İçeriğe atla

Bostancı Ocağı

Bostancı Ocağı, Şimdiki Devlet Başkanı Özel Koruması Görevinde olan tüfekli Osmanlı askerlerinin yetiştiği yerdir. Bostancıların görevi genellikle bahçe ve bağlarda Padişah'ın yanı başında ya da Saltanat Kayıklarında Padişah'ı koruma görevini üstlenirler.

Bostancı neferi
Bostancı neferi

Kökeni

Bostancılar Ocağı'nın geçmişi 14. asıra yani I. Murad zamanına kadar uzanırdı. Bostancıların ilk vazifeleri saray muhafızlığı idi ve sarayın ihtiyaçlarını karşılayan takımdı.

Bostancıların asıl kışlaları Hasbahçe tarafından olup orada bir de orta camileri vardı.

Öncelikle Klasik Osmanlı Asker ya da Devlet Adamı Toplama Sistemi olan Devşirme Sistemi ile Anadolu ve Rumeli'den acemiler toplanır ve ardından Bostancılığa girenler Bostancı Ocağı'na hazır edilmek üzere Acemi Ocağı'nda Bostancıbaşı eşliğine Bostancılar yetişmeye başlardı. Ta ki XVII. yüzyıl sonlarına kadar hizmet derecelerine göre kapıcılığa, tersane ocağına ve bahçe ustaları ve kıdemli bostancılar süvari bölüklerine çıkarılırlardı.[1]

Bostancıbaşı

Bostancıbaşı devletin güvenlik amiri konumundaydı. Yeniçeri ağası, Cebecibaşı ve Topçubaşı ile birlikte, İstanbul ve çevresinin güvenliğini sağlamakla yükümlü teşkilatın parçasıdır.

Bostancıbaşıların mutlaka kendi ocaklarından gelmeleri; Bostancı Ocağı'ndan yetişerek yükselmeleri kanundu.[2]

Bostancıbaşılar dairesi Sarayburnu ile Sirkeci arasında bulunup burada Hamlacı koğuşları da vardı.[3]

Maaşları ve Harcamaları

Bostancıbaşı mahsulden alınan parayı kasımdan kasıma takdim ederdi.[4] Bu hizmetlerinden dolayı her yıl Kasımda bostancılardan on veya oniki kişi bir zaman Yeniçeri Ocağı'na ve sonraları da Divan-ı Hümayun çavuşluğuna ve Kapıkulu süvari bölüklerine çıkarılırlardı.[5] Bundan başka paranın bir kesesi bostancılara ihsan olunur ve bir kese de Davut Paşa Camii'nin maaş ve harcamalarına ayrılırdı.

Bostancıların yevmiyelerinden başka yıldan yıla Selanik çuhasından birer kaput hakları vardı veya bunun bedelini alırlardı. Bunların başlarına giydikleri serpuşa barata denilirdi.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  2. ^ "Sarayın en önemli vazifelerinden birinin başında bulunan bostancıbaşıların mutlaka kendi ocaklarından gelmeleri yâni bostancı ocağından yetişerek yükselmeleri kânundu. Bostancıbaşılar terfi ile saraydan çıkacak olurlarsa beylerbeyi veya vezir olurlardı. Bostancıbaşıdan sonra, bostancılar kethüdası, haseki ağa, hamlacıbaşı, odabaşı, bostancı karakulağı, vezir karakulağı ile dört baltacı bu ocağın zâbitlerindendi.". Bostancıbaşı. Uzunçarşılı. s. 465. 
  3. ^ İstanbul Bostancı Ocağı. Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı. Uzunçarşılı. s. 477. 
  4. ^ İstanbul Bostancı Ocağı. Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı. Uzunçarşılı. s. 470. 
  5. ^ İstanbul Bostancı Ocağı. Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı. Uzunçarşılı. s. 471. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dîvân-ı Hümâyun</span> Osmanlı Devletinde bakanlar kurulu

Dîvân-ı Hümâyun, Osmanlı İmparatorluğu'nda 15. yüzyıl ortalarından 17. yüzyılın yarısına kadar en önemli yüksek karar organı. İmparatorluğun yıkılışına kadar varlığını korusa da 17. yüzyıldan sonra önemini kaybetmiş ve 19. yüzyılda II. Mahmud'un teşkilat reformuyla kabine sistemine geçilerek Divan-ı Hümayun sembolik hale gelmiştir. Sadrazam, kubbealtı vezirleri, Rumeli beylerbeyi, Rumeli ve Anadolu kazaskerleri, Rumeli ve Anadolu defterdarları, nişancı ve vezirlik rütbesine sahip olan yeniçeri ağası ve kaptan-ı derya'da divanın asli üyeleri arasında yer alırdı.

