İçeriğe atla

Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu (1992)

Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu
Armija Bosne i Hercegovine
ARBiH logosu
Etkin15 Nisan 1992 - 14 Aralık 1995
Ülke Bosna-Hersek
Bağlılık Bosna-Hersek
SavaşlarıBosna Savaşı
Komutanlar
BaşkomutanAliya İzzetbegoviç
Savunma bakanıMunib Bisiç
KomutanlarSefer Haliloviç (1992-1993) Rasim Deliç (1993-1995)

Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu ya da ARBiH (Boşnakça: Armija Republike Bosne i Hercegovine) Bosna Hersek Cumhuriyeti'nin ordusudur. Ordu 15 Nisan 1992 tarihinde kurulmuştur. Bosna Savaşı'nda Bosna Hersek Cumhuriyeti'nin temsilcisi olarak savaştı. Bosna Savaşı'nın bitmesiyle birlikte ARBiH, Bosna-Hersek Federasyonu Ordusu'na dönüştürüldükten sonra Bosna-Hersek Silahlı Kuvvetleri tarafından feshedildi.

Tarih

1992

ARBiH, Saraybosna'yı hafif silahlarla savunmuştu. Ordu kuşatılmıştı ve erzak nakli imkansız değilse de zordu. Bununla birlikte, Bihac cebindeki ARBiH kuvvetleri, düşman güçlerle çevrili olmasına rağmen bölgeyi sürekli olarak savunmaktaydı.[1]

1993

Sırplara karşı cephede önemli bir değişiklik görülmedi. Bunun yerine, bu yıl Orta Bosna'da ve Hersek'te, özellikle de Mostar bölgesinde Hırvat-Boşnak Savaşı'nın başlangıcı oldu Bosna-Hersek ve Hırvatistan'daki ağır silahlı Sırp kuvvetleri tarafından baskı altında tutulan ve kontrol altına alınan etnik Hırvat milis güçleri - Hırvat Savunma Konseyi (HVO) - odaklarını Bosna'nın kendi bölgelerini Sırplardan korumaktan, Bosnalıların elinde kalan toprakları ele geçirmeye çalışmaya kaydırdı.[2]

Mostar'da Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu bayrağını (solda), Bosna-Hersek bayrağını ve Bosna-Hersek Cumhuriyeti bayrağını taşıyan bir mezarlık

1994

HVO ve ARBiH arasında, çok daha güçlü ve daha donanımlı VRS ile savaşabilecek güçlü bir kuvvet oluşturmak amacıyla yenilenmiş bir ittifak üzerinde anlaşmaya varıldı. Bu, sık sık barış görüşmelerinin yapıldığı zamandı.[3]

1995

Bölünmüş Anlaşmanın ardından Hırvat Ordusu, ARBiH ve HVO'nun iş birliğiyle bir dizi operasyon başlattı: Flash, Yaz '95, Fırtına ve Mistral 2 ve Bosna kuvvetleri Sana gibi operasyonlar başlattı.[4]

Ordu teşkilatı

Paramilitler ve Savunma güçleri

İsim Merkez
Bosna Hersek Vatanseverler LigiSaraybosna
Bosna Hersek'in Bölgesel SavunmasıSaraybosna
Yeşil BerelilerSaraybosna
Handzar TümeniSisak, Draganic, Jastrebarsko & Buzim
Hırvat Savunma Kuvvetleri		Ljubuški
Hırvat Savunma Konseyi Sarajevo		Saraybosna

Kolordu ve Tümenler

İsim Merkez Tugaylar
1.Kolordu		Saraybosna
2.Kolordu		Tuzla
3.Kolordu		Zenica
4.Kolordu		Mostar
5.Kolordu		Bihać
6.Kolordu		Konjic
7.KolorduTravnik
28. Podrinje Bağımsız TümeniSrebrenitsa
81. Podrinje Bağımsız BölümüGoražde

