İçeriğe atla

Boris Pash

Boris Pash
Casusluk faaliyeti
BağlılıkAmerika Birleşik Devletleri Amerika Birleşik Devletleri
Kişisel bilgiler
Doğum20 Haziran 1900(1900-06-20)
San Francisco, ABD
Ölüm11 Mayıs 1995 (95 yaşında)
Grenbrae, ABD

Boris Theodore Pash (doğum adı Boris Fedorovich Pashkovsky, Rusça: Борис Фёдорович Пашковский; 20 Haziran 1900 - 11 Mayıs 1995), Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nda askeri istihbarat subayıydı. İkinci Dünya Savaşı sırasında Karşı İstihbarat'ta çalışarak Nazi Almanyası'nın nükleer girişimini önlemek amacıyla oluşturulan operasyonlara komuta etti.

İlk yılları

Boris Fedorovich Pashkovsky, 20 Haziran 1900'de San Francisco, Kaliforniya'da doğdu. Babası Theodore Pashkovsky, bir Rus Ortodoks rahibi ve daha sonra başpiskopos olup, 1894'te Kilise tarafından Kaliforniya'ya gönderilmişti. Babası 1906'da Rusya'ya geri çağrıldı ve tüm aile 1912'de Rusya'ya dönmek zorunda kaldı. Annesi, Sırp Amerikalı Ella Dabovich'ti.[1]

Birinci Dünya Savaşı ve dönüş

1916 ve 1917'de Boris, babasıyla birlikte Birinci Dünya Savaşı'nda Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na karşı savaşan Rus ordusunun saflarına katıldılar. Babası askeri papaz olarak kendisi ise topçu olarak Rus Devrimi sırasında 1918'den 1920'ye kadar Karadeniz'de Bolşeviklere karşı Beyaz donanmada görev yaptılar. Boris bu görevi sırasında ayrıca İngilizce konuşabildiği için İngilizlerle yapılan toplantılarda tercüman olarak görev yaptıve bu hizmetlerinden dolayı kendisine St. George Haçı verildi.[2] 1 Temmuz 1920'de Lydia Vladimirovna Ivanova ile evlendi ve Bolşeviklerin savaşı kazanacağının belirginleşmesi ile birlikte Amerika Birleşik Devletleri'ne dönmeyi seçti. 1923'te eğitimine devam etmek amacıyla Springfield, Massachusetts'teki Springfield College'a gitti ve burada Beden Eğitimi Lisansı ile mezun oldu. Bu süre zarfında soyadını Pashkovsky'den Pash'a değiştirdi.[1] Pash, 1924'ten 1940'a kadar Los Angeles'taki Hollywood Lisesi'nde öğretmenlik yaptı. Ayrıca bu süre zarfında eğitimine de devam etti ve 1939'da Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden Eğitim alanında Yüksek Lisans derecesi aldı. Ayrıca Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Rezervine katıldı ve Piyade İstihbarat Şubesine atandı. Eğitiminin bir parçası olarak Federal Soruşturma Bürosu (FBI) tarafından sertifika almaya hak kazandı.

İkinci Dünya Savaşı

Boris Pash, daha önce rezervine yazılmış olduğu ABD ordusunda 1940 yılında aktif göreve çağrıldı ve San Francisco Presidio'daki IX Kolordu Bölgesi karargahında karşı istihbarat şefi oldu. Bu görevi sırasında, Japon İmparatorluğu'nun II. Dünya Savaşı sırasında Meksika'da bir üs kurma olasılığını araştıran misyon ekibine dahil oldu.[3][3] Pash ayrıca Kaliforniya Üniversitesi Radyasyon Laboratuvarı'nda şüpheli Sovyet casusluğunu araştırmak üzere çağrıldı. Aralarında Robert Oppenheimer'ın da bulunduğu sayıca fazla olan öğretim üyelerini sorguya çekti ve Oppenheimer'in ABD Komünist Partisi ile bağlantısı olduğunu düşünüyordu ancak Pash, Oppenheimer'ın casus olduğuna inanmıyordu. Oppenheimer'ın kişisel onurunun ve itibarına duyduğu ilginin kendisini bu tür bir eylemden caydıracağını hissetti ve bu yönde raport verdi. Bu nedenle Pash, Oppenheimer'ın Manhattan Projesi'nden çıkarılmasını tavsiye etmedi, sadece Oppenheimer'ın eylemlerinin istihbarat tarafından takip edilmesi ve denetlenmesini önerdi.[3][4][4] Aynı zamanda, Alman nükleer enerji projesiyle ilgili tesisleri, malzemeleri ve bilim adamlarını ele geçirerek Mihver'in nükleer silah geliştirme yolunda ne kadar ilerlediğini belirlemek için 1943'ün sonlarında kurulan bir Müttefik operasyonu olan Alsos Misyonu'nun askeri lideriydi.[1]

