İçeriğe atla

Brandenburg Afrika Şirketi

BAC bayrağı. Beyaz bir arka plan üzerinde kırmızı kartal

Brandenburg Afrika Şirketi (Almanca: Brandenburgisch-Afrikanische Compagnie (BAC)) daha sonra Brandenburg Afro-Amerikan Şirketi (Almanca: Brandenburg-African-American Compagnie (BAAC)), 1682 tarihinde Batı Afrika ve Kuzey Amerika ile denizaşırı ticaret yapmak amacıyla kurulan Brandenburg-Prusya şirketiydi. O zamanlar Avrupa, Afrika ve Amerika arasındaki üçgen ticarette yer aldı ve sömürge malları ve köle ticareti yaptı. Ana limanı Emden'di ve Batı Afrika'da (Groß Friedrichsburg kolonisi dahil) ve Karayipler'de üsleri vardı.[1]

Elektör Friedrich Wilhelm yönetimindeki kuruluş, Brandenburg'un hizmetinde olan Hollandalı Benjamin Raule'nin çalışmaları ve Brandenburg Donanmasının hızlandırılmış gelişimi ile yakından ilgiliydi. Ticaret şirketi aynı zamanda ilk Alman anonim şirketi olarak kabul edilir. 1711'de Prusya Kralı I. Friedrich tarafından feshedildi.[2]

Kuruluş öncesi

Açık denizde Brandenburg Donanması

16. ve 17. yüzyılın başlarındaki Avrupa keşif gezileri, “bilinen dünya” genişlemesinin yanı sıra Avrupalı yöneticilerin siyasi ufuklarının ve hırslarının da genişlediği anlamına da geliyordu. Avrupalı güçler arasında yeni keşfedilen topraklar için çıkan rekabette savaş filolarına ve kolonilere sahip olma belirleyici bir rol oynadı.[3]

Friedrich Wilhelm yönetimindeki Brandenburg-Prusya da büyük güçlerin konserinde yeni bir yer talep etti. Brandenburglar için model, denizaşırı ticaret ve büyük bir ticaret filosu sayesinde baskın bir ticari ve ekonomik güç haline gelen küçük Hollanda cumhuriyetiydi. 1651 gibi erken bir tarihte, elektör bir Doğu Asya ticaret şirketi kurmayı planlıyordu, ancak herhangi bir yatırımcı bulamadı. Yine de, elektör sömürgeci hırslarından vazgeçmedi.[4]

Hollandalı tüccar ve armatör Benjamin Raule'nin teşvikiyle, Batı Afrika'ya ilk ticaret seferi 1680/81'de Brandenburg bayrağı altında yapıldı. Bu ilk seferde gemilerin maliyetleri ve riskleri yalnızca Raule ve hissedarlarına aitti. Amaçları Gine kıyılarında altın, fildişi, tahıl ve köle ticareti yapmak ve bu "malları" Lizbon, Cádiz'de veya "tezgah altında" satışa sunmaktı. Mayıs 1681'de Raule, bu sefer Axim ve Üç Nokta Burnu arasındaki Brandenburg Altın Sahili'ndeki yerel Afrika kabileleriyle bir ticaret anlaşması imzalamayı başardı. Sözleşmenin içeriğinde Brandenburgların bir yıl içinde silahlı bir ticaret merkezi kurmalarına izin verilmesi ve orada yaşayan Afrikalılara mallarını yalnızca Brandenburglara satma zorunluluğu getirilmesi vardı.[5]

Şirketin tarihi

1682 yılında şirketin kuruluşu

BAC'ın kuran 7 Mart 1682 tarihli seçim fermanı

Ağustos 1681'de ilk seferin dönüşünden sonra, Büyük Elektör bu başarıdan dolayı Afrika projesinin devamını savundu. 7 Mart 1682'de Gine kıyılarında kurulacak ticaret şirketinin yasalaşması nedeniyle fermanla "Gine Kıyılarında Ticaret Şirketi"nin kurulduğunu duyurdu.[6]