Polis güçleri

İsim Merkez Bilgi
İçişleri bakanlığıSaraybosnaİçişleri Bakanlığı 1992 1995 halde polis güçlerinin yönetim organı oldu.
Özel Amaçlı Polis Müfrezesi "Bosna"SaraybosnaÖzel Amaçlı "Bosna" için Polis Müfreze büyüdü ve ilk özel polis gücü oldu.
Özel Amaçlı Polis Müfrezesi "Lasta"SaraybosnaÖzel Amaçlı "Lasta" için Polis Müfreze içişleri bakanlığından alınan karar ile oluşturulan ikinci özel polis gücüydü. Diğer özel polis timi Saraybosna'daki çatışmalara odaklanırken, bu tim hükûmet kontrolündeki tüm alanlarda savaşmak için erişilebilir durumdaydı.

Kolordu komutanları

  • Mustafa Hajrulahovic Talijan (1 Kolordu ilk komutanı)
  • Vahid Karavelić (1. Kolordu ikinci komutanı)
  • Nedžad Ajnadžić (1. Kolordu'nun üçüncü komutanı)
  • Željko Knez (2. Kolordu'nun ilk komutanı)
  • Hazim Šadić (2. Kolordu ikinci komutanı)
  • Sead Delić (2. Kolordu üçüncü komutanı)
  • Enver Hadžihasanović (3. Kolordu'nun ilk komutanı)
  • Mehmed Alagić (3. Kolordu ikinci komutanı, 7. kolordu ilk komutanı)
  • Kadir Jusić (3. Kolordu üçüncü komutanı)
  • Sakib Mahmuljin (3. Kolordu dördüncü komutanı)
  • Arif Pašalić (4. Kolordu'nun ilk komutanı)
  • Süleyman Budaković "Tetak" (4. Kolordu ikinci komutanı)
  • Ramiz Dreković (5. Kolordu birinci komutanı, 4. kolordu üçüncü komutanı)
  • Atıf Dudaković (5. Kolordu ikinci komutanı)
  • Salko Gušić (6. Kolordu'nun ilk komutanı)
  • Galib Hodzic (6. Kolordu ikinci komutanı)
  • Zaim Imamović (Bosna Paskalya Operasyonel Grubu komutanı)
  • Blaž Kraljević (HOS komutanı ve Bosna Genelkurmay Başkanları üyesi)
  • Mustafa Polutak (4'üncü Kolordu dördüncü komutanı)
  • Dino Aljić (Muhafız Tugayı "Delta" ve 117.Müslüman Tugay komutanı)[5]

Ekipmanlar

28. Tümen, 281. Tugay, 1. Tank Taburuna ait T-55 tankları, Visca'da konuşlandı.
28. Tümen, 281. Tugay, 1. Tank Taburuna ait OT M-60 Zırhlı Personel Taşıyıcı, Visca'da konuşlandı.
Visca'da konuşlanmış 28. Tümen, 281. Tugay, 1. Tank Taburuna ait bir M48 76 mm dağ silahının yakından görünümü.
ARBiH'nin ana helikopterleri Mi-8 ve Mi-17 helikopterleriydi. İşte Ćoralići Havaalanında yapılan bir inceleme sırasında SFOR personeline gösterilen bir Mi-8T.
Bosna-Hersek'teki Ćoralići Havaalanında bir eser olarak sergilenen bir UTVA-75 hafif hizmet uçağı .

Makineli tüfekler ve saldırı tüfekleri

İsim Başlangıç Tür
MG42  AlmanyaMakineli tüfek
Zastava M53  YugoslavyaMakineli tüfek
M2 Browning ABDMakineli tüfek
DShK  Sovyetler BirliğiMakineli tüfek
NSV makineli tüfeği Sovyetler BirliğiMakineli tüfek
M48 Mauser  YugoslavyaSürgülü tüfek
PAP M59/66 YugoslavyaYarı otomatik tüfek
Zastava M72 YugoslavyaSaldırı tüfeği
Zastava M76 YugoslavyaKeskin nişancı tüfeği
Heckler & Koch MP5 Batı AlmanyaHafif makineli tüfek
AK-47 ve türevleri  Sovyetler BirliğiSaldırı tüfeği
Zastava M70 YugoslavyaSaldırı tüfeği
Škorpion vz. 61 YugoslavyaHafif makineli tüfek
Dragunov Sovyetler BirliğiKeskin nişancı tüfeği
G3 Batı AlmanyaSaldırı tüfeği
Zastava M84 YugoslavyaMakineli tüfek
Zastava M80 YugoslavyaSaldırı tüfeği
Thompson ABDHafif makineli tüfek

