İçeriğe atla

Brezilya Kızılderilileri

Brezilya Kızılderilileri
(Povos indígenas no Brasil
índios do Brasil)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Din
Hristiyanlık (% 61.1 Roma Katolik, % 19.5 Protestan),[1] yerel inançlar
16. yüzyılda Brezilya kıyılarındaki kabileler Tupí (Tupi-Guarani dillerini konuşanlar) ve Tapuia (Tupí olmayanlar, özellikle Jê dillerini konuşanlar) biçiminde kaydedilmiştir
Pataşolar (Pataxós)
Labretli Pataxó
Terenalar
Tapirapelerden (Tapirapé) vücudunu boyayan kız
Botokudolar (Botocudos), 1834
Karajalar (Karajá)
Şaman
Gaviões
Parecis
Tenharimler (Tenharins)
Iauanauás

Brezilya Kızılderilileri (Port. índios do Brasil, índios brasileiros) ya da Brezilya yerlileri (povos indígenas no Brasil, povos indígenas do Brasil, povos indígenas brasileiros), Brezilya'da yaşayan Doğu Brezilya ile Amazon Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkları. Brezilya Kızılderililerinden Fundação Nacional do Índio (Funai) adlı hükûmet kuruluşu sorumludur.[2] Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística tarafından 2010 yılında yapılan son sayıma göre nüfusları 817.000 kişidir.[3]

Avrupalılarla temas ilk kez 1500 nisanında Portekizli kâşiflerce olmuştur. 16. yüzyılda Brezilya kıyılarındaki kabileler Tupí (Tupi-Guarani dillerini konuşanlar) ve Tapuia (Tupí olmayanlar, özellikle Jê dillerini konuşanlar) olarak iki ana grupta kaydedilmiştir. 16. yüzyılda Avrupalılarla temas zamanından itibaren bugünkü Brezilya sınırları içinde yaşayan 2.000 kabile kaydedilmiştir ve bu kabilelerden birçoğu sömürge döneminde bağışıklık sistemine yabancı olan hastalıklardan ölmüş, köleleştirilmiş ya da Brezilya toplumu tarafından asimile edilmiştir. 18 Ocak 2007 tarihindeki Funai verilerine göre izole yaşayan ve henüz Beyazlarla temas kurmamış 67 kabile tespit edilmiştir.

Sayıları 672 olan ve Terras Indígenas (Yerli Toprakları) olarak adlandırılan kendi bölgeleri madencilik şirketlerince sık sık yasadışı olarak işgallere maruz kalmaktadır.[4] Brezilya Kızılderililerine ait yasal yer (parques e terras indigenas) sayısı 625 tir ve bunlar Brezilya'nın % 12,33 kısmına denk gelir.[5]

Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística tarafından yapılan 2000 sayımına göre en yüksek Kızılderili nüfusu barındıran ilk on belediye:[6]

  • 1) São Gabriel da Cachoeira (AM) – % 76,31
  • 2) Uiramutã (RR) – % 74,41
  • 3) Normandia (RR) – % 57,21
  • 4) Santa Rosa do Purus (AC) – % 48,29
  • 5) Ipuaçu (SC) – % 47,87
  • 6) Baía da Traição (PB) – % 47,70
  • 7) Pacaraima (RR) – % 47,36
  • 8) Benjamin Constant do Sul (RS) – % 40,73
  • 9) São João das Missões (MG) – % 40,21
  • 10) Japorã (MS) – % 39,24

Devlet başkanı Getúlio Vargas tarafından 1943 yılında bir kanun hükmünde kararname ile 19 Nisan günü Brezilya Kızılderili Günü (Dia do Índio) olarak kutlanmaya başlamıştır ve bu gün daha çok okullarda yerliler gibi giyinerek kutlanmaktadır.