Şirkete 50.000 taler sermaye sağlandı ve bunun 48.000 taleri taahhüt edildi. Daha sonra "Brandenburg-Afrika ticaret şirketi (BAC)" olarak yeniden adlandırılan ticaret şirketine, Batı Afrika'da biber, fildişi, altın ve köle ticareti için 30 yıl boyunca Brandenburg tekeli ve bölgelerde üs kurma hakkı verildi. Elektör mürettebatı ve ekipmanı sağladı. Ayrıca şirkete kendi adına yerel halkla kendi sözleşmelerini akdetme hakkı verdi. Toplumun kendi yargı yetkisi vardı, kendi askerini sürdürmesine ve denizaşırı ülkelerde savunma savaşları yürütmesine izin verildi. "BAC", Avrupa mahkemelerinde elektör tarafından temsil edildi. Şirketten bir hisse alınabilmesi için asgari olarak 200 taler ödeme yapılması gerekiyordu. Şirket içinde söz hakkına sahip olabilmek için de 1.000 taler ödeme yapılarak 1 oy hakkına sahip olunabilirdi. Tüm şirket çalışanlarının denizaşırı ülkelerde özel ticaret yapmaları kesinlikle yasaktı. İlgili Brandenburg Elektörü şirketi denetlemeden sorumluydu.[7]

BAC'nin Königsberg'den Emden'e taşınması, 1683

1686'da tamamlandığı sırada Groß-Friedrichsburg'un görünümü

Birçok nedenden dolayı, önceki Brandenburg donanma limanları olan Königsberg ve Pillau, yeni kurulan ticaret şirketi için ana limanlar olarak pek uygun değildi. Örneğin, Baltık Denizi kışın dört ay boyunca gezilebilir değildi, Kattegat üzerinden yolculuk tehlikeliydi ve Danimarka ve Brandenburg'un çok iyi ilişkileri olmasına rağmen Danimarka her an Øresund'u engelleyebilirdi.[8]

Böylece elektör, Kuzey Denizi'nde bir derin deniz limanı elde etme planlarını duyurdu ve merkez olarak Emden şehrini seçti çünkü oradaki liman o zamanlar Avrupa'nın en iyilerinden biri olarak kabul ediliyordu. O zamanlar, Doğu Frizya Prensesi, Doğu Frizya önde gelenleri ile çatışıyordu. Bundan yararlanan elektör, prensesi zayıflatmakla ilgilenen Emden'den gelen önde gelenlerle bir anlaşmaya vardı. Ülkeyi korumak için bir imparatorluk emri bahanesiyle, Elektör, Danimarka ile anlaşarak 26 Ekim 1682'de 300 Brandenburg askerini Glückstadt'a çıkardı. 6 Kasım'da Emden'deki önde gelenler bunu onayladıktan sonra Greetsiel Kalesi alındı ve sadece 16 kişilik garnizon karşılıklı rıza ile teslim oldu. Altı ay sonra, 22 Nisan 1683'te Brandenburglar, Emden önde gelenler ile bir ticaret ve nakliye sözleşmesi müzakere edebildiler. O andan itibaren Emden, Brandenburg Afrika Şirketi'nin merkezi oldu.[9]

4 Ağustos 1683'te müzakere edilen başka bir sözleşmede, Emden'in mülklerinin 24.000 reichstaler ile şirkete katılması (1686'da önde gelenlerden gelen şikayetler üzerine elektör tarafından iade edildi) ve şirketin kârının üçte birini paylaşması şarttı.[10]

BAC'den BAAC'a (1683-1692)

Bunu takip eden dönemde, şirket, bugünkü Gana'nın batı kıyısı olan ve daha sonraları Brandenburg Altın Sahili olarak adlandırılan kıyı şeridine yerleşti. 1 Ocak 1683'te ilk Brandenburg üssü Batı Afrika'da Groß Friedrichsburg'da kuruldu. Aynı adı taşıyan koloni, Groß Friedrichsburg, yaklaşık 30 ila 50 km uzunluğunda bir kıyı şeridinden oluşuyordu ve Großfriedrichsburg kalesine ek olarak, ayrıca 1684'te kurulan Dorothea ve Louise'den ve Taccaary yakınlarında kurulan bir üsden oluşuyordu. 1685'te Brandenburglar, bugünkü Moritanya kıyılarındaki Arguin adasını işgal etti ve oradaki eski Portekiz kalesini restore etti. Danimarka ile Brandenburgların Karayip adası St. Thomas'ı kullanmalarına izin veren bir anlaşma imzalandı. Üçgen ticaretinin temel önkoşulları böylece verilmiş oldu.

