İçeriğe atla

Brezilya Portekizcesi

Brezilya Portekizcesi
português do Brasil, português brasileiro
BölgeBrezilya ve Arjantin, Paraguay ve Uruguay'ın bazı bölümleri
EtnisiteBrezilyalılar
Konuşan sayısı211 milyon  (2020)[1]
Dil ailesi
Hint-Avrupa
Önceki formlar
Eski Latince
Yazı sistemiLatin
Resmî durumu
Resmî dil Brezilya
Dil kodları
ISO 639-1pt-BR
ISO 639-3–
Brezilya Portekizcesi lehçeleri
  1. Caipira
  2. Kuzey kıyıları
  3. Baiano
  4. Fluminense
  5. Gaúcho
  6. Mineiro
  7. Nordestino
  8. Kuzey
  9. Paulistano
  10. Sertanejo
  11. Güney
  12. Florianopolitan
  13. Carioca
  14. Brasiliense
  15. Amazon
  16. Recifense

Brezilya Portekizcesi (Portekizce: Português brasileiro veya português do Brasil), Brezilya'da konuşulan ve Avrupa Portekizcesinden bazı farklılıkları olan bir Portekizce lehçesi.[2][3] Tüm çeşitleri arasında Portekizce dilinde ve dışında yaşayan 220 milyon Brezilyalı tarafından konuşulur. Brezilya Portekizcesi, dünyada en çok konuşulan, okunan ve yazılan Portekizce lehçesidir.

Portekiz Portekizcesi (ayrıca: Portekizce: português europeu (Avrupa Portekizcesi) olarak da adlandırılır) ile Brezilya Portekizcesi arasında kelime, telaffuz ve söz dizimi gibi, özellikle yerel dilde birçok fark vardır. 1990'larde Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu'nun kurulması, Portekizce konuşulan dünyada Portekizcenin ortak bir yazımını yarattı. Brezilya'nın MERCOSUR içindeki önemi nedeniyle, bu varyant normalde bu bloğa bağlı Güney Amerika ülkelerinde, özellikle Arjantin, Paraguay ve Uruguay'da incelenmiştir. Amerika Birleşik Devletleri, Paraguay, Peru, Japonya ve çeşitli Avrupa ülkeleri gibi büyük Brezilya topluluklarının bulunduğu ülkelerde de Brezilya Portekizcesi'ni ana dili olarak konuşanlar vardır. Pedro Álvares Cabral, Brezilya'ya gelmeden önce, bugünün Brezilya topraklarında çeşitli etnik kökenlerden yerliler tarafından konuşulan binden fazla dil vardı. Bu dillerin Brezilya Portekizcesi çeşitliliği üzerinde büyük etkisi oldu ve yalnızca yeni terimler değil, aynı zamanda karakteristik bir tonlama da ekledi. Bir başka büyük etki, köle ticareti yoluyla gelen birçok Afrika dili tarafından uygulandı. Brezilya Portekizcesi, tarihi boyunca yerli ve Afrika dillerinin yanı sıra Fransızca, Almanca, İngilizce, İspanyolca ve İtalyancadan dilsel ödünçlemeler almıştır.

Sırasıyla PE (Avrupa Portekizcesi) ve PB (Brezilya Portekizcesi) veya PT ve PT_BR olarak kısaltılan Avrupa Portekizcesi ve Brezilya Portekizcesi arasında çeşitli farklılıklar vardır. Bu farklılıklar kelime dağarcığında, telaffuzda ve söz diziminde, özellikle yerel çeşitlerde kendini gösterirken, resmî metinlerde farklılıklar büyük ölçüde azalır. Her ikisi de kuşkusuz aynı dilin varyantlarıdır ve bu nedenle karşılıklı olarak anlaşılabilir. Farklı varyantlar arasındaki farklar, az ya da çok, tüm doğal dillerde ortaktır. Brezilya'yı Portekiz'den ayıran bir okyanusla ve beş yüz yıl sonra, dil iki ülkede aynı şekilde gelişmedi ve biri birbiriyle karşılaştırıldığında daha doğru olmayan iki farklı dil modeline yol açtı.