Halklar

Adı Diğer adları Aile / Dil Yer Nüfus
sayım / tahmin
Yıl
Aikanã Aicanã, Aikaná, Massaká, Tubarão, Cassupá, Corumbiara, Aconã Aicanã Roraima180 2005
Aimoré Botocudo, Krenak Krenak dili
Ajuru Tupari Roraima77 2001
Akuntsu Akunt'su bilinmiyor Roraima6 2005
Amahuaca Amaguaco, Amawaka, Amenguaca, Ameuhaque, Ipitineri, Sayaco Yora Panoan Amazonas500 2000[7]
Amanayé Amanaié, Amanyé Tupi–Guarani Pará192 2001
Amondaua Amondawa, Uru-Eu-Wau-Wau Tupi–Guarani Rondônia115 2010
Anacé
Anambé Tupi–Guarani
*Anambé
Pará132 2000
Aparai Apalai Karíb Pará415 1998
Apiacá Apiaká Apiacá Mato Grosso192 2001
Apinajé Apinayé, Apinaié Tocantins1262 2003
Apolima Arara PortekizceAcre (eyalet)?
Apurinã Aravak Amazonas2779
Aranã Portuguese Minas Gerais?
Arapaso Tucano Amazonas328
Arara Arara do Pará, Ukaragma Karíb Pará195
Araras Shawãdawa Arara do Acre, Shawanaua Panoan Acre (eyalet)332 2004
Araras-do-aripuanã Tupi–Arara Mato Grosso150
Araueté Araweté Tupi-Guarani Pará398 2010
Arikapú Arikapu Yabutian dilleri
*Arikapú
Portekizce
Rondônia33 2010
Aruá Tupi dilleri
*Monde
**Aruá dili
Rondônia58
Ashaninka Ashenika, Kampa Asháninka dili Acre (eyalet) ve Peru1018 (AC), 97,477 (Peru) 2010, 2007
Assurini do Tocantins Akuawa, Asurini Tupi–Guarani Pará466 2010
Assurinis do Xingu Awaete Tupi–Guarani Pará154 2010
Asundria Charter Roraima
Atikum Aticum PortekizcePernambuco2743
Avá-Canoeiro Canoeiro, Cara-Preta, Carijó Tupi–Guarani Bananal Island in Tocantins ve Northern Goiás16
Guajá Awá Tupi–Guarani Maranhão280
Aweti Aueti, Awytyza, Enumaniá, Anumaniá, Auetö Aweti, Kamayurá dili, Portuguese Mato Grosso195 2011
Bakairi Bacairi, Kurä, Kurâ Karíb Mato Grosso950
Banawá Arawá Amazonas100
Baniwa Baniva, Baniua, Curipaco, Walimanai Amazonas, Kolombiya ve Venezuela 5141 (6790) (3236)
Bará Bara tukano, Waípinõmakã Tucano Amazonas ve Kolombiya39 (296)
Barasana Panenoá Barasana dili, Tucano Amazonas ve Kolombiya61 (939)
Baré Hanera Nheengatu Amazonas ve Venezuela2790 (1210)
Bororo Coxiponé, Araripoconé Bororo Mato Grosso1024
Canela Ramkokamekrá, Apanyekrá Je Maranhão2722 2010
Chamacoco Zamucoan dilleri, Samuko
*Chamacoco dili
Mato Grosso do Sul ve Paraguay40, 1515 1994, 2002
Chiquitano Chiquitano dili Mato Grosso ve Bolivya2000 (40000)
Cinta LargaMatetamãe Tupi dilleri
*Monde
**Cinta Larga
Rondônia ve Mato Grosso1300
Deni Jamamadi Deni Amazonas736
Desano Tucano Amazonas ve Kolombiya1531 (2036)
Dâw Dow Nadahup dilleri
*Dâw dili
Amazonas100
Enawene Nawe Enawenê-Nawê, Enáuenês-nauê Aravak Mato Grosso566 (2010)[8]
Ewarhuyana ? Pará12
Fulniô Fulni-o Yatê Pernambuco2930
Kali'na halkı Kali'na tilewuyu, Galibi Carib dili creoula Amapá ve Fransız Guyanası28 2000
Maroon-Kali'na Kheuol ve Creole dili, patois Amapá1764
Gavião Mondé Tupi dilleri
*Monde
Rondônia436
