İçeriğe atla

Breakdance

Tayland'da MTV Sokak Festivali'nde tek eli üzerinde duran bir sokak dansçısı

Breakdance, "sokak dansı" olarak da bilinen bir dans türüdür. Bu dansı yapan erkeklere "b-boy" ya da "break boy", kızlara ise "b-girl" ya da "break girl" denmektedir. Breakdans ayrıca breaking, b-boying ve b-girling olarak da adlandırılmaktadır. B-boylar 1980'li yıllardan itibaren sadece breakdance yapan gençlere değil, DJ'lere ve rapçilere de verilen ad olmuştur. Breakdance kültürü 1980'li yılların başında büyük bir patlama göstermiştir.

Dansa ismini veren “break” sözcüğünün tam olarak nereden geldiği bilinmemekle birlikte, büyük olasılıkla funk müzikte kullanılan, ritmin hızlandığı, dansçının hünerlerini sergilediği bölüm olan “break” teriminden geldiği düşünülmektedir.

Breakdance'ta dans edecekler bir daire oluşturur. Dans edecek kişi dairenin içine girer ve ritme ayak uydurmak için bir dizi ayak hareketi (footwork) yapar. Ardından yer hareketleri başlar: yerde sırt üstü veya kafa üstü dönmeler, ayak döndürmeler vs. Yer hareketlerinden sonra dansçı anlık bir fotoğraf (freeze) verir ve daireye katılır. Sıra bir başka dansçıdadır. Dansın bu basit formatı ilk fotoğraftan sonra ayak hareketlerinin ve yer hareketlerinin tekrar tekrar bağlanmasıyla uzatılabilir.

Fotoğraf dansın en önemli parçası kabul edilir ve dansçının bir çeşit imzasıdır. Fotoğrafın temel değeri rakipleri aşağılayıcı, rakiplerle alay edici ve yaratıcı olmasından gelir. Bunun dışında dansçıya freeze dışında ayrıcalık (özellik) kazandıran figürler de olabilir. Örneğin Crazy Legs (Çılgın Bacaklar), bacaklarını lastik gibi kullandıkları figürleri ile ünlenmişlerdir. Veyahut da, Kip Dee, elleri üzerinde yürüyüp dans etmeyi icat ettiğini iddia etmiştir. Dansın yarışmacı yönü yeni hareketlerin bulunmasına önayak olmuştur.

Tarihçesi

Breakdance sanatçıları

Breakdans, 1970'lerin sonlarında New York’un Bronx mahallesinde Siyah ve Hispanik gençler arasında başlayan ve kısa bir süre sonra dünyanın her yerine yayılan “yarışmacı (competitive), akrobatik ve pantomomik bir sokak dansı şeklidir. Başlangıçta sadece yerde dans etme anlamına gelen breakdans, şu an electric boogie, locking, uprocking, popping ve diğer fantezi varyasyonları içeren bir kavram haline gelmiştir.

Afrika Bambaata’nın New York’ta sokak kavgalarına son vermek, gençler arasında çıkan sorunlara barışçıl bir çözüm bulmak amacıyla breakdance’ı ortaya çıkardığını söyleyenlere karşılık, Los Angeles'tan Sugarpop’un bu dansı ortaya ilk kez çıkardığını söyleyenlerde bulunuyor.

Türkiye'de breakdance

1980'li yılların başında Amerika'da başlayan ve bir fırtına gibi bütün dünya gençliğini etkisi altına alan breakdance, Türkiye’de 1983 yıllarında kendini etkin olarak göstermeye başladıktan bir süre sonra bir anda gözden kayboldu. Bugün bildiğimiz stili ile breakdance ise, (sosyal, kültürel ve ekonomik yapısı gereği, breakdance’ın ortaya çıkışı için en uygun koşulların oluştuğu) İstanbul’da, Almanya’dan gelen "İstanbul City Breakers’ın" tetiklemesiyle yayıldı yurdun dört bir yanına. İstanbul City Breakers'ın efsanevi danslarıyla suladıkları topraklardan, Bakırköy’de "Lords Of İstanbul" ve "Takım 34", Kadıköy'de "İstanbul Street B-Boys" yeşerdi. Hemen ardından İzmir’de Young Energy B-Boys, Ankara'da Devil Dogs, Bursa’da Bursa City B-Boys esen bu rüzgarı Anadolu’ya taşıyan öncüler oldular.

Paris 2024 Olimpiyatları ile birlikte breakdans bir olimpik spor olarak kabul edildi ve olimpiyatlarda yer aldı.[1]

Çeşitleri

Breakdance yarışması, Riga, Letonya (1986)

Uprocking

Uprocking bir breakdance çeşidi olmakla birlikte daha çok pantomomik bir “dövüş” dansıdır. Bu dansta dansçı rakibine gerçekte fiziksel olarak dokunmadan tekme atar, üzerine atlar ve yumruklar. Amaç rakibini aşağılamak, gülünç duruma düşürmek veya sindirmektir. Uprocking'i iyi icra eden dansçılar rakibiyle olabildiğince yakın temasta bulunan ama onlara hiçbir fiziksel temasta bulunmayan dansçılardır.