Farklılıklar

TürkçeBrezilyaPortekiz
tirbuşonabridor de garrafas veya saca-rolhassaca-rolhas
konserve açacağıabridor de latasabre-latas
kasapaçouguetalho
denizanasıágua-viva veya medusaágua-viva, alforreca veya medusa
çamaşır suyuágua sanitáriaágua sanitária, lixívia
AIDSAIDSSIDA (Síndrome de Imunodeficiência Adquirida)
pırasaalho-poróalho-porro
Alo?alô?estou?
denize inmeamerissagemamaragem
sulu boyaaquarelaaguarela
dosyaarquivoficheiro
forvetatacanteavançado
inişaterrissagematerragem
emniyet şeridiacostamentoberma
tuvaletbanheiro/toalete/lavabo/sanitáriocasa de banho/lavabos/quarto de banho/sanitários
tramvaybondeelétrico
brokolibrócolisbrócolos
kahvaltıcafé da manhãpequeno almoço
külotcalcinhacuecas femininas
kamyoncaminhãocamião
kamyonetcaminhonetecarrinha
tişörtcamisetacamisola
pijamacamisolacamisa de dormir
Kanadalıcanadensecanadiano
kansercâncercancro
Trabzon hurmasıcaquidióspiro
otostopcaronaboleia
kabriyolecarro conversívelcarro descapotável
kimlikcarteira de identidadebilhete de identidade
kirpikcílio, pestana, celhapestana
betonconcretobetão
alafranga tuvaletdescargaautoclismo
kalkışdecolagemdescolagem
yönetmendiretorrealizador
dublajdublagemdobragem
bantdurex, fita adesivafita-cola, fita adesiva
köşe vuruşuescanteiopontapé de canto
yara bandıesparadrapo/bandeidepenso/penso-rápido
tren istasyonuestação de tremgare/estação
demiryoluestrada de ferrocaminho de ferro
gecekondufavelabairro de lata
kulaklıkfones de ouvidoauscultadores, auriculares, fones
frenfreio, brequetravão, freio
golgolgolo
yudumgolegolo
kalecigoleiroguarda-redes
çimengrama, relvarelva
zımbagrampeadoragrafador
elektro gitarguitarraguitarra elétrica
polistiren/köpükisoporesferovite
İsrailliisraelense, israelitaisraelita
mayomaiôfato de banho
biberonmamadeirabiberão
metrometrômetro, metropolitano
MoskovaMoscouMoscovo
bilgisayar faresimouserato
yüzme paletinadadeiras, pé-de-patobarbatanas
azotnitrogênioazoto/nitrogénio
otobüsônibusautocarro
Noel baba Papai Noel Pai Natal
langırtpebolim/totómatraquilhos
furgonperua, vancarrinha
şeker elma meyvesipinha/fruta-do-condeanona
Polonyalıpolonês/polacopolaco
tuvaletprivada sanitária, vaso sanitário veya privadaretrete veya sanita
cankurtaransalva-vidas veya guarda-vidassalva-vidas veya nadador-salvador
sandviç sanduíche sandes veya sanduíche
sekretersecretáriaatendedor de chamadas
dondurmasorvetegelado
slip mayosunga veya calção de banhocalções de banho, calção de banho
ekrantelaecrã
telefontelefone/celulartelemóvel
takım elbiseternofato
kale vuruşutiro de metapontapé de baliza
taraftartorcidaclaque
trentremcomboio
klasik gitarviolãoguitarra
defanszagueirodefesa central
1990 İmla Anlaşması öncesi Portekiz Portekizcesi 1990 İmla Anlaşması öncesi ve sonrası Brezilya Portekizcesi
acçãoação
baptismobatismo
contactocontato veya contacto (daha az yaygın)
contactar contatar veya contactar (Kuzey ve Kuzeydoğu'da yaygın)
direcçãodireção
eléctricoelétrico
facto fato veya facto (resmî kullanım veya Latince köken)
óptimoótimo
Brezilya Portekiz
Eu o convidoConvido-o
Ele me viuEle viu-me
Eu te amoAmo-te
Ele se encontraEle encontra-se
Me pareceParece-me
Vou o encontrarVou encontrá-lo

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "IBGE divulga as estimativas populacionais dos municípios em 2020" (Portekizce). Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. 28 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020. 
  2. ^ Pereira, Anthony W. (2020). Modern Brazil : a very short introduction (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198812081. 
  3. ^ Anderson, Stephen R. (2012). Languages : a very short introduction (1. bas.). Oxford, B.K.: Oxford University Press. ISBN 978-0199590599. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Modern Yunanca, Halk Yunancası ya da Yunanca söylenişiyle Demotiki 1976'dan beri Yunanistan'ın ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nin resmî dili.