Savaştan sonra

Pash, savaştan sonra çeşitli askeri istihbarat pozisyonlarında görev yaptı. 1946 ve 1947'de Japonya'da General Douglas MacArthur'un emrinde görev yaptı. Onun çabaları sayesinde, Sovyetlerin yerel bir Ortodoks Kilisesi aracılığıyla Japonya'da yer edinme girişimi başarısızlıkla sonuçlandı. Bunun yerine Pash, Piskopos Benjamin'in (Basalyga) Ocak 1947'nin başlarında dizginleri eline alması için örgütlendi ve böylece o zamanki Sovyet kontrolündeki Moskova Patrikhanesi yerine Kuzey Amerika Metropolü bölgede nüfuzu güvence altına aldı. Bu birleşme sonucunda Pash, Sovyet Generali Kuzma Derevyanko ile açık bir çatışma yaşayacak kadar ileri de gitti. 1948'den 1951'e kadar Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın askeri temsilcisi olarak görev yaptı. Bu süre zarfında, çeşitli adam kaçırma ve suikast gibi yasal olmayan işleri ele almak için oluşturulmuş PB-7 adlı tartışmalı bir CIA programından sorumluydu. Daha sonra bu operasyonlarda bulunduğuna dair Kilise Komitesi'nin açtığı soruşturma sonucunda herhangi bir kanıta rastlanmadı.[5] 1953'ten 1956'ya kadar XI İstihbarattan Sorumlu Genelkurmay Başkan Yardımcısı olarak ofiste pasif bir şekilde çalışmalarını sürdürdü. 1956 yılından 1957'de Ordudan emekli olmasına kadar Washington D.C.'de Güdümlü Füzelerden Sorumlu Savunma Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. 1954'te Robert Oppenheimer'ın güvenlik duruşmasında ifade verdi ve Manhattan Projesi sırasında Oppenheimer hakkındaki fikirlerini ve bakış açısını dile getirdi.[2][4][6][7] Ordudan ayrıldıktan sonra Pash, Teknolojik İstihbarat Teşkilatı'nın Doğu Avrupa ve SSCB Bölümünün şefi oldu. 1961'de Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Yabancı Bilim ve Teknoloji Merkezi'ne geçti. Haziran 1963'te memuriyetten de emekli oldu. Pash emekliyken 1980'de Avrupa'daki savaş deneyimlerini anlatan The Alsos Mission adlı kitabı yayınladı. 1988'de Askeri İstihbarat Onur Listesi'ne alındı. Nişanları arasında Ordu Üstün Hizmet Madalyası, Liyakat Nişanı, Britanya İmparatorluğu Nişanı ve St. George Nişanı vardı.

Son yılları

1920'de Rusya'yı terk ettiğinden beri ilk kez Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Rusya'yı ziyaret etti ve Rusya'daki Komünist Parti yönetiminin sonunu görecek kadar yaşayan az sayıdaki Beyaz Rus gazisinden biri oldu. Pash, 11 Mayıs 1995'te Greenbrae, Kalifornia'da 94 yaşında öldü ve Colma, California'daki Sırp Mezarlığı'na gömüldü. Makaleleri Stanford Üniversitesi'ndeki Hoover Enstitüsü'ndedir.[2]

Popüler kültürde

  • Oppenheimer (2023) - Casey Afflecks, Boris Pash'ı canlandırmıştır.