<span class="mw-page-title-main">Mehter</span> Osmanlı İmparatorluğu askeri bandosu

Mehter, Osmanlı saray teşkilatında yer alan çalgı takımı.

<span class="mw-page-title-main">Yunus Paşa</span> 27. Osmanlı sadrazamı

Yunus Paşa, I. Selim saltanatında, 23 Ocak 1517-13 Eylül 1517 tarihleri arasında yedi ay yirmi gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Serdar Ferhat Paşa</span> 43. Osmanlı sadrazamı

Serdar Ferhat Paşa, III. Murad saltanatı döneminde 1 Ağustos 1591-4 Nisan 1592 tarihleri arasında yaklaşık sekiz ay, 16 Şubat 1595-7 Temmuz 1595 tarihleri arasında da yaklaşık dört ay sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Ohrili Hüseyin Paşa, II. Osman saltanatı döneminde 9 Mart 1621-17 Eylül 1621 tarihleri arasında altı ay dokuz gün ve 20 Mayıs 1622'de bir gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Tekirdağlı Bekri Mustafa Paşa ya da Tekfur-Dağlı Bekri Mustafa Paşa, II. Süleyman saltanatında, 2 Mayıs 1688 - 25 Ekim 1689 tarihleri arasında bir yıl beş ay yirmi dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Bostancıbaşı Hafız İsmail Paşa (1758-1807) III. Selim saltanatında 24 Nisan 1805 - 14 Kasım 1806 tarihleri arasında bir yıl altı ay yirmi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Bostancı</span>

Bostancı, Osmanlı Devleti'nde sarayda görev yapan Yeniçeri Ocağına mensup Çavuşlar Yakın Korumalardır. Bostancı Ocağı'nda yetişirlerdi. Doğrudan padişaha bağlı olup, Başçavuşları (komutanları) Bostancıbaşı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Yeniçeri</span> Osmanlı Devletinde askerî bir sınıf

Yeniçeri Ocağı, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişaha bağlı kapıkulunun en büyük birimiydi. Kesin kuruluş tarihi bilinmese de, on dördüncü yüzyılın son yarısında I. Murad döneminde (1362-1389) kurulduğu kabul edilir. Avrupa'nın ilk modern daimi ordusudur.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu (eyalet)</span> 1393 yılında kurulan Osmanlı Devleti eyaleti

Anadolu Eyaleti veya Anadolu Beylerbeyliği, 1393 yılında kurulan Osmanlı Devleti eyaleti. 16. yüzyılda nüfusu 5.455.000 olup bunun 5.410.000'i Müslüman, 45.000'i gayrimüslimdir ve yüzölçümü 223.114 km² kadardır.

Sofu Mehmet Paşa veya Mevlevi Mehmed Paşa, Osmanlı Padişahı I. İbrahim'in saltanatının son döneminde ve IV. Mehmed saltanatında 7 Ağustos 1648-21 Mayıs 1649 tarihleri arasında dokuz ay on beş gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı. 18 Ağustos 1648'de İstanbul'da liderliğini yaptığı isyanda Sultan İbrahim'in boğdurulması emrini vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Acemi Ocağı</span> Osmanlı İmparatorluğunda asker yetiştirilen birim

Acemi Ocağı ya da Acemi Oğlanlar Ocağı, Osmanlı İmparatorluğu'nda Enderûn için öğrencileri ve başta piyade kısmı olmak üzere Kapıkulu'nun ihtiyaç duyduğu askerleri yetiştirmek için kurulan ocaktır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı ordusu (klasik dönem)</span> 15-19. yüzyıllarda Osmanlı Ordusuna genel bakış