<span class="mw-page-title-main">Portekizce</span> Portekizin resmi dili

Portekizce, iki yüz milyonun üzerinde insan tarafından ana dil olarak konuşulan Hint-Avrupa dili. Dünya üzerinde en yaygın altıncı dildir. Beş kıtada konuşulmaktadır. Güney Amerika'da yaklaşık 190 milyon kişi tarafından, Latin Amerika'da ise nüfusun % 34'ü tarafından konuşulmaktadır. Hint-Avrupa dil ailesinin İtalo-Keltik alt grubunun Latin dilleri koluna bağlıdır. İspanyolcaya çok yakın olmakla birlikte İspanyolcadan daha yumuşak ve melodiktir. Sözcük hazneleri %70 ortak olsa da İspanyolcada kullanılmayan burundan seslere Portekizcede çokça rastlanır. Bu sesler aksanlı olduklarında, ã, õ harfleriyle; aksansız olduğunda ise sözcük sonuna konan m harfi ile gösterilir. İtalyanca, Fransızca ve Rumence ile de oldukça benzerlik taşır. Portekizceye en yakın dil ise İspanya’nın Galiçya bölgesinde konuşulan Galiçyaca'dır (Gallego). Dünya üzerinde yayılımı 15. ve 16. yüzyılda Portekiz'in sömürgeleştirme sürecinde hız kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Katalanca</span> Latin dili

Katalanca, Hint-Avrupa dillerinin Latin koluna bağlı bir dildir. İspanya'nın bazı bölgelerinde ve Andorra'da resmî dildir. Katalanca konuşanların çoğu İspanya'da yaşar.

Lehçe ya da diyalekt, bir dilin belli bir coğrafî bölgedeki insanlar tarafından konuşulan çeşididir. Lehçe sözcüğü Türkçeye Arapçadan geçmiştir. Lehçe anlamında bazı sözlüklerde diyelek ve ağgan sözcükleri de bulunmaktadır.

Kafkas dilleri, Kafkasya'da yaşayan halklarının konuştuğu dillere verilen genel addır. Kafkasya'nın yerli dilleri, birbirlerinden köken açısından bağımsız kabul edilen Kuzeydoğu, Kuzeybatı ve Güney Kafkas dil aileleridir. Buna ek olarak Hint-Avrupa, Türk, Moğol ve Sami dilleri de Kafkasya'da konuşulan diğer dil aileleridir.

Yahudi-Romen dilleri Latin dillerinden türemiş Yahudi dilleridir. Romen dillerinin çoğunluk tarafından konuşulduğu bölgelerde yaşayan çeşitli Yahudi toplulukları tarafından konuşulmakta olan Romen dilleridir ve zamanla öyle bir boyuta kadar değiştirilmişlerdirki dil olarak kabul edilmeye başlanmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Baskça</span>

Baskça (euskara), Baskların konuştuğu izole dil. Baskça, dil bilimcileri tarafından Hint-Avrupa dilleri Avrupa'ya yayılmadan önce Avrupa'da konuşulan dillerden arta kalan biri olarak kabul edilir. Bu sebepten bu dilin dünyada konuşulan başka hiçbir dille yakından akraba olmayan çok eski bir dil olduğu düşünülür. Hint-Avrupalılar buraya gelmeden önce çok geniş bir bölgede, tüm İber yarımadasında ve Gaskonya/Akitanya bölgesinde, konuşulmakta idi.

Hollandaca, Felemenkçenin Hollanda'da konuşulan lehçesi.

Provensal, Güney Fransa, İtalya ve İspanya'da konuşulan bir Latin dilidir. Yaklaşık 400.000 kişi bu dili konuşur. Dört alt lehçesi vardır: Gavot, Maritime (Provençal), Nissart dili ve Rhodanien.

Somalice, Somali ve çevre ülkelerde konuşulan bir Afrika dili. Genelde Afrika Boynuzu diye tanımlanan bölgede konuşulmakla birlikte bazı ülkelerdeki göçmen topluluklarda ve Arap Yarımadası'ndaki Yemen'de de konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Portekizce Vikipedi</span> Vikipedinin Portekizce sürümü

Portekizce Vikipedi Portekizce: Wikipédia em português, Vikipedi'nin Portekizce sürümüdür. Haziran 2001'de başlatılmıştır ve beşinci Vikipedi sürümüdür. Madde sayısına göre, sekizinci en büyük Vikipedi sürümüdür ve 15 Ekim 2024 tarihi itibarıyla, Portekizce Vikipedi'nin 1.135.022 maddesi, 3.135.215 kullanıcısı ve 51 hizmetlisi bulunmaktadır. Açıldığı günden beri 68.633.459 kez katkıda bulunulmuştur.

