. Brezilya'da kahve, şeker, çikolata ve benzeri ürünler üretiliyordu. Portekiz'in Brezilya'ya gereken önemi vermemesinden dolayı çok sık korsan saldırıları gerçekleşti. Brezilya belli bir süreliğine İspanya sömürgesine girdi ama Portekiz yeniden bağımsızlığını kazanınca yeniden Portekiz kolonisi oldu. Tamoyo konfederasyonu 1554-1567 yılları arasında Portekiz'e savaş ilan etti. 19. Yüzyılda altın madenciliği Brezilya'da gelişmişti. Brezilyalılar, Don Pedro Jose Boni Facia de Andrada Silvan'ın liderliğinde bağımsızlık hareketlerini başlattılar ve bağımsızlığını kazandılar.

İmparatorluk

Brezilya 1824 yılında kabul edilen anayasa ile bölgenin tek anayasal monarşik ülkesi olmuştur. Topraklar geniş olduğu için idare etmesi zordu. İmparatorluk döneminde imparatorun görevi bu toprakları denetim altında tutmak ve yasama yürütme yargı ile toprak sahibi oligarklar arasındaki çatışmalarda arabuluculuk yapmaktı. Gücün merkezileşmesi söz konusudur. Komşularının tersine, Brezilya'da temsili demokrasi görülür. Düzenli seçimler, partiler ve anayasa vardı. Ancak var olan bu demokrasi güçlü sınıfın çıkarlarını gözetiyordu. Yani liberal kurumlar kırsal ve oligarşik elitlerin arasındaki siyasal çekişmede oligarşik elitlerin yanındaydı. II. Pedro ile imparatorluk çözülmeye başladı. Köleliğin düşüşü ve Avrupa'dan gelen göçlerle birlikte yayılan cumhuriyetçilik fikri imparatorluğun sona ermesinde büyük etkiye sahipti. Kahve ekonomisi de aynı zamanda yükselişe geçti ve bu üretimde köle gücüne gerek yoktu. Kahve ekonomisiyle beraber sosyo-ekonomik değişimler de yaşanmaya başlandı.

Cumhuriyet

1889 yılında monarşi kaldırıldı. 1914'te siyasi birliği temin eden Brezilya, bütün dünya ülkeleri tarafından tanındı. İstikrarsız bir ülke olup, sık sık anayasa değişiklikleri ve ihtilaller olmaktadır.[1]

Kaynakça

  1. ^ "Türkçe Bilgi: Brezilya tarihi". Türkçe Bilgi. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Brezilya</span> Güney Amerikada bir ülke

Brezilya, resmî adıyla Brezilya Federatif Cumhuriyeti, Güney Amerika'nın en büyük ve en kalabalık ülkesidir. Latin Amerika'nın %47,7'sini kaplayan Brezilya, Ekvador ve Şili haricinde Güney Amerika ülkelerinin hepsi ile sınır komşusudur. Başkenti Brasília ve en kalabalık şehri São Paulo'dur. Brezilya, 26 eyaletten ve bir Federal Bölgeden oluşan bir federasyondur ve Portekizcenin resmi dil olduğu tek Güney Amerika ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Amerika</span> kıta

Güney Amerika, Amerika'nın güneyinde bulunan bir kıta. Güney Yarımküre'de bulunmasına rağmen topraklarının küçük bir kısmı Kuzey Yarımküre'de yer almaktadır. Büyük Okyanus'un doğusunda, Atlas Okyanusu'nun batısında, Kuzey Amerika'nın güneyinde ve Antarktika'nın kuzeyinde bulunur. Güney Amerika, 17.840.000 km karelik bir yüzölçümüne sahiptir. Dünya yüzeyinin yaklaşık olarak %3,5'ini kaplamaktadır. 2005 yılına göre nüfusu 371.000.000'dan fazladır. Güney Amerika kıtalar arası yüzölçümü sıralamasında dördüncü ve nüfusta beşincidir.

<span class="mw-page-title-main">Uruguay</span> Güney Amerika ülkesi

Uruguay veya resmî adıyla Uruguay Doğu Cumhuriyeti, Güney Amerika'nın güneydoğusunda bulunan ülkedir. Batı ve güney batısında Arjantin, kuzeyi ve kuzeydoğusunda Brezilya bulunan ülke yaklaşık 176.000 kilometrekarelik bir alana sahiptir. Coğrafi olarak Surinam'dan sonra Güney Amerika’ın en küçük ülkesidir. Nüfusu 3,51 milyon olan Uruguay’da, başkent Montevideo yaklaşık 1,8 milyon kişiye ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">São Tomé ve Príncipe</span> Batı Afrikadaki bir ada ülkesi

São Tomé ve Príncipe ya da resmî adıyla São Tomé ve Príncipe Demokratik Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batı kıyısında Gine Körfezi açıklarında yer alan bir ada ülkesidir. São Tomé ve Príncipe adaları ada ülkesini oluşturmaktadır. Ülkenin ada ülkesi olması nedeniyle sınır komşusu bulunmamakta olup, Ekvator Ginesi ile Gabon'un açıklarında yer almaktadır ve Gabon'un kuzeybatı kıyıları 250 km uzaklıktadır. Ülkenin başkenti São Tomé'dir.

