Bosna-Hersek Sosyal Demokrat Partisi
Bosna-Hersek Sosyal Demokrat Partisi Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine Социјалдемократска партија Босне и Херцеговине | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | SDP BiH/ СДП БиХ |
| Kurucu | Nijaz Duraković |
| Genel başkan | Nermin Nikšić |
| Kuruluş tarihi | 1992 |
| Önceli | SK BiH |
| Merkez | Saraybosna, Bosna-Hersek |
| Üyelik | 43.000 |
| İdeoloji | Sosyal demokrasi[1] Pro-Avrupacılık Çok kültürlülük |
| Siyasi pozisyon | Merkez sol[2][3] |
| Uluslararası üyelik | Sosyalist Enternasyonal |
| Avrupa üyeliği | Avrupa Sosyalistler Partisi (ortak) |
| Temsilciler Meclisi | 5 / 42 |
| Halklar Meclisi | 0 / 15 |
| Federasyon Temsilciler Meclisi | 15 / 98 |
| Federasyon Halklar Meclisi | 15 / 80 |
| Ulusal Meclis | 2 / 83 |
| İnternet sitesi | |
 Bosna-Hersek | |
Bosna-Hersek Sosyal Demokrat Partisi (Boşnakça: Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine, SDP BiH / Социјалдемократска партија Босне и Херцеговине, СДПБиХ) Bosna-Hersek'te sosyal-demokrat bir siyasi partidir.
Kökleri, 1909'da kurulan Bosna-Hersek Sosyal Demokrat Partisi'ne dayanmaktadır. Parti, işçiler tarafından haklarını ve çıkarlarını savunmak ve temsil etmek için kurulmuştur ve tüm etnik gruplardan üyelerden oluşmaktadır. 20 Nisan 1920 tarihinde Yugoslavya Komünistler Birliği'nin bir parçası oldu.[4]
27 Aralık 1992 tarihinde yeniden kuruldu. BH Sosyal Demokratları partisinin orijinal SDP'ye dahil edilmesiyle genişledi.
1996'da Bosna-Hersek'te yapılan savaş sonrası ilk seçimde SDP BH, "Ortak Liste"deki diğer beş partiyle koalisyonda yer aldı. Cumhurbaşkanlığının Boşnak ve Hırvat üye adayları Sead Avdić ve Ivo Komšić seçilmedi.
6 Nisan 1997 tarihinde Zlatko Lagumdžija, partinin yeni başkanı seçildi. 2000 parlamento seçimlerinde, Temsilciler Meclisi'nde en fazla sandalyeyi kazandı. 22 Şubat 2001 tarihinde Božidar Matić, Bakanlar Kurulu Başkanı olarak atandı.
2006 genel seçimlerinde Željko Komšić, Cumhurbaşkanlığının Hırvat üyesi seçildi. 2010 genel seçimlerinde yeniden seçildi.
7 Aralık 2014 tarihinde Nermin Nikšić, Lagumdžija'nın ardından partinin başkanı seçildi.[5] 2020 belediye seçimlerinin öncesinde SDP BH, Halk ve Adalet ve Bizim Parti ile birlikte üç partili bir liberal koalisyona girdi.
Daha İyi Bir Gelecek İçin Birlik ve Halkların Avrupa Birliği tarafından da desteklenen koalisyon, 21 Mayıs 2022 tarihinde Bosna genel seçimlerinde Boşnakları temsilen ve Cumhurbaşkanlığı üyeliğine aday olan Denis Bećirović'in adaylığını açıkladı.[6] 2 Ekim 2022'de yapılan genel seçimlerde Bećirović, oyların %57,37'sini alarak Cumhurbaşkanlığına seçildi.[7]
İdeoloji
Sol görüşlü bir demokrat partidir. Program vizyonu, Avrupa ve dünyadaki sosyal demokrasinin değer ve fikirlerine karşılık gelir. SDP BiH, diasporadaki işçilerin, kırsal nüfusun, öğrencilerin, gençlerin, gazilerin, kadınların, emeklilerin ve Bosna-Hersek vatandaşlarının sosyal statüsünün iyileştirilmesiyle özellikle ilgilenen bir sivil partidir.
