İçeriğe atla

Brabantlı Siger

Dante ve Beatrice cennette. Sağ üstteki kırmızı pelerinli Brabantlı Siger. Dante Pd10 Kopenhag MS Thott 411.2, 15. Yüzyıl

Brabantlı Siger (Latince: Sigerus de Brabantia; d. 1235-1240, Brabant - 10 Kasım 1284, Orvieto), Orta Çağ Avrupasında, Hristiyan dogmalar ile aklın çatıştığında 'akla uygun düşünce'yi savunan İbn Rüşdcülüğün (Avverosim) ilk temsilcilerinden[1] olan Felemenk felsefeci, Paris Üniversitesi Sanat Fakültesi öğretim görevlisi, rahip.

Etkisi

Katolik Kilisesi otoritesinde yürütülen krallıklar ve yine Kilise'nin otoritesindeki yargı ile yönetilen Avrupa'da, skolastik eğitim Hristiyanlığın Yeni Platoncu yorumu etkisindeydi.[1] 13. yüzyılda Endülüs Devleti şehirlerinin Hristiyan yönetimine geçmesiyle, Endülüs'ün yüksek felsefi ve entelektüel mirası Hristiyan entelektüellere geçmeye başladı.

Hristiyan dogmalarının hilafındaki Endülüs yazmaları, özellikle Aristoteles Felsefesi hakkında (Doğa, Mantık, Etik, de Anima vb.) özellikle güçlü bir Aristotelesçi olan İbn Rüşd'ün yazmaları, Paris Üniversitesi Sanat Fakültesi'nde etki yarattı. Bu etkiye, Brabantlı Siger ve Dacialı Boetius'un İbn Rüşd çevirileri yön verdi. Bu yeni akıma İbn Rüşd'ün latincesi olan Averroes'ten esinlenilerek Avveroism ismi verildi.

Kilise'nin ve vahyin tartışılamaz dünya ve varlık yorumu hilafına 'ayrı bir hakikat'ten bahseden İbn Rüşdcülük (Avveroism) Hareketi;

  • 'ilk insanın olmadığına veya ilk insan tanımının yanlış olduğuna',
  • 'evrenin sonlu olup olmadığına',[2]
  • 'bedenle diriliş olup olmayacağına'[2] ve benzeri mantıksal önermeleri tartışmaya başladı.

Çift Hakikat

Avveroism'in ilk temsilcilerinden olan Brabantlı Siger, Vahyin Hakikati yanında, Aklın Hakikati; yani Çift Hakikat Öğretisini Avrupa'da ilk dillendirenlerden oldu. Çift Hakikat çatışması; Brabantlı Siger'in ölümü sonrası Akinolu Tomas tarafından, Aristoteles yorumu ile Hristiyan öğretisini uzlaştırma gayretiyle ancak dindirilebilecekti.[3]

Kilise yasakları

Katolik Kilisesi, İbn Rüşdcü söylemlerin önünü kesmek için; ilk olarak 1270'te 13 maddelik konuşulması, tartışılması yasak listesi yayınlandı.[4] İbn Rüşd akımının Avrupa'da etkinliğinin devam etmesi üzerine; 1277'de 219 (bazı kaynaklarda 220[2]) maddelik 'genişletilmiş yasak listesi' yayınlayarak,[5] yasakları çiğneyenlerin aforoz edileceği duyurdu.

Eserleri

13. Yüzyıldaki, İbn Rüşd'cü akımın başını çeken isimlerden olan ve Avrupa'da Aristo'culuğun yayılmasında etkili olan Brabantlı Siger; Ruh/Nefs/Psüke, Doğa Felsefesi, Metafizik ve Etik (Ahlak) konularında eserler vermiş ve İbn Rüşd çevirilerini yayınlamıştır. 1899 yılında Pierre Mandonnet tarafından, Brabantlı Siger'e ait olan altı adet kitap tespit edilmiştir.

