İçeriğe atla

Bosna-Hersek-Türkiye ilişkileri

Bosna-Hersek-Türkiye ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Bosnia and Herzegovina ve Turkey

Bosna-Hersek
Türkiye
Diplomatik Misyon
Bosna-Hersek'in Ankara BüyükelçiliğiTürkiye'nin Saraybosna Büyükelçiliği
Temsilcilik
Büyükelçi Adis AlagiçBüyükelçi Sadık Babür Girgin

Bosna-Hersek-Türkiye ilişkileri, Bosna-Hersek ile Türkiye arasındaki karşılıklı ilişkileri ifade eder. Bosna-Hersek bir güneydoğu Avrupa ülkesi iken, Türkiye İstanbul çevresindeki Balkan yarımadasında küçük bir Avrupa kesimi olan bir Küçük Asya ülkesidir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 29 Ağustos 1992'de başladı.[1] Bosna-Hersek'in Ankara ve İzmir'de iki elçilik misyonu ve İstanbul'da bir konsolosluk misyonu varken, Türkiye'nin Saraybosna’da bir elçilik ve Mostar’da bir konsolosluk misyonu var.

Tarihi

Balkanlara yönelik Osmanlı müdalesinden sonra Bosna bölgesiyle Osmanlı İmparatorluğu arasındaki bağlar nedeniyle önemli ilişkiler kuruldu. Osmanlı hakimiyetinden sonra Bosna'da önemli miktarda Türk nüfus bulunmuştur. Çoğu Türk, Avusturya-Macaristan bu bölgeyi işgal ettikten sonra Bosna-Hersek'ten ayrıldı. Bölgede, I. Dünya Savaşı'nın sonucu resmen Osmanlı dönemini sona erdirdi.

Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti dönemi

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin 1945 yılında kurulduğunda, federal cumhuriyeti oluşturan ülkelerden birisi olarak bu sosyalist cumhuriyet yapısı da kurulmuştur. 1990 yılı ile beraber Yugoslavya SFC devlet yapısı çözülünce, sosyalist sistemin yerine pazar ekonomisi uygulanmıştır. Bu dönemde sosyalist cumhuriyet de bağımsızlığını ilan etmiştir. Bağımsızlık talebinin Belgrad idaresi tarafından geri çevrilmesi sonrasında ülkede savaş çıkmıştır. 1 Mart 1992 tarihinden 14 Aralık 1995 tarihine kadar sürmüş olan Bosna Savaşı sırasında Bosna-Hersek'te 100.000-110.000 kişi hayatını kaybetmiş, 2 milyon kadar insan da yerini yurdunu terk etmek zorunda kalmıştır.

Bosna Savaşı

Türkiye, 6 Şubat 1992'de Bosna Hersek'i bağımsız bir devlet olarak kabul ederken, her iki ülke de 29 Ağustos 1992'de diplomatik ilişkiler kurdu. 22 Temmuz 1995'te Türkiye Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, her iki ülkenin de Bosna-Hersek ve Hırvatistan'ın Sırp kuvvetlerine karşı savunmasına katılmasını sağlayan anlaşmayı imzaladığı zaman Bosna-Hersek ile Hırvatistan arasında arabuluculuk yaptı.[2]

Savaş sonrası ilişkiler

Bosna-Hersek İslam toplumunun başkanı Mustafa Cerić, “Türkiye bizim annemiz, öyleydi, öyle kalacaktır” dedi.[3] Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, 11 Temmuz 2012 tarihinde Srebrenitsa Katliamı'nın Srebrenitsa'daki anma törenlerine katıldığı zaman, Aliya İzzetbegoviç'in kendisini hastanede ziyaret ederken, "Bosna, size emanet, buralar Osmanlı’nın bakiyesidir" dediğini söylemiştir.[4] Son yıllarda Boşnak politikacılar arasında Türk nüfuzu artıyor. Erdoğan, iki büyük Boşnak siyasi partisinin, Demokratik Eylem Partisi'nin ve Bosna-Hersek Sosyal Demokrat Partisi'nin uzlaştırılması konusundaki gayretiyle bilinmektedir.[5]

Boşnak çoğunluğa sahip birçok Boşnak kentinde Osmanlı politikacılarının isimlerini taşıyan caddeler bulunmaktadır. Saraybosna'nın merkezinde Sokollu Mehmed Paşa'nın[6] adını ve Bihać'ta Kanuni Sultan Süleyman'ın adını taşıyan caddeler yer almaktadır.[7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Dates of Recognition and Establishment of Diplomatic Relations". Ministry of Foreign Relations of Bosnia and Herzegovina. 19 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2012. 
  2. ^ Ivo Pukanić (10 Haziran 2003). "Ante Gotovina: "Spreman sam razgovarati s haaškim istražiteljima u Zagrebu"" [Ante Gotovina: "I am ready to talk to ICTY investigators in Zagreb"]. Nacional (weekly) (Hırvatça). 24 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2012. 
  3. ^ Borić, Faruk (21 Ekim 2011). "Zukorlić daje Sandžak za BiH". Dani (Boşnakça). 27 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2012. 
  4. ^ "Tayyip Erdogan: Alija mi je ostavio Bosnu u amanet". Bitno (Boşnakça). 11 Temmuz 2012. 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2012. 
  5. ^ Bjelica-Šagovnović, Sanja (18 Ekim 2012). "Erdogan miri Tihića i Lagumdžiju". Dnevni list. 3 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2012. 
  6. ^ "Osnovne škole" (Boşnakça). Sarajevo Center Municipality. 27 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2012. 
  7. ^ "Bilter 19.05.2009" (Boşnakça). Ministry of Interior of Una-Sana Canton. 19 Mayıs 2009. 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Saraybosna</span> Bosna-Hersekin başkenti

