Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.
Bosna Savaşı, 1992 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'te meydana gelen uluslararası bir silahlı çatışmaydı. Savaşın, genellikle daha önceki bir dizi şiddet olayını takiben 6 Nisan 1992'de başladığı kabul edilir. Savaş, 14 Aralık 1995'te Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi. Ana savaşan taraflar, sırasıyla Hırvatistan ve Sırbistan tarafından yönetilen ve sağlanan proto-devletler olan Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti güçleriydi.
Hersek, merkezinde kabaca Mostar şehri olan Adriyatik Denizi'ne bir çıkış koridoruna sahip Dinar Alpleri'ndeki tarihsel ve coğrafi bölge, günümüzde Bosna-Hersek'in güney bölümünü oluşturmaktadır. Hersek'in yüzölçümü 9.948 km²'dir. Hersek ile Bosna arasında belirgin bir sınır yoktur. Hersek'in bittiği yerden Bosna'nın başlaması hakkında birçok düşünce vardır.
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Orta Avrupa'da hüküm sürmüş ve I. Dünya Savaşı'ndan sonra yıkılmış bir imparatorluktur. Bu imparatorluğu oluşturan Avusturya İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı aslında içişlerinde bağımsız iki ayrı ülkeydi fakat dışişleri açısından, Avrupa'nın birçok ülkesinde hüküm süren Habsburg Hanedanı'na mensup tek bir Habsburg imparatoru tarafından yönetilmekteydi. Resmî para birimi Kron'du.
Banja Luka ya da Banaluka, Bosna-Hersek'te bir şehir ve aynı zamanda Bosna-Hersek'te bulunan özerk yönetim Sırp Cumhuriyeti'nin fiilî başkentidir. Osmanlı kaynaklarında Banaluka (بنالوقه) olarak geçen şehir 1639 yılında değin Bosna beylerbeyinin ikâmetgâhı olarak büyük bir gelişme gösterdi. Daha sonra eyalet merkezinin Saraybosna'ya taşınmasıyla eski önemini yitirdi.
Sırp Cumhuriyeti, Bosna-Hersek'in iki entitesinden biri, diğeri ise Bosna-Hersek Federasyonu'dur. Ülkenin kuzeyinde ve doğusunda yer almaktadır. En büyük şehri ve idari merkezi, Vrbas nehri üzerinde yer alan Banja Luka'dır.
Yayça veya Yayçe, Bosna-Hersek'in merkezinde Vrbas Nehrinin kenarında; Banya Luka, Mrkonjiç Grad ve Donji Vakuf yollarının kesişim noktasında yer alır. Adını etrafında bulunan ve yumurtaya (jaja) benzeyen irili ufaklı tepelerden almıştır. Travnik'in 45 km kuzeyindedir. Dik çatılı tipik evleri ile dikkat çeker. Kalesi adeta zamana meydan okumaktadır.
Hersek, 1878'de kurulan bir devlettir. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na bağlıdır.
Bosna-Hersek tarihi Bosna-Hersek'in tarih öncesi zamanlardan günümüze uzanan tarihini kapsar.
Sırbistan tarihi, bugünkü Sırbistan topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.
Hırvatistan tarihi, bugünkü Hırvatistan topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.
Bosna-Hersek arması, Bosna-Hersek devletinin resmi armasıdır.
Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Güneydoğu Avrupa'da 1992'den 1995'e kadar var olan bir devletti. Modern Bosna-Hersek devletinin doğrudan yasal selefidir.
Yugoslavya, Balkanlar’ın batısında 20. yüzyılda, üç defa farklı yapı ve idari şekille kurulmuş olan bir devlet olmuştur. Bu ada sahip olan devlet, 1918-2003 yıllarında çeşitli idari yapılarda varlığını sürdürmüş bir Balkan devletidir.
