İçeriğe atla

Bomonti Gürcü Katolik Kilisesi

Koordinatlar: 41°03′31″K 28°58′58″D / 41.05861°K 28.98278°D / 41.05861; 28.98278
Bomonti Gürcü Katolik Kilisesi
Harita
Temel bilgiler
KonumBomonti, Şişli, Türkiye
Koordinatlar41°03′31″K 28°58′58″D / 41.05861°K 28.98278°D / 41.05861; 28.98278
MezhepGürcü Katolik
Açılış1861
DurumKullanımda

Bomonti Gürcü Katolik Kilisesi ve Manastırı (Gürcüce: სტამბოლის ღვთისმშობლის ქართული კათოლიკური ეკლესია და მონასტერი - "İstanbul Meryem Ana Gürcü Katolik Kilisesi ve Manastırı") ya da tam adıyla Notre Dame de Lourdes Gürcü Katolik Kilisesi (Gürcüce: ლურდის ღვთისმშობლის სახელობის ქართულ-კათოლიკური ტაძარი - "Lourdesli Meryem Ana'nın Gürcü Katolik Mabedi") eski yazılı kaynaklarda adı yaygın olarak Feriköy Gürcü Katolik Kilisesi olarak geçer, İstanbul'un Şişli ilçesinde yer alan bir Gürcü Katolik kilisesidir. Bomonti semtinde bulunan kilise, dünyada az sayıdaki Gürcü Katolik kilisesinden biridir.

Tarih

Ruslar, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Gürcistan'ın Meshet-Cavaheti bölgesini ele geçirdi ve bu bölgede yaşayan Katolik Gürcüleri göçe zorladı. Tahminen 10.000 kadar Katolik Gürcü İstanbul'a göç etti. Katolik Gürcü Kilisesi ve Manastırı, göç eden Gürcülerden biri olan papaz Petre Harisçiraşvili'nin girişimiyle 1861 yılında kuruldu. 1955'teki 6-7 Eylül Olaylarından sonra İstanbul'da Gürcü Katolik Kilisesi mensuplarının sayısı azaldığı için günümüzde cemaatin büyük bölümünü Türk ve Ermeni Katoliklerden oluşmaktadır.

Matbaa ve okul

Kilise ve manastırın kuruluşundan kısa bir süre sonra, 1870 yılında burada bir matbaa kuruldu ve matbaa kapanıncaya kadar Gürcüce ve Fransızca yaklaşık 200 kitap basıldı. İtalyan diplomat ve yazar Eugène Dallegio d'Alessio’nun 1920 yılında Fransızca yazdığı ve Şalva Vardidze'nin Kartvelebi Konstantinopolşi ("ქართველები კონსტანტინოპოლში") adıyla Gürcüceye çevirdiği kitap da 1921 yılında bu matbaada basıldı (Bu kitap 2003 yılında, İstanbul Gürcüleri adıyla Fahrettin Çiloğlu tarafından Gürcüceden Türkçeye çevrilmiştir).

Kilise ve manastır yapısının yanında ayrıca kız ve erkek çocuklar için iki dilde (Gürcüce-Fransızca ve Gürcüce-Yunanca) eğitim veren okullar açıldı. Manastır bünyesinde 1908 yılında Akaki Tsereteli adına bir kütüphane kuruldu. Bu kütüphanede bugün de Gürcistan'da veya başka ülkelerde basılmış Gürcüce ve başka dillerde eşsiz eserler korunmaktadır.

Gürcü Katolik Kilisesi'nde derman arayan insanlar (aralarında Müslümanlar da var), Le Monde illustré, 28 Ekim 1882, s. 277.