Locking

Locking 1970'lerde Don Campbell’ın kurduğu The Lockers adlı gruptan ismini almıştır. Locking bir çeşit gülünç (comical) sokak dansıdır. Dansçının eklemlerinin bir yerden bağlandığı (kilitlendiği), geriye kalan uzuvlarının sert biçimde salındığı dans şeklidir. Dansın gülünç tarafını vurgulamak için “locker” her zaman gülümser. Beyaz eldiven ve siyah bir şapka (veya kep) locker'ın vazgeçilmez kostümleridir. Locking dansının repertuvarı breakdansa göre dar ve sabittir. Yeni hareketlerin bulunması veya değiştirilmesi bu dansın özünde yoktur.

Popping

Dar anlamda popping dansçının kaslarını ani bir şekilde gerip gevşetmesiyle vücudunda ani sarsıntılar (pop ya da hit) yaratması tekniğine dayalı bir sokak dansı şeklidir. Popping aynı zamanda, popping tekniğinin içinde kullanıldığı bir grup illüzyonist dans şekilleri ve teknikleri için çatı terimi olarak kullanılır. Bu dansların şaşırtıcılığı dansçı vücudu ile sergilenen, doğal olmayan hareketler arasındaki sürrealist zıtlığa dayanır.

Popping'in 1970'lerde California'da locking'den esinlenilerek ortaya çıktığına inanılır. Electric Bogaloos grubu (önceki isimleri Electronic Boogaloo Lockers) bu dansı ilk icra edenler olarak bilinir.

Birer popping dansı olmakla beraber robot dansı, liquid (sıvı) dans ve Tutting/King Tut en bilinen popping türleridir. (Bunlara kukla dansı (muppeting) da eklenebilir.) Robot dansında dansçı, bir robotu taklit eder. Hareketleri bir robot gibi sert, köşeli ve analitik düzlemler üzerinde yapar. Liquid dansta ise robot dansının tersine dansçı ellerini, parmaklarını ve kollarını akıcı ve sürekli şekilde hareket ettirir. Sert ve köşeli hareketler yoktur. Tutting/King Tut ise Mısır resim yazılarındaki figürlerden esinlenilerek yapılan hareketlerden oluşur. Kol ve bacak hareketleri, dik açı olabildiğince korunarak yapılır.

Kaynakça

  1. ^ "Olimpiyatlarda İlk Kez Yer Alan Break Dans Hakkında Tüm Bildiklerimiz | Vogue Türkiye". Vogue. 8 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dans</span>

Dans ya da Raks, tüm vücudun bir müzik ritmi eşliğinde estetikle birlikte çalıştırılabildiği bir gelenek, sanat, bir tedavi şekli veya sadece bir ifade şekli olabilir. Dans, koreografisine, hareket repertuarına, dans tarihi veya menşe yerine göre kategorize edilebilir ve tanımlanabilir. Dans genellikle müzik eşliğinde ve bazen dansçının kendi ile aynı anda bir müzik enstrümanı kullanılarak gerçekleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Merengue</span>

Merengue 1850 yılına doğru Dominik Cumhuriyeti’nde doğmuş bir dans ve müzik türüdür. Günümüzde Latin dans okullarında öğretilen dans türlerinden biri olan Merenge en kolay öğrenilen Latin dansıdır. Merenge müziği günümüzde özellikle Porto Rikolu müzisyenlerce yorumlanmakta ve icra edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Salsa (dans)</span>

Salsa, Karayipler kökenli olduğu varsayılan, salsa adıyla belirtilen müzik türleri eşliğinde çiftler halinde veya grupça icra edilen, Latin Amerika’nın ve ABD’nin modern bir dansı. Önceleri yalnızca Latin Amerika halkları arasında yaygın olan bu müzik türü, Karayipler’den ABD’ye göçenler sayesinde ABD’de de yaygınlık kazanmış ve salsa dansı özellikle 1980'lerden sonra tüm dünyada tanınır ve uygulanır duruma gelmiştir. Günümüzdeki salsa dansı Afrika, Karayip ve Avrupa stillerinin, dans ve müzik unsurlarının bir karışımı olarak nitelenir.

