Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.
Bosna Savaşı, 1992 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'te meydana gelen uluslararası bir silahlı çatışmaydı. Savaşın, genellikle daha önceki bir dizi şiddet olayını takiben 6 Nisan 1992'de başladığı kabul edilir. Savaş, 14 Aralık 1995'te Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi. Ana savaşan taraflar, sırasıyla Hırvatistan ve Sırbistan tarafından yönetilen ve sağlanan proto-devletler olan Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti güçleriydi.
Bosna Soykırımı ya da Boşnak Soykırımı, 1992-1995 yılları arasında Bosna Savaşı sırasında özellikle Sırplar tarafından Boşnaklara karşı Bosna-Hersek Cumhuriyeti topraklarında yapılmış bir soykırımdır. Terim, hukuksal bir kavram olarak daha çok Srebrenitsa ve Jepa katliamları için kullanılmaktadır.
Bosna-Hersek Federasyonu (Federacija Bosne i Hercegovine, Федерација Босне и Херцеговине,
Bosna Hersek'te Barış için Genel Çerçeve Anlaşması, bilinen adıyla Dayton Anlaşması veya Dayton Anlaşmaları ABD'nin Ohio eyaletindeki Dayton kenti yakınlarındaki Wright-Patterson Hava Kuvvetleri Üssü'nde 21 Kasım 1995 tarihinde anlaşmaya varılan ve 14 Aralık 1995 tarihinde Paris'te Bosna-Hersek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Slobodan Milošević ve Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tuđman tarafından resmen imzalanan barış anlaşmasıdır. Bu anlaşmalar, çok daha büyük Yugoslav Savaşları'nın bir parçası olan ve üç buçuk yıl süren Bosna Savaşı'na son verdi.
Sırp Cumhuriyeti, Bosna-Hersek'in iki entitesinden biri, diğeri ise Bosna-Hersek Federasyonu'dur. Ülkenin kuzeyinde ve doğusunda yer almaktadır. En büyük şehri ve idari merkezi, Vrbas nehri üzerinde yer alan Banja Luka'dır.
Bosna-Hersek tarihi Bosna-Hersek'in tarih öncesi zamanlardan günümüze uzanan tarihini kapsar.
Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti, Bosna-Hersek'te tanınmayan bir jeopolitik varlık ve yarı devletti. 18 Kasım 1991'de Hersek-Bosna Hırvat Topluluğu adı altında Bosna-Hersek topraklarında siyasi, kültürel, ekonomik ve bölgesel bir bütün olarak ilan edilmiş ve 14 Ağustos 1996'da lağvedilmiştir.
Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı, Bosna-Hersek'in üç kişiden oluşan devlet başkanlığı makamıdır. Bosna-Hersek, Dayton Anlaşması'na göre üç etnik grubun temsil edildiği, dört yıllığına seçilmiş üç üyenin 8 aylık dönemlerle başkan oldukları bir idare sistemine sahiptir. Boşnak ve Hırvat üyeler Bosna-Hersek Federasyonu'ndan gelen oylar ile belirlenirken, Sırp üye Sırp Cumhuriyeti'nden gelen oylar ile belirlenir.
Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Güneydoğu Avrupa'da 1992'den 1995'e kadar var olan bir devletti. Modern Bosna-Hersek devletinin doğrudan yasal selefidir.
Yugoslav Savaşları, 1991'den 2001'e kadar Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nde meydana gelen bir dizi ayrı ama birbiriyle ilişkili etnik çatışmalar, bağımsızlık savaşları ve isyanlardı. 1991, daha önce Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler olarak bilinen altı tarafla eşleşen altı bağımsız ülkeye ayrıldı: Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Karadağ, Sırbistan ve Kuzey Makedonya. Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler, yeni ülkelerdeki etnik azınlıklar arasında savaşları körükleyen çözülmemiş gerilimler nedeniyle bağımsızlıklarını ilan ettiler. Çatışmaların çoğu, yeni devletlerin tam uluslararası tanınmasını içeren barış anlaşmalarıyla sona ermiş olsa da, çok sayıda ölüme ve bölgede ciddi ekonomik hasara neden oldu.