Kaynakça

  1. ^ a b c "Register of the Boris T. Pash Papers". Stanford University. Retrieved 9 December 2021.
  2. ^ a b c Beyda, Oleg (2019). "Za veru i bombu": udivitel'naia zhizn' polkovnika Borisa Pashkovskogo-Pesha
  3. ^ a b c Jones, Vincent (1985). Manhattan: The Army and the Atomic Bomb
  4. ^ a b c Collis, Clark (21 July 2023). "Oppenheimer cast: Who plays who in Christopher Nolan's real-life drama"
  5. ^ "Masters of the Intelligence Art – Boris Pash"
  6. ^ Stern, Philip M. (1969). The Oppenheimer Case
  7. ^ Cynthia C. KellyRichard Rhodes-Manhattan Projesi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Konstantin Rokossovski</span> Polonyalı kumandan ve siyasetçi (1896-1968)

Konstantin Rokossovski Sovyet askeri komutanı ve Polonya Halk Cumhuriyeti Savunma Bakanı. Jukov ve Vasilevski ile birlikte en çok öne çıkan Sovyet stratejistleri arasında sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Compton</span> Amerikalı fizikçi (1892 – 1962)

Arthur Holly Compton, 1927'de elektromanyetik radyasyonun parçacık doğasını gösteren Compton etkisinin keşfi ile Nobel Fizik Ödülü kazanmış Amerikalı fizikçidir. Zamanında çok dikkat çeken bir buluştur. Işığın dalga doğası o zamanlarda iyi anlaşılmış olsa da ışığın hem dalga hem parçacık olabileceği fikri kolay kabul görmemiştir. Kendisi ayrıca Manhattan Projesindeki Metallurji Laboratuvarının başı ve 1945 ile 1953 seneleri arasında St. Louis Washington Üniversitesi Rektörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nin askerî tarihi</span> Sovyet Askeri Tarihi

Sovyetler Birliği'nin askerî tarihi Kızıl Ordu ve Sovyetler Birliği Silahlı Kuvvetlerinin askerî tarihini kapsar. Bolşeviklerin iktidara geldiği 1917 Ekim Devrimini izleyen günlerde başlar. Yeni hükûmet Rus İç Savaşı'nda değişik rakipleriyle başa çıkabilmek amacıyla Kızıl Ordu'yu kurdu. 1939'da Mançukuo ile Moğolistan arasındaki sınır anlaşmazlığında Moğolistan'ı destekleyerek Halhin Gol Muharebesi'nde Mançukuo'yu sahiplenen Japonya ile çarpıştı. Molotov-Ribbentrop paktıyla Nazi Almanyası ile anlaşarak Polonya'nın doğu illerine saldırdı ve kuvvetlerini konuşlandırdı. Baltık Devletleri'ni, Romanya'dan Besarabya ve Kuzey Bukovina'yı ilhak etti. 1939-1940'ta Finlandiya'yı işgal etti. II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nı yenilgiye uğratan ana askerî kuvvet Kızıl Ordu'ydu. Savaştan sonra Almanya'nın doğu yarısı ile Orta ve Doğu Avrupa'daki birçok ülkeyi işgal etti, bunlar daha sonra Doğu Bloğu'nun uydu devletleri olmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Robert Oppenheimer</span> Amerikalı teorik fizikçi (1904–1967)

Julius Robert Oppenheimer, Amerikalı teorik fizikçi ve İkinci Dünya Savaşı sırasında Manhattan Projesi'nin Los Alamos Laboratuvarı direktörüydü. Kendisi genellikle "atom bombasının babası" olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Manhattan Projesi</span> ilk atom bombasının üretilmesini içeren bir araştırma ve geliştirme projesi

Manhattan Projesi, II. Dünya Savaşı sırasında ilk nükleer silahların üretimini gerçekleştirmek için yürütülmüş bir araştırma ve geliştirme projesiydi. Proje, Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere Birleşik Krallık ve Kanada ile iş birliği içinde gerçekleştirildi. 1942'den 1946'ya kadar ABD Ordusu Mühendisler Birliği'nden Tümgeneral Leslie Groves'un projenin yöneticiliğini yaptı. Nükleer fizikçi Robert Oppenheimer da bombaları tasarlayan Los Alamos Laboratuvarı'nın yöneticisiydi. Projenin ismi, ilk karargah Manhattan'da olduğu için Manhattan Bölgesi olarak belirlendi; bu ad yavaş yavaş projenin resmi kod adı olan "Development of Substitute Materials"ın yerini aldı. Proje daha sonra İngilizlerin nükleer silah geliştirme projesi olan Tube Alloys'u da bünyesine kattı ve programı Office of Scientific Research and Development'den devraldı. Manhattan Projesi, en yoğun döneminde yaklaşık 130.000 kişiye istihdam sağladı ve yaklaşık 2 milyar ABD dolarına mal oldu. Bunun yüzde 80'inden fazlası fisil malzemeyi üreten tesisleri inşa etmek ve işletmek içindi. Araştırmalar ve bombanın üretimi, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve Kanada'daki otuzdan fazla tesiste gerçekleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Lavr Kornilov</span> Rus ordu komutanı