Foça veya eskiden Türkçe Güzelhisar, Bosna-Hersek'in batısında yer alan bir kasabadır. İdari olarak Bosna-Hersek'in Sırp Cumhuriyeti entiteti içindedir. 1465 yılından 1878 yılına kadar Osmanlı kenti olmuştur. 1878 yılındaysa Avusturya tarafından işgal edilmiştir.
Bosna-Hersek Sırpları(Sırpça: Срби у Босни и Херцеговини /Srbi u Bosni i Hercegovini), ağırlıklı olarak Sırp Cumhuriyeti'nin siyasi-bölgesel varlığında ikamet eden, ülkenin üç kurucu ulusundan biridir. Bosnalı veya Hersekli olmalarına bakılmaksızın sık sık Bosnalı Sırplar olarak anılırlar.
Bosna-Hersek'in idari bölümleri, Boşnak ve Hırvatların oluşturduğu Bosna-Hersek Federasyonu ile Sırpların oluştuduğu Sırp Cumhuriyeti olmak üzere iki entite ile bir özerk yönetim bölgesi olan Brçko ilçesinden oluşmaktadır.
Avusturya-Macaristan yönetiminde Bosna-Hersek, 1878-1918 yılları arasında Bosna-Hersek'te Avusturya-Macaristan İmparatorluğu idaresini ifade eder. 1878 yılında 93 Harbi'nden sonra yapılan Berlin Antlaşması ile Bosna Vilayeti imtiyazlı bir vilayet haline geldi ve fiilen Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun hakimiyetine girdi. 1908 yılında Bosna Krizi sonrasında Avusturya-Macaristan Bosna-Hersek'i ilhak etti ve Avusturya ile Macaristan arasında bir kondominyum kuruldu. 1918 yılında I. Dünya Savaşı'nın sonunda bağımsızlığını ilan ederek Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti'ne katıldı.
Avusturya-Macaristan'ın Bosna-Hersek'i işgali, Berlin Kongresi'nin ardından 29 Temmuz-28 Ekim 1878 tarihleri arasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ın Osmanlı İmparatorluğu yönetimindeki Bosna vilayetini işgal etmesidir. Boşnaklar, Müslüman halk ve bölgede yaşayan bir kısım Hristiyan Sırp halk çekilmeyi reddeden bazı Osmanlı birlikleri ile birlikte işgale pek çok yerleşim yerinde ve sert şekilde karşı koymuşlardır; vilayet başkenti Saraybosna'da sokak çatışmaları ardından ancak Avusturya ordusunun eline geçebilmiştir. Son direniş lideri, savundukları yerleşim yerleri ele geçirilene kadar kırsal da süren gerilla savaşlarıyla işgal 28 Ekim 1878'de ancak tamamlanabilmiştir. Bazı direniş liderleri teslim olurken bazıları çatışmalarda ölmüş veya Avusturyalılarca idam edilmiştir.
Sırp Cumhuriyeti bayrağı, Bosna-Hersek'e bağlı özerk bir bölge olan Sırp Cumhuriyeti'nin resmî bayrağıdır. Panslavizm renkleri olan kırmızı, mavi ve beyazın kullanıldığı eşit genişlikli üç yatay şeritten oluşan bayrak, 24 Kasım 1992'de kabul edildi. İlk kez 1835'te kullanılan ve günümüzde de kullanımda olan Sırbistan bayrağı ile ortasında arma bulunmaması dışında birebir aynıdır. Bazen üzerine arma, haç veya benzer semboller eklenerek de kullanılmaktadır.
Bosna Krallığı bayrağı
Batı Bosna-Hersek bayrağı (1760)
Bosna Eyaleti bayrağı (1831-1832)
Bağımsız Bosna bayrağı (1878)
Avusturya egemenliğinde Osmanlı toprağı olan Bosna bayrağı (1878-1908)
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu egemenliğindeki Bosna bayrağı (1878-1918)
Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı (1945-1991)
Bosna-Hersek Cumhuriyeti bayrağı (1992-1998)