İçeriğe atla

Bratislava

Bratislava
Başkent
Bratislava bayrağı
Bayrak
Bratislava arması
Arma
Sloganlar:
Tuna'nın Güzeli, Küçük Büyük Şehir
Slovakya üzerinde Bratislava
Bratislava
Bratislava
Bratislava'nın Slovakya'daki konumu
ÜlkeSlovakya Slovakya
BölgeBratislava
Alt idari birimler
Liste
İdare
 • TürŞehir konseyi
 • Belediye başkanıMilan Ftáčnik
Yüzölçümü
 • Başkent367.584 km²
 • Kent
853,15 km² (32.940 mil²)
Rakım134 m
En yüksek nokta514 m (1,686 ft)
En alçak nokta126 m (413 ft)
Nüfus
 (2008-12-31)
 • Başkent428.791
 • Yoğunluk1,167/km²
 • Kent
546,300
 • Metropol
616,578
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu
8XX XX
Plaka koduBA, BL
Resmî site
bratislava.sk

Bratislava (Slovakça telaffuz: [ˈbracɪslava] dinleⓘ; Almanca: Pressburg/Preßburg; Almanca telaffuz: [ˈprɛsbʊrk] dinleⓘ; Macarca: Pozsony), Slovakya'nın başkenti ve en büyük şehridir. Resmî rakamlara göre şehrin nüfusu 475.000 civarındadır; ancak 660.000'den fazla olduğu tahmin edilmektedir.[1] Bratislava, Slovakya'nın güneybatısında, Küçük Karpatlar'ın eteklerinde, Tuna Nehri'nin her iki kıyısında ve Morava Nehri'nin sol kıyısında yer almaktadır. Avusturya ve Macaristan ile sınır komşusu olan şehir, iki egemen devlete sınırı olan tek ulusal başkenttir.[2]

Şehrin tarihinde Avusturyalılar, Bulgarlar, Hırvatlar, Çekler, Almanlar, Macarlar, Yahudiler ve Slovaklar da dâhil olmak üzere birçok milletten ve dinden insanın etkisi vardır.[3] 1563'ten 1783'e kadar Macaristan Krallığı'nın taç giyme yeri, yasama merkezi ve başkentiydi;[4] on bir Macar kralı ve sekiz kraliçe, Aziz Martin Katedrali'nde taç giydi. Macar parlamentolarının çoğu 17. yüzyıldan Macar Reformu dönemine kadar burada toplandı ve şehir birçok Macar, Alman ve Slovak tarihi şahsiyete ev sahipliği yaptı.

Günümüzde Bratislava, Slovakya'nın siyasi, kültürel ve ekonomik merkezidir. Slovakya cumhurbaşkanının, parlamentosunun ve Slovak Yürütme Kurulunun merkezidir. Birçok üniversitenin yanı sıra çok sayıda müze, tiyatro, galeri ve diğer kültür ve eğitim kurumlarına sahiptir.[5] Slovakya'nın büyük işletmelerinin ve finans kuruluşlarının birçoğunun merkezi buradadır.

Satın alma gücü paritesine göre GSYİH, diğer Slovak bölgelerinden yaklaşık üç kat daha yüksektir.[6][7] Bratislava'ya her yıl çoğunluğu Çek Cumhuriyeti, Almanya ve Avusturya'dan olmak üzere yaklaşık bir milyon turist gelmektedir.[8]

Etimoloji

Şehir, bugünkü adını 16 Mart 1919'da aldı.[9] O zamana kadar İngilizcede çoğunlukla "Pressburg" (Almanca adı Preßburg'dan) olarak biliniyordu, çünkü 1526'dan sonra çoğunlukla Habsburg monarşisinin hakimiyetindeydi ve şehir önemli bir etnik Alman nüfusa sahipti. Bu terim, 1919 öncesi Slovakça (Prešporok) ve Çekçe (Prešpurk) isimlerin türetildiği terimdir.