Paracatejê-gavião Timbira Oriental Pará338
Pucobié-gavião Gavião Pykopjê Maranhão250
Guajajara Tupi–Guarani Maranhão13100
Guaraniler (subgroups: Ñandeva, Kaiowa/Pai Tavytera ve Mbya) Tupi–Guarani Arjantin, Bolivya, Paraguay, Uruguay, Brezilya (RS/SC/PR, SP/RJ/MS) 34000 (Brezilya)
Guató halkı Guató dili Mato Grosso do Sul372
Hupda Hup Maku Amazonas ve Kolombiya1500 1997
Hyskariana ? Pará ve Roraima?
Ikpeng Karib Mato Grosso319
Ingarikó Karíb Roraima, Guyana ve Venezuela675 (4000) (728)
Iranxe Iranxe Mato Grosso326
Jabuti Jaboti,
Djeoromitxi dili
Rondônia123
Jamamadi Jamamadi dili
*Arawá
Amazonas,
Acre (eyalet)
800
Jarauara Jarawara Arawá Amazonas160
Javaé halkı Jê dilleri
*Macro-Jê
**Karajá dili
***Javaé dialect
Tocantins919
Jenipapos-canindé Jenipapos-kanindé PortekizceCeará220
Jeripankó
Jiahui Tupi–Guarani Amazonas50
Jiripancó PortekizceAlagoas1500
Juma halkı Yuma or Kagwahiva Tupi–Guarani
*Subgroup VI
**Juma dili
Amazonas7
Kaapor Tupi–Guarani Maranhão800
Kadiuéu Cadiweu Guaikuru Mato Grosso do Sul1592
Kaiabi halkı Caiabi Tupi–Guarani Mato Grosso ve Pará1000
Kaimbé Caimbé PortekizceBahia1270
Caingang Kaingang SP/PR/SC/RS 25000
Kaixana Caixana PortekizceAmazonas224
Calabaça Kalabaças ? Ceará?
Calancó Kalankós ? Alagoas230
Calapalo Kalapalos Karíb Mato Grosso417
Camaiurá Kamayurá (Kamaiurá) Tupi–Guarani Mato Grosso355
Camba Kambas ? Mato Grosso do Sul?
Cambeba Kambebas Tupi–Guarani Amazonas156
Cambiuá Kambiwás PortekizcePernambuco1578
Canamari Kanamaris Katukina Amazonas1327
Apaniecras-canelas Kanela Apaniekra Maranhão458
Rancocamecras-canelas Kanela Rankokamekra Maranhão1337
Canindé Kanindés PortekizceCeará?
Kanoê Canoê Tupi dilleri
*Monde
**Kanoê dili
Rondônia95
Cantaruré Kantaruré PortekizceBahia353
Capinauá Kapinawá PortekizcePernambuco422
Karajá Iny, Carajá Jê dilleri
*Macro-Jê
**Karajá or Ynã
Mato Grosso, Tocantins ve Pará2500
Karapanã Tucano Amazonas ve Kolombiya42 (412)
Karapotó PortekizceAlagoas796
Karipuná Tupi–Guarani Rondônia21
Caripunas-do-amapá Karipunas-do-amapá Creoulo Francês Amapá1708
Cariri Kariri PortekizceCeará?
Cariris-xocós Kariris-xocós PortekizceAlagoas1500
Caritiana Karitiana Arikem Rondônia230 2010
Araras-caros Karo Ramarama Rondônia184
Karuazu PortekizceAlagoas?
Katukina Katukina Amazonas289
Katukina Panoan Acre ve Amazonas318
Katxuyana Karib Pará69
Kaxarari Panoan Amazonas ve Rondônia269
Kaxinawá Panoan Acre ve Peru3964 (1400)
Kaxixó Caxixó PortekizceMinas Gerais?
Kayapo Caiapó (altgrupları: Gorotire, A'ukre, Kikretun, Mekrãnoti, Kuben-Kran-Ken, Kokraimoro, Metuktire, Xikrin ve Kararaô) Mato Grosso ve Pará7096
Kiriri Quiriri PortekizceBahia1401
Cocama Kocamas Tupi–Guarani Amazonas, Peru ve Kolombiya622 (10705) (236)
Korubo Korubu Panoan Amazonas250
Craó Krahó West Timbira Tocantins1900