Tabancalar

Tabanca Başlangıç Tür
TT tabancası[6] Sovyetler BirliğiTabanca
CZ-99[6] YugoslavyaTabanca

Piyade tanksavar silahları

İsim Başlangıç Tür Versyonlar
M80 Roketatar  YugoslavyaRoketatar
M79 Osa  YugoslavyaRoketatar
AT-3 Sagger Sovyetler BirliğiTanksavar füzesi
HJ-8  ÇinTanksavar füzesi Baktar-Shikan, HJ-8E
RPG-7 Sovyetler BirliğiRoket güdümlü el bombası
M90 YugoslavyaRoketatar

Topçu

Topçu Başlangıç Tür Versyonlar
D-30  Sovyetler BirliğiObüsD-30J
BM-21 Grad Sovyetler BirliğiÇoklu roketatarBM-21 Grad/RM-70
M-63  YugoslavyaÇoklu roketatarM-63 Plamen
M-77  YugoslavyaÇoklu roketatarM-77 Oganj
M-87  YugoslavyaÇoklu roketatar
63 çoklu roketatar  ÇinÇoklu roketatar

Ana muharebe tankları

Tanklar Başlangıç Tür
T-34[6] Sovyetler BirliğiAna savaş tankı
M-84[6] YugoslavyaAna savaş tankı
T-55[6] Sovyetler BirliğiAna savaş tankı
PT-76[6] Sovyetler BirliğiHafif tank
M47 Patton[6] ABDAna savaş tankı

Zırhlı personel taşıyıcıları

ZPT Başlangıç
BVP M-80[6] Yugoslavya
OT M-60[6] Yugoslavya
BOV [6] Yugoslavya
BRDM-2[6] Sovyetler Birliği

Kendinden tahrikli uçaksavar topçusu

Sistem Başlangıç
ZSU-57-2[6] Sovyetler Birliği
M53/59 Praga[6] Çekoslovakya

Uçaksavar topçuları

Sistem Başlangıç
Bofors 40 mm[6] İsveç
ZU-23-2[6] Sovyetler Birliği

Kendinden tahrikli topçu

Sistem Başlangıç
2S1 Gvozdika[6] Sovyetler Birliği
M36[6] ABD
M18 Hellcat[6] ABD

Kaynakça

  1. ^ "Armija BiH | Hrvatska enciklopedija". 28 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  2. ^ "Oružane snage Bosne i Hercegovine". 3 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  3. ^ "Dan Armije RBiH: Opstanak BiH najveća pobjeda". 14 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  4. ^ "Operativa komanda". 16 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021. 
  5. ^ ""ARMIJA REPUBLIKE BIH - THE BOSNIAN ARMY IS BORN"". 5 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2021. 
  6. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; weaponry isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek</span> Balkanlarda bir ülke

Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Savaşı</span> Bosna Hersekte 3 yıl sürmüş askeri bir çatışma

Bosna Savaşı, 1992 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'te meydana gelen uluslararası bir silahlı çatışmaydı. Savaşın, genellikle daha önceki bir dizi şiddet olayını takiben 6 Nisan 1992'de başladığı kabul edilir. Savaş, 14 Aralık 1995'te Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi. Ana savaşan taraflar, sırasıyla Hırvatistan ve Sırbistan tarafından yönetilen ve sağlanan proto-devletler olan Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti güçleriydi.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Federasyonu</span> Federasyon

Bosna-Hersek Federasyonu (Federacija Bosne i Hercegovine, Федерација Босне и Херцеговине,

<span class="mw-page-title-main">Rasim Delić</span>

Rasim Deliç. Boşnak asker. Yugoslav ordusunda dağılma öncesi görev yaptıktan sonra, parçalanma sırasında 8 Haziran 1993'te Bosna Ordusu'nun başına geçti. Sırplara karşı Saraybosna, Tuzla ve daha pek çok şehri savundu, başarı kazandı. Rütbeyi resmi olarak alamasa da fahri mareşal olarak bilinir.

