Bozçay - Turkipedia

Bozçay

Genel bilgiler
Kaynak	Rahat Dağı
Kaynak rakımı	2294 m
Ağız	Burdur Gölü
Ağız rakımı	845 m
Uzunluk	80 km
Havza alanı	1610 km²
Debi	169 hm³/yıl

Bozçay (Eren Çayı), Burdur ili sınırlarında, Burdur Gölü'nün en önemli su kaynağı olan akarsu. Bozçay'ın havzası 1610 km², yıllık toplam debisi 169 hm³,^[1] uzunluğu 80 km'dir.^[2] Göle ulaştığı alanda geniş alüvyal ova oluşturmuştur.

Rahat Dağı'ndan (2294 m) Baynaz Dere olarak doğar, Kömür Tepe-Susuz Yayladan doğan Yayla Dere ile Tefenni batısında birleşir. Karamanlı Barajından gelen değirmen Dere ile Kocaova'da birleşir. Kılavuzlar yakınlarında güneyden gelen Kent Deresi'ni alır. Bir kolu Karataş Gölü'ne akar, gölden çıkan sular yeniden Bozçay'a katılırlar. Kalcık Yaylası'ndan gelen Körpınar ile Kemer batısında birleşir, Eren Çayı adını alır. Doğudan Katrancık Dağları bünyesindeki Kestel Dağı'ndan gelen Elmacık Çayı, Kuzgun Dere, Geçtin Dere ile birleşir. Karaçal Barajı'na dökülür, Bozçay olarak çıktığı barajdan yaklaşık 11 km sonra GB kıyısından Burdur Gölü'ne dökülür.

Bozçay havzası, Burdur Gölü'nü besleyen 12 havzadan biridir, büyüklüğü diğer havzaların toplamından daha fazladır. Bozçay'ın göle yılda 169 hm³ su taşıması beklenirken bu rakam 17 hm³'tür. Üzerine yapılan barajlar ve tarımsal sulama suyun çoğunu tüketmektedir. 1973 yılından sonra Karamanlı Barajı yapılmış, Karaçal Gölü seddelenerek su tutulmaya başlanmıştır. Bu yapılar 90 hm³ su tutmaktadır, 80'li yıllarda yapılan gölet ve barajlar ile bu rakam 1120 hm³'e ulaşmaktadır. Karaçal Barajı eklenmesi ile 202 hm³'e çıkmaktadır.^[1]

1980-1994 arasında Bozçay'ın üzerindeki iki akım ölçüm istasyonunda %77 ve %84 oranında azalmalar görülmüştür. Azalmaların sebebi olarak kuyuların yoğun kullanımı yeraltı suları boşaltmış, sular yeraltına sızması olduğu belirlenmiştir.^[3]

Kaynakça

^ ^a ^b Ataol, Murat (2010). "Burdur Gölü'nde Seviye Değişimleri" (PDF). COĞRAFİ BİLİMLER DERGİSİ. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
^ "Coğrafi Durumu". burdur.ktb.gov.tr. 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.
^ BEYHAN, Mehmet vd. (2007). "Burdur Gölü Uzun Periyotlu Seviye Değişiminin Su Kalitesi ve Ağır Metaller Üzerindeki Etkisi" (PDF). Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Van Gölü</span> Türkiyenin en büyük gölü

Van Gölü, Van ve Bitlis illeri sınırları içerisinde bulunan Nemrut volkanik dağının patlaması sonucu, bölgedeki tektonik çöküntü alanının önünün kapanmasıyla oluşmuş bir volkanik set gölüdür.

Beyşehir Gölü, Göller Yöresi'inde, Konya ve Isparta illeri topraklarında bulunan, Türkiye'nin üçüncü büyük gölü, en büyük tatlı su gölü.

<span class="mw-page-title-main">Dicle</span> Türkiyeden Iraka akan ırmak

Dicle ırmağı, Fırat ırmağı ile birlikte Mezopotamya'yı oluşturan iki büyük nehirden en doğuda olanıdır. Türkiye'de bulunan Elazığ ilinin Sivrice ilçesinden doğan nehir, Irak boyunca akar ve Fırat'la birleşerek Şattülarap'ta Basra körfezine dökülür.

Simav Çayı, kaynağını Simav yakınlarındaki Şaphane Dağları'ndan alır. Susurluk ovası'nda kuzeye yönelir ve en son Karacabey'den geçerek Marmara Denizi'ne dökülür. Marmara Denizine dökülen en büyük ırmaktır. Antik adı 'Makestos'dur.

Porsuk Barajı, Eskişehir'de, Porsuk Çayı üzerinde yer alan bir barajdır. 1947'de inşa edilmiş olup 1966-1972 yılları arasında genişletilmiştir.

Karamanlı Barajı, Burdur'da, Değirmen Deresi üzerinde, sulama amacı ile 1969 - 1973 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.

Melen Çayı, Düzce ilinin bir akarsuyudur. Havzasının %80'i Düzce ili sınırlarında kalır. Havza genişliği 2317 km²'dir. Aşağı kesimlerinde Düzce-Sakarya sınırını oluşturur. İsmini bulunduğu köyden alır.

Karaçal Barajı, Burdur'da, Bozçay Deresi üzerinde, sulama amacıyla 1993-2002 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Toprak gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 4.800.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 70,00 m., normal su kotunda göl hacmi 106,00 hm³, normal su kotunda göl alanı 5,40 km²'dir. Baraj 15.006 hektarlık bir alana sulama hizmeti vermektedir.