Telaffuz, söyleyiş, sesletim ya da boğumlanma; bir dildeki sözcüklerin söyleniş biçimi. Telaffuz sözcüğü Arapça kökenlidir. Dilbilimde, ilgili sözcük ya da cümlenin kullanıldığı dilin okuma özellikleri ve sese dönüşmesinin ifadesi olan telaffuz, kendi içinde yöresel farklılıklar gösterebilir. Her dilin söyleyiş özellikleri farklıdır. Türkçe yazıldığı gibi okunan bir dil olmasına karşın, yerel söyleniş ayrımları ile bunun geçerli olmadığı durumlar görülür. Ayrıca Türkçeye yabancı dillerden geçen sözcükler için de telaffuzdaki vurgu kuralları söz konusu olmayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya Ulusal Marşı</span> Ulusal Marş

Brezilya Ulusal Marşı, Francisco Manuel da Silva tarafından 1822 yılında en az iki farklı türde sözle bestelenmiş ve devlet başkanı Epitácio Pessoa'nın imzaladığı 1922 tarihli bir kararnameyle son halini almıştır. Marşın sözleri Joaquim Osório Duque Estrada'ya ait olup 1909 yılında yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mato Grosso do Sul</span> Brezilyanın merkezinde eyalet

Mato Grosso do Sul, Brezilya'nın batısında bulunan bir eyalettir. Kuzeyinden Mato Grosso ve Goiás; doğusundan Minas Gerais ve São Paulo eyaleti; güneydoğusundan Paraná; güneybatısından Paraguay ve kuzeybatısından Bolivya tarafından çevrelenir. Başkenti ve en büyük şehri Campo Grande.

Makao Portekizcesi, Portekizcenin Kantoncayla beraber resmi dil olduğu Makao'da konuşulan Portekizce ağzıdır. Portekizce, Makao nüfusunun yaklaşık %3'ünün anadilidir; bunun yanı sıra %7'si Portekizceyi akıcı olarak konuşabilir. Portekizce bazlı bir kreyol dili olan ve yerel dilde "Patuá" olarak bilinen Makao Kreyolu'ndan farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya İmparatorluğu</span> Brezilya ve Uruguay toprakları üzerinde var olmuş devlet

Brezilya İmparatorluğu, 19. yüzyılda bugünkü Brezilya ve Uruguay toprakları üzerinde var olmuş devlet.

<span class="mw-page-title-main">Lusofon</span>

Lusofon, Portekizceyi resmî dil olarak tanıyan ve konuşan, 10 egemen devlet, tahminî 270 milyon insanı kapsayan, kimse veya topluluğa verilen isimdir. Lusofonia veya Lusofon Dünya olarak da bilinen bu bölge Avrupa, Amerika, Afrika, Asya ve Okyanusya kıtalarındaki Lusofon ulusları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Portekizcesi</span>

Avrupa Portekizcesi veya bilinen diğer adlarıyla Portekiz Portekizcesi, İberya Portekizcesi ve Yarımada Portekizcesi Portekizce: português peninsular) Portekiz'de konuşulan Portekizce lehçelerinin tümüne verilen addır.

Angola Portekizcesi Angola'da konuşulan Portekizce lehçesine verilen addır. 2005 yılında nüfusun %60'ı tarafından konuşuluyordu. %20'sinin ile birinci diliydi. 2016 CIA World Fact Book verilerine göre nüfusun %47'sine tekabül eden yaklaşık 12,3 milyon kişinin ana dilidir. Birçok ebeveyn çocuklarını Portekizce konuşarak yetiştiriyor. 2014 nüfus sayımına göre nüfusun %71'i evde bir Bantu diliyle birlikte Portekizce konuşurken bu oran kentlerde %85, kırsal kesimde ise %49 olabiliyor.

Mozambik Portekizcesi Mozambik'te konuşulan Portekizce lehçesine verilen addır. Ülkenin resmî dili Portekizcedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.