Bu üslerin oluşturulması ve bakımı yüksek maliyetlere neden oldu. Ayrıca, şirkete dahil olan tüccarlar yolsuzluğa eğilimliydi ve şirketten çok kendi cepleri için ticaret yaptılar. Diğer Avrupalı ticaret şirketleriyle rekabet defalarca Brandenburg gemilerine el konulmasına yol açtı ve ancak uzun müzakerelerden sonra iade edildi. Brandenburg Donanmasının yönetimi ve ticaret şirketi birleştirildi, bu da 1684'te aranan donanma ve ticaret arasındaki ayrımın yeniden kaldırılması anlamına geliyordu. 1692'de BAC sonunda iflas etti.[11]

1692 tarihli bir seçim fermanı, BAC'yi Brandenburg Afro-Amerikan Şirketi'ne (BAAC) dönüştürdü. Aldığı ayrıcalıklar açısından selefine benziyordu, ancak organizasyon yapısı açısından modeli Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'ne daha da yakındı.

BAAC'ın düşüşü ve sonu (1693-1711)

Ortaklar arasında artan anlaşmazlıklar, üslere korsan saldırıları ve çok sayıda gemi kaybı nedeniyle şirket, yatırımcılarının tüm güvenini yok etti. 1700'de 34 gemiden sadece 11'i (1684) Brandenburg bayrağı altında yelken açtı. Yani1699 ve 1709 yılları arasında BAAC tarafından sadece birkaç gemi faal halde tutulabiliyordu. Çünkü Üsler artık yeterince tedarik edilemiyordu. 1711'de ticaret şirketi, üyelerden herhangi bir direniş görmeden Kral I. Friedrich tarafından devralındı. Otuz yıl sonra ticaret şirketi ortadan kalktı. Önümüzdeki yirmi yıl boyunca, yeni Prusya kralı yalnızca şirketin mal varlığını ve envanterini tasfiye etmeye odaklandı.

Özet

BAC'ın temel sorunu, uzun vadede denizaşırı ticarette Avrupalı rakiplerine karşı kendilerini savunabilmeleri için gereken mali kaynaklardan yoksun olmasıydı. Şirketin başarısızlığındaki bir diğer faktör de Brandenburg-Prusya'nın ana eyaletindeki ekonomik altyapı eksikliğiydi. O zamanlar ülke ithal malları işleyemezdi ve bu ürünleri satın almak için mali imkânlara sahip geniş bir zengin sınıf şeklinde yeterli bir iç pazar da yoktu. Amerika'da Brandenburglar, ana ülkeye sürekli olarak sömürge malları tedarik edebilecek plantasyon kolonileri kurmayı da başaramadılar. Ancak bu başarılabilseydi de yalnızca Amerika ile ticaret yapmaktan kalıcı bir kâr elde edilemezdi.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 23 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  7. ^ http://lateinamerika.phil-fak.uni-koeln.de/fileadmin/bilder/arbeitspapiere/weindl.pdf[]
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Senegal</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Senegal, resmî adıyla Senegal Cumhuriyeti, Senegal Nehri'nin güneyinde, Batı Afrika'da yer alan bir ülkedir. Batıda Atlas Okyanusu 531 km, kuzeyde Moritanya 813 km, doğuda Mali 419 km, güneyde ise Gine 330 km ve Gine-Bissau 338 km sınırı bulunan Senegal'in toplam sınır uzunluğu Atlas Okyanusu dahil 3171 km'dir. Yeşil Burun Adaları Senegal kıyılarının 560 km ötesindedir. Gambiya bu ülkenin 300 km içerisine kadar ilerleyen bir anklav halindedir.