İbn Rüşd, De Anima latince çevirisi
  • De anima intellectiva (Anima [Ruh, Psüke) bilinci), 1270
  • Quaestiones logicales (Mantık Sorgulamaları)
  • Quaestiones naturales (Doğa Sorgulamaları)
  • De aeternitate mundi (Sonsuz Evren)
  • Quaestio utrum haec sit vera: Homo est animal nullo homine existente (İlki olmayan insanın ruhsal varlığı)
  • Impossibilia (İmkansızlık)

Ölümü

İbn Rüşdcülük (Avveroism) Hareketini önlemeye yönelik, Kilise tarafından çıkarılan yasaklarının ihlal edilmesi gerekçesiyle, Paris Üniversitesi'nden uzaklaştırılan Brabantlı Siger; 7 Mart 1277 tarihinde Psikopos Stephen Tempier tarafından suçlu bulunmuş[5] ve hayatının geri kalanını İtalya'da geçirmiştir. Hakkındaki hükmün temyizi için Papa'ya temyiz başvurusunda bulunmuşsa da, suçu sabit bulunularak İtalya Orvieto'da tutuklanmış ve Kasım 1284 tarihinde Orvieto'da öldürülmüştür.

Kaynakça

  1. ^ a b "İbn Rüşd'ün Skolastik ve Rönesans Felsefesi Üzerindeki Etkisi, Prof. Andrés Martinez Lorca Konferansı, Türkçe Çevirisi, sayfa 6". 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2017. 
  2. ^ a b c "İBN RÜŞD FELSEFESİNİN LATİN DÜNYASINDA TANINMASI VE LATİN İBN RÜŞDÇÜLÜĞÜ, Yıldırımer Şeniz, sayfa 106". 19 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2017. 
  3. ^ "TDV Endülüs'ten İspanya'ya, sayfa 60" (PDF). 22 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Şubat 2017. 
  4. ^ "Romalı Giles ve Errores Philosophorum İsimli Eser Üzerine, Akdağ Özcan, sayfa 225" (PDF). 22 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2017. 
  5. ^ a b "Stanford Felsefe Ansiklopedisi, Condemnation of 1277 başlığı, (İngilizce)". 22 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İbn Rüşd</span> Arap filozof, bilim insanı ve yazar (1126–1198)

İbn Rüşd, Endülüslü-Arap felsefeci, hekim, fıkıhçı, matematikçi ve tıpçı. Tercüme ve yorumlamalarıyla Aristo'yu Avrupa'ya yeniden tanıtmıştır. İslam felsefesinde Aristocu akım olan meşşailiğin temsilcilerindendir.

<span class="mw-page-title-main">İbn Haldun</span> Arap tarihçi, düşünür ve sosyolog (1332–1406)

İbn Haldun, modern tarihyazımının, sosyolojinin ve iktisatın öncülerinden kabul edilen 14. yüzyıl düşünürü, devlet adamı ve tarihçisidir. Ayrıca İslam aleminde Liberalizm ilkelerini kitaplarında bulunduran ilk Müslüman düşünür. Köklü bir aileden geldiği için iyi bir eğitim aldı. Tunus ve Fas'ta devlet görevlerinde bulunduktan sonra Gırnata ve Mısır'da çalıştı. Kuzey Afrika'nın o dönem istikrarsız ve entrikalarla dolu siyasal yaşamı 2 yıl hapiste yatmasına neden oldu. Bedevi kabilelerini çok iyi tanımasından dolayı aranan bir devlet adamı ve danışman oldu. Mısır'da 6 defa Maliki kadılığı yaptı. Şam'ı işgal eden Timur ile görüşmesi bir fatih ile bir bilginin ilginç buluşması olarak tarihe geçti.

<span class="mw-page-title-main">Tasavvuf</span> İslamın içsel, mistik boyutu

Tasavvuf veya Sûfîzm ya da Sûfîlik, İslam'ın iç veya mistik yüzü olarak tarif edilir. Ayrıca Sufizmin batıda yükseltilen içeriğinin "Budizm ve Taoizm gibi içeriksiz güzel yaşama tarzı" olarak yorumlanması da vardır.

<span class="mw-page-title-main">İbn Sina</span> Fars tıp bilgini ve filozof (980–1037)

İbn Sînâ veya Ebu Ali Sînâ ya da Batılıların söyleyişiyle Avicenna, İslam'ın Altın Çağı döneminin en önemli doktorlarından, astronomlarından, düşünürlerinden, yazarlarından ve bilginlerinden biri olarak kabul edilen Fars polimat ve "polimerik erken tıbbın babası" olarak bilinen tabiptir.

<span class="mw-page-title-main">Fârâbî</span> Türk filozof, bilim adamı

Fârâbî, 8. ve 13. yüzyıllar arasındaki İslam'ın Altın Çağı'nda yaşamış ünlü filozof ve bilim insanıdır. Aynı zamanda gök bilimci, mantıkçı ve müzisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Ockhamlı William</span> İngiliz Fransisken ilahiyatçı (1287-1347)

Ockhamlı William, yaklaşık 1287 ve 1347 yılları arasında yaşamış İngiliz Fransiskan rahibi ve skolastik filozof.