Krenak Crenaque, Botocudo Krenak dili Minas Gerais150
Cricati Krikati Maranhão620
Kubeo Tucano Amazonas ve Kolombiya287 (4238)
Kuikuro Karib Mato Grosso450
Kujubim Cujubim, Miqueleno, Cujubi Txapakura group
Upper Rio São Miguel, Rondônia27
Kulina Madihá Culina, Kulina, Madihá[9]Arawá Acre (eyalet), Amazonas ve Peru5,975
Culinas-pano Kulinas-pano Panoan Amazonas20
Kuripako Aravak Amazonas ve Kolombiya1115 (?)
Curuaia Kuruayas Munduruku Pará115
Kwazá Kwazá Rondônia25
Machinere Machineri, Manchineri, Manitenerí ve Maxinéri. Aravak Acre (eyalet), Bolivya ve Peru1042[10]
Macurap Tupari Rondônia267
Makuna Tucano Amazonas ve Kolombiya168 (528)
Macuxi Makuxi Karib Roraima ve Guyana16500 (7500)
Marubo Panoan Amazonas1043
Matipu Karib Mato Grosso119
Matis Panoan
*Matis
Amazonas239
Matsés Mayoruna Panoan Amazonas ve Peru829 (1000)
Maxacali Maxacalí Maxakalían Minas Gerais802
Meinaco Mehinako Aravak Mato Grosso254 2011[11]
Metyktira 87 2007
Menqui Menki Iranxe Mato Grosso78
Miranha Bora Amazonas ve Kolombiya613 (445)
Miritis-tapuia Miritys-tapuya Tucano Amazonas95
Mundurucu MundurukuMunduruku Pará7500
Muras Mura Amazonas5540
Nadöb Maku Amazonas300
Nauquá Nahukuá Karib Mato Grosso105
Nambikwara Nambiquara, Nambikwara (subgroups Nambikwara do Campo, Nambikwara do Norte, Nambikwara do Sul) Nambikwara Mato Grosso ve Rondônia1145
Naruvoto Karib Mato Grosso78
Náua PortekizceAcre (eyalet)458
Nukini Panoan Acre (eyalet)458
Ofayé Ofaié Ofaié Mato Grosso do Sul56
Oro-uin Oro Win Txapakura group
*Madeira dilleri
**Oro Win
Rondônia50
Paiter Tupi dilleri
*Monde
Rondônia920
Pakaa Nova Waricaca', Uari, Orowari, Wari' Txapakura group
*Madeira dilleri
**Wari’ dili
Rondônia1930
Palicure Palikur Aravak Amapá ve Fransız Guyanası1293 2010
Panará (Krenhakarore) Jê Mato Grosso ve Pará202
Pancararé Pankararé PortekizceBahia1500
Pankararu PortekizcePernambuco4146
Pankaru PortekizceBahia84
Parakanã Tupi–Guarani Pará800
Pareci Aravak Mato Grosso1293
Parintintin Tupi–Guarani Amazonas156
Patamona Karib Roraima ve Guiana 50 (5500)
Pataxó Pataxó-hã-hã-hães PortekizceBahia2790
Paumari Arawá Amazonas870
Pipipã PortekizcePernambuco?
Pirarrã Mura-pirahã, Pirahã Mura Amazonas360
Piratapuia Tucano Amazonas ve Kolombiya1004 (400)
Pitaguari Pitaguary PortekizceCeará871
Potiguara Potyguara, Pitiguara Potiguara ve PortekizceParaíba7575
Poianaua Poyanawas Panoan Acre (eyalet)403
Rikbaktsa Jê dilleri
*Macro-Jê
**Rikbaktsas
Mato Grosso909
Sakurabiat Tupari Rondônia66
Sateré-Mawé Mawé Amazonas ve Pará7134
Shanenawa Panoan Acre (eyalet)178
Siriano Selea, Sürá Tucano Amazonas ve Kolombiya17 (665)
Suruí de Rondônia Paiter, Suruí do Jiparaná Tupi–Guarani Rondônia1,172 2010[12]
Suruí do Pará Aikewara, Akewara, Akewere Tupi–Guarani Pará330 2010[13]
Suiá Suyás Mato Grosso334