Implementation Force, BM Güvenlik Konseyi'nin 1031 sayılı kararı ile 20 Aralık 1995'ten 20 Aralık 1996'ya kadar Bosna-Hersek'te görev yapan NATO önderliğinde çok uluslu bir barış gücü. IFOR'un temel görevi, savaşta çatışan tarafları arasında güvenli bir bölge oluşturmak ve ağır silahları güvenli depolara yerleştirmekti.
Brčko İlçesi, Bosna-Hersek'in kuzeydoğusunda yer alan ve kendi kendini yöneten özel bir idari birimdir. İlçenin merkezi Brčko'dur. Dayton Antlaşması ile iki entitenin sınırları dışına bırakılarak özerk bir yönetim kurulan bölgedir. Bosna-Hersek Federasyonu ile Sırp Cumhuriyeti'nden farklı olarak, özel bölge Brčko'nun bayrağı ve amblemi yoktur. Dayton Anayasasının modeli üç etnik grubu iki ayrı devletçiğe ve özel bölge Brčko'ya ayırmıştır. Özel bölge Brčko de jure olarak devletçik olmasa da, de facto olarak yeni bir devletçik olarak ortaya çıkmıştır.
Barışı Uygulama Konseyi, Bosna-Hersek için imzalanan Dayton Anlaşması sonucunda oluşturulan ve antlaşmanın uygulanmasını sağlama amacı güden uluslararası bir konseydir. Dayton Antlaşması'nın imzalamasından sonra 8 ve 9 Aralık 1995 tarihlerinde Londra'da antlaşmaya uluslararası destek sağlama amacıyla Barışı Uygulama Konferansı düzenlendi. Londra'daki bu konferansta, Birleşmiş Milletler 1995/1029 No'lu Konsey kararı ile Barışı Uygulama Konseyi kuruldu.
'Bosna-Hersek Parlamenterler Meclisi, Bosna-Hersek'in çift meclisli yasama organıdır. İki meclisten oluşur. 1995 yılında imzalanan Dayton Anlaşması ile kurulmuştur.
- Temsilciler Meclisi dört yıllığına orantılı temsil ile seçilen 42 üyeye sahiptir.
- Halklar Meclisi özerk bölgelerin meclisleri tarafından atanan 15 üyeye sahiptir: Sırp Cumhuriyeti Ulusal Meclisi tarafından seçilen 5 üye, 5 üye - Bosna-Hersek Federasyonu Halklar Meclisi Boşnak Kulübü tarafından ve 5 üye - Bosna-Hersek Federasyonu Halklar Meclisi Hırvat Kulübü tarafından.
'Bosna-Hersek Halklar Meclisi, Bosna-Hersek Parlamenterler Meclisi'nin Temsilciler Meclisi ile birlikte görev yapan iki meclisinden biridir. 14 Aralık 1995 tarihinde kabul edilen Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla kurulmuş olan meclis, entite meclislerince seçilmektedir.
Bosna-Hersek Bakanlar Konseyi Başkanı Bosna-Hersek hükûmetinin başkanıdır.
COVID-19 pandemisi'nin 5 Mart 2020'de Banja Luka'da İtalya'da bulunan birisinden Bosna-Hersek'e ulaştığı doğrulandı. Günün ilerleyen saatlerinde, ilk vakanın oğlu olan ikinci vaka bildirildi. 21 Mart'ta, ülkedeki COVID-19 kaynaklı ilk ölüm Bihać'daki bir hastanede duyuruldu. Hasta iki gün önce hastaneye yatırılan yaşlı bir kadındı.
Bosna-Hersek'te lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan insanların karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Bosna-Hersek'te hemcins cinsel aktiviteler, hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır. Buna rağmen, karşı cins çiftlerin sahip olduğu yasal korunmalar, hemcins çiftlerin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir.
Washington Anlaşması, Bosna-Hersek Cumhuriyeti ile Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti arasında 18 Mart 1994 tarihinde Washington, DC'de imzalanan bir ateşkes anlaşmasıdır. Anlaşma Bosna Başbakanı Haris Silajdžić, Hırvatistan Dışişleri Bakanı Mate Granić ve Hersek-Bosna Cumhurbaşkanı Krešimir Zubak tarafından imzalanmıştır.
İsveç
İspanya
Avusturya
Birleşik Krallık
Almanya
Slovakya
ABD