<span class="mw-page-title-main">São Paulo</span> Brezilyanın en büyük şehri ve São Paulo eyaletinin başkenti

São Paulo, Güneydoğu Brezilya'da bulunan São Paulo eyaletinin başkenti ve Güney Amerika'nın finans, ticaret ve sanayi merkezi. São Paulo, Brezilya, Amerika kıtası ve güney yarımküredeki en büyük şehirdir. GaWC tarafından alfa küresel şehir olarak sınıflandırılan São Paulo, banliyöleri olan Jundiaí, Sorocaba and São José dos Campos ile birlikte dünyanın dördüncü büyük metropolitan alanıdır. Bu metropolitan alanının nüfusu 22 milyondan fazladır.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz İmparatorluğu</span> 15. Yüzyıldan 20. Yüzyıla kadar Portekiz tarafından yönetilen tüm denizaşırı bölgeler

Portekiz İmparatorluğu, denizaşırı Portekiz veya Portekiz Sömürge İmparatorluğu da denilen, denizaşırı koloniler, fabrikalar ve daha sonra Portekiz tarafından yönetilen denizaşırı topraklardan oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">I. Pedro (Brezilya imparatoru)</span>

I. Pedro veya Dom Pedro, Brezilya İmparatorluğu'nun kurucusu ve 1822 ile 1831 yılları arasında hüküm süren ilk imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">İspanyol İmparatorluğu</span> Beş kıtada toprağı olan, dünyanın ilk küresel imparatorluğu

İspanyol İmparatorluğu, beş kıtada toprağı olan, dünyanın ilk küresel imparatorluğudur. İspanyol İmparatorluğu, İspanya veya İspanya hükümdarları tarafından fethedilen, miras kalan veya el konan arazileri kapsar. Bu arazilere Kuzey ve Güney Amerika'nın geniş kesimleri de dahildir. Hak iddia edilen ancak hiç ele geçirilemeyen topraklar da mevcuttur. Toplam arazilerin yüzölçümü 18. yüzyılın sonunda 18 milyon kilometre kare civarındadır. 16. ve 17. yüzyıllardaki kıtalararası yapısına rağmen koloni imparatorluğu deyimi 1768 yılı itibarıyla kullanılmaya başlanmıştır. 19. yüzyılda ise devlet yapısı tamamen kolonisel bir yapıya dönüşmüştür.

Moldova tarihi bugünkü Moldova topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar. Günümüzde Moldova adıyla anılan topraklar Prut ve Dinyester nehirlerinin arasında tarihi adı Besarabya olan bölgedir. Bu bölge 1812 yılına kadar Boğdan adıyla anılan devletin doğu kısmını oluşturuyordu. 1812 yılından sonra Rusya'nın eline geçti. Boğdan'ın geri kalan kısmı ise etnik bakımdan kardeş olan Eflak'la birleşerek günümüzdeki Romanya Devleti'ni oluşturdu. Moldova halkı Romanya halkıyla aynı dili konuşmaktadır, etnik bakımdan kardeş uluslardır. Dolayısıyla Moldova tarihi Romanya tarihi'yle iç içe geçmiş bir tarihtir.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz tarihi</span>

Portekiz tarihi, bugünkü Portekiz Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Arjantin-Brezilya Savaşı</span>

Arjantin - Brezilya Savaşı, Arjantin ile Brezilya İmparatorluğu arasında 10 Aralık 1825'ten 27 Ağustos 1828'e kadar Güney Brezilya ve Uruguay bölgelerinde gerçekleşen savaş. Savaş sonucu kısmi Arjantin, kısmi Brezilya zaferi ile sonuçlanmış ve Uruguay devleti kurulmuştur.

Fas tarihi, günümüzde Fas Krallığı olarak bilinen ülke topraklarının ve halklarının tarihidir.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya İmparatorluğu</span> Brezilya ve Uruguay toprakları üzerinde var olmuş devlet

Brezilya İmparatorluğu, 19. yüzyılda bugünkü Brezilya ve Uruguay toprakları üzerinde var olmuş devlet.

