İçeriğe atla

Bornova Sarı Köşk Atatürk Büstü

Koordinatlar: 38°27′30″K 27°12′54″D / 38.45833°K 27.21500°D / 38.45833; 27.21500
Bornova Sarı Köşk Atatürk Büstü
Harita
Koordinatlar38°27′30″K 27°12′54″D / 38.45833°K 27.21500°D / 38.45833; 27.21500
KonumBornova, İzmir, Türkiye
Malzemebronz
Açılış tarihi18 Haziran 1926
AdandığıAtatürk

Bornova Sarı Köşk Atatürk Büstü, İzmir'in Bornova ilçesinde Eski Ziraat Mektebi bahçesindeki Atatürk büstüdür.

Atatürk'ün 1926'da İzmir'i ziyareti anısına Avusturyalı heykeltıraş Heinrich Krippell'e yaptırılmıştır.[1] Kimi kaynaklara göre Türkiye'de yapılmış ilk Atatürk anıtıdır.[2]

Bornova Tren İstasyonu karşısındaki "Sarı Köşk" adıyla bilinen yapının bahçesinde yer alır. Günümüzde Ege Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi dekanlığı olarak kullanılan Sarı Köşk; 1933 yılına kadar Ziraat Mektebi olarak kullanılmıştı ve bahçesindeki büstün açılışı, kaidesindeki yazıya göre Haziran 1926'da yapılmıştır.

Anıtın üzerindeki yazıda Osmanlıca olarak "Türkiye'nin büyük dahi ve halaskârı, Türk çiftçisinin ulu rehberi, Cumhur reisimiz büyük Gazi Mustafa Kemal Paşa hazretlerinin İzmir Ziraat Mektebi'ni teşrifleri hatıra-i şükranıdır. Haziran 1926.” yazılmıştır.[3] Anıtın yanına sonradan eklenen ek bir mermer levhada, aynı yazı Türk alfabesi ile yazılıdır.

Ziraat Mektebi'nin, Mustafa Kemal'in 1925 yılındaki yurt gezisi sırasında 15 Ekim 1925 günü ziyaret edildiği bilinir ve bu ziyaretten sonra okul idaresinin bir çalışma yaparak 1926 yılının Haziran ayında okulun bahçesine bir Atatürk heykeli diktiği anlaşılmaktadır. Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e bir sonraki gelişi 24 Haziran 1926'dadır. Bu gelişinde okulu ziyaret edip etmediği ve heykelin açılışında bulunup bulunmadığı kesin olarak bilinmez.

Ekim 1926'da İstanbul Belediyesi tarafından Heinrich Krippell'e yaptırılan Sarayburnu Atatürk Anıtı'nın açılışı gerçekleşmişti. Basında, Sarayburnu'nda açılan Gazi heykelinin dikilen ilk heykel olduğu şeklinde haberler yayımlanması üzerine Ziraat Mektebi Müdürü Abidin Bey bir telgraf çekerek Bornova Ziraat Mektebi'nde bu tarihten yaklaşık 4 ay önce Gazi heykelinin açıldığı bilgisini yerel ve ulusal basına aktarmıştır.[3]

Eser, kaidesiyle beraber 2,45 metre yüksekliğindedir. Mermer kaide 1,60 metre, büst kısmı ise 85 cm’dir. Dört bölümlü kare planlı kaide, altta 94x94 cm genişliğinden başlar, üstte 70x70 cm'lik dördüncü bölümle solanır. Dördüncü bölüm üzerinde bronz heykel yer alır. Mustafa Kemal Paşa sivil giyimli ve ellerini göğsünün altında kavuşturmuş olarak betimlenmiştir.

Sarayburnu Anıtı'na göre oldukça küçük boyutta olan heykelin, Krippel tarafından küçük bir deneme ya da eskiz olarak yapılmış olabileceği düşünülür.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Uhri, Ahmet (2011). "Kripeel'in Az Bilinen Bir Heykeli Üzerine". Egeden Dergisi. Ege Üniversitesi Rektörlüğü. 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  2. ^ "- Bornova Rehber". rehber.bornova.bel.tr. 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  3. ^ a b "İlk Atatürk büstü". Yeniasir. 30 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bornova</span> İzmirin ilçesi

Bornova, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin doğusunda Kemalpaşa, güneyinde Buca, batısında Konak ve Bayraklı, kuzeybatısında Karşıyaka ve Menemen ilçeleri, kuzeyinde Manisa ili bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Latife Uşşakî</span> Mustafa Kemal Atatürkün eşi (1923–1925)

Latife Uşşakî ya da Latife Hanım, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün ilk ve tek evliliğinde eşiydi. 29 Ocak 1923 ile 5 Ağustos 1925 tarihleri arasında, iki buçuk yıl Atatürk ile evli kalmıştır. Atatürk ile evliliği ve bu evliliğin bitişi, Türkiye Cumhuriyeti tarihi açısından önemli ve popüler bir konudur.

<span class="mw-page-title-main">Zühtü Müridoğlu</span> Türk heykeltıraş

Zühtü Müridoğlu, Türk heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">Gülhane Parkı</span> Fatihin Eminönü semtinde tarihî park

Gülhane Parkı, İstanbul'un Fatih ilçesinin Eminönü semtinde yer alan tarihî bir parktır. Alay Köşkü, Topkapı Sarayı ve Sarayburnu arasında yer alır.

