İçeriğe atla

Bosna-Hersek Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi

Bosna-Hersek Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi
Zemaljsko antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Bosne i Hercegovine
Yugoslavya Halk Kahramanı Rada Vranješević konseyin oturumunda konuşma yapıyor.
SloganFaşizme ölüm, halka hürriyet
KuruluşKasım 1943
KurucuVojislav Kovačević
Kuruluş yeriMrkonjic Grad
AmaçNazi Almanyası işgaline karşı direniş örgütleme
Hizmet bölgesiYugoslavya, Bosna-Hersek
Resmî dillerSırp-Hırvatça
BaşkanVojislav Kovačević

Bosna-Hersek Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi (Sırp-Hırvatça: Zemaljsko antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Bosne i Hercegovine) veya kısaca ZAVNOBiH, Bosna-Hersek'teki faşizm karşıtı hareketin en yüksek yönetim organı. ve II. Dünya Savaşı sırasında Bosnalıların devletleşmesi faaliyetlerinde bulundu.[1][2] Başkanı Vojislav Kovačević idi. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin bir parçası idi.

Hakkında

İlk ZAVNOBiH oturumu Mrkonjic Grad'da 7-25 Kasım 1943 tarihleri arasında gerçekleşti. 18 gün süren toplantı 26 Kasım'a bağlayan gece saat 4'te sona erdi. Bu açılış toplantısına Bosna-Hersek'in her yerinden 177 oy hakkına sahip 247 delege katıldı. İlk oturumda ZAVNOBiH resmen "Bosna-Hersek Halk Kurtuluş Hareketi Genel Politika Temsilcisi" ismiyle kuruldu ve uygulamada en yüksek otorite olarak hareket etti.

Konseyin ilk oturumunun yapıldığı ev.

Delegeler Bosna-Hersek halkının yurt içinde ve yurt dışındaki geleceğinin sadece ZAVNOBiH ve Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin (AVNOJ) temsil edilebileceğini kabul etti. Toplantıda aynı zamanda Bosna-Hersek halkının Sırplarla, Hırvatlarla ve Boşnaklarla kardeşlik hukuku olduğu ifade edildi. Oturumda ayrıca AVNOJ'un 29 Kasım 1943 tarihindeki ikinci oturumunda Bosna-Hersek'i temsil etmek üzere 58 üyeli bir heyet seçildi. Aynı zamanda, 31 üyeden oluşan ZAVNOBiH Başkanlığı başkan Bijeljina'lı bir doktor olan Vojislav Kecmanović ile birlikte görev yaptı.

ZAVNOBiH toplam üç oturum düzenledi. Birincisi 25 Kasım 1943'te (şu anda Bosna-Hersek Ulusal Günü olarak kutlanmaktadır) Mrkonjic Grad'da, ikincisi 30 Haziran 1944'te Sanski Most'ta, üçüncüsü ise 26 Nisan 1945'te Saraybosna'da gerçekleşti.

Bosna-Hersek Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi, 25 Kasım 1943'te, Yugoslav Partizanlarının idari şemsiye örgütü AVNOJ'da Bosna-Hersek’in Sırplarla, Hırvatlarla ve Boşnaklar ile eşit bir topluluk olduğunu ilan etti.

Kararlar

ZAVNOBiH ve Halk Kurtuluş Komitelerinde şu kararlar somutlaştırıldı;

  1. Ortak ve bölünmez vatanları olan Sırplar, Müslümanlar ve Bosna-Hersek Hırvatları arasında eşitlik;
  2. Din ve vicdan hürriyeti ve bütün dinlerin eşitliği;
  3. Toplanma ve anlaşma, dernek ve basın özgürlüğü;
  4. Yurttaşların kişisel ve mülk güvenliğinin yanı sıra ekonomik hayatta özel teşebbüs özgürlüğü;
  5. Hem ülkenin siyasi yaşamında hem de tüm sosyal faaliyet alanlarında kadınlar ve erkekler arasında eşitlik;
  6. Demokratik bir Bosna-Hersek'te seçim yasası, seçmenlere genel oy hakkı, eşit oy hakkı ve doğrudan oy hakkı esas alınarak gizli oylama yapılması;
  7. Aktif ve pasif oy hakkı, 18 yaşın üzerinde olan ve bu haktan mahrum olmayan her erkek ve kadın yurttaşın sahip olması;
  8. Ulusal Kurtuluş Ordusu ve Yugoslav partizanlarının savaşçıları yaştan bağımsız olarak bu hakka sahip olması;
  9. Her yurttaşa, yetkili makamların kararına itiraz etme hakkının yanı sıra, devlet iktidarının tüm organlarına dilekçe verme ve şikayette bulunma hakkı;
  10. Mahkeme işlemleri olmadan hiç kimse cezaya çarptırılayacağı.