Yugoslav Halk Ordusu, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin ve 1945'ten 1992'ye kadar olan öncüllerinin ordusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Silahlı Kuvvetleri</span>

Bosna-Hersek Silahlı Kuvvetleri, Bosna-Hersek'i dışarıdan gelebilecek tehlikelere karşı korumakla görevli Boşnak ve Hırvat ve Sırplardan oluşan silahlı kuvvetlerdir. Bosnalı Sırplar, 1992-2006 yılları arası ayrı bir ordu olan Republika Srpska Ordusu'nda görev yapmıştır.

Sırp Cumhuriyeti Ordusu, kendi kendini Sırp ayrılıkçı cumhuriyeti ilan eden Sırp Cumhuriyeti'nin (SC) ordusuydu. 1992'den 1995'e kadar Bosna Savaşı sırasında aktif olarak, Bosna-Hersek'i oluşturan iki taraftan biri olan SC'nin silahlı kuvvetleri olarak varlığını sürdürdü ve 2005 yılında Bosna-Hersek Silahlı Kuvvetleri'ne entegre edildi. VRS kuvvetleri, Koridor 92 Operasyonu, Vrbas '92 Operasyonu, Bura Operasyonu ve Örümcek Operasyonu dahil olmak üzere bir dizi harekâta katıldı; Saraybosna kuşatması'na ve Srebrenica Katliamı'na da karıştılar.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Parlamenterler Meclisi</span> Bosna-Hersekin çift meclisli yasama organı

'Bosna-Hersek Parlamenterler Meclisi, Bosna-Hersek'in çift meclisli yasama organıdır. İki meclisten oluşur. 1995 yılında imzalanan Dayton Anlaşması ile kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Halklar Meclisi</span>

'Bosna-Hersek Halklar Meclisi, Bosna-Hersek Parlamenterler Meclisi'nin Temsilciler Meclisi ile birlikte görev yapan iki meclisinden biridir. 14 Aralık 1995 tarihinde kabul edilen Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla kurulmuş olan meclis, entite meclislerince seçilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek başbakanları listesi</span>

Bosna-Hersek Bakanlar Konseyi Başkanı Bosna-Hersek hükûmetinin başkanıdır.

7. Müslüman Tugayı Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu'nda (ARBiH) bir tugaydı. Sık sık Sırp ve Hırvat medyası tarafından yanlış yorumlandı ve El-Mudzahid olarak bilinen Arap gönüllüler - 1992-95 Bosna Savaşı sırasında savaşan çeşitli İslam ülkelerinden yabancı savaşçılar - ile karıştırıldı. 7. Tugay 1000'den fazla yerel askere sahipti ve Bosna Ordusu'nun 3. Kolordusunun bir parçasıydı. Ancak, El-Mudzahid ise bağımsız bir müfrezeydi.

Neretva '93 Operasyonu, Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu'nun (ARBiH) Hırvat Savunma Konseyi'ne (HVO) karşı Eylül 1993'te Hırvat-Boşnak Savaşı sırasında yılın en büyük cephelerinden biri olan, Gornji Vakuf'tan Mostar'ın güneyine 200 km uzunluğundaki cephede gerçekleşti. ARBiH, kuzey Hersek bölgesinde ve Mostar çevresinde sınırlı kazanımlar elde etti, ancak HVO'nun kontrolü elinde tuttuğu güney Neretva'daki cepheyi yaramadı. Operasyon Ekim ayında durduruldu. Çalışma sırasında, Grabovica ve Uzdol'daki katliamlarda Hırvat siviller öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Cumhuriyeti Bölgesel Savunma Kuvvetleri</span>