<span class="mw-page-title-main">Gazzâlî</span> Fars İslam bilgini ve polimat (y. 1058–1111)

Gazzâlî, yaygın adıyla Îmam-ı Gazzâlî, Ortaçağ Avrupası'nda Latinize edilmiş haliyle Algazelus ya da Algazel, İranlı, Sünni İslam âlimi, mutasavvıfı, müderrisidir. İslam düşünce tarihindeki en önemli ve en etkili fakih, müftü, filozof, teolog, mantıkçı ve mistiklerden birisi olarak kabul edilmektedir. XI. yüzyıl'ın müceddidi olarak nitelendirilmektedir. Gazzali'nin çalışmaları çağdaşları tarafından büyük bir önem ve övgüyle karşılanmış ve "İslam'ın delili" anlamına gelen Hüccetülislam unvanını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İbnü'l-Heysem</span> Arap fizikçi, matematikçi ve astonom (965–1040)

İbn-i Heysem, Ḥasan Ibn el-Heysem, Batılıların söyleyişiyle Alhazen veya tam ismiyle Ebū ʿAlī el-Ḥasan ibn el-Ḥasan ibn el-Heysem, Arap matematikçi, astronom, ve İslam'ın Altın Çağının önemli fizikçilerinden biriydi. "Modern optiğin babası" olarak da anılır. Özellikle görsel algı dinamiklerine önemli katkılarda bulunmuştur. En etkili eseri, 1011–21 yılları arasında oluşturduğu ve Latince baskılar sayesinde günümüze kadar gelmiş Kitāb el-Manāzir olmuştur. Polimat, felsefe, teoloji ve tıp üzerine yaptığı birçok çalışmayı da kitaplarına kaydetmiştir.

Dogmatizm, A priori ilkeler, çeşitli öğretiler ve asla değişmeyeceği kabul edilen mutlak değerleri kabul eden, bu bilgilerin mutlak hakikat olduğunu, inceleme, tartışma yahut araştırmaya ihtiyacın olmadığını savunan anlayışa verilen isimdir. Bu tür savlara, öğretilere ve inançlara ise dogma veya nas denir.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Aquinas</span> İtalyan filozof ve teolog (1225–1274)

Thomas Aquinas veya diğer adıyla Aquinolu Thomas, bilgi felsefesi, metafizik, siyaset ve ruhun ölümsüzlüğü konularındaki yorumlarıyla skolastik düşünceye önemli katkılar sağlamış Dominikan rahip. 1322'de Aziz ilân edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ felsefesi</span>

Orta Çağ felsefesi tarihsel dönem itibarıyla ilkçağ felsefesinin bitiminden modern düşüncenin başlangıcına kadar olan dönemi kapsar. M.S. 2. yüzyıldan 15. yüzyıl sonlarına-16. yüzyıl başlarına, rönesansa kadar olan dönem olarak ele alınır. Bu dönemin felsefe tarihi açısından kendine özgü özellikleri vardır. Birçok felsefe tarihi kitabında Orta Çağ'da felsefe yok sayılır ya da Orta Çağ'ın karanlık bir çağ olduğu değerlendirmesine bağlı olarak felsefenin de karanlığa gömüldüğü öne sürülür. Bunun yanı sıra Orta Çağ'da felsefenin varlığını kabul eden ve bu felsefenin özgül niteliklerini açıklayan felsefe tarihi çalışmaları da söz konusudur.

<span class="mw-page-title-main">Skolastik felsefe</span>

Skolastik felsefe/düşünce, Latince kökenli schola (okul) kelimesinden türetilen scholasticus teriminden gelmektedir ve kelime anlamı olarak okul felsefesi demektir. Bu anlam önemlidir, zira skolastik felsefe, Orta Çağ düşüncesinde doğrunun zaten mevcut olduğu düşüncesine ve felsefenin okullarda okutularak öğretilmesine dayanan bir yaklaşım sergiler. Bu felsefenin temeli teolojidir, ona dayanır ve onu desteklemeye çalışır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Arslan (akademisyen)</span> Türk felsefeci, akademisyen ve çevirmen

Ahmet Arslan Türk felsefeci, akademisyen ve çevirmendir.