Tabajara PortekizceCeará?
Tapaiúna Tapayuna Mato Grosso58
Tapeba PortekizceCeará2491
Tapirapé Tupi–Guarani Mato Grosso438
Tapuia PortekizceGoiás235
Tariana Aravak Amazonas ve Kolombiya1914 (205)
Taurepangue ? Roraima ve Venezuela532 (21,000)
Tembé Tupi–Guarani Pará ve Maranhão820
Tenharim Kagwahiva Tupi–Guarani
*Subgroup VI
**Tenharim dili[14]
Amazonas585
Terena Aravak Mato Grosso do Sul15795
TikunaTikunaTicuna Amazonas, Peru ve Kolombiya32,613 (4200) (4535)
Tingui-botó PortekizceAlagoas350
Tirió Tiriyó (subgroups: Tsikuyana e Kah'yana) Karíb Pará ve Surinam735 (376)
Torá Txapakura group
*Madeira dilleri
**Torá dili
Amazonas51
Tremembé PortekizceCeará5000
Truká PortekizcePernambuco1333
Trumai Trumái, Trumaí Trumai dili Mato Grosso97 2011[15]
Tsunhuam Djapa Tsohom-dyapa Katukina Amazonas100
Tucano Tucano Amazonas ve Kolombiya4604 (6330)
Tumbalalá PortekizceBahia900
Tupari Tupari Rondônia338
Tupinambá PortekizceBahia?
Tupiniquim Tupinikim PortekizceEspírito Santo1386
Turiuara Turiwara Tupi–Guarani Pará60
Tuxá PortekizceBahia ve Pernambuco1630
Tuiúca Tuyuka Tucano Amazonas ve Kolombiya593 (570)
Umutina Bororo Mato Grosso124
Uaiuai Wais wai (subgroups: Karafawyana, Xereu, Katuena ve Mawayana) Karib Roraima, Amazonas, Pará ve Guiana 2020 (130)
Uaimiris-atroari Waimiris-atroari Karib Roraima ve Amazonas931
Oiampi Wajãpis Wajãpi, da família Tupi–Guarani Amapá ve Fransız Guyanası525 (412)
Uanano Wananas Tucano Amazonas ve Kolombiya447 (1113)
Uapixana Wapixana Aravak Roraima ve Guyana 6500 (4000)
Uarequena Warekena Aravak Amazonas ve Venezuela491 (409)
Uassu Wassu, Wasu PortekizceAlagoas1447
Uaurá Wauja Aravak Mato Grosso321
Uaiana Wayana Karib Pará, Surinam ve Fransız Guyanası415 (400) (800)
Uitoto Witoto Witoto Amazonas, Kolombiya ve Peru(5,939) (2775)
Wassu-Cocal
Xakriabá Xacriaba Minas Gerais6000
Xambioá Karajá do Norte, Ixybiowa, or Iraru Mahãndu Jê dilleri
*Macro-Jê
Karajá dili
Xambioá dialect
Tocantins185
Xavante Mato Grosso9602
Xerentes Xerente Tocantins1814
Xetá Tupi–Guarani Paraná8
Caiapós-xicrin Xikrin Kayapó, Jê dilleri Pará1,052
Xipaia Xipaya Juruna Pará595
Xoclengue Xoclengue Santa Catarina 757
Xocó Xokó PortekizceSergipe250
Xukuru PortekizcePernambuco6363
Xukuru Kariri PortekizceAlagoas1820
Yaminawa Panoan Acre, Brazil, Peru ve Bolivya618 (324) (630)
Ianomâmi Yanomami (subgroups Yanomam, Sanumá ve Ninam) Yanomami Roraima, Amazonas ve Venezuela11700 (15193)
Yawalapiti Iaualapiti Aravak Mato Grosso208
Yawanawá Iauanauá Panoan Acre (eyalet)450
Ye'kuana Yekuana, Yequana, Maiongong Karib Roraima ve Venezuela426 (3632)
Yudjá Yuruna, Juruna, Yudja Juruna Pará ve Mato Grosso278
Yuhupde Maku Amazonas ve Colômbia ?
Zo'é Poturu Tupi–Guarani Pará152
Zoró Pangyjej Tupi dilleri
*Monde
Mato Grosso414
Zuruahã Suruwahá Arawá Amazonas143