<span class="mw-page-title-main">II. Pedro (Brezilya imparatoru)</span>

II. Dom Pedro, Brezilya İmparatorluğu'nun ikinci ve son hükümdarıydı ve 58 yılı aşkın bir süre hüküm sürdü. Brezilya İmparatoru I. Dom Pedro ve İmparatoriçe Dona Maria Leopoldina'nın yedinci çocuğu olarak Rio de Janeiro'da doğdu ve böylelikle Braganza Hanedanı'nın Brezilya kolu kurulmuş oldu. Babasının beklenmedik tahttan çekilmesi ve 1831'de Avrupa'ya giderek, beş yaşındaki Pedro'yu İmparator olarak geride bırakması, onun acımasız ve yalnız bir çocukluğa ve ergenlik geçirmesine sebep oldu, zamanını kuralları öğrenmek ile geçirmek zorunda kaldı. Bu zamandaki saray entrikaları ve siyasi kargaşa ortamı ile ilgili deneyimleri, sonraki dönem karakterini büyük ölçüde etkiledi; ülkesine ve halkına karşı güçlü bir görev duygusu ve bağlılığı olan, ancak hükümdar olarak rolüne giderek artan bir şekilde bunalımlar yaşadı.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya Krallığı</span> Brezilya Kolonisinin 1815te Krallık olmasıyla kurulan devlet

Brezilya Krallığı, Brezilya'nın statüsünün 1815'te Krallığa yükseltilmesiyle oluşan devlet. Portekiz, Algarve ve Brezilya Birleşik Krallığı'nı oluşturan üç krallıktan birisiydi. İçişlerinde bağımsızlaşan Brezilya bu dönemde dışişlerde Portekiz'e bağlı kalmaya devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz, Brezilya ve Algarve Birleşik Krallığı</span> 1815te kurulup Brezilyanın bağımsızlığı sonucunda yıkılan devlet

Portekiz, Brezilya ve Algarve Birleşik Krallığı, 1815 yılında Brezilya'nın statüsünün koloniden krallığa çıkarılmasıyla oluşmuş devlet. Normalde Algarve Krallığı 1249'dan beri içişlerinde ayrı, dışişlerinde Portekiz'e bağlı bir devlet olarak yaşamaktaydı. 1815 yılında Brezilya da bu statüye yükseltildi. Böylece Brezilya İçişlerinde bağımsızlaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bragança Hanedanı</span>

Bragança Hanedanı, Portekiz Kralı I. João'nun gayrimeşru çocuğu Bragança Dükü Afonso tarafından kurulan ve Aviz Hanedanının alt kolu niteliğindeki hanedan.

Vargas dönemi, Brezilya tarihinde Getúlio Vargas'ın devlet başkanı olduğu 1930 ve 1945 arası dönemi kapsayan dönemdir. 1930'dan 1937'ye kadar olan dönem, İkinci Brezilya Cumhuriyeti olarak bilinir ve 1937'den 1946'ya kadar olan Vargas Dönemi'nin diğer kısmı, Üçüncü Brezilya Cumhuriyeti olarak bilinir. Getúlio Vargas, ülkede yansımaya başlayan uluslararası jeopolitik belirsizlik anında Brezilya'nın başkanı oldu. Demokratik temsili siyasi partiler hiçbir zaman Brezilya DNA'sının bir parçası olmadılar ve bu 1930'larda bir kez daha kanıtlandı. Avrupa'da artan kutuplaşmayı yansıtan Brezilya'nın siyasi süreci, biri Komünist Parti'den büyük ölçüde etkilenen ve tenentes şöhretinin karizmatik Luís Carlos Prestes'i - Ulusal Kurtuluş İttifakı (ANL) tarafından yönetilen iki karşıt gruba ayrıldı. Sağ, Plínio Salgado adında havalı bir figürün önderlik ettiği, faşistten ilham alan bir hareket olan Integralizm'de vücut buldu. Bu iyi örgütlenmiş ve finanse edilmiş gruplar 1930 Liberal İttifak'ın kalıntılarını hızla bastırdı ve sokaklara hakim olmaya başladı. Getúlio kendi elementindeydi. Birbirlerini dikkatlice birbirine düşürdü ve ortalama Brezilya vatandaşı arasında açık, rekabetçi siyasetin hem lüks hem de tehlikeli olduğu izlenimini yarattı.

Brezilya'da ırk ve etnisite, Brezilya'daki ırk ve etnisite konusudur. Brezilya toplumu, orijinal yerli Brezilyalılardan Portekizli sömürgecilerin ve Afrika kökenli insanların etkisiyle birçok farklı kökenden gelen insanların bir araya gelmesiyle oluşmuştur.

Lusotropikalizm, Brezilyalı sosyolog Gilberto Freyre tarafından denizaşırı Portekiz emperyalizminin ayırt edici karakterini tanımlamak için geliştirilen ve Portekizlilerin diğer Avrupa uluslarından daha iyi sömürgeciler olduğunu öne süren bir teoridir.