Dilbilimci Ján Stanislav, şehrin Macarca adı olan Pozsony'nin, muhtemelen 950'den önce kalenin sahibi olan bir prensin Božan soyadına atfedildiğine inanıyordu. Latince isim de aynı soyadına dayansa da, sözlükbilimci Milan Majtán'ın araştırmasına göre Macarca versiyon, prensin yaşamış olabileceği döneme ait hiçbir resmi kayıtta bulunmamaktadır. Ancak her üç versiyon da Slovakça, Çekçe ve Almancada bulunanlarla ilişkilidir: Vratislaburgum (905), Braslavespurch ve Preslavasburc (her ikisi de 907).[10]

Orta Çağ yerleşimi Brezalauspurc (kelime anlamıyla Braslav'ın kalesi), bazen Bratislava'ya atfedilir, ancak Brezalauspurc'un gerçek konumu akademik tartışma altındadır. Şehrin modern adı, Pavol Jozef Šafárik'in Orta Çağ kaynaklarını analiz ederken Braslav'ı Bratislav olarak yanlış yorumlamasına ve daha sonra Bratislav olacak olan Břetislaw terimini icat etmesine atfedilir.[11]

1918-1919 devrimi sırasında, ulusal kendi kaderini tayin hakkını desteklediği için Amerikalı Slovaklar tarafından 'Wilsonov' veya 'Wilsonstadt' (ABD Başkanı Woodrow Wilson'dan sonra) ismi önerildi. Sadece bazı Slovak vatanseverler tarafından kullanılan Bratislava ismi, Slavca bir ismin şehrin Çekoslovakya'nın bir parçası olması yönündeki talepleri destekleyebileceği düşüncesiyle Mart 1919'da resmiyet kazandı.[12]

Tarihi

Muhtemelen bir kral olan Biatec, MÖ 1. yüzyılda Bratislava'nın şu anki yerinde Boii tarafından basılan Kelt sikkelerinde görünen bir kraldır.

Bölgede bilinen ilk kalıcı yerleşim, Neolitik çağda M.Ö. 5000 civarında Lineer Çanak Çömlek Kültürü ile başladı. M.Ö. 200 yıllarında Kelt Boii kabilesi, oppidum olarak bilinen müstahkem bir kasaba olan ilk önemli yerleşimi kurdular. Ayrıca bir darphane kurarak biatecs olarak bilinen altın ve gümüş sikkeler ürettiler.[13]

Gerulata, MS 2. yüzyılda Bratislava'nın şu anki yerinde inşa edilmiş bir Roma İmparatorluğu askeri kampıdır.

Bölge M.S. 1. yüzyıldan 4. yüzyıla kadar Roma etkisi altında kaldı ve bir sınır savunma sistemi olan Donaulimes'in bir parçası haline getirildi.[14] Romalılar bölgeye üzüm yetiştiriciliğini getirdi ve günümüze kadar gelen bir şarapçılık geleneği başlattı.[15]

Slavlar, 5. ve 6. yüzyıllar arasında Kavimler Göçü sırasında Doğu'dan geldiler.[16] Avarların saldırılarına bir yanıt olarak yerel Slav kabileleri ayaklandı ve bilinen ilk Slav siyasi varlığı olan Samo İmparatorluğu'nu (623-658) kurdular. 9. yüzyılda Bratislava ve Devín kaleleri, Slav devletlerinin önemli merkezleriydi: Nitra Prensliği ve Büyük Moravya.[17] Akademisyenler, dilbilimsel argümanlara dayanarak ve ikna edici arkeolojik kanıtların yokluğu nedeniyle Büyük Moravya'da inşa edilen iki kalenin kale olarak tanımlanmasını tartışmaktadır.[18][19]

907'deki Pressburg Muharebesi.

"Brezalauspurc" adlı bir yerleşime yapılan ilk yazılı atıf 907 yılına aittir ve bir Bavyera ordusunun Macarlar tarafından yenilgiye uğratıldığı Pressburg Muharebesi ile ilgilidir. Bu savaş, kendi iç çöküşü[20] ve Macarların saldırıları nedeniyle zaten zayıflamış olan Büyük Moravya'nın çöküşüyle bağlantılıdır.[21] Savaşın tam yeri bilinmemektedir ve bazı yorumlara göre Balaton Gölü'nün batısında gerçekleşmiştir.[22]

10. yüzyılda Pressburg bölgesi (daha sonra Pozsony ilçesi olacak olan bölge) Macaristan'ın (1000 yılından itibaren "Macaristan Krallığı" olarak anılmaktadır) bir parçası haline geldi. Krallığın sınırında önemli bir ekonomik ve idari merkez olarak gelişti.[23] 1052 yılında Alman İmparatoru III. Heinrich, Macaristan Krallığı'na karşı beşinci seferine çıktı ve Pressburg'u kuşattı ancak Macarlar Tuna nehrindeki ikmal gemilerini batırdığı için başarılı olamadı. Bu stratejik konum, kentin sık sık saldırılara ve savaşlara sahne olmasına neden olurken, aynı zamanda kente ekonomik kalkınma ve yüksek siyasi statü de kazandırdı.