Osmanlı Gürcüleri için okul kitabı

Manastır 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın ilk yarısında Hristiyan ve Müslüman Gürcülerin kültür ve eğitim merkezi haline geldi. Şalva Vardidze’nin öncülüğünde 1911 yılında manastırda Gürcü Kulübü açıldı. Burada toplantılar ve buluşmalar gerçekleşiyordu. Osmanlı ülkesinde yaşayan Müslüman Gürcüler için okuryazarlığı yayma derneğinin programı hazırlandı. 1914 yılında Gürcüce okulun açılmasına da karar verildi. Burada aynı yıl Osmanlı ülkesinde yaşayan Gürcüler için Deda Ena (Anadili) adlı kitabın özel bir baskısı da yapıldı. Patara Kartuli Anbani (“Küçük Gürcü Alfabesi”) adlı kitabın kapağında “Osmanlı Gürcüleri için hazırlanmış ve basılmıştır” ibaresi yer alıyordu.

Gürcistan’ın bağımsızlığı için mücadele

Manastır matbaasında 1913-1914 yıllarında Tavisupali Sakartvelo (Özgür Gürcistan) adlı dergi basılıyordu. Dergi, Mihako Tsereteli, Giorgi Maçabeli, Meliton Kartsivadze, Leo Kereselidze gibi kişiler tarafından yayımlanıyordu. 1914 yılında, Gürcistan'ın bağımsızlığı için mücadele eden Gürcistan Bağımsızlık Komitesi'nin Gürcü Lejyonu'nu kurma fikri de burada doğdu. 1915 yılında bu komite tarafından Gürcü lejyonerleri için “Kraliçe Tamar Madalyası” ihdas edildi.

Menşevik Gürcü hükümeti

Manastırdaki misafirhanede başka ülkeden gelen kişiler uzun süre ağırlanıyordu. Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti Kızıl Ordu tarafından işgal edilince pek çok siyasal mülteci bu manastıra sığındı. Gürcistan'ın Noe Jordania başkanlığındaki Menşevik hükûmeti Mart 1921'de buraya sürgün geldi ve daha sonra buradan Paris’e taşındı. Kızıl Ordu'nun işgalinden kaçan, Çarlık ordusunda general olarak hizmet veren Giorgi Kazbegi de 1921 yılında ailesiyle birlikte buraya sığındı ve aynı yıl burada öldü.

Baş rahipleri

  1. Petre Harisçiraşvili (პეტრე ხარისჭირაშვილი): 1861 - 1890
  2. Stepane Giorgidze (სტეფანე გიორგიძე): 1892 - 1898
  3. Alponsi Hitarişvili (ალფონსი ხითარიშვილი): 1898 - 1905
  4. Benedikte Vardidze (ბენედიქტე ვარდიძე): 1905 - 1912
  5. Pio Balidze (პიო ბალიძე): 1912 - 1921
  6. Şio Batmanaşvili (შიო ბათმანაშვილი): 1922 - 1937
  7. Benedikte Vardidze (ბენედიქტე ვარდიძე): 1937 - 1942
  8. Pio Balidze (პიო ბალიძე): 1942 - 1956
  9. Petre Tatalaşvili (პეტრე ტატალაშვილი): 1956 - 1961

Galeri

  • 1914'te İstanbul'da yayımlanan Patara Kartuli Anbani ("Küçük Gürcü Alfabesi").
    1914'te İstanbul'da yayımlanan Patara Kartuli Anbani ("Küçük Gürcü Alfabesi").
  • Gürcü Katolik Kilisesi, 1898.
    Gürcü Katolik Kilisesi, 1898.
  • Gürcü Katolik Kilisesi yeniden inşa edilirken.
    Gürcü Katolik Kilisesi yeniden inşa edilirken.
  • Gürcü Katolik Kilisesi rahibesi Elisabed Bejanidze.
    Gürcü Katolik Kilisesi rahibesi Elisabed Bejanidze.
  • Gürcü Katolik Kilisesi'nin kurucusu Petre Harisçiraşvili.
    Gürcü Katolik Kilisesi'nin kurucusu Petre Harisçiraşvili.
  • Gürcü Katolik Kilisesi'nde Azize Nino günü.
    Gürcü Katolik Kilisesi'nde Azize Nino günü.
  • Gürcü Katolik Kilisesi'nin yeniden inşasına gelir sağlamak için düzenlenen piyango bileti.
    Gürcü Katolik Kilisesi'nin yeniden inşasına gelir sağlamak için düzenlenen piyango bileti.
  • Gürcü Katolik Kilisesi rahiplerinden Pio Balidze'nin kartviziti.
    Gürcü Katolik Kilisesi rahiplerinden Pio Balidze'nin kartviziti.