Saraybosna, Bosna-Hersek’in başkenti ve 2007 yılı sayımlarına göre 619.030 kişilik nüfusuyla en büyük kentidir. Saraybosna, ayrıca Bosna-Hersek Federasyonu'nun ve fiilî başkenti Banyaluka olan Sırp Cumhuriyeti'nin de hukukî başkentidir. Saraybosna Kantonu'nun da merkezidir. Saraybosna, Bosna bölgesinin Dinar Alpleri'yle çevrili Saraybosna Vadisi içerisinde Miljacka Nehri'nin çevresinde kurulmuştur. Şehir, barındırdığı dinî çeşitliliğiyle bilinir. Müslümanlık, Katoliklik, Ortodoksluk ve Musevîlik, burada yüzyıllar boyunca barış içinde bir arada var olagelmişlerdir. İşte bu yüzden Saraybosna, Avrupa'nın Kudüs'ü olarak kabul edilir. Saraybosna Balkanlar'daki kültürel şehirlerin en önemlilerinden biri olarak kabul görür.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek</span> Balkanlarda bir ülke

Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Savaşı</span> Bosna Hersekte 3 yıl sürmüş askeri bir çatışma

Bosna Savaşı, 1992 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'te meydana gelen uluslararası bir silahlı çatışmaydı. Savaşın, genellikle daha önceki bir dizi şiddet olayını takiben 6 Nisan 1992'de başladığı kabul edilir. Savaş, 14 Aralık 1995'te Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi. Ana savaşan taraflar, sırasıyla Hırvatistan ve Sırbistan tarafından yönetilen ve sağlanan proto-devletler olan Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti güçleriydi.

<span class="mw-page-title-main">Boşnaklar</span> Güney Slav halkı

Boşnaklar, Güney Slav halkı. Çoğunluğu Bosna-Hersek ile Sırbistan'da yaşar. Ayrıca Hırvatistan, Karadağ, Slovenya, Kosova, Kuzey Makedonya ve Türkiye’de mühim sayıda Boşnak yaşamaktadır. Türkiye'de 500.000 Boşnak bulunmaktadır. Boşnaklar eski dönemlerde "Bosnjanin" olarak adlandırılırlardı, Orta Çağ Bosna devletinin sakinleri anlamına gelmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Soykırımı</span> Soykırım

Bosna Soykırımı ya da Boşnak Soykırımı, 1992-1995 yılları arasında Bosna Savaşı sırasında özellikle Sırplar tarafından Boşnaklara karşı Bosna-Hersek Cumhuriyeti topraklarında yapılmış bir soykırımdır. Terim, hukuksal bir kavram olarak daha çok Srebrenitsa ve Jepa katliamları için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Federasyonu</span> Federasyon

Bosna-Hersek Federasyonu (Federacija Bosne i Hercegovine, Федерација Босне и Херцеговине,

<span class="mw-page-title-main">Dayton Anlaşması</span> 1995te Bosna Savaşını sona erdiren barış antlaşması

Bosna Hersek'te Barış için Genel Çerçeve Anlaşması, bilinen adıyla Dayton Anlaşması veya Dayton Anlaşmaları ABD'nin Ohio eyaletindeki Dayton kenti yakınlarındaki Wright-Patterson Hava Kuvvetleri Üssü'nde 21 Kasım 1995 tarihinde anlaşmaya varılan ve 14 Aralık 1995 tarihinde Paris'te Bosna-Hersek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Slobodan Milošević ve Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tuđman tarafından resmen imzalanan barış anlaşmasıdır. Bu anlaşmalar, çok daha büyük Yugoslav Savaşları'nın bir parçası olan ve üç buçuk yıl süren Bosna Savaşı'na son verdi.

<span class="mw-page-title-main">Srebrenitsa</span> Bosna-Hersekte kent

Srebrenitsa, Bosna-Hersek'in doğusunda, Sırp Cumhuriyeti'nin içinde bulunan, Bosna-Hersek ile Sırbistan'ın sınırındaki kenttir. Ayrıca burada, Bosna Savaşı sırasında birçok Boşnak, Sırplarca kıyımdan geçirildiğinden, Srebrenitsa Katliamı adını bu yerleşim biriminden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek tarihi</span> Bosna-Hersek ülkesinin tarihi

Bosna-Hersek tarihi Bosna-Hersek'in tarih öncesi zamanlardan günümüze uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Batı Bosna Özerk Bölgesi</span>