Kardeş kentler

Bratislava'nın 17 tane kardeş kenti vardır:[24]

Kaynakça

  1. ^ "Market Locator's analysis of the real number of Bratislava's inhabitants". Denník SME. 26 Mayıs 2017. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2020. 
  2. ^ Dominic Swire (2006). "Bratislava Blast". Finance New Europe. 10 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2007. 
  3. ^ "Brochure – Culture and Attractions". City of Bratislava. 2006. 7 Mart 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2007. 
  4. ^ Gruber, Ruth E. (10 Mart 1991). "Charm and Concrete in Bratislava". The New York Times. 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2008. 
  5. ^ "Brochure – Welcome to Bratislava". City of Bratislava. 2006. 5 Mart 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2007. 
  6. ^ "Bratislava je tretí najbohatší región únie. Ako je možné, že predbehla Londýn či Paríž?". Finweb.hnonline.sk. Mart 2017. 19 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2017. 
  7. ^ "Bratislava – capital city of Slovakia versus other regions of Slovak Republic". Laboureconomics.wordpress.com. 29 Nisan 2013. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2017. 
  8. ^ "Bratislava reports increase in visitors". The Slovak Spectator (İngilizce). 6 Aralık 2016. 18 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2019. 
  9. ^ "The Making of a Slovak City: The Czechoslovak Renaming of Pressburg/Pozsony/Prešporok, 1918–19" (İngilizce). Cambridge University. 27 Mart 2009. 25 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2023. 
  10. ^ Nagayo, Susumu. "A Reflection on the Names of a City in the Borderlands - Pressburg/Pozsony/Prešporok/Bratislava" (PDF). Slavic-Eurasian Research Center. Hokkaido University. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Haziran 2020. 
  11. ^ The Concise Dictionary of World Place-Names. 3rd. Oxford University Press. 2014. ISBN 9780191751394. 
  12. ^ Duin, Pieter C. van (1 Mayıs 2009). Central European Crossroads: Social Democracy and National Revolution in Bratislava (Pressburg), 1867-1921 (İngilizce). Berghahn Books. ISBN 978-1-84545-918-5. 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2023. 
  13. ^ "History – Celtic settlements". City of Bratislava. 2005. 24 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2007. 
  14. ^ Kováč et al., "Kronika Slovenska 1", s. 73
  15. ^ "History – Bratislava and the Romans". City of Bratislava. 2005. 24 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2007. 
  16. ^ Kováč et al., Kronika Slovenska 1, s. 90
  17. ^ Kováč et al., Kronika Slovenska 1, s. 95
  18. ^ Kristó, Gyula, (Ed.) (1994). Korai Magyar Történeti Lexikon – 9–14. század (Encyclopedia of the Early Hungarian History – 9–14th centuries). Budapeşte: Akadémiai Kiadó. ss. 128, 167. ISBN 963-05-6722-9. 
  19. ^ "Meine wissenschaftlichen Publikationen (Fortsetzung, 2002–2004)". Uni-bonn.de. 31 Ekim 2006. 17 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2009. 
  20. ^ Toma, Peter A. (2001). Slovakia: from Samo to Dzurinda Studies of nationalities. Hoover Institution Press. ISBN 978-0-8179-9951-3. 
  21. ^ Špiesz, "Bratislava v stredoveku", s. 9
  22. ^ Bowlus, Charles R. (2006). The battle of Lechfeld and its aftermath. s. 83. 
  23. ^ "History – Bratislava in the Middle Ages". City of Bratislava. 2005. 24 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2007. 
  24. ^ "Partner (twin) towns of Bratislava" (İngilizce). Bratislava-City.sk. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2010. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Slovakya</span> Orta Avrupada yer alan bir ülke

Slovakya (Slovakça: Slovensko ya da resmî adıyla Slovak Cumhuriyeti (Slovakça: Slovenská republika , Orta Avrupa'da bir ülkedir. Eski Çekoslovakya'nın bir parçasıydı. Başkenti ve en büyük şehri Bratislava'dır.