Bosna-Hersek Cumhuriyeti Bölgesel Savunma Kuvvetleri, daha sonralarında Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu'na dönüşecek olan TOBİH, Bosna Savaşı'nın başlarında Bosna-Hersek'in ilk resmi silahlı kuvvetleriydi.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Hırvatları</span>

Bosna-Hersek Hırvatları, Bosnalı Hırvatlar ya da Hersekli Hırvatlar, Boşnaklar ile Sırplardan sonra Bosna-Hersek'teki en büyük üçüncü etnik grubu ve Bosna-Hersek'in bileşen uluslarından birini oluştururlar. Bosna-Hersek Hırvatları Bosna-Hersek kültürüne büyük katkılar sağlamıştır. Hırvatların çoğu Katolik olup kendilerini Hırvat dilinin konuşanları olarak tanımlarlar.

<span class="mw-page-title-main">Vatanseverler Ligi (Bosna-Hersek)</span>

Vatanseverler Ligi Bosna-Hersek Cumhuriyeti Bölgesel Savunma Kuvvetleri'nin (TORBiH) ilk paramiliter birimiydi.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Federasyonu Ordusu</span>

Bosna Hersek Federasyonu Ordusu, Bosna-Hersek Federasyonu'nun 1995 Dayton Anlaşması'ndan sonra kurulan ordusuydu. Hırvat-Boşnak Savaşı sırasında birbiriyle çatışan iki birleşik birimden oluşuyordu: Boşnak Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu (ARBiH) ve Hırvat Hırvat Savunma Konseyi (HVO). 2005 senesinde Bosna-Hersek Savunma Bakanlığı tarafından yönetilen Bosna-Hersek Silahlı Kuvvetleri'ne entegre edilmiştir.

Atıf Dudaković Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusunda görev yapmış emekli bir Bosnalı generaldir. Bosna Savaşı sırasında Dudakoviç, 5.Kolordu'nun ve 1991'den 1995'e kadar kuşatılan Bihać yerleşim bölgesinin komutanıydı. Savaştan sonra Bosna-Hersek Federasyonu Ordusu'nun generali oldu. 2018 yılında savaş suçlarıyla suçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Hırvat Savunma Konseyi</span>

Hırvat Savunma Konseyi, 1991 ve 1996 yılları arasında Bosna-Hersek'te var olan ve tanınmayan bir devlet olan Hırvat Hersek-Bosna Cumhuriyeti'nin resmi askeri oluşumuydu. HVO, Bosna-Hersek'teki Hırvatlar'ın ana askerî gücüydü.

<span class="mw-page-title-main">Hırvat Savunma Kuvvetleri</span>

Hırvat Savunma Kuvvetleri, 1991'den 1992'ye kadar, Yugoslav savaşlarının ilk evresinde, Hırvat Haklar Partisi'nin (HSP) paramiliter koluydu. Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı sırasında HOS, birkaç ilk bölüğü organize etti ve Hırvatistan'ın savunmasına katıldı. Hırvatistan'daki savaşın zirvesinde HOS, birkaç tabur büyüklüğündeydi. İlk HOS birimlerine, Eylül 1991'de Hırvat polisi tarafından öldürülen HSP üyesi Ante Paradžik başkanlık etmekteydi. Kasım 1991'de Hırvatistan'da ilan edilen genel seferberliğin ve Ocak 1992'deki ateşkesin ardından HOS, Hırvat Ordusu tarafından absorbe edildi.

<span class="mw-page-title-main">Batı Bosna Özerk Bölgesi Halk Savunması</span>

Batı Bosna Özerk Bölgesi Halk Savunması Yugoslav Savaşları'ndan birisi olan Bosna Savaşı'nda (1992-1995) savaşan Fikret Abdić tarafından kurulan ve yönetilen bir paramiliter birimdi. Batı Bosna Özerk Bölgesi'nin (APZB) fiilî ordusu olarak görev yapmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.