Klasik Osmanlı Ordusu, Osmanlı ordusunun 1451'de II. Mehmed'in yapılandırmasından başlayıp 1826 Vaka-i Hayriye biten kısmına verilen isimdir. Dönemin ordusu, 1606 sonrasında yenilmeye başlamış ve 17. ve 18. yy itibarıyla geçirdiği reformlar ardından 1826 yılında lağvedilmiştir. Bu dönemde birçok ocaklardan birisi olan Yeniçeri ocağı olarak adlandırılan ve devşirmelerden kurulan ocağın ordu ve siyasette büyük yeri ve etkisi vardır.

Osmanlı devlet teşkilatı, Osmanlı İmparatorluğu'nun idari, askeri ve siyasi olarak teşkilatlanmasını, yapılanmasını bütünüyle ele alan konudur. Osmanlı, genel olarak merkeziyetçi bir yapıya sahipti. Padişah, devlet teşkilatında en üst mertebede sayılmasına rağmen Harem, Divan ve çeşitli odakların fikirleri baskın olabiliyordu. II. Abdülhamid, kendi devrinde devletin yönetim şeklini değiştirerek meşrutiyet şeklini getirdi.

Kapıkulu, Osmanlı Devleti'nin sürekli ordusunu oluşturan ve doğrudan padişaha bağlı olan yaya, atlı ve teknik sınıftan asker ocaklarına ve bu sisteme verilen addır. Kapıkulu ocaklarının kurulmasından önceki dönemde Osmanlı Devleti'nin askerî gücünü yayalar ve müsellemler oluşturuyordu.

Bostancıbaşı, Osmanlı Devleti'nde güvenlik amiridir. Yeniçeri ağası, cebecibaşı ve topçubaşı ile birlikte, İstanbul ve çevresinin güvenliğini sağlamakla yükümlü teşkilatın parçasıdır. Bostancılar, 17. yüzyıla kadar Topkapı Sarayı'nın ve hükümdara ait sur dışı dinlence yerlerindeki bahçelerinin bakımını yapmaktaydılar. Giderek imparatorluk sarayının korunması, imparatorluk mavnasının kullanılması ve yeni binaların yapımı için malzeme taşıma gibi görevler edindiler. İhtiyaç olursa askeri seferberlik de yapmaktaydılar. 17. yüzyılın ikinci yarısından itibaren başta Topkapı Sarayı olmak üzere Haliç'ten Karışdıran'a kadar olan yerlerle, Boğaziçi ve Şile'den Yalova'ya kadar olan yerlerin asayişinden sorumlu oldular.

Hasekiler, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişahların hizmetindeki kişilere verilen isim. Haseki olarak adlandırılan bu kesim, İslam devletleri arasında sadece Osmanlılar ile Memlûklulerde mevcuttu. Padişahın gittiği her yerde bulunan hasekilerin sayısı ilk zamanlar 20'yi aşmazken daha sonraları 1000'i geçmiştir. Hasekiler düzenli maaşlarının yanı sıra sultandan hediye alırlardı. Saraydaki diğer hizmetlilerden farklı olarak sırmalı elbise giyerler ve taç takıp kılıç taşırlardı.

Altı Bölük Halkı, Osmanlı Ordusu'nun Kapıkulu süvarilerine verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Saksoncular</span>

Saksoncular, Seksoncular ya da Samsoncular, ayı avına özel olarak sakson cinsi köpek yetiştirmekle görevli Yeniçeri Ocağının cemaat ortalarından yetmiş birinci ortayı oluşturan bölüktür. Sorumlusu, cemaat ortalarından yetmiş birinci ortanın çorbacısı Saksoncubaşı'dır. Saksoncular ayı avlarında ve muharebeye özel olarak kullanılan köpekleri yetiştirmekle görevliydi. Eflak Voyvodası'nın av için II. Mehmed'e gönderdiği sakson cinsi köpeklerinin sorumluluğu bu odaya verildi.

Hasbahçe, Osmanlı padişahlarının saray sınırları içindeki bağ, bahçe, bostan ve gülistanlarını kastetmek için kullanılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.