<span class="mw-page-title-main">Košice</span> Slovakyada belediye

Košice (Slovakça:

<span class="mw-page-title-main">Trianon Antlaşması</span>

Triyanon Antlaşması ya da Trianon Antlaşması, 4 Haziran 1920 tarihinde, I. Dünya Savaşı'nın galip İtilaf Devletleri ile Macaristan arasında, Fransa'nın Versay kentindeki Trianon Sarayı'nda imzalanan ve savaşı resmen sona erdiren antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Székesfehérvár</span>

Székesfehérvár, Osmanlı Türkçesi: İstolni Belgrad, Almanca: Stuhlweißenburg, Latince: Alba Regia, Sırpça: Stolni Beograd, Slovakça: Stolicný Belehrad, Çekçe: Stolicný Belehrad, Hırvatça: Stolni Biograd, Lehçe: Białogród Królewski. İstolni Belgrad), Macaristan'daki Fejér ilinde bir şehirdir.

Çek Cumhuriyeti tarihi, bugünkü Çekya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Slovakya tarihi, bugünkü Slovakya Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Štúrovo</span> Slovakyada belediye

Štúrovo, Slovakya'nın güneyinde, Macaristan sınırında bulunan bir kasabadır.

<span class="mw-page-title-main">Slovak Sovyet Cumhuriyeti</span>

Slovak Sovyet Cumhuriyeti, Rusya ve Macaristan'dan sonra ilan edilen üçüncü komünist devletir. Devletin başkenti Prešov'dur. Devleti kuranda Çekoslovak gazeteci Antonín Janousek'dir. Slovakya'nın müttefikleri Macaristan ile Ukrayna'dır. Kurulan devlet çok uzun süreli olmadı. 16 Haziran'da ilan edilen devlet 7 Temmuz 1919'da çöktü. Macaristan Kızıl ordusu Çekler'i yenemeyince burası Çek ordusunun eline geçti. Ve ilk iş olarak bu devleti yıktı. Macaristan'a Bununla birlikte Slovakya'da bulunan komünist yapıda yıkıldı. Devletin başkanı Antonín Janousek Macaristan'a kaçtı. Ancak bu devlet kısa bir süre yıkılmasının ardından Çekoslovakya'ya iade edildi. Buradan da Sovyetler Birliği'ne sığındı.

<span class="mw-page-title-main">Jozef Tiso</span>

Jozef Tiso, Slovak Katolik rahip ve Slovakya Halk Partisi'nin önde gelen siyasetçilerinden biri. 1939'dan 1945'e kadar Nazi Almanyası'nın uydu devleti olan Birinci Slovak Cumhuriyeti'ni yönetti ve siyasi kariyeri boyunca aktif bir şekilde rahipliğini sürdürdü. II. Dünya Savaşı sonrasında Bratislava'da Ulusal Mahkeme tarafından vatan hainliğinin yanı sıra savaş suçu ve insanlığa karşı suç işlemekten tutuklanarak idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Slovak Cumhuriyeti (1939-1945)</span> Nazi Almanyasının bugünkü Slovakya topraklarının büyük kısmında var olmuş uydu devleti

Slovak Cumhuriyeti (1939-1945) veya Birinci Slovakya Cumhuriyeti veya Birinci Slovak Cumhuriyeti, 14 Mart 1939 ile 4 Nisan 1945 arasında, bugünkü Slovakya topraklarının büyük kısmı üzerinde var olmuş Nazi Almanyası'na bağlı uydu devlet. Devlet Almanların Çekoslovakya'yı işgalinden 1 gün önce Alman provokasyonları ile bağımsızlığını ilan etmiştir. Bu daha önce kendilerine ait bir devletleri olmayan Slovakların tarihinde bir ilkti. Slovak Cumhuriyeti, günümüz Slovakya topraklarının büyük kısmına sahipti ancak 1938'de Çekoslovakya'nın Macaristan'a bıraktığı güney toprakları yoktu. Doğudaki bazı topraklar, kısa süren bir savaş sonucunda Macaristan'a kaybedildi.

Jan Kollár, Slovak yazar, arkeolog, bilim insanı, politikacı ve Panslavizm ana ideoloğu.