<span class="mw-page-title-main">Hip hop (kültür)</span> Amerikada ortaya çıkmış müzik kültürü

Hip hop, 1970'li yılların sonunda Amerika'da kötü koşullarda ve azınlık olarak yaşayan siyahilerin gündemden uzaklaşmak ve eğlenmek için oluşturduğu bir kültür, yaşam tarzı ve sanat akımıdır. Bu kültür Rap müziği, Graffiti sanatı, Breakdance'ı ve DJ'liği içerir. Hip hop kültürünün doğmasında Blues, Funk, Soul ve Caz müziğinin etkisi büyüktür.

<span class="mw-page-title-main">Artistik buz pateni</span>

Artistik buz pateni bireysel, çift ya da grup olarak buz üstünde dönüş, atlayış, kaldırış, adım dizisi gibi hareketlerin yapıldığı bir buz pateni sporudur. Yarışmalarda müzik eşliğinde, yapılacak dansın ya da gösterinin konusuna uygun kostümlerle gerçekleştirilir. Sporun uluslararası yönetim organı Uluslararası Paten Birliği kısa adıyla ISU'dur. Artistik buz pateni 1908 Yaz Olimpiyatları ile olimpiyat programına alınmış, 1924 Kış Olimpiyatları ile de ilk kez Kış Olimpiyat Oyunları altında yapılmıştır. ISU, Avrupa Şampiyonası, Dünya Şampiyonası, Dört Kıta Şampiyonası ve İSU Grand Prix Yarışmaları gibi yarışmalarda düzenler.

<span class="mw-page-title-main">Buz dansı</span>

Buz dansı, müzik eşliğinde buz zeminde yapılan figüratif buz pateni türü. 1952 yılında Dünya Artistik Patinaj Şampiyonaları kapsamına alınmış; fakat Kış Olimpiyat Oyunları içinde 1976 yılından beri yer almaktadır. Çiftlerde olduğu gibi bir kadın ve bir erkek sporcu ile yapılır. Kaldırışlarda ve dönüşlerde olan kural farklılıkları ve atlayışların olmaması gibi konularda çiftlerden ayrılır. Bu şampiyonalarda sporcular 3 değişik program sunmaktadırlar.

Haka dansı, aynı zamanda "savaş dansı" olarak da bilinir. Yeni Zelanda'nın 140 yıllık savaş dansı olan ve ülkenin dünya tarafından bilinen en önemli kültür sembollerinden biridir. Bu dans eskiden, savaşlardan önce savaşçıların güçlerini göstermeleri ve karşı tarafı korkutmaları amacıyla yapılırmış. Efsaneye göre 1800'lerde Yeni Zelanda'daki Māori kabilesinin savaş şeflerinden Te Rauparaha rakip kabilelerden savaşçıların kendisini öldürmek için geldiğini öğrenince kaçmaya başladı. Bir çukura girerek saklandı. Çukurun başında kendisini vücudu kıllarla kaplı bir savaşçı liderin beklediğini gördü. Ancak bu kişi onu öldürmek yerine özgürlüğünü verince Rauparaha da çukurdan çıkarak günümüze kadar değişmeden gelen Haka dansının sözleriyle dans etmeye başladı. Aynı zamanda bu dansla kendisini öldürmek isteyen savaşçılardan intikam almak için de yemin etti. Şarkı, "saçlı adam" yani insafa gelen düşmanın gün ışığını yeniden sunması ve Te Rauparaha'nın çukurun derinliklerinden yukarıya doğru adım adım çıkarak güneşe kavuşmasıyla biter. Rauparaha daha sonra bu dansı tüm Māoriler'e öğretti ve girdikleri tüm çatışmalardan önce düşmanlarını korkutmak için kabile üyeleri Haka yapmaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">Klasik bale</span>

Klasik bale, kökeni 17. yüzyıl Fransız saray balesine dayanan, kuralları belirgin, estetiğe dayalı bir dans formudur.

<span class="mw-page-title-main">Pandomim</span> sözsüz tiyatro oyunu

Pandomim, pantomim, sözsüz oyun ya da mim sanatı, en basit anlatımıyla sözsüz tiyatro oyunudur. Gösteri sanatının dallarından biridir. İngiliz pandomimi (panto) ile karışmaması için kısaca "mim" olarak ifade edilir.

"Biraz Özgürlük", Hande Yener'in ikinci EP çalışması olan Hande Maxi'de (2006) yer alan bir şarkı. Boaz Aldujeli tarafından yazılıp Erdem Kınay tarafından bestelenmiştir. Klibi, EP'nin ikinci klibidir. Luca Tommassini yönetmenliğinde İtalya'da çekilmiştir. Alem FM, Olay FM ve Powertürk FM tarafından hazırlanan listelere giriş yapmıştır. Yener tarafından, çeşitli konserlerde, televizyon programlarında ve 2007 Powertürk Müzik Ödülleri'nde seslendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü halk oyunları</span> Bir dans türü

Gürcü halk oyunları Gürcistan'a özgü geleneksel danslardır. Kökleri, Orta Çağ'da askeri törenlere, spor oyunlarına ve kutlamalarda oynanan danslara dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Bali dansı</span>