Kaynakça

  1. ^ Study Panorama of religions 6 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Fundação Getúlio Vargas, 2003 (Portekizce)
  2. ^ "FUNAI - National Indian Foundation (Brazil), Survival International". 19 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2013. 
  3. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Pop isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  4. ^ "Indigenous Lands > Introduction > About Lands". Povos Indígenas no Brasil. Instituo Socioambiental (ISA). 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2011. 
  5. ^ Sabbatini, Renato M.E. (2005). Aboriginal Telehealth in Brazil 6 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  6. ^ "www.sidra.ibge.gov.br". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2013. 
  7. ^ "Amahuaca." Ethnologue. Retrieved 16 Feb 2012.
  8. ^ "Enawenê-nawê: Introduction." 27 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Instituto Socioambiental: Povos Indígenas no Brasil. Retrieved 28 Mart 2012
  9. ^ "Kulina." Ethnologue. Retrieved 19 Feb 2012.
  10. ^ "Manchineri: Introduction." 27 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Povos Indígenas no Brasil. Retrieved 20 Feb 2012.
  11. ^ "Mehinako: Introduction." 27 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Instituto Socioambiental: Povos Indígenas no Brasil. Retrieved 14 Mart 2012
  12. ^ "Paiter: Introduction." 27 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Instituto Socioambiental: Povos Indígenas no Brasil. Retrieved 5 Nisan 2012
  13. ^ "Suruí: Introduction." 27 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Instituto Socioambiental: Povos Indígenas no Brasil. Retrieved 5 Nisan 2012
  14. ^ "Tenharim dili code: pah". Erişim tarihi: 11 Aralık 2010. 
  15. ^ "Trumai: Introduction." 27 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Povos Indígenas no Brasil. Retrieved 24 Feb 2012.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Amerika yerlileri</span>

Amerika yerlileri, Avrupalılar'ın gelişinden önce Amerika kıtasında yaşayan Eskimo-Aleut halkları ile Kızılderilileri kapsayan ortak ad. Bazıları bu adı İngilizce Amerindian terimin karşılığı olarak yalnızca Kızılderililer için kullanır ve Eskimo-Aleut halklarını dahil etmez. Alaska ve Kanada gibi hem Eskimo hem de Kızılderili nüfus barındıran yörelerde Amerika yerlisi adı her ikisi için kullanılırken, Kıta ABD'sinden Arjantin'e kadar Eskimo barındırmayan diğer yörelerde yalnızca Kızılderili anlamındadır.

<span class="mw-page-title-main">Meksika'nın yerli halkları</span>

Meksika Kızılderilileri, Meksika'da yaşayan Kuzey Amerika Kızılderilileri grubunun Aridoamerika ile Mezoamerika Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkları.

<span class="mw-page-title-main">Arjantin yerlileri</span> yerli insanlar

Arjantin yerlileri, Arjantin'de yaşayan ve Andlar, Gran Chaco, Güney Cone ve Amazonya kültür gruplarından Amerika yerli halklarını anlatır. 40 milyonluk Arjantin nüfusu içinde yerlilerin oranı % 1.6, sayısı 600.329 kişidir. 2004 yılı itibarıyla yerli grup sayısı 35 tir. En büyük yerli grupları arasında Mapuçeler, Kollalar, Tobalar, Guaraniler, Wichí, Diaguita, Mocoví ve Huarpeler sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Peru Kızılderilileri</span>

Peru Kızılderilileri, Peru'da yaşayan ve Andlar ve Amazonya kültür gruplarından Kızılderili halkları. En büyük Kızılderilileri nüfusa sahip ülke % 45 oranla Peru'dur. Amazon bölgesinde 16 dil ailesinde 65 ten fazla etnik grup bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Gran Chaco</span> Güney Amerikada bir bölge

Gran Chaco, Paraguay Nehri'nin batısında, doğu Bolivya, Paraguay, kuzey Arjantin ve Brezilya'nın Mato Grosso ile Mato Grosso do Sul eyaletlerinde Río de la Plata havzasının doğal bölgesi olan, seyrek nüfuslu, 647,500 km² genişlikte, sıcak ve yarı-kurak düzlük.