<span class="mw-page-title-main">Alman İmparatorluğu</span> 1871den 1918e dek Almanya

Alman İmparatorluğu ya da İkinci Reich, 18 Ocak 1871'de Prusya ve diğer Küçük Alman Devletlerinin özellikle Otto von Bismarck'ın katkılarıyla, birleşmesiyle oluşan birleşik Alman devletidir. İlk imparatoru I. Wilhelm'in taç giymesiyle imparatorluk resmen kuruldu. Yeni İmparatorluğu Habsburg Hanedanı yerine Hohenzollern Hanedanı yönetti, başkent Berlin yapıldı. Yeni İmparatorluk, Avusturya'yı toprakları dışında bıraktı. 1884'ten itibaren Almanya, Avrupa dışında sömürgeler kurmaya başladı. Hızlı büyüyen ekonomisiyle, dünyanın en büyük ekonomilerinden biri oldu, ordusu ve donanmasıyla Büyük Britanya'ya kafa tutar hale geldi.

<span class="mw-page-title-main">İthalat</span>

İthalat, başka bir ülkeden mal veya hizmet satın alımıdır. Bir ithalatçı ülke ise ihracatı gerçekleştiren bir ülkeden çıkan mal veya hizmeti alan ülkedir. İthalat ve ihracat, uluslararası ticarette kullanılmakta olan finansal işlemlerdir. İthalat, başka bir ülkede üretilen mal veya hizmetlerin satın alınmasını, kullanılmasını veya yararlanılmasını içeren bir dış ticaret etkileşimidir. Bu tür mal ve hizmetlerin satıcısına ihracatçı, yabancı alıcısına ise ithalatçı adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">II. Felipe</span> İspanya Kralı

II. Felipe, 2. İspanya Kralı. Ayrıca Hollanda, Belçika, Napoli Kralı, Sicilya Kralı, İspanyol Amerikası ve sömürgeleri kralı, Portekiz Kralı, Malta ve Güney İtalya Dükü unvanlarını taşıdı. 1554-1558 yılları arasında İngiltere ve İrlanda Kraliçesi I. Mary'nin kocası olarak İngiltere Kralı oldu. Bu dönemde İspanya gücünün zirvesine ulaştı. Filipinler, Orta ve Güney Amerika İspanyolların eline geçti.

<span class="mw-page-title-main">Alman Deniz Kuvvetleri</span> Alman ordusunun deniz kolu

Alman Deniz Kuvvetleri, Almanya Federal Cumhuriyeti'nin deniz kuvvetlerinin genel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Denizaşırı Toprakları</span> Birleşik Krallıkın hâkimiyetindeki on dört bölge

Britanya Denizaşırı Toprakları ya da Birleşik Krallık Denizaşırı Toprakları, Birleşik Krallık'ın bir parçasını oluşturmamakla birlikte Birleşik Krallık hâkimiyeti altında bulunan on dört bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Elmina Kalesi</span>

Elmina Kalesi, 1482 yılında Portekizliler tarafından São Jorge da Mina Kalesi olarak yapılmıştır. Bugün Gana sınırları içindeki Elmina kentinde yer alır. Portekiz coğrafi keşifleri kapsamında Gine'de kurulan bu kale bölgede Portekizliler tarafından inşa edilen ilk ticari üstür. Kale daha sonraları Atlantik köle ticaretinde önemli bir durak olacaktır. Kale ve civarı 1637 yılında Hollandalılar tarafından ele geçirilmiştir. Köle ticareti bölgenin 1871 yılında İngiltere denetimine geçinceye kadar sürmüş, 1957 yılında bölgenin İngiltere'den bağımsızlığını kazanmasıyla beraber günümüzdeki Gana sınırları içerisinde yer almıştır. Bugün önemli bir tarihi yer olan kale, çeşitli tarihi filmlerde kullanılmaktadır. Kale UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine de dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Altın Sahili</span> 1957de elde ettiği bağımsızlık sonrası Gana adını alan Batı Afrikadaki bir Britanyalı kolonisiydi