Lavr Georgiyeviç Kornilov Rus askerî istihbarat mensubu, I. Dünya Savaşı ve ardından yaşanan Rus İç Savaşında Rus İmparatorluk Orduları komutanı, kâşif, Sibirya asıllı kazak general. Tarihte en çok Kornilov Olayı olarak bilinen ve Ağustos-Eylül 1917 tarihinde yaptığı başarısız darbe girişimiyle hatırlanır. Girişim Aleksandr Kerenski’nin geçici hükûmetini devirmek amacıyla yapılmış, sonunda Kerenski hükûmeti ile geçici bir ittifak içinde yer alan Bolşevikler'in çabalarıyla başarısız olmuş ve Kornilov, Kerenski tarafından tutuklanmıştır. Bu olay Ekim Devrimi’ne giden yolda Bolşeviklerin elini güçlendiren bir öneme sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Orlov</span> Sovyet casus (1895 – 1973)

Aleksandr Mihailoviç Orlov Sovyet istihbarat yöneticisiydi. 1938 yılında ABD'ye iltica etti. Leon Troçki'yi kendisine karşı yapılacak olan suikast girişiminden haberdar etti.

<span class="mw-page-title-main">Semyon Budyonni</span>

Semyon Mihayloviç Budyonni, Ailesi Rus asıllı olmasına rağmen, Don Kazakları bölgesine yerleşmesinden ve o gelenekle büyütülmesinden dolayı genellikle Kazak asıllı sanılan Rusya İmparatorluğu'nun süvari subayı ve Sovyetler Birliği mareşali, Sovyetler Birliği Kahramanı, Rus İç Savaşı, Sovyet-Polonya Savaşı ve II. Dünya Savaşı sırasında komutanlık yapmış Josef Stalin'in yakın siyasi müttefiki olan politikacıydı.

<span class="mw-page-title-main">GRU</span>

GRU Rusya Silahlı Kuvvetler Genelkurmayına bağlı askeri istihbarat teşkilatıdır. Daha öncesinde Sovyetler Birliği'nde Kızıl Ordu'ya bağlıydı. GRU Rusya'nın en büyük istihbarat teşkilatıdır.

<span class="mw-page-title-main">George Koval</span> Sovyet-Amerikalı istihbaratçı (1913 – 2006)

George Abramovich Koval, Sovyet atom bombası projesi için Sovyetler Birliği adına istihbarat görevlisi olarak görev yapan Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı casus, bilim insanı, kandidat. Sovyet kaynaklarına göre Koval'ın Sovyet İstihbarat İdaresi (GRU) ajanı olarak Manhattan Projesi'ne sızıp bilgi aktarması, Sovyetler Birliği'nin nükleer silah geliştirmesi için gereken süreyi büyük ölçüde azalttı.

<span class="mw-page-title-main">Dmitri Yazov</span>

Dmitri Timofeyeviç Yazov, Sovyetler Birliği Mareşali. Büyük Vatanseverlik Savaşı gazisi olan Yazov, 1987'den Sovyetler Birliği'nin dağılmasından dört ay önceki 1991 Ağustos Darbesi'nde rol alması nedeniyle tutuklanana kadar Savunma Bakanı olarak görev yaptı. Yazov, 28 Nisan 1990'da Sovyetler Birliği Mareşali rütbesine atanan son kişi, Sibirya'da doğan tek mareşal ve 25 Şubat 2020'de öldüğü zamana dek, yaşayan son Sovyetler Birliği Mareşali'ydi.