<span class="mw-page-title-main">İslam'ın Altın Çağı</span> 8. ilâ 15. yüzyıllar arasında İslam dünyasının bilimsel, teknolojik ve kültürel olarak zirvede olduğu dönem

İslam'ın Altın Çağı veya İslam Rönesansı, tarihsel olarak Orta Çağ'da, Abbâsîler döneminde 8. yüzyılın ortalarında başlayan ve 15. yüzyılın sonlarına kadar devam eden, İslâm dünyasının çoğunun bilimsel, ekonomik, kültürel, sanatsal, siyasi ve dinî yönlerden zirvede olduğu dönemi ifade eder. Abbâsîler devrinde, Hârûnürreşîd tarafından Bağdat'ta Beytülhikme adında büyük bir bilim merkezinin kurulması ile başlayan bu dönemin, Moğolların 1258'de Bağdat'ı kuşatıp yağmalaması ve böylelikle Abbâsî Hâlifeliği'nin yıkılması ile son bulduğu şeklinde genel bir kabul vardır. Ancak bazı kaynaklarda bu dönemin 14. yüzyıla kadar, bazı kaynaklarda da 15. yüzyıla, hatta 16. yüzyıla kadar sürdüğü ifade edilir.

Tarihte Yahudilik ile İslam arasındaki etkileşimin tarihi, İslamın Arap Yarımadası'nda doğup buradan yayılmaya başladığı 7. yüzyıla kadar uzanır. Gerek Yahudiliğin gerekse İslamın kökenleri Ortadoğu'da, İbrahim'e dayandığından, her ikisi de İbrahimi olarak kabul edilir. Yahudilik ile İslam'ın paylaştığı birçok ortak yön bulunmaktadır: temel dini görünümü, yapısı, hukuk felsefesi ve uygulaması ile İslam ile Yahudilik birbirine benzer. Gerek bu benzerliklerden ötürü, gerekse Müslüman kültürü ve felsefesinin İslam dünyası içinde yaşayan Yahudi cemaatleri üzerindeki etkisi yoluyla, geride kalan 1.400 yıl boyunca bu iki din arasında kesintisiz ve hatrı sayılır bir fiziki, teolojik ve siyasi örtüşme ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Felsefe</span> soyut, genel ve temel birtakım probleme ilişkin yapılan sistematik çalışma

Felsefe veya düşünbilim; varlık, bilgi, değerler, gerçek, doğruluk, zihin ve dil gibi konularla ilgili soyut, genel ve temel problemlere ilişkin yapılan sistematik çalışmalardır. Felsefe ile uğraşan kişilere filozof denir.

Dacialı Boetius, 13. yüzyılın ilk yarısında doğmuş ve aynı yüzyılın son çeyreğinde ölmüş, Danimarkalı felsefeci. Hayatının ilk kısmına dair net bilgi bulunmayan Boetius, Paris Üniversitesi'nde psikoloji öğretimi vermiştir. 1270'lerde Avrupa'da etkili olan İbn Rüşd'cülüğün (Avveroism'in); Brabantlı Siger, Dry Townlu John, Jondunlu John ve Padualı Marsiliu isimleri ile birlikte öncül ve en etkili temsilcilerinden sayılmaktadır.

Geleneksel Yahudilikte İsa, sahte mesihlerin en zarar verici olanı ve en başarılısı olarak görülmektedir. Bununla birlikte geleneksel Yahudi inancına göre henüz mesih gelmediği ve Mesih Çağı henüz başlamadığı için İsa'nın mesihliğinin ya da tanrılığının reddi Yahudilikte merkezî önem arzeden bir konu olmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">İbn Rüşdcülük</span>

İbn Rüşdcülük 13. yüzyılda latin hristiyan skolastisizmini etkileyen, İbn Rüşd çevirilerinin etrafında şekillenerek etkisini gösteren Aristotelesçi felsefi akım, görüş. İlk ve etkin takipçileri arasında; Brabantlı Siger, Daçyalı Boetius, Dry Townlu John, Jondunlu John ve Padualı Marsiliu gibi isimler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İfrikiye</span> Kuzey Afrikada tarihi ülke

İfrikiye, profesyonel olarak el-Maghrib el-Adna bilinir, Orta Çağ tarihi boyunca, Constantinois ve Aurès, Tunus şehri ve Tripolitana'dan oluşan bölgeydi - hepsi daha önce Roma İmparatorluğu'nun Afrika Eyaleti'ne dahil edilmiş olanların bir parçasıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.