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Bomonti Gürcü Katolik Kilisesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

Gürcü alfabesi, Güney Kafkas dillerinin, özellikle Gürcücenin yazımında kullanılan alfabedir. 1940'larda Osetçe ve 1937-1954 arasında Abhazcanın yazımında da kullanılmıştır. Gürcü alfabesi Dağıstan'da Avarlar tarafından da yüzyıllarca Avar dilini yazmak için kullanılmıştır. Avarlar Gürcü krallıkları ile Alazan vadisi yüzünden çatışmaya başlayınca Gürcü alfabesi, 16. yüzyıldan itibaren yerini Avar dili için düzenlenmiş Arap harflerinden oluşan Ajam alfabesine bıraktı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Gürcüleri</span>

Türkiye Gürcüleri, etnik Gürcü olan veya soyundan gelen Türkiye vatandaşları ve sakinlerini ifade eder. Bu topluluk iki farklı gruptan oluşur. Artvin ve Ardahan Gürcüleri bölgenin yerlileri iken Türkiye'nin diğer bölgelerinde yaşayan Gürcüler ise, Osmanlı sınırları içindeki Gürcü topraklarının 19. yüzyılda Rusların eline geçmesi üzerine, bu bölgeden gerçekleşen göçlerle ortaya çıkmıştır. Bu ikinci grup içinde Müslüman ve Katolik Gürcüler yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Şalva Vardidze</span>

Şalva Vardidze, Gürcü din ve siyaset adamı, yazar ve çevirmen. İstanbul Gürcü Katolik Kilisesi’ndeki görevi sırasında Gürcistan’ın bağımsızlığı için verilen mücadelede fiilen yer almış, Gürcü kültürünü tanıtmak için yazılar yazıp çeviriler yapmıştır.

Eugène Dallegio d'Alessio, Evgenios Dalezios olarak da tanınır, Venedik kökenli İtalyan araştırmacı. Türkiye'nin Marmara bölgesinde yaşayan Gürcüler üzerine Fransızca yazdığı araştırması İstanbul'da önce Gürcüce, sonra Türkçe yayımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Petre Harisçiraşvili</span> Peder Petra olarak da tanınan Katolik Gürcü din adamı.

Petre Harisçiraşvili, Peder Petra olarak da tanınan Katolik Gürcü din adamı. İstanbul'daki Katolik Gürcü kilisesinin kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Sapara Manastırı</span>

Sapara Manastırı Gürcistan'daki Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi sınırları içinde ve Ğreli köyü yakınında yer alan bir Gürcü Ortodoks kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Betania Manastırı</span>

Betania Meryem'in doğumu Manastırı ayrıca bilinen adıyla Betania veya Bethanya (ბეთანია) Doğu Gürcistan'daki başkent Tiflis'in 16 km güneybatısında yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. 11 ve 12. yüzyıllarda, Gürcistan Krallığı'nın "Altın Çağ”ı döneminde yapılan bu eserin ilgi çekici bir mimarisi vardır. Çağdaş Gürcü hükümdarlarının grup portrelerini içeren duvar resimleri de dikkate değerdir.

<span class="mw-page-title-main">Baraleti Kilisesi</span>

Baraleti Theotokos Kilisesi Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Ahalkalaki Belediyesi'ne bağlı Baraleti köyünde yer alan bir Orta Çağ Hristiyan kilisesidir. Kilise, tarihi Javaheti ilinde, etnik açıdan karışık olan Ermeni-Gürcü köyünün kalbinde yer almaktadır. 13. yüzyıldan kalma Gürcüce yazıtlı iki nefli bir bazilikadır. Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Daba Manastırı</span> Artvin, Çimenli köyünde bulunan 9. yüzyıl yapımı Gürcü manastırı