Batı Bosna Özerk Bölgesi veya Batı Bosna, 1993 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'in kuzeybatısında var olan ve tanınmayan küçük bir devletti. Başkenti Velika Kladuša kasabasından ve yanı sıra birkaç yakın köyden oluşuyordu. Bosna Savaşı sırasında Fikret Abdić'in Aliya İzzetbegoviç'in merkezi hükûmetine karşı uyguladığı ayrılıkçı siyasetin bir sonucu olarak ilan edildi. 1995 yılında kısa bir süre için Batı Bosna Cumhuriyeti olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek arması</span> Ulusal arma

Bosna-Hersek arması, Bosna-Hersek devletinin resmi armasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bakir Izetbegović</span>

Bakir Izetbegović, Bakir İzzetbegoviç Boşnak siyasetçi. Bosna-Hersek Kurucu Cumhurbaşkanı Alija Izetbegovic'in oğludur. Demokratik Eylem Partisi (SDA) Başkanı. 2010-2018 yılları arasında Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı Boşnak Üyesi olarak görev yaptı. Bu süre içerisinde 2012, 2014, 2016 ve 2018 yıllarında olmak üzere dört kez Bosna-Hersek Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Prijedor</span> Bosna-Hersekte şehir

Pridor Bosna-Hersek'in Kuzeybatısı'nda yer alan ve yaklaşık toplam nüfusu 110.000 olan bir şehirdir. Prijedor, Bosna-Hersek'e bağlı Sırp Cumhuriyeti'nde ve Bosanska Krajina Bölgesi'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir. Sosyalist cumhuriyetin adı 1963 yılına kadar “Bosna-Hersek Halk Cumhuriyeti” olmuştur. Bugünkü bağımsız Bosna-Hersek devletinin öncülüdür.

Sırp Cumhuriyeti Ordusu, kendi kendini Sırp ayrılıkçı cumhuriyeti ilan eden Sırp Cumhuriyeti'nin (SC) ordusuydu. 1992'den 1995'e kadar Bosna Savaşı sırasında aktif olarak, Bosna-Hersek'i oluşturan iki taraftan biri olan SC'nin silahlı kuvvetleri olarak varlığını sürdürdü ve 2005 yılında Bosna-Hersek Silahlı Kuvvetleri'ne entegre edildi. VRS kuvvetleri, Koridor 92 Operasyonu, Vrbas '92 Operasyonu, Bura Operasyonu ve Örümcek Operasyonu dahil olmak üzere bir dizi harekâta katıldı; Saraybosna kuşatması'na ve Srebrenica Katliamı'na da karıştılar.

Bosna-Hersek'te turizm, hızlı büyüme içinde olan bir sektördür.

Bosna-Hersek - Danimarka ilişkileri, Bosna-Hersek ile Danimarka arasındaki güncel ve tarihi ilişkileri ifade eder. Bosna-Hersek'in Kopenhag'da bir elçiliği ve Danimarka'nın Saraybosna'da bir elçiliği vardır. Diplomatik ilişkiler 2 Haziran 1992'de kuruldu. 2010 yılında Danimarka Dışişleri Bakanı Lene Espersen Danimarka'nın 2012 yılında Saraybosna'daki büyükelçiliğini kapatacağını açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek-Sırbistan ilişkileri</span>

Bosna-Hersek-Sırbistan ilişkileri, Bosna-Hersek ile Sırbistan arasındaki dış ilişkilerdir. Günümüz ülkelerinin her ikisi de Yugoslavya'nın kurucu ülkeleriydi. Her iki ülkedeki nüfusun çoğunluğu standart Sırp-Hırvatça'nın çeşitlerinden birini konuşuyor ve Sırbistan, Bosna-Hersek'teki en büyük yatırımcılardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yeşil Bereliler (Boşnak Paramiliteri)</span>

Yeşil Bereliler 1992 başlarında Saraybosna'da kurulmuş bir askeri örgüttü. Bunlar, çoğunlukla etnik Boşnaklardan oluşan ve Bosna-Hersek'in seçilmiş hükûmetinin destekçileri olan Yugoslav Ulusal Ordusu'ndan (JNA) terhis edilmiş askerler ve askere alınanlar tarafından kuruldu. 1992'nin ikinci yarısında yeni kurulan Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusuna entegre edildiler. Tercih edilen bir teçhizat olarak Yeşil Bereliler ve isim hem Birleşik Devletler Ordusu Özel Kuvvetlerine atıfta bulunmak hem de birliği oluşturan baskın etnik grubun, yani Boşnakların ortak bir renk markası olarak seçildi. Bosnalı Yeşil Bereliler, 1992'nin başlarında kuzey ve orta Bosna'daki savaş sırasında çoğunlukla aktifti.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsızlık Günü (Bosna-Hersek)</span>

Bağımsızlık Günü, Bosna-Hersek Cumhuriyeti'nin 1992 yılında Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nden bağımsızlığını kutlamak için 1 Mart'ta Bosna-Hersek Federasyonu'nda kutlanan bir resmi tatildir. Bosna Hersek'in diğer siyasi varlığı olan Sırp Cumhuriyeti'nde görülmemektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.