25 Kasım 1943 günü günümüzde Bosna-Hersek'te Ulusal Gün olarak kutlanmtadır, ancak Bosna-Hersek Federasyonu içinde yer alan Sırp Cumhuriyeti bu günü reddetmektedir.[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Bosna-Hersek Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ "PRVO ZASJEDANJE ZAVNOBiH-a" (PDF). Znaci.net. 22 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Nisan 2019. 
  2. ^ "DRUGO ZASJEDANJE ZAVNOBiH-a" (PDF). Znaci.net. 29 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Nisan 2019. 
  3. ^ "25 November, Statehood Day, Bosnia and Herzegovina". Department of Literature, Area Studies and European Languages. Oslo Üniversitesi. 24 Ağustos 2010. 15 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek</span> Balkanlarda bir ülke

Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Federasyonu</span> Federasyon

Bosna-Hersek Federasyonu (Federacija Bosne i Hercegovine, Федерација Босне и Херцеговине,

<span class="mw-page-title-main">Dayton Anlaşması</span> 1995te Bosna Savaşını sona erdiren barış antlaşması

Bosna Hersek'te Barış için Genel Çerçeve Anlaşması, bilinen adıyla Dayton Anlaşması veya Dayton Anlaşmaları ABD'nin Ohio eyaletindeki Dayton kenti yakınlarındaki Wright-Patterson Hava Kuvvetleri Üssü'nde 21 Kasım 1995 tarihinde anlaşmaya varılan ve 14 Aralık 1995 tarihinde Paris'te Bosna-Hersek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Slobodan Milošević ve Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tuđman tarafından resmen imzalanan barış anlaşmasıdır. Bu anlaşmalar, çok daha büyük Yugoslav Savaşları'nın bir parçası olan ve üç buçuk yıl süren Bosna Savaşı'na son verdi.

<span class="mw-page-title-main">Jajce</span> Bosna-Hersekte kent

Yayça veya Yayçe, Bosna-Hersek'in merkezinde Vrbas Nehrinin kenarında; Banya Luka, Mrkonjiç Grad ve Donji Vakuf yollarının kesişim noktasında yer alır. Adını etrafında bulunan ve yumurtaya (jaja) benzeyen irili ufaklı tepelerden almıştır. Travnik'in 45 km kuzeyindedir. Dik çatılı tipik evleri ile dikkat çeker. Kalesi adeta zamana meydan okumaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Krallığı</span> 1918den II. Dünya Savaşının sonuna kadar Balkanların batısında var olmuş devlet

Yugoslavya Krallığı, Güneydoğu ve Orta Avrupa'da 1918'den 1941'e kadar var olan bir devletti. 1918'den 1929'a kadar resmî olarak Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı olarak adlandırıldı, ancak kökenleri nedeniyle Yugoslavya terimi onun günlük konuşma dilindeki adıydı. Devletin resmi adı 3 Ekim 1929'da Kral I. Aleksandar tarafından Yugoslavya Krallığı olarak değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek tarihi</span> Bosna-Hersek ülkesinin tarihi

Bosna-Hersek tarihi Bosna-Hersek'in tarih öncesi zamanlardan günümüze uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan tarihi</span>

Hırvatistan tarihi, bugünkü Hırvatistan topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsız Hırvatistan Devleti</span>

Bağımsız Hırvatistan Devleti, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'nın Nazi Almanyası tarafından işgali üzerine kurulan kukla devlettir. NDH'nin kuruluşu 10 Nisan 1941'de Zagreb'de ilan edildi. Almanlar Bosna, Hersek ve Srem'i Hırvatistan'a bağlayarak Ustaşa lideri Ante Paveliç'in yönetiminde faşist bir rejim kurdular. Hırvat faşistler Bağımsız Hırvatistan Devleti'nde çok sayıda Sırp, Yahudi ve Çingene nüfusunu öldürerek ortadan kaldırdılar.