Heinrich Krippel, Türkiye'de gerçekleştirdiği anıt heykeller ile tanınan Avusturyalı heykeltıraş, ressam, bakır oymacısı ve illüstratördür.

<span class="mw-page-title-main">Zafer Anıtı (Ankara)</span> Ankarada bulunan bir anıt

Zafer Anıtı, Ankara'nın Altındağ ilçesindeki Ulus Meydanı'nda bulunan, Anadolu’daki Millî Mücadele’nin hatırasını yaşatmak üzere 1927'de yapılmış anıttır.

<span class="mw-page-title-main">Onur Anıtı</span> Samsunun İlkadım ilçesindeki atlı Atatürk heykeli

Onur Anıtı, Samsun'un İlkadım ilçesindeki Atatürk Parkı'nda yer alan ve şehrin simgesi hâline gelen anıttır. Mustafa Kemal'in Samsun'a çıktığı noktaya dikilen anıt Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı sayılan bu anı simgelemektedir.

Sabiha Ziya Hanım, Türk ressam ve heykeltıraş. Sanayi-i Nefise Mektebi'nin heykel bölümünden mezun olan ilk kadın sanatçıdır.

<span class="mw-page-title-main">İzmir Atatürk Anıtı</span> İzmir, Türkiyede bir anıt

İzmir Atatürk Anıtı, İzmir Cumhuriyet Meydanı'na Millî Mücadele'yi temsil etmek üzere 1932'de dikilmiş anıttır.

<span class="mw-page-title-main">Sarayburnu Atatürk Anıtı</span> Türkiye nin ilk heykel anıtı

Sarayburnu Atatürk Anıtı, İstanbul Belediyesi tarafından Avusturyalı heykeltıraş Heinrich Krippel'e yaptırılmış anıt heykeldir.

<i>Atlı Atatürk Anıtı</i>

Atlı Atatürk Anıtı, Ankara Etnografya Müzesi önünde bulunan, Atatürk'ü at üzerinde mareşal üniformalı ve pelerinli olarak tasvir eden bronz anıt.

<span class="mw-page-title-main">Mareşal Atatürk Anıtı</span>

Mareşal Atatürk Anıtı, İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica tarafından 1927'de yapılan Mustafa Kemal Atatürk'ü mareşal üniforması içinde ayakta, iki eli ile kılıcının kabzasını kavramış biçimde gösteren anıt.

<span class="mw-page-title-main">Konya Atatürk Anıtı</span>

Konya Atatürk Anıtı, Türkiye Cumhuriyeti'nin Sarayburnu Atatürk Anıtı'ndan sonra yapılan ikinci anıtıdır. Avusturyalı heykeltıraş Heinrich Krippel'e yaptırılan 1926 tarihli anıt, Konya İstasyon Caddesi'nde Hükûmet Meydanı'na yerleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kenan Yontunç</span> Türk heykeltıraş

Prof. Ahmet Kenan Yontunç, Türk heykeltıraş.

Namık Kemal Lisesi, İzmir'in en eski okullarındandır. Günümüze kadar ülke çapında tanınmış birçok mezun vermiştir. 1925-1926 yılları arasında Mustafa Kemal Atatürk, okulun şu anki binasını, bina İzmir Kız Lisesi tarafından kullanılırken ziyaret etmiş ve okulun hatıra defterine şu satırları yazmıştır: "İzmir Kız Lisesini ziyaretimden pek memnun oldum. Müdür hanım ve bay muallimlerin ciddi ve isabetli mesaisinin aşırı suhuletle ve takdirle görülmektedir.". Bu hatıra defteri İzmir Kız Lisesi'nin şu anki binasında saklanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bursa Atatürk Anıtı</span>

Bursa Atatürk Anıtı, Bursa valiliği tarafından heykeltıraş Nijat Sirel'e yaptırılmış ve Bursa Hükûmet Meydanı'na 1931 yılında dikilmiş anıttır.

<span class="mw-page-title-main">Nijat Sirel</span> Türk heykeltıraş

Ali Nijat Sirel, Türk heykeltıraştır.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk kişi kültü</span> Mustafa Kemal Atatürk üzerine kurulu kişi kültü

Atatürk kişi kültü, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün kişiliği, fikirleri ve siyaseti etrafında, yaşadığı dönemde oluşmaya başlamış ve daha çok ölümünden sonra takipçileri tarafından oluşturulmuş bir kişi kültüdür.

<span class="mw-page-title-main">Edirne Atatürk Anıtı</span>

Edirne Atatürk Anıtı, Edirne'de Talat Paşa Caddesi üzerinde o zaman "Darülfünun Bahçesi" adıyla anılan parka 1931 yılında dikilen bronz döküm anıtsal heykel.

<span class="mw-page-title-main">Seyr-i Sefain İdaresi Atatürk Büstü</span>

Seyr-i Sefain İdaresi Atatürk büstü, 1926 yılında ilk Türk heykeltraşlardan Kenan Yontuç tarafından yapılmış Atatürk büstü.