<span class="mw-page-title-main">Panama Kızılderilileri</span>

Panama Kızılderilileri, Panama'da yaşayan Orta Amerika Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkları. 285.231 kişilik nüfuslarıyla ülke nüfusunun % 5 ine tekabül ederler. Bunların yarısını Guaymí ile Ngöbe-Buglé halkları oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili soykırımları</span> Kuzey Amerika, Orta Amerika, Güney Amerika ve Karayiplerdeki Kızılderili halklarının soykırımı

Kızılderili soykırımları, Kristof Kolomb'un 1492'de Amerika Kıtası'na ulaşmasından sonraki beş asır boyunca Avrupalılar tarafından kıtanın yerlileri olan Kızılderililere karşı yapılan soykırımlardır.

<span class="mw-page-title-main">Água Fria</span> Brezilyanın Bahia eyaletinde belediye

Água Fria, Brezilya'nın Bahia eyaletinde bulunan belediye. Nüfus 2020 sayımına göre 17.033 idi.

<span class="mw-page-title-main">Amélia Rodrigues</span> Brezilyanın Bahia eyaletinde belediye

Amélia Rodrigues, Brezilya'nın Bahia eyaletinde bulunan belediye. Nüfus 2020 sayımına göre 25.048 idi.

<span class="mw-page-title-main">Anguera</span> Brezilyanın Bahia eyaletinde belediye

Anguera, Brezilya'nın Bahia eyaletinde bulunan belediye. Nüfus 2020 sayımına göre 2.788 idi.

<span class="mw-page-title-main">Antônio Cardoso</span> Brezilyanın Bahia eyaletinde belediye

Antônio Cardoso, Brezilya'nın Bahia eyaletinde bulunan belediye. Nüfus 2020 sayımına göre 11.677 idi.

<span class="mw-page-title-main">Conceição da Feira</span> Brezilyanın Bahia eyaletinde belediye

Conceição da Feira, Brezilya'nın Bahia eyaletinde bulunan belediye. Nüfus 2020 sayımına göre 22.762 idi.

<span class="mw-page-title-main">Coração de Maria</span> Brezilyanın Bahia eyaletinde belediye

Coração de Maria, Brezilya'nın Bahia eyaletinde bulunan belediye. Nüfus 2020 sayımına göre 22.495 idi.

<span class="mw-page-title-main">Elísio Medrado</span> Brezilyanın Bahia eyaletinde belediye

Elísio Medrado, Brezilya'nın Bahia eyaletinde bulunan belediye. Nüfus 2020 sayımına göre 8.126 idi.

<span class="mw-page-title-main">Ipecaetá</span> Brezilyanın Bahia eyaletinde belediye

Ipecaetá, Brezilya'nın Bahia eyaletinde bulunan belediye. Nüfus 2020 sayımına göre 14.354 idi.

<span class="mw-page-title-main">Irará</span> Brezilyanın Bahia eyaletinde belediye

Irará, Brezilya'nın Bahia eyaletinde bulunan belediye. Nüfus 2020 sayımına göre 29.173 idi.

<span class="mw-page-title-main">Itatim</span> Brezilyanın Bahia eyaletinde belediye

Itatim, Brezilya'nın Bahia eyaletinde bulunan belediye. Nüfus 2020 sayımına göre 14.539 idi.

Manicoré Nehri kuzeybatı Brezilya'da Amazonas eyaletinde yer alan bir nehirdir. Madeira Nehri'nin bir koludur ve Manicoré kasabasının yaklaşık 3 kilometre (1,9 mi) yukarısında bu nehirle birleşir.

<span class="mw-page-title-main">Tikunalar</span>

Tikuna Brezilya, Kolombiya (6.000) ve Peru'nun (7.000) yerli halkı. Brezilya Amazon'undaki en kalabalık kabiledir.

Cinta Larga, Brezilya'nın batı Amazon Yağmur Ormanları'na özgü, sayıları yaklaşık 2.000 olan bir yerel halktır. Adları Portekizcede "geniş kemer" anlamına gelir ve kabilenin bir zamanlar giydiği büyük ağaç kabuğu kuşaklara atıfta bulunur. Kabile, Theodore Roosevelt'in Roosevelt-Rondon Bilimsel Keşif Gezisi'ni hiçbir temas kurmadan gölgelemesiyle ünlüdür.