Öküzgözü, Elazığ ve Malatya bölgesi civarlarında yetişen siyah renkli bir üzüm çeşididir. Öküzgözü, büyük taneli, sulu bir üzümdür. Şarapçılıkta kullanılır. Öküzgözü, Türkiye'de yetiştirilen en iri üzüm olarak bilinmesine karşın adı üzümün iriliğinden değil öküz gözü gibi koyu renkli olmasından gelmektedir. Taneleri oval ve koyu renklidir ve etlidir. Kabukları, boğazkereye göre incedir. Öküzgözü asmasının yaprakları geniş ve girintisizdir. Şarapları zarif, yoğun kırmızı meyvemsi, dolgun ve orta tanenlidir. İyi örnekleri yıllandırmaya uygundur. Son zamanlarda Ege bölgesinde Denizli civarında da yetiştirilmeye başlanmış olup özellikle Çal ve Güney ilçelerinde yetiştirilmektedir. Geleneksel olarak; buzbağ adı verilen Türk kupajında Boğazkere ile harmanlanıp şişelenir. Ancak son dönemde artan bir şekilde Monosepaj olarak kendi başına da şişelenmektedir.
Üzüm, yaprak döken odunsu asmaların vitis cinsinden çiçekli bitki meyvesinin adıdır.
Şarap veya mey, fermente meyvelerden yapılan alkollü bir içecektir. Maya, meyvelerdeki şekeri tüketir ve onu etanol ve karbondioksite dönüştürerek ısı açığa çıkarır. Şarap erik, kiraz, nar, yaban mersini, frenk üzümü ve mürver gibi çeşitli meyvelerden yapılabilse de çoğunlukla üzümden yapılır ve "şarap" terimi genellikle bir niteleyici olmadan kullanıldığında üzüm şarabını ifade eder. Şarap, çoğunlukla %9 ila %15 arası alkol ihtiva etmektedir. Başka meyvelerden de üretilebilen şaraplar o meyvenin adı ile anılmaktadır.
Türk şarabı, büyük şarap üreticisi olan ülkelerin gerisinde olmakla birlikte giderek tanınmakta ve üretim miktarı hızla artmaktadır.
Papazkarası, Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde yetişen mavi-siyah renkli bir üzüm çeşididir. Hem kırmızı şarap üretiminde hem de sofralık üzüm olarak kullanılır. Üretilen şarabın alkol oranı %11-13, asidite miktarı ise 5-7 gram/litre civarındadır. Üzümün orijini Kırklareli ve Edirne bölgesidir. 30 Aralık 1947 tarihli TBMM Oturumunda Kırklareli Milletvekili Dr. Fuad Umay Balkan Harbinden önce bölgenin 60.000 dönümlük bir bağ alanına sahip olduğunu ifade etmiştir. Savaşlar sonrası Papazkarası dikim alanları azalmıştır. Üzümün şarabı alev kırmızısı rengindedir. Rayihası ise baharatlar yönünden çok zengindir. Tanen yapısı oldukça yumuşaktır. Burgonya şaraplarını andırmaktadır. Kırmızısı yanında, pembe ve beyaz şarapları da yapılmaktadır.
Şarapçılık, şarap üretimine verilen addır. Şarabın yapılacağı üzüm veya başka bir meyvenin seçimiyle başlar, yapımı biten şarabın şişelenmesiyle sona erer. Çoğu şarap üzümden yapılsa da, diğer meyvelerden veya zehirli olmayan bitkilerden de yapılabilir. Bal şarabının sudan sonraki en önemli malzemesi baldır. Şarap yapımının tarihi bin yıldan fazladır. Şarap ve şarap yapımı bilimi önoloji olarak bilinir. Şarap üreticisine şarap tüccarı da denilebilir. Üzüm yetiştiriciliği bağcılıktır ve birçok üzüm çeşidi vardır.
Kupaj, farklı üzümlerden üretilen şarapların, şişeleme aşamasına geçilmeden önce birbirine karıştırılıp harmanlanmasını ifade eden bir şarap terimidir. Paçal olarak da adlandırılan kupaj, farklı aromalar elde etmek için belirli oranlarda yapılan işlemlerdir. 2 veya daha fazla üzüm türüyle yapılabilir. Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc kupajlarda yoğun olarak kullanılan yabancı orijinli türlerdir. Türkiye'de öküzgözü, boğazkere, şiraz üzümlerinden üretilen kırmızı şarap kupajları, emir, narince, sultaniye, misket ile yapılan beyaz şarap kupajları yoğun olarak üretilmektedir.
Emir, Kapadokya yöresinin sulu, beyaz bir üzüm cinsidir. Beyaz şarap üretiminde yoğun olarak tercih edilen bir türdür. Nevşehir, Kırşehir, Kayseri ve Niğde civarındaki bağlarda yaygın üretimi yapılmaktadır. Sek şarap yapımında kullanılır. Monosepaj olarak kullanıldığı gibi, diğer bazı beyaz üzümlerle kupajı da yapılmaktadır. Emir üzümünden üretilen şaraplar yeşil-sarı ya da açık sarı renge sahiptir. Kendine özgü ince aromaları ve serinletici bir lezzeti vardır. Köpüklü şarap yapımına da elverişlidir.
Maderia şarabı, Madeira Adaları'nda yapılan güçlü bir şaraptır. Porto şarabı ile beraber dünyada popüler Portekiz şarabı türüdür. Madeira, aperitif olarak kendi başlarına tüketilebilen şaraplardan, tatlılarla tüketilen şaraplara kadar çeşitli stillerde üretilmektedir. Daha ucuz versiyonlarının üretiminde tuz ve biber ile tatlandırılır, ancak bunlar bir içecek olarak tüketime uygun değildir.