Altın Sahili, Afrika kıtasında Britanya Batı Afrikası'nın bir parçası olarak 1821 ile 1957 yılları arasında var olan Büyük Britanya kolonisiydi. Sömürge bölgesi, 1957'de elde ettiği bağımsızlık sonrası Gana adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Smyrne Cassaba & Prolongements</span> feshedilmiş Osmanlı dönemi demiryolu şirketi

Chemin de fer de Smyrne–Cassaba et Prolongements,, İzmir merkezli olmak üzere Ege Bölgesi'nin kuzey ve kuzeydoğusu ile Marmara Bölgesi'nin güneyinde 1863 – 1934 yılları arasında faaliyet gösteren demiryolu şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">Prusya Kraliyet Ordusu</span>

Prusya Kraliyet Ordusu, Prusya Krallığı'nın ordusu olarak hizmet etti. Brandenburg-Prusya'nın bir Avrupa gücü olarak gelişmesinde önemli bir rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda İmparatorluğu</span>

Hollanda İmparatorluğu, Hollanda'nın denizaşırı koloniler, enklavlar ve karakollarını kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Prusya Donanması</span>

Prusya Donanması, resmen Kraliyet Prusya Donanması, 1701'den 1867'ye kadar Prusya Krallığı'nın deniz kuvvetiydi.

Benjamin Raule Brandenburg'da Hollandalı bir armatör ve genel deniz müdürüydü.

<span class="mw-page-title-main">1678 Stralsund Kuşatması</span>

1678 Stralsund Kuşatması, 20 Eylül 1678 ile 15 Ekim 1678 tarihleri arasında İsveç-Brandenburg Savaşı'nda İsveç ve Brandenburg-Prusya arasındaki askeri bir çatışmaydı.

<span class="mw-page-title-main">1679 Saint-Germain Barışı</span>

1679 Saint-Germain Barışı, Fransa ile Brandenburg-Prusya arasında 19 Haziran veya 29 Haziranda yapılmış bir barış anlaşmasıydı. Antlaşma, Fransa'nın müttefiki İsveç'e, İsveç-Brandenburg Savaşı'nda Brandenburg tarafından İsveç'in elinden alınan Bremen-Verden ve İsveç Pomeranya'sını geri vermesiyle sonuçlandı. İsveç anlaşmayı 28 Temmuz 1679'da onayladı.

<span class="mw-page-title-main">1677 Stettin Kuşatması</span>

Stettin Kuşatması, 1674'ten 1679'a kadar süren Kuzey Savaşı'nda Brandenburg-Danimarka-Lüneburg ordusunun 25 Haziran 1677'den 15 Aralık 1677'ye kadar İsveç-Pomeranya şehri Stettin'i kuşatması ve fethetmesidir.

<span class="mw-page-title-main">1678 Rügen'in İstilası</span>

Rügen'in işgali, İsveç-Brandenburg Savaşı veya Skåne Savaşı'nda İsveç yönetimindeki Rügen adasının 22-24 Eylül 1678 tarihleri arasında müttefikler tarafından ilhak edilmesiyle sonuçlanan askeri bir operasyondur.

Brandenburg Altın Sahili, 1683-1717 yılları arasında Batı Afrika'da bir Brandenburg-Prusya kolonisiydi. Günümüzde Gana'daki Prensler Kasabası'nda bulunan Üç Nokta Burnu'ndaki 30 kilometrelik bir sahil şeridi boyunca tahkimatlarla korunan birkaç koldan oluşuyordu.

Saint Thomas'taki Brandenburg Kolonisi, Danimarka'nın St. Thomas adasının 1685'ten 1754'e kadar Kutsal Roma İmparatorluğu'nun Brandenburg-Prusya kıyısına kiralanan bir bölümünden oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kurlandiya'nin kolonileri</span>

Kurlandiya'nın Kolonileri ya da Kurlandiya'nın kolonizasyon girişimleri, Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı'nın kolonizasyon çabalarını ifade eder. Küçük ama varlıklı olan Dükalık, Avrupa'nın Batı Afrika ve Karayipler'deki kolonileştirme girişimlerinde mütevazı bir rol üstlenmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.