Çok etnik yapılı olan parti en çok desteği Boşnaklardan almaktadır.[8][9]
Başkanlar (1992-günümüz)
| # | Başkan (Doğum-Ölüm) | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Nijaz Duraković (1949-2012) |  | 27 Aralık 1992 | 6 Nisan 1997 |
| 2 | Zlatko Lagumdžija (d. 1955) |  | 6 Nisan 1997 | 7 Aralık 2014 |
| 3 | Nermin Nikšić (d. 1960) |  | 7 Aralık 2014 | Görevde |
Seçimler
Parlamento seçimleri
| Yıl | # | Oy | % | TM | ± | HM | ± | Hükûmet |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1996[a] | 4. | 136,203 | 5.68 | 2 / 42 | Yeni | 0 / 15 | Yeni | Muhalefet |
| 1998 | 5. | 159,876 | 9.26 | 4 / 42 |  2 | 1 / 15 | 1 | Muhalefet |
| 2000 | 1. | 268,270 | 18.00 | 9 / 42 | 5 | 3 / 15 | 2 | Hükümet |
| 2002 | 4. | 128,212 | 10.43 | 4 / 42 |  5 | 1 / 15 | 2 | Muhalefet |
| 2006 | 4. | 143,272 | 10.15 | 5 / 42 | 1 | 1 / 15 |  0 | Muhalefet |
| 2010 | 1. | 284,435 | 17.33 | 8 / 42 | 3 | 4 / 15 | 3 | Hükümet |
| 2014 | 7. | 108,501 | 6.65 | 3 / 42 | 5 | 0 / 15 | 4 | Muhalefet |
| 2018 | 4. | 150,453 | 9.08 | 5 / 42 | 2 | 1 / 15 | 1 | Muhalefet |
| 2022 | 4. | 129,499 | 8.15 | 5 / 42 | 0 | TBD | TBD | Hükümet |
Cumhurbaşkanlığı seçimleri
| Seçim | # | Aday | Oy | % | Temsilci | Sonuç |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1996[a] | 2. | Ivo Komšić[b] | 37,684 | 10.1% | Hırvatlar | Hayır |
| 4. | Sead Avdić | 21,254 | 2.3% | Boşnaklar | Hayır | |
| 1998 | 2. | Gradimir Gojer | 113,961 | 31.8% | Hırvatlar | Hayır |
| 2002 | 3. | Alija Behmen | 90,434 | 17.5% | Boşnaklar | Hayır |
| 7. | Mladen Grahovac | 22,852 | 4.5% | Sırplar | Hayır | |
| 2006 | 1. | Željko Komšić | 116,062 | 40.0% | Hırvatlar | Evet |
| 4. | Jugoslav Jovičić | 22,245 | 4.1% | Sırplar | Hayır | |
| 2010 | 1. | Željko Komšić | 337,065 | 60.6% | Hırvatlar | Evet |
| 2014 | 4. | Bakir Hadžiomerović | 75,369 | 10.0% | Boşnaklar | Hayır |
| 2018 | 2. | Denis Bećirović | 194,688 | 33.5% | Boşnaklar | Hayır |
| 2022 | 1. | Denis Bećirović | 330,238 | 57.37% | Boşnaklar | Evet |
| 3. | Vojin Mijatović | 38,655 | 6.1% | Sırplar | Hayır |
Kanton seçimleri
| Kanton seçimi | Kanton Meclisi | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Una-Sana | Posavina | Tuzla | Zenica-Doboj | Bosna-Podrinje | Merkez Bosna | Hersek-Neretva | Batı Hersek | Saraybosna | Kanton 10 | Toplam Sandalye | ||||
| 1996 | 1 / 50 | 0 / 20 | 9 / 50 | 4 / 59 | 1 / 31 | 2 / 55 | 1 / 50 | 0 / 31 | 8 / 45 | 0 / 15 | 26 / 406 | |||
| 1998 | 3 / 50 | 1 / 30 | 10 / 50 | 11 / 50 | 5 / 31 | 5 / 50 | 3 / 50 | 0 / 31 | 11 / 45 | 1 / 30 | 50 / 417 | |||
| 2000 | 6 / 30 | 4 / 21 | 16 / 35 | 11 / 35 | 8 / 25 | 6 / 30 | 4 / 30 | 0 / 23 | 14 / 35 | 1 / 25 | 70 / 289 | |||
| 2002 | 4 / 30 | 3 / 21 | 11 / 35 | 6 / 35 | 5 / 25 | 3 / 30 | 3 / 30 | 0 / 23 | 10 / 35 | 1 / 25 | 46 / 289 | |||
| 2006 | 6 / 30 | 2 / 21 | 11 / 35 | 5 / 35 | 6 / 25 | 3 / 30 | 2 / 30 | 0 / 23 | 7 / 35 | 1 / 25 | 43 / 289 | |||
| 2010 | 8 / 30 | 1 / 21 | 13 / 35 | 10 / 35 | 7 / 25 | 6 / 30 | 5 / 30 | 0 / 23 | 10 / 35 | 1 / 25 | 61 / 289 | |||
| 2014 | 4 / 30 | 1 / 21 | 6 / 35 | 4 / 35 | 2 / 25 | 4 / 30 | 3 / 30 | 0 / 23 | 4 / 35 | 1 / 25 | 29 / 289 | |||
| 2018 | 4 / 30 | 1 / 21 | 10 / 35 | 6 / 35 | 2 / 25 | 5 / 30 | 3 / 30 | 0 / 23 | 4 / 35 | 1 / 25 | 36 / 289 | |||
| 2022 | 3 / 30 | 1 / 21 | 8 / 35 | 5 / 35 | 2 / 25 | 4 / 30 | 3 / 30 | 0 / 23 | 6 / 35 | 2 / 25 | 34 / 289 | |||
Kaynakça
- ^ Nordsieck, Wolfram (2018). "Bosnia-Herzegovina". Parties and Elections in Europe. 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2018.
- ^ Nardelli, Alberto; Dzidic, Denis; Jukic, Elvira (8 Ekim 2014). "Bosnia and Herzegovina: the world's most complicated system of government?". The Guardian. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2018.
- ^ SDP statute (page 2.)
- ^ "Historija SDP BiH". SDP BiH (Boşnakça). 4 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2022.
- ^ E. Gorinjac (7 Aralık 2014). "Nermin Nikšić je novi predsjednik SDP-a" (Boşnakça). Klix.ba. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2014.
- ^ G.M. (21 Mayıs 2022). "Denis Bećirović zvanično kandidat opozicije za člana Predsjedništva BiH" (Boşnakça). Klix.ba. 21 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ D.Be. (23 Ekim 2022). "Bećirović dobio 116 hiljada glasova više od Izetbegovića, a Cvijanović sama više od svojih protukandidata skupa" (Boşnakça). Klix.ba. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2022.
- ^ Farrand, Robert William (2011), Reconstruction and Peace Building in the Balkans: The Brčko Experience, Rowman & Littlefield, s. 62
- ^ Bideleux, Robert; Jeffries, Ian (2007), The Balkans: A Post-Communist History, Routledge, ss. 376-377