Kavaklıdere Şarapları; 1929 yılında Ankara'da kurulan şaraphane ve burada üretilen şarap markası.
Merlot hem tek çeşit (sepaj), hem de harmanlanmış (kupaj) üzümlerle şarap yapımında kullanılan lacivert renkli şaraplık bir üzüm çeşididir. Merlot ismi Fransızcada karatavuk anlamına gelen merle kelimesine küçültme eki eklenmesiyle oluşturulmuş olup muhtemelen üzümün rengi dolayısıyla bu ismi almıştır.
Buzbağ, klasik kırmızı serisi öküzgözü ve boğazkere üzümlerinden yapılan geleneksel bir Türk şarap kupajıdır. Tekel tarafından sadece kırmızı olarak üretilirken, Tekel özelleştirilmesi ile, Diageo'nun Türkiye alkollü içecekler bölümü Mey A.Ş.'ye ait Kayra Şarapçılık'a satılmış ve kırmızı yanında beyaz ve roze çeşitleri üretilmiştir. Ayrıca Elazığ ve Ankara'dan oluşan "Bölge serisi" ve "Kayra Buzbağ Rezerv" serisi de mevcuttur.
Gürcistan, dünyada en erken şarap üretimine başlayan ülkelerden biridir. Transkafkasya'nın verimli vadileri 8000 yıldır üzüm yetiştiriciliğine ve şarap üretimine ev sahipliği yapmaktadır. Gürcistan tarihinde binlerce yıldır şarap üretimi ve onun önde gelen ekonomik rolü nedeniyle, Gürcistan'da şarap ulusal kimlikle iç içe ve ayrılmaz olarak kabul edilir.
Zinfandel ya da Primitivo, şarap yapımında kullanılan kırmızı bir üzüm çeşididir. Vitis vinifera türü içerisinde yer alan Zinfandel'in, DNA analizleri neticesinde genetik olarak Hırvat üzümleri Crljenak kaštelanski ve Tribidrag ile Puglia, İtalya'da yetiştirilen Primitivo ile eşdeğer olduğu belirlenmiştir. Avrupa Birliği, Ocak 1999'da Zinfandel'i Primitivo'nun eş anlamlısı olarak tanımlarken ticari anlaşmazlıklar nedeniyle bu süreç Amerika Birleşik Devletleri'nde daha ağır işlemektedir.
Sauvignon blanc, Fransa'nın Bordeaux bölgesinin yeşil kabuklu bir üzüm çeşididir. Üzüm adını büyük olasılıkla Güney Batı Fransa'da yerli bir üzüm olarak erken kökenleri nedeniyle Fransızcada sauvage ("yabani") ve blanc ("beyaz") kelimelerinden alır. Muhtemelen Savagnin'in soyundan geliyor. Fransızca: Sauvignon blanc asması dünyanın şarap bölgelerinin birçoğuna ekilir ve gevrek, sek ve ferahlatıcı bir çeşit beyaz şarap üretir. Üzüm aynı zamanda Sauternes ve Barsac'ın meşhur tatlı şaraplarının bir bileşenidir. Sauvignon blanc, ABD'de Fransa, Şili, Romanya, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Bulgaristan, Washington ve Kaliforniya eyaletlerinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Bazı Yeni Dünya Sauvignon blanclar, özellikle California'dan, Robert Mondavi tarafından Pouilly-Fumé'ye atıfta bulunulan bir pazarlama terimi olan "Fumé Blanc" olarak da adlandırılabilir.
Aşağıda Türk şarap bölgelerinin listesi vardır. Anadolu şarabın erken tarihinde çok önemli bir rol oynadı ve muhtemelen dünyanın en eski şarap üreten bölgelerinden biri oldu.
Adakarası,, Türkiye kökenli bir şaraplık kırmızı üzüm çeşididir. 1800'lü yıllarda rumlar tarafından Avşa adasına getirildiği düşünülmektedir. En büyük üretim yeri Avşa Adası'dır ancak Adakarası'nın üzüm çeşidi tüm Marmara Bölgesi üretilmektedir. Alkol oranı yaklaşık %12, asitlik oranı 6-7 gram/litre olan bu şarap Avşa Şarabı olarak da bilinir. Avşa Adası yılda 1500 ton şarap üretir.
Çal Karası, Türkiye batısının Denizli İli Çal ilçesine ait bir kırmızı şarap üzüm çeşididir. Üzümden üretilen ve meyve aromalı tatlı bir şarabı adını da verir.
Barburi, Hatay, Antakya yöresine ait endemik ve kadim şaraplık kırmızı üzüm çeşididir. Orta boy ve yuvarlak taneli ve ince kabukludur. Salkımı 200-400 gram aralığındadır. Kabuğu yaban mersini ve güvem renginde, mavi-siyah ve dumanlıdır. Orta tanenli ve yüksek asiditeli bir üzümdür. Roma döneminden bu yana yetiştirilmiş olan üzüm çeşidi, yıllar boyunca unutulmaya yüz tutmuş, bağcılığının yapılması bırakılmış, 2016 yılına kadar sadece vahşi ortamlarda kendi kendine yetişmekteydi. Bu sebeble "VIVC" kimliği alamamış ve dolayısıyla adını literatüre yazamamış bir Anadolu kadim üzüm çeşididir.
Viognier beyaz şaraplık bir üzüm çeşididir. Rhône Vadisi'nde Fransız şarabı Condrieu için izin verilen tek üzümdür.
Türkiye