<span class="mw-page-title-main">Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti</span>

Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti, Bosna-Hersek'te tanınmayan bir jeopolitik varlık ve yarı devletti. 18 Kasım 1991'de Hersek-Bosna Hırvat Topluluğu adı altında Bosna-Hersek topraklarında siyasi, kültürel, ekonomik ve bölgesel bir bütün olarak ilan edilmiş ve 14 Ağustos 1996'da lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Cumhuriyeti</span> Balkan Cumhuriyeti

Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Güneydoğu Avrupa'da 1992'den 1995'e kadar var olan bir devletti. Modern Bosna-Hersek devletinin doğrudan yasal selefidir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya</span> Eski bir Balkan devleti

Yugoslavya, Balkanlar’ın batısında 20. yüzyılda, üç defa farklı yapı ve idari şekille kurulmuş olan bir devlet olmuştur. Bu ada sahip olan devlet, 1918-2003 yıllarında çeşitli idari yapılarda varlığını sürdürmüş bir Balkan devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Bosanska Krajina</span>

Bosanska Krajina Sırp-Hırvatça telaffuz: [bɔ̌sanskaː krâjina]) ya da sadece Krajina, Bosna Hersek'in batısında etrafında nehirler olan bir bölgedir. Etrafındaki nehirler şöyle ki: Sava (kuzey), Glina (kuzeybatısında), Vrbanja (doğusunda) ve Vrbas (güneydoğusunda). Bölge aynı zamanda doğal güzellikleri ve tabiat çeşitliliği ile ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi</span>

Hırvatistan Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi veya kısaca ZAVNOH, II. Dünya Savaşı sırasındaki anti-faşist direniş sırasında Hırvatistan'daki arasında en yüksek yönetim organı. Hırvatistan devletinin kurucu unsuru olarak görev almıştır. Son toplantısında ismini Hırvatistan Halk Parlamentosu olarak değiştirdi. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin (AVNOJ) bir parçası idi.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Antifaşist Ulusal Kurtuluş Konseyi</span> Siyasi örgüt

Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi veya Yugoslavya'da bilinen kısaltmasıyla AVNOJ, Yugoslavya'yı oluşturan her bir federal devletin ulusal kurtuluş konseyleri için oluşturulan siyasi çatı örgütü. II. Dünya Savaşı sonunda Yugoslavya için geçici müzakere makamı haline geldi. Partizanların kontrolü altındaki bölgeleri yönetmek için 26 Kasım 1942'de kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Rada Vranješević</span>

Rada Vranješević, II. Dünya Savaşı sırasında Bosna'da faaliyet yürüten Yugoslav politikacı, siyasi aktivist, partizan ve direniş lideri.

<span class="mw-page-title-main">Hırvat milliyetçiliği</span>

Hırvat milliyetçiliği, Hırvatların milliyetini savunan ve Hırvatların kültürel birliğini destekleyen milliyetçiliktir.

<span class="mw-page-title-main">Kardeşlik ve Birlik</span>

Kardeşlik ve Birlik Yugoslav Halk Kurtuluş Savaşı (1941-45) sırasında ortaya çıkan ve Yugoslavya'nın savaş sonrası etnik gruplar arası politikasının yol gösterici bir ilkesine dönüşen Yugoslavya Komünistler Birliği'nin popüler bir sloganıydı. Slovenya'da "Kardeşlik ve Barış" sloganı başlangıçta kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya arması</span>

Yugoslavya amblemi, üst tarafında Kızıl yıldız bulunan Başaklarla çevrili ve 6 meşalenin birleşmesinden ortaya çıkan tek bir ateşten oluşuyordu. Yugoslavya SFC amblemi Sosyalist devlet amblemleri'nin tipik bir örneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Federasyonu Ordusu</span>

Bosna Hersek Federasyonu Ordusu, Bosna-Hersek Federasyonu'nun 1995 Dayton Anlaşması'ndan sonra kurulan ordusuydu. Hırvat-Boşnak Savaşı sırasında birbiriyle çatışan iki birleşik birimden oluşuyordu: Boşnak Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu (ARBiH) ve Hırvat Hırvat Savunma Konseyi (HVO). 2005 senesinde Bosna-Hersek Savunma Bakanlığı tarafından yönetilen Bosna-Hersek Silahlı Kuvvetleri'ne entegre edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsızlık Günü (Bosna-Hersek)</span>

Bağımsızlık Günü, Bosna-Hersek Cumhuriyeti'nin 1992 yılında Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nden bağımsızlığını kutlamak için 1 Mart'ta Bosna-Hersek Federasyonu'nda kutlanan bir resmi tatildir. Bosna Hersek'in diğer siyasi varlığı olan Sırp Cumhuriyeti'nde görülmemektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.