Bali Dans, Bali Adası'nın geleneksel dansı. Hinduizm'da dans, dünyanın aralıksız çözülmesi ve reformuna eşlik eder. Yaratma ve üreme dengesi Shiva'nın eşi Durga olarak personelize edilir. Bali Hinduizminde Rangda'nin genel şahsiyeti çok yönlerde Durga'ninkine benzediği için Bali'de bunun önemi vardır. Bali'de Mahabharata ve Ramayana gibi epik performanslar dahil olmak üzere çeşitli dans kategorileri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kore dansı</span>

Kore'de dans üç bin yıl önce şamanistik ilk törenler ile başladı ve şimdi halk dansından yeni yaratılan ve çağdaş dansa uyarlanmış olarak dizilir.

<span class="mw-page-title-main">Artistik buz pateni dönüşleri</span>

Artistik patinaj dönüşleri artistik buz pateninde patencinin buzdaki bir nokta üzerinde kendi etrafında dönüş yaptığı teknik elemandır. Dönüşler sırasında bir ya da birden fazla pozisyon gösterilir. ISU Puanlama Sistemi'nde 'spin' kelimesinden ortaya çıkan Sp kısaltması ile gösterilir.

<span class="mw-page-title-main">Popping</span>

Popping, 1970'li yıllarda Kaliforniya'da ortaya çıkan Funk dansının bir türüdür. Dansçının kaslarını ani bir şekilde kasıp gevşetmesiyle vücudunda oluşturduğu sarsıntılarla ritme uygun şekilde yapılan bir sokak dansı türüdür. Bu tekniğinin içinde kullanılan bir grup illüzyonist dans şekilleri ve teknikleri için çatı terimi olarak kullanılır. Dansçı normal olmayan vücut hareketleri oluşturarak ilginç dans figürleri sergiler.

<span class="mw-page-title-main">Lindy Hop</span> Amerikan dans türü

1920 ve 1930'lu yıllarda, zamanın caz müziği ile Harlem, New York'ta oluşmuş bir dans türü. Lindy Hop gelişimi sırasında ünlü olan ve öncesindeki birçok dansın karışımıdır fakat temel olarak Caz, Tap, Breakaway ve Charleston danslarından esinlenmiştir. Jive, Boogie-Woogie ve akrobatik Rock and Roll'un öncüsüdür. Çoğunlukla bir caz dansı olarak tanımlanır ve Swing danslarının bir üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Charleston (dans)</span>

Charleston ya da 20'li yıllar Charleston'u 20. yüzyılda, Amerika'da oluşmuş bir danstır. Afro-Amerikan kökenlidir. Dans adı olarak kayıtlarda ilk kez 1903 yılında rastlanmış ve adını Güney Carolina'daki Charleston şehrinden almıştır. James P. Johnson adlı piyanist ve komponistin The Charleston adlı Caz melodisi ile tanınmışlık kazanmıştır. Avrupa'da 1925 yılından itibaren Josephine Baker sayesinde tanınmıştır.

Ermeni dansı, bulunduğu coğrafyada en eski ve içeriği en zengin olanlardan biri olarak kabul edilir. M.Ö beşinci ile üçüncü bin yıllar arasında, Ermenistan'ın yüksek bölgelerinde, Ağrı bölgesinde, kır danslarının sahnelendiği kaya resimleri bulunmuştur. Bu danslara muhtemelen belirli türden şarkılar veya müzik aletleri eşlik ediyordu. Beşinci yüzyılda Horenli Musa, Aram'ın eski soyundan gelenlerin lir baladlarında, şarkılarında ve danslarında bu destansı masallardan nasıl bahsettiklerini duymuştu.

<span class="mw-page-title-main">Zimbabwe'de dans</span>

Zimbabve kültürüne adım attığınızda, dans etmenin ne kadar hayati bir yere sahip olduğunu hemen fark edersiniz. Bu, Zimbabve kültürünün bir parçası olduğu gibi, geleneklerini yansıtan ve tarihlerinin izlerini taşıyan çeşitli danslardan oluşur. Bugün, zamanla değişmiş olabilirler ancak, etnik çeşitliliğin etkisi ile hala topluluğun tamamının sosyal olaylarında kendilerini ifade etmek için kullanılan dansların olduğu gözlemlenir. Zimbabveliler için dans, son derece ruhani ve güçlü bir araçtır ve tarihleri ve kültürleri hakkında bilgi edinmek isteyen herkes tarafından deneyimlenmelidir.

Lazgi, Harezm Bölgesi'nin halk müziği ve dansıdır. Erkekler için kahramanca ve cesur, kadınlar için ise lirik ve muzip olmak üzere farklı stillere sahiptir.