<span class="mw-page-title-main">Pressburg Muharebesi</span>

Pressburg Muharebesi, ya da Pozsony Savaşı. 4-6 Temmuz 907 senesinde gerçekleşen Pressburg muharebesi üç gün sürmüştür. Margrave Luitpold liderliğindeki Bavyera birliklerinden oluşan Doğu Frank kuvvetlerinin Macar Orduları tarafından bozguna uğratıldığı savaştır. Savaşın kesin yeri bilinmemektedir. Ancak çağdaş kaynaklar, bunun "Brezalauspurc" da gerçekleştiğini, ancak tam olarak Brezalauspurc'un olduğu yerde olmadığını belirtmektedirler. Bazı uzmanlar Zalavár (Mosapurc) yakınlarında yer aldığını söylerken; bazıları ise geleneksel varsayım olarak Bratislava (Pressburg) yakın bir yerde olduğunu söylemektedirler. Pressburg Muharebesi'nin önemli bir sonucu, Doğu Frank Krallığı'nın 900 yılında kaybedilen daha sonraki Avusturya'nın Margraviate bölgesi de dahil olmak üzere Pannonia'nın Carolingian bölgesini kontrol altına alamamasıydı. Pressburg Muharebesi'nin en önemli sonucu, Macarların Karpat Havzası'nın Macar fetihleri sırasında kazandıkları toprakları güvence altına almaları, geleceklerini tehlikeye atan bir Alman işgalini önlemeleri ve Macaristan Krallığı'nı kurmalarıydı. Bu savaş Macaristan tarihinin en önemli savaşlarından bir olarak kabul edilir. Pressburg Muharebesi, Annales iuvavenses, Annales Alamannici, Continuator Reginonis, Annales Augienses, ve çeşitli kralların, düklerin yazma eserlerinde yer almıştır. Bu eserler Pressburg Muharebesi'nin en büyük kaynağını oluşturmaktadır. Savaş için en önemli kaynak, Bavyera Rönesansında yer alan hümanist, tarihçi ve filolog Johannes Aventinus'un (1477-1534), en kapsamlı açıklamalarına yer verdiği 16. yüzyıl kroniğidir. Bu kronik savaştan 600 yıl sonra yazılsa dahi, savaş sırasında kaybolan yazılara dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Andrej Hlinka</span>

Andrej Hlinka İkinci Dünya Savaşı'ndan önce Çekoslovakya'daki en önemli Slovak kamu aktivistlerinden biri olan Slovak Katolik rahip, gazeteci, bankacı ve politikacıydı. Hlinka Slovak Halk Partisi'nin lideriydi.

Macar karşıtlığı, Macarlara karşı yöneltilen hoşnutsuzluk, güvensizlik, ırkçılık veya yabancı düşmanlığıdır. Macar halkına, diline ve kültürüne karşı nefret, keder, güvensizlik, gözdağı verme, korku ve düşmanlığı içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Slavları</span>

Batı Slavları Slav halklarının Batı Slav dillerini konuşan bir alt grubudur. 7. yüzyılda ortak Slav topluluğundan ayrıldılar ve 8. ve 9. yüzyıllarda Orta Avrupa'da bağımsız devletler kurdular. Batı Slav dilleri 10-14. yüzyıllar arasında tarihsel olarak kanıtlanmış biçimlerine dönüştü.

<span class="mw-page-title-main">Miloš Alexander Bazovský</span>

Miloš Alexander Bazovský tanınmış bir Slovak ressamdır ve genellikle Slovakya'dan 20. yüzyıl sanatının en önde gelen figürleri arasında yer almaktadır. İlham kaynağı halk sanatı olan ressam, Balad şiirlerinin müstehcen eserlerini yarattı. Yenilikçi sanatsal ifadeleriyle Slovak modernizminin kurucularından biridir.

<span class="mw-page-title-main">László Mednyánszky</span> Macar sanatçı

Baron László Mednyánszky ya da Ladislaus Josephus Balthasar Eustachius Mednyánszky, Macar ressam-filozof. Macar sanat tarihinin en esrarengiz figürlerinden biridir. Aristokratik bir geçmişe rağmen, hayatının çoğunu sanatçı olarak çalışıp, Avrupa'da dolaşarak geçirdi.

<span class="mw-page-title-main">Trnava Savaşı (1430)</span>

Trnava Savaşı veya Nagyszombat Savaşı, Macaristan Krallığı'ndaki Trnava (Nagyszombat) yakınlarında Hussit savaşlarında Hussitler ile Macar- Kralcılar-Sırp ordusu arasındaki bir savaştır. Savaş, 23, 25 ve 28 Nisan 1430 tarihlerinde üç aşamada yapıldı ve Hussit zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Rozhlas a televízia Slovenska</span>

Rozhlas a televízia Slovenska (RTVS), Slovakya merkezli bir devlet televizyon ve radyo ağıdır. 1 Ocak 2011 tarihinde Slovenská televízia ve Slovenský rozhlas yerine kurulmuş olup Avrupa Yayın Birliği üyesidir. Merkezi Bratislava'da yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti</span>

İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti, 30 Eylül 1938 ile 15 Mart 1939 arasında 169 gün yaşadı. Bohemya, Moravya, Silezya, Karpat Rutenya ve Slovakya'nın özerk bölgelerinden oluşuyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.