Daba Manastırı, eski Klarceti bölgesindeki Cmerki köyünde, günümüzde ise Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Çimenli köyünde bulunan 9. yüzyıla ait Gürcü manastırıdır. Manastır yapı topluğundan sadece ana kilise ile küçük kilisenin varlığı bilinmektedir. Köyün adından dolayı manastır Cmerki Manastırı olarak da bilinir. Ancak Cmerki'de Meryem Ana'ya adanmış olan Cmerki Manastırı ile Aziz Giorgi'ye adanmış Daba Manastırı'nı birbirine karıştırmamak gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Atskuri</span>

Atskuri, Gürcistan’da Ahaltsihe Belediyesi sınırları içinde bir köydür. Deniz seviyesinden 900 metre yükseklikte, Kura Nehri’nin hemen kıyısında yer alır. Ahaltsihe kentine 22 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ude</span>

Ude, Gürcistan’da, Adigeni Belediyesi’nde bir köydür. Ahaltsihe Havzası'nın güneyinde, deniz seviyesinden 940 metre yükseklikte yer alır. Adigeni kasabasına 14 km uzaklıktadır.

Gürcistan kültürü, ülkenin uzun tarihi ile beraber gelişmiş, Gürcü dili ve alfabesi üzerine dayanan güçlü bir edebiyat geleneği ve eşsiz bir ulusal kültür barındırmaktadır. Bu özelliği güçlü bir ulusal kimlik sağlayarak tarih boyunca tekrarlanan yabancı işgali ve asimilasyon çabalarına rağmen Gürcü kimliğinin korunmasına yardımcı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal Ruh Kilisesi (Batum)</span> Gürcistan, Batumda kilise

Kutsal Ruh Kilisesi, Gürcistan'ın özerk Acara cumhuriyetindeki Karadeniz şehri Batum'da bulunan bir Katolik kilisesidir. 1990'ların sonlarında Gürcü mimarlar Oleg Pataridze ve Giorgi Bağoşvili tarafından inşa edilmiş ve 2000 yılında kutsanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İviron Manastırı</span>

İviron Manastırı, Yunanistan'ın kuzeyinde Aynaroz'da bulunan bir tarihi Gürcü, Doğu Ortodoks manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Patara Kartuli Anbani</span>

Patara Kartuli Anbani, Osmanlı ülkesinde yaşayan Gürcülere kendi dilini öğretmek için İstanbul'da 1914 yılında yayımlanmış bir kitaptır. "Küçük Gürcü alfabesi" anlamına gelen kitap, Gürcü eğitimci İakob Gogebaşvili'nin Deda Ena adlı kitabını örnek almıştır.

Paul Merab veya asıl adıyla Petre Merabişvili, Gürcü bir doktor ve eczacı idi. Etiyopya'ya dair araştırmalarıyla bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İlarion Kartveli</span>

İlarion Kartveli, Gürcü din adamı ve Gürcü Ortodoks Kilisesi'nin azizlerinden biridir. Bugün Uludağ olarak anılan Olimpos'ta manastır inşa etmiş, ölümünden sonra da anısına Konstantinopolis'te Romana Manastırı inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Romana Manastırı</span>

Romana Manastırı veya Romana Gürcü Manastırı, Bizans imparatoru I. Basileios (868-886) tarafından Gürcü din adamı İlarion Kartveli'nin anısına Konstantinopolis'te inşa edilen Gürcü manastırıdır. Manastır, Bizans İmparatorluğu'ndaki Gürcü kültür ve dini merkezlerinden biriydi.

Taksim Gürcü mezarlığı, İstabul'da, tarihi Taksim Mezarlığının bir parçası olan Gürcü mezarlığıdır. Günümüzde tamamen ortadan kalkmış olan bu mezarlığın yerinde Elmadağı semtinde Divan Oteli gibi yapılar ve Elmadağı Parkı bulunmaktadır.

İvane Gvaramadze, Gürcü Katolik din adamı, yazar, etnograf ve toplum adamıdır. İstanbul'da Feriköy Katolik Gürcü Manastırı'nda yetişmiş önde gelen kişilerden biridir. Taksim Gürcü mezarlığında kalmış olan az sayıdaki mezar taşının yazılarını derlediği listeyle de tanınır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.