Tortum Çayı, Kargapazarı Dağları’nın kuzey yamaçlarından kaynaklarını alan Tortum Çayı, Erzurum–Artvin il sınırında bulunan Kınalıçam (Aşpişen) köyünde Yusufeli sınırlarına girer ve Tortum Gölünü geçerek Yusufeli-Oltu-Erzurum yol ayrımı mevkiinde Oltu Çayı ile birleşir. Su kavuşumu mevkiinde Çoruh'a karışır.

Çarşamba Çayı, Konya ilinde bulunan bir akarsu. Bozkır ilçesi sınırları içerisinde Karacahisar köyü yakınlarında doğar, Mavi Boğaz'da Beyşehir Gölü'nden gelen kanal ile birleşir. Çumra ilçesinde kollara ayrılır ve Karakaya'da bataklıklarda sonlanır. Üzerinde Apa Barajı yer alır. 105 km uzunluğundadır. Konya ilinin tarımsal sulamasında önemli bir yer tutmaktadır.

Aksu Çayı, Akdeniz Bölgesi'nin Göller Yöresi'nden doğarak Antalya yakınlarında denize dökülen akarsudur. Aksu Çayı, Büyük Hitit Kralı IV. Tuthaliya'nın vasalı olan Tarhuntaşşa kralıyla yaptığı antlaşmaya göre bugünkü Teke yarımadasında yer alan Lukka diyarıyla Orta Toroslar'da yer alan Tarhuntaşşa bölgesini birbirinden ayıran sınır olarak belirlenmiştir.

Dalaman çayı, Gölhisar ilçesinin güneyindeki Yeşilgöl dağlarından doğar, Çameli, Acıpayam, Ortaca ve Dalaman ilçe sınırlarını çizerek, Akdeniz'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Melendiz Çayı</span> Aksarayda akarsu

Melendiz Çayı (Uluırmak), Aksaray ili topraklarında Ihlara Vadisini oluşturan akarsu. Antik çağlarda adı Potamus Kapadukus'tur. Melendiz Dağı'ndan doğar, Ihlara Vadisi'nden ve Aksaray şehir merkezinden geçerek Tuz Gölüne dökülür.

Tersakan Çayı, Ladik Gölü'nden doğan, 100 km uzunluğundaki akarsu. Yeşilırmak'ın sol kollarından biridir. Uzunluğu 91,4 km, su toplama havzası 2684 km²'dir.

Van Gölü Kapalı Havzası, Doğu Anadolu Bölgesi'nin doğusunda, Van Gölü'ne sularını döken akarsuların oluşturduğu kapalı havza.

Bendimahi Çayı, kuzeydoğudan Van Gölü'ne dökülür. Van Gölü'ne dökülen en büyük debili akarsudur. İnci kefalinin üreme alanı olan çay üzerinde Muradiye Şelalesi bulunur. Çayda, İnci kefali ve siraz balığı doğal olarak yaşar, aynalı sazan ise sonradan aşılanmıştır. Çaldıran ilçe topraklarından doğar, Muradiye içinden geçerek Van Gölü'ne ulaşır. Tendürek Dağı ve Aladağ eteklerinden doğan kaynaklar Çaldıran ovası'nda birleşerek Bendimahi Çayı oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Havzası</span>

Sakarya Havzası, Türkiye'nin kuzeybatısında, 58 160 km² ile ülkenin %7'sinin sularının toplayan bir akarsu havzasıdır. Akarçay, Susurluk, Konya, Batı Karadeniz ve Kızılırmak havzaları ile çevrilidir. Türkiye'nin 25 hidrolojik havzasından biridir. 37°96′ 41°20′ K paralelleri ve 29°26′ 33°24′ D meridyenleri arasındadır.

Engil (Dönemeç) Çayı, Van ili sınırlarından doğup, Van Gölü'ne GD yönünden dökülen akarsu. Başkale çevresinden İspiriz Dağları (3688 m) ve Norduz Yaylası'ndan kaynaklarını alır. Doğu-batı akışıyla Zernek Barajı'na dökülür, buradan çıktıktan sonra Havasor Ovası'na geçer, Gevaş ilçe merkezinin kuzeyinden Van Gölü'ne dökülür. Akarsuyun adı, Zernek Barajı'ndan önce Hoşap Çayı dır.

Çoruh Havzası, kuzeydoğu Türkiye ve Gürcistan topraklarında bulunan Çoruh Nehri'nin havzası. Büyüklüğü 19.654 km², yıllık ortalama yağışı 540 mm'dir.

Katrancık Dağları, Batı Toroslar sistemi içerisinde, Burdur ili topraklarındaki sıradağlar. Muğla–Antalya sınırında uzanan Akdağlar'ın devamı niteliğindedir. Güneyde Bozdağ Tepe ile kuzeyde Kestel Dağı, Beşparmak Dağı adında yükseltilerden oluşmaktadır. Batısında, Burdur Gölü'ne dökülen Bozçay'ın drene ettiği Kocaova yer alır. Doğusunda Korkuteli Polyesi, kuzeyinde Burdur Gölü ve şehir merkezi bulunur. Güneyinde Korkuteli şehir merkezinin batısında yer alan Koru Dağı bulunur.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.