<span class="mw-page-title-main">Semyon Aralov</span>

Semyon İvanoviç Aralov Sovyet asker, devlet adamı ve devrimci. Kızıl Ordu’ya bağlı istihbarat teşkilatı GRU kurucularındandır.

<span class="mw-page-title-main">Leslie Groves</span>

Leslie Richard Groves, Jr Pentagon yapımını yöneten ve II. Dünya Savaşı sırasında atom bombası geliştirilen Manhattan Projesi yöneten Amerikan Ordusunun mühendislerden sorumlu komutanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Thin Man (nükleer bomba)</span>

Thin Man atom bombası, Amerika Birleşik Devletleri’nin Manhattan Projesi sırasında geliştirdiği, plütonyum top tipi silah olması önerilen atom bombası. Plütonyumun doğal bozunma hızı silah tipi bir tasarımda kullanmak için çok yüksek olduğundan gelişimi durduruldu.

<span class="mw-page-title-main">Norris Bradbury</span> Amerikalı fizikçi (1909 – 1997)

Norris Edwin Bradbury, Los Alamos Ulusal Laboratuvarı'nda 1945 ile 1970 yılları arasında görev yapmış Amerikan fizikçi. Robert Oppenheimer tarafından II. Dünya Savaşı sırasındaki Manhattan Projesi'nde başarılı olduğu için bu pozisyona seçilmiştir. Bradbury, Trinity denemelerinden sonuncusu olan "the Gadget"dan sorumluydu.

<span class="mw-page-title-main">Klaus Fuchs</span> Alman teorik fizikçi ve atom casusu

Emil Julius Klaus Fuchs 1950 yılında II. Dünya Savaşı ve kısa bir süre sonrasında Amerikan, İngiliz ve Kanada Manhattan Projesi’nden elde ettiği bilgileri Sovyetler Birliği’ne iletmesinden dolayı mahkûm edilen Alman teorik fizikçi ve atom casusudur. Los Alamos Laboratuvarında iken Fuchs ilk olarak nükleer silahlarla ilgili birçok teorik hesaplamadan ve sonrasında hidrojen bombası modellerinden sorumluydu.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer silahlanma yarışı</span> Soğuk Savaş döneminde yaşanan çekişme

Nükleer silahlanma yarışı, Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ve müttefiklerinin Soğuk Savaş süresince nükleer savaşta üstünlük kurmak için girdikleri bir silahlanma yarışıydı. Bu dönemde, ABD ve Sovyetler'in yanı sıra diğer ülkeler de nükleer silah geliştirmeye başladı, ancak hiçbiri savaş başlığı üretiminde diğer iki süper güç kadar etkin olmadı.

<span class="mw-page-title-main">Aleksey Kuropatkin</span>

Aleksey Nikolayeviç Kuropatkin, Ocak 1898'den Şubat 1904'e kadar Rusya İmparatorluk Savaş Bakanı ve daha sonra saha komutanı olarak görev yaptı. Tarihçiler genellikle onu 1904-1905 Rus-Japon Savaşı'ndaki, özellikle de Mukden Muharebesi'nde (1905) ve Liaoyang Muharebesi'nde büyük Rus yenilgilerinden sorumlu tutarlar.

Günter Wirths uranyum üretimi, bilhassa reaktör sınıfında yetkili olan bir Alman kimyagerdir. Auergesellschaft'ta Heereswaffenamt ve Uranverein projesi için uranyum yapımında görev yaptı. 1945'te Sovyet atom bombası projesinde çalışmak üzere Sovyetler Birliği'ne gönderildi. SSCB'den serbest bırakıldığında Batı Almanya'ya taşındı ve Degussa şirketinde görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Giovanni Rossi Lomanitz</span>

Lomanitz, Amerikalı fizikçi. 1940 yılında Berkeley'deki Kaliforniya Üniversitesi'nde Robert Oppenheimer'ın yanında bulunup beraber çalışmalar yaptılar. Lomanitz, radyasyon laboratuvarında izotopların elektromanyetik ayrılmaları hakkında çalışmalar yaptığı zamanlarda komünist fikirleri dolayısıyla CIA tarafından orduya alındı bu sebeple